Ferdinand I od Bugarske
| Ferdinand I | |
|---|---|
| Kralj Bugarske | |
| |
| Vladavina | 7. jul, 1887. – 3. oktobar, 1918. (31 godina, 88 dana) |
| Puno ime | Ferdinand Maximilian Karl Leopold Maria von Sachsen-Coburg und Gotha |
| Sahranjen/a | Crkva Svetog Avgustina, Koburg |
| Prethodnik | Alexander |
| Nasljednik | Boris III |
| Suprug/a | Marie Louise of Bourbon-Parma Eleonore of Reuss-Köstritz |
| Potomstvo | Boris III Princ Kiril od Bugarske Princeza Evdokija Princeza Nadežda |
| Kraljevska kuća | Sachsen-Coburg-Gotha |
| Otac | August von Sachsen-Coburg und Gotha |
| Majka | Clémentine d'Orléans |
Ferdinand I od Bugarske (26. februar, 1861. — 10. septembar, 1948.), rođen kao Ferdinand Maximilian Karl Leopold Maria von Sachsen-Coburg und Gotha, bio je knez Bugarske (7. jul, 1887. — 22. septembar, 1908.) a kasnije i kralj (22. septembar, 1908. — 3. oktobar, 1918). Bavio se, takođe, pisanjem, botanikom, entomologijom i filatelijom.
Ferdinand je rođen 26. februara, 1861. godine u Beču, u grani Koháry Dinastije Sachsen-Coburg-Gotha. Kao sin princa Augusta i princeze Clémentine d'Orléans,kćerke francuskog kralja Louis-Philippa I, bio je u rodbinskim vezama sa Leopoldom I i Leopoldom II, kraljevima Belgije, kraljicom Victorijom, Fernandom II, caricom Charlotte od Meksika, itd. Jer su se članovi dinastije Sachsen-Coburg-Gotha tokom 19. vijeka nalazili na brojnim evropskim dvorovima.
Prvi izborni knez Bugarske, Alexander I Battenberg je abdicirao 1886. godine, samo sedam meseci nakon što je izabran.[1] Ferdinanda je Velika narodna skupština izabrala za kneza 7. jula, 1887. godine po gregorijanskom kalendaru.[1] U pokušaju da se Bugarska sačuva od okupacije Rusa, tron je najpre ponuđen vojvodama iz Danske i kralju Rumunije.[2] Njegovo stupanje na tron praćeno je nevericom mnogih kraljevskih kuća Evrope. Kraljica Victoria, njegova rođaka, prokomentarisala je svom premijeru: "On je potpuno neodgovarajući... nežan, ekscentričan i feminiziran... Trebalo bi ga odmah sprečiti."[3] Na iznenađenje mnogih, Ferdinand je imao generalno uspešnu vladavinu u prve dve decenije.[3]
Ferdinand je bio biseksualac, ali se veruje da je u prvoj polovini života više naginjao ženskom polu.[4]
Sklopio je interesni brak[5] sa princezom Marie Louise od Bourbon-Parme, ćerkom Roberta I od Parme i princeze Marije Pije od Bourbona-Dve Sicilije, 20. aprila, 1893. godine i sa njom je imao četvoro dece:
- Boris III (1894–1943)
- Kiril (1895–1945)
- Evdoksija (1898–1985)
- Nadežda (1899–1958), koja se udala za vojvodu Albrechta Eugena von Württemberga.
Marie Louise je umrla 31. januara, 1899. godine na porođaju sa najmlađom ćerkom. Ferdinand nije nameravao ponovo da se ženi, sve do smrti svoje majke, 1907. godine. Kako bi ispunio dinastičke dužnosti i obezbedio majčinsku figuru svojoj deci, Ferdinand se oženio sa Eleonore Caroline Gasparine Louise, vojvotkinjom od Reuss-Köstritza, 28. februara, 1908.[6]
Ferdinand je često boravio na Capriju, koji je tada bio poznato letovalište za bogate gej muškarce Evrope.[7]
Nakon pada Stambolovljeve vlade, maja 1894 i kasnijeg atentata (jul, 1895) odnosi sa Rusijom su se popravili. Februara, 1896. Ferdinand je krstio svog naslednika, Borisa u pravoslavnoj crkvi, što je izazvalo negativne reakcije kod njegovih austrijskih rođaka, posebno kod cara Franza Josefa I.
Bugarska vojska je napala Srbiju, 11. oktobra, 1915. godine, nakon potpisivanja sporazuma sa Austro-Ugarskom i Nemačkom, koji je garantovao Bugarskoj teritorije koje je tražila na račun Srbije. Ferdinanad nije podržavao ni Franza Josefa I, niti Wilhelma II, cara Nemačke, ali je želeo da uzme teritorije zbog poniženja koje je doživeo u Balkanskim ratovima.
