Surinami
Republiek Suriname
Republika Surinam | |||||
| |||||
Moto: lat.: Justitia - Pietas - Fides
shq.: Drejtësi - Detyrë - Lojalitet | |||||
Gjuha | Holandisht | ||||
Kryeqyteti | Paramaribo | ||||
Forma e qeverisë | Republik Presidentale | ||||
Kryetarë | Dési Bouterse | ||||
Sipërfaqja | 163.270 km² | ||||
Popullsia | 486.618 | ||||
Dendësia e popullsisë | 3 për banorë në km² | ||||
Prodhimi i Brendshëm Bruto | 2.404.000.000 US$ | ||||
Prodhimi i Brendshëm Bruto për banorë | 4.577 US$ | ||||
Indeksi i zhvillimit njerëzor | 0,769 | ||||
Valuta | Dollar Surinamese | ||||
Pavarësia | 25 nëntor 1975 nga Holanda | ||||
Himni kombëtar | God zij met ons Suriname | ||||
Zona kohore | UTC -3 | ||||
Targat e automjeteve | SME | ||||
Kodi i internetit TLD | .sr | ||||
Prefiksi telefonik | +597 |
Surinami është një shtet në verin e Amerikën jugore. Kufizohet në veri nga Oqeani Atlantik, në lindje nga Guajanën Franceze, në jug nga Brazili dhe në perëndim nga Guajana. Ajo është vendi i Dytë më i vogël në amerikën jugore edhe është një nga katër territoret jo-spanjishte në kontinent me Brazilin, Guajanën dhe Guajanën Franceze.
Shteti u bërë i pavarur me 25 nëntor 1975 nga Holanda. Kryeqyteti i saj është Paramaribo me rreth 250.000 qytetar.
I banuar gjatë nga kultura të shumta të fiseve indigjene, Surinami u eksplorua dhe u kundërshtua nga fuqitë evropiane përpara se të vinte nën sundimin hollandez në fund të shekullit të 17-të. Në vitin 1954, vendi u bë një nga vendet përbërëse të Mbretërisë së Holandës. Më 25 nëntor 1975, vendi i Surinamës u largua nga Mbretëria e Holandës për t'u bërë një shtet i pavarur, megjithatë duke ruajtur lidhje të ngushta ekonomike, diplomatike dhe kulturore me kolonizuesin e saj të mëparshëm. Popujt e saj indigjenë kanë qenë gjithnjë e më aktivë në kërkimin e të drejtave të tokës dhe duke punuar për të ruajtur tokat dhe habitatet e tyre tradicionale.
Surinami konsiderohet të jetë një vend kulturor në Karaibe dhe është anëtar i Bashkësisë Karaibeve (CARICOM). Përserisa holandishtja është gjuha zyrtare e qeverisjes, biznesit, mediave dhe arsimit, [1] Sranan, një gjuhë angleze e kreoleve, është një gjuhë e përdorur gjerësisht. Surinami është i vetmi territor jashtë Evropës, ku holandishtja flitet nga shumica e popullsisë. Njerëzit e Surinamit janë ndër më të ndryshmit në botë, që përfshijnë një numër të madh grupesh etnike, fetare dhe gjuhësore.
Gjeografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Holandezët këtë sipërfaqe e mbajnë nën kontroll që nga 1667-ta si koloni e quajtur Guajana holandeze. Nga viti 1954 ishte pjesë autonome e Holandës ndërsa nga 1974-ta e pavarur. Më 1980-të sundimin e marrin ushtarakët nën udhëheqjen e D. Boutersesë (D. Bouterse), sundim i cili zgjati edhe pas zgjedhjeve të vitit 1987. Më 1990 në Surinam ndodhë një puç dhe nga 1992 fillojnë përpjekjet për pajtim dhe procese demokratike. Nga viti 1996 president i zgjedhur i shtetit ishte J. Vijdenboshi (J. Wijdenbosch).
Popullsia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Gjuha
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Grupet etnike
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Feja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Duke u bazuar në regjistrimin e përgjithshëm të vitit 2012, 48.4% qenë të krishterë, ku 26.7% prej tyre qenë protestant (përfshirë 11.18% Pentekostal, 11.16% moravian dhe 4.4% të denominacioneve të tjera protestante) dhe 21.6% katolikë. Hindutë sendërtuan grupin e dytë religjioz më e përhapur në Surinam duke përfshirë 22,3% të popullatës. Muslimanët përbëjnë 13.9% të popullatës. Në bazë të këtyre regjistrimeve, 7.5% të popullatës u deklaruan jobesimtarë dhe 3.2% nuk iu përgjigjën pyetjes.[1]
Edukata
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Politika
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Njësit administrative
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ekonomia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Transporti
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kultura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Burimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]1.Central Intelligence Agency (2013). "Suriname". The World Factbook. Retrieved 4 August 2013.
- ^ 2012 Suriname Census Definitive Results Arkivuar 24 shtator 2015 tek Wayback Machine. Algemeen Bureau voor de Statistiek – Suriname.