1778

**1778. po kalendarima**
Gregorijanski	1778. (MDCCLXXVIII)
Ab urbe condita	2531.
Islamski	1191–1192.
Iranski	1156–1157.
Hebrejski	5538–5539.
Bizantski	7286–7287.
Koptski	1494–1495.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1833–1834.
• Shaka Samvat	1700–1701.
• Kali Yuga	4879–4880.
	Kineski
• Kontinualno	4414–4415.
• 60 godina	Yang Zemlja Pas; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11778.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1740-e 1750-e 1760-e – 1770-e – 1780-e 1790-e 1800-e
Godine:	1775 1776 1777 – 1778 – 1779 1780 1781

Ovo je članak o godini 1778.

Godina 1778 (MDCCLXXVIII) bila je redovna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj

3. 1. - Falački grof Karl Theodor, nasljednik nedavno umrlog bavarskog kneza-izbornika Maximiliana Josepha III sklapa tajni sporazum sa austrijskim carem Josipom II kojim bi trebao predati južnu Bavarsku u zamjenu za Austrijsku Nizozemsku; sporazum zbog značajnog širenja habsburških teritorija izaziva diplomatsku krizu unutar Svetog Rimskog Carstva.
18. 1. - Treće putovanje Jamesa Cooka: Britanski pomorac i istraživač James Cook otkriva otoke Kaui i Oahu u Havajskom arhipelagu, kome će dati ime Otoci Sandwich.
početkom godine - Hrvatski sabor je raspušten, nakon što je poslije velikog otpora pristao na ekskorporaciju Banske krajine - za vrijeme Marije Terezije više neće biti sazivan.^[1]
početkom godine - Osnovana srpska škola u Bjelovaru, inicijativom trgovaca i pakračkog episkopa - viša vojna vlast se protivila, dok nije dobijena dozvola od dvora.^[2]

Februar/Veljača

5. 2. - Mitropolit Vićentije Jovanović Vidak napismeno iznosi primedbe na prošlogodišnji Regulament^[3] - sledeće godine će biti izdata Deklaratorija.^[4] I ove godine ima protesta zbog izbacivanja nekih srpskih svetitelja iz kalendara.^[5]
6. 2. - Američka revolucija: Predstavnici Drugog kontinentalnog kongresa u Parizu sklapaju Sporazum o savezu, defanzivnu alijansu, sa predstavnicima francuskog kralja Louisa XVI, čime su stvoreni preduvjeti za francusku intervenciju u ratu za nezavisnost
- Prethodno je sklopljen Savez o prijateljstvu i trgovini, francusko priznanje SAD, koje su prvi put međunarodno priznate od jedne evropske velesile.
februar - Voltaire opet u Parizu nakon četvrt veka, umire pred kraj maja; u međuvremenu je izvedena njegova tragedija Irène, priključio se masonima.
23. 2. - Pruski oficir Friedrich Wilhelm von Steuben je stigao u američki zimovnik u Valley Forgeu: značajno unapređuje obuku i disciplinu vojnika, kao i administraciju.

Mart/Ožujak

6. 3. - James Cook je kod obale Oregona. Do oktobra istražuje severozapadnu obale Severne Amerike, koje su prvi put kartirane - traži Sjeverozapadni prolaz.
11. 3. - Ugovor iz El Parda o špansko-portugalskom razgraničenju: Špancima je potvrđena Colonia del Sacramento, dobijaju ostrva i područje današnje Ekvatorijalne Gvineje, moraju se povući sa juga današnjeg Brazila.

April/Travanj

proleće - Koncentracija vojski na austro-pruskoj granici.

Maj/Svibanj

1. 5. - U Somboru osnovana "Norma", prva učiteljska škola na prostoru Srbije.
12. 5. - Mala nemačka grofovija Reuss je podignuta u Kneževinu Reuss-Greiz - zanimljivo da joj je zastava crno-crvena-zlatna, kao kasnija nemačka.
maj - Nastojatelji manastira Krke, Krupe i Dragovića u mletačkoj Dalmaciji, sa sveštenstvom izabrali Nikanora Bogunovića za "vlasnog arhimandrita i upravitelja cerkovnog" sve Dalmacije.
18. 5. - Katolička emancipacija: Zakon o papistima je prvi od britanskih zakona olakšica za rimokatolike - mogu se priključiti vojsci te kupovati i nasleđivati zemlju ako se zakunu na vernost; još uvek nema slobode bogoštovlja. U narednih par godina će zbog ovoga doći do antikatoličkih nereda.