U početku rata stvari su se razvijale u njegovu korist. Srbija je gubila i Bugarska je dobila teritorije Makedonije. Naredne dve godine bugarska vojska se borila protiv Saveznika u Grčkoj. Deo vojske je učestvovao u usvajanju Rumunije, 1916. godine.
U jesen 1918. bugarska vojska je pretrpela veliki poraz od strane saveznika u Grčkoj. Sa rasturenom vojskom, Ferdinand je abdicirao, kako bi osigurao tron svom sinu, 3. oktobra, 1918.[8] Pod novim vođstvom Bugarska se predala i izgubila je ne samo teritorije koje je osvojila u ovom ratu, već i teritorije koje je pridodala nakon Balkanskih ratova.[8]
Nakon abdikacije, Ferdinand je otišao u Coburg, u Nemačkoj. Uspeo je da spasi veliki deo svog bogatstva i živeo je udobno.[9] Svoj egzil je video kao deo rizika kraljevanja.[9] Zapisao je, "Kraljevi u egzilu su filozofičniji od običnih osoba; ali naša filozofija je rezultat tradicije i odgoha, i ne zaboravite da je ponos važan deo koji čini monarha. Disciplinovani smo od dana našeg rođenja i učeni da izbegavamo spoljne znake emocija. Skeleton uvek sedi sa nama za stolom. On može značiti ubistvo, može značiti abdikaciju, ali uvek služi da nas podseti na neočekivano. Prema tome, mi smo pripremljeni i ništa ne dolazi kao katastrofa. Glavna stvar u životu je izdržati bilo koji uslov telesnog ili duhovnog egzila sa dostojanstvom. Ako neko večera sa tugom, ne treba da pozove ceo svet da ga vidi kako jede."[10] Bio je zadovoljan što je obezbedio tron svom sinu. Nije bio nesrećan u egzilu i provodio je puno vremena baveći se umetnošću, baštovanstvom, prirodom i putujući. Ipak, živeo je dovoljno dugo da vidi pad svega što je cenio u životu. [10] Njegov najstariji sin i naslednik, Boris III je umro u nerazjašnjenim okolnostima nakon posete Hitleru u Nemačkoj, 1943. Sin Borisa III, Simeon II je zbačen sa prestola 1946. godine, čime je okončana bugarska monarhija. Kraljevstvo Bugarske je postalo republika, u kojoj je njegov sin, Kiril ubijen. Kada je primio vest o ubistvu svog sina, Ferdinand je prokomentarisao "Sve oko mene se ruši."[11] Umro je u Bürglaß-Schlösschenu, 10. septembra, 1948. godine. Njegova poslednja volja je bila da bude sahranjen u Bugarskoj. Njegovo telo leži u crkvi Svetog Augustina u Coburgu.
- ↑ 1,0 1,1 Finestone, 1981, The Last Courts of Europe, p 227
- ↑ Louda, 1981, Lines of Succession, p 297
- ↑ 3,0 3,1 Aronson, 1986, Crowns In Conflict, p 83
- ↑ Constant, 1986, Foxy Ferdinand, p 96
- ↑ Constant, 1986, Foxy Ferdinand, p 143
- ↑ Aronson, 1986, Crowns In Conflict, p 85
- ↑ Constant, 1986, Foxy Ferdinand, p 266
- ↑ 8,0 8,1 Palmer, 1978, The Kaiser, p 206
- ↑ 9,0 9,1 Aronson, 1986, Crowns In Conflict, p 201
- ↑ 10,0 10,1 Aronson, 1986, Crowns In Conflict, p 175
- ↑ Aronson, 1986, Crowns In Conflict, p 202
- Aronson, Theo (1986). Crowns In Conflict: The Triumph And The Tragedy Of European Monarchy, 1910–1918. London: J.Murray. ISBN 0719542790.
- Finestone, Jeffrey (1981). The Last Courts of Europe. London: J.M.Dent & Sons Ltd. ISBN 0460045199.
- Louda, Jiri; Michael Maclagan (1981). Lines of Succession. London: Orbis Publishing Ltd. ISBN 0460045199.
- Constant, Stephen (1986). Foxy Ferdinand, 1861–1948, Tsar of Bulgaria. London: Sidgwick and Jackson. ISBN 0238985151.
- Palmer, Alan (1978). The Kaiser: Warlord Of The Second Reich. London: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 0297773933.
Ferdinand I od Bugarske bočni ogranak od Dinastija Wettin Rođen/a: 26 februar 1861 Umro/la: 10 septembar 1948
| ||
| Kraljevske titule | ||
|---|---|---|
| Prethodi: Alexander I |
Knez Bugarske 7 July 1887 – 5 October 1908 |
proglažen za cara |
| Nova titula |
Kralj Bugarske 5. oktobar 1908 – 3. oktobar 1918 |
Slijedi: Boris III |
Šablon:Bugarski vladari Šablon:Prinčevi dinastije Sachsen-Coburg und Gotha