Preveza

Prevezë Πρέβεζα
Qytet

Prevezë, (greqisht: Πρέβεζα/Préveza) është kryeqytet i Qarkut të Prevezës në Greqi. Preveza është një qytet të Epirit.

Gjeografia

Preveza është një qytet i cili ndodhet në skajin më jugor të Rajon i Epirit. Ky qytet nga veriu kufizohet me fshatin Mihaliçin dhe nga jugu, lindja dhe perëndimi me Detin Jon, apo me Fushën e Zonjës, siç e quan populli çam. Para 1913-ës Preveza ka pasur këto lagje: Ajla, Ajori, Jiftika (lagje romësh), Kumejdan etj.

Toponimet të qytetit Prevezë:(Para Luftës së Parë Botërore)

• Ar e Pirro Palit - arë, në V.
• Banjat e Ali Pasha Tepelenës - banja termale, në JP.
• Burim i Tophanesë - burim pranë të cilit qe vendosur artileria turke me ushtarë e komandantë shqiptarë. (1912-1913).
• Çamohori - nënkrahinë me fshatra të krishterë shqiptarë, në VP.
• Drin/i - limani i madh i Prevezës (Vati).
• Fush’ e Llamarit - fushë, në V.
• Han i Emin Agait - han i vjetër, në VL.
• Han i Qafës – han.
• Hastaneja - spital i kohës turke, në qendër.
• Havr’ e Çifutëve - sinagogë hebraike, në L.
• Huqumeti - ndërtesë dykatëshe e administratës turke të qytetit.
• Jenikalaja - (t. Kala e Re), kështjell në bregun e detit, në JP. Në kohën e Luftës Ballkanike, kjo kështjellë u mbrojt me trimëri nga komandanti i artilerisë Bajram Gega, nga Elbasani. Nga Jenikalaja ai dha goditje me preçizion dhe asgjësoi njërën pas tjetrës anijet greke të luftës të cilat orvateshin të pushtonin Prevezën e cila mbrohej kryesisht nga shqiptarët. Për zotësinë dhe guximin që tregoi në atë luftë për mbrojtjen e Prevezës nga pushtuesit grekë, populli çam i ka thurur Bajram Gegës shumë variante këngësh trimërie.
• Kalaj’ e Ajorit - kështjeIIë, në P.
• Kalaj’ e Vathit - kala në bregun e detit e ndërtuar nga Ali Pashë Tepelena, në P.
• Kalaj’ e Vrisullës - kështjellë, në V.
• Kalibaba - (t. qëndro baba) – vend mbrojtjeje, në P.
• Klub i Sheh Sabriut - aneks i teqesë së Prevezës ku mblidheshin punëtorët e Rilindjes, nën kryesinë e Sheh Sabri Prevezës, në L.
• Kroi i Margaronës - krua, në V.
• Kroi Vrisullës - krua, në V.
• Kuka - ara, në V.
• Kumejdan - lagje dhe shesh, në qendër.
• Lum’ i Llurit - lum në jug të Çamërisë, në V.
• Margarona - shesh dhe uIlishte, në V.
• Mele - kodra të vogëla, në V.
• Palokastra - gërmadha të një qyteti të vjetër, në V.
• Pandokratora - keshtjellë, në J.
• Port’ e Janinës - urë mbi tabjen (hendekun) që rrethon qytetin nga ana e veriut që shkon për në Janinë.
• Port’ e Mitikës - urë që shërben për dalje e hyrje me Mitikën, në P.
• Qoshq i Emin Agait - kullë, në J.
• Rrënjasë (nga fjala rrënjë) - fshati Rrënjasë dhe fusha ndërmjet Prevezës dhe Lucës.
• Sarai Tabje - fortesë në bregun e detit, në JL.
• Sinagoi - sinagogë hebraike, në Prevezë.
• Shejtanpazari - shesh i shtruar me pllaka guri në qendrën e qytetit.
• Shtëpit’ e Veli Gegës - banesa, prona të Veli Gegës të cilat ua jipte popullit me qera, në qendër.
• Tabia - kanal rreth 15 m, i gjerë i cili rrethon gjithë qytetin. Kanali ka qenë ndërtuar në kohën turke për mbrojtjen e qytetit. Mbi tabje janë ndërtuar ura kalimi. Këto quhen porta: Port’ e Janinës, e Mitikës etj.
• Teqej’ e Sheh Sabriut - gërmadhë teqeje me një kube e cila ka një kamare, në qendër. Sabri Preveza ka qenë një atdhetar i shquar i rilindjes kombëtare shqiptare. Teqenë ai e pati kthyer në një shkollë shqipe.

Uçkalaja (në greqisht riemëruar si: Κάστρο Αγίου Ανδρέα/Kastro Ayíou Andréa)

• Uçkalaja - kala, në qendër.
• Vasha - fortifikata ku qe vendosur artileria bregdetare (koha turke).
• Vathi - liman i madh i Prevezës (Drini).
• Xhamia e Ali Pasha Tepelenës – xhami e ndërtuar nga Ali Pasha Tepelena, në P.
• Xhami e Ahmet Aga Dinos - xhami i ndërtuar nga Ahmet Aga Dinua.
• Xhamia e Pazarit - xhami, në qendër.

Shih edhe

• Beteja e Prevezës

Lidhje të jashtme

• vendndodhja

Lajmesh (dokumentar)

• Mema, Marin (prill 8, 2017). "Preveza në Greqi, ku ende flitet gjuha Shqipe". Top Channel Albania. (në shqip). Vizituar në mars 11, 2018.