Jun/Juni/Lipanj

6. 6. - Ukinut Tamiški Banat, dogodine inkorporiran u Ugarsku u okviru tri županije.
13. 6. - Carlisleova mirovna komisija šalje paket predloga Kongresu - nije prihvaćeno, Kongres traži priznanje nezavisnosti.
17. 6. - Faktički počinje Anglo-Francuski rat: pomorska Akcija od 17. juna 1778, južno od Cornwalla, manji je britanski uspeh.
18. 6. - Britanci pod Henryjem Clintonom napuštaju Filadelfiju - u očekivanju dolaska Francuza, žele se konsolidovati u Njujorku. Prati ih Washingtonova armija, koja je napustila zimovnik u Walley Forgeu.
18. 6. (kal.?) - Carica Katarina izdaje ukaz o osnivanju Hersona, crnomorske luke, pomorske baze i brodogradilišta.
24. 6. - Pomračenje Sunca vidljivo u SAD.
28. 6. - Bitka kod Monmoutha u New Jersey, nejasan pobednik. Britanci su se do 6. jula svejedno prebacili u New York. Washington je razvejao sumnje u svoje vođstvo.

Jul/Juli/Srpanj

2. 7. - Jean-Jacques Rousseau je umro u Ermenonvilleu
3. 7. - Pruske trupe, koncentrirane na granici kako bi natjerale Josipa II da odustane od predviđene aneksije južne Bavarske, prelaze češku granicu i dolaze u sukob sa austrijskim trupama čime započinje Rat za bavarsko nasljedstvo. Ovaj sukob se smatra poslednjim "kabinetskim ratom" starog stila, pre perioda Francuske revolucije i Napoleona.
3. 7. - Bitka, ili masakr, u dolini Wyoming u Pennsylvaniji je težak poraz patriota od strane lojalista i Irokeza. U američkim novinama će se proširiti neistina da su ubijene stotine žena i dece.
4. 7. - Ilinojska kampanja: puk. George Rogers Clark zauzeo Kaskaskiju, Amerikanci su sutradan zauzeli i Cahokiju.
- Clark se smatra osnivačem Louisville, Kentucky ove godine.
10. 7. - Francuski kralj Louis XVI objavljuje rat Velikoj Britaniji. Za razliku od ranijih anglo-francuskih sukoba, ovaj rat nema evropski teatar, Britanija je tu sada izolovana.
11. 7. - Francuska flota grofa Charles Henri d'Estainga je stigla od Sandy Hooka, na ulazu u Newyoršku luku, ali ne pokušava ući.
27. 7. - Bitka kod Ushanta, na jugozapadnom ulazu u La Manš: sukob britanske i francuske flote bez odluke.
jul - novembar - Preseljenje hrišćana, preko 31.000 Grka i Jermena, sa Krima u Priazovje. Od naselja osnovanih za njih najpoznatiji je Mariupolj.

Avgust/August/Kolovoz

3. 8. - Otvorena je milanska La Scala, izvedbom Salijerijeve opere Europa riconosciuta.
avgust - James Cook je prošao Beringov moreuz u Čukotsko more, do sledećeg meseca plovi obalama Aljaske i Sibira.
26. 8. - Luka Korošec, Matevž Kos, Štefan Rožič i Lovrenc Willomitzer se na poticaj kranjskog plemića Žige Zoisa prvi uspinju na vrh Triglava.
27. 8. (16. 8. po j.k.) - Razbojnici, "arnauti", opljačkali i zapalili veći deo Rilskog manastira.
29. 8. - Neuspešni američki napad na Newport, Rhode Island, koji je trebala pomoći francuska mornarica

Septembar/Rujan

7. 9. - Američki rat za nezavisnost: Francuske snage vrše uspješnu invaziju Dominike, preuzevši nadzor nad britanskom karipskom kolonijom, koju će zadržati do kraja rata.
septembar - Prusi se povlače iz Češke zbog nedostatka hrane ("Krompirski rat").
17. 9. - Ugovor iz Fort Pitta je prvi formalni ugovor između SAD i Indijanaca, u ovom slučaju Delawarea/Lenapea - sklopljen je vojni savez, ali nesporazumi uskoro dovode do razilaženja.
21. 9. - Početak grada Corumbá, danas u Brazilu - osnovali ga Španjolci na spornom području.

Oktobar/Listopad

8 - 10. 10. - Napad na Unadillu i Onaquagu: Amerikanci su uništili dva irokeška naselja i zimske zalihe.
19. 10. - Britanci su nakon dvomesečne opsade zauzeli Pondicherry u Francuskoj Indiji.

Novembar/Studeni

11. 11. - Masakr u Cherry Valley u centralnoj državi New York: lojalisti i Indijanci su ubili 30 civila.
26. 11. - Cookova ekspedicija je ponovo stigla do Havaja, on je prvi Evropljanin koji se iskrcao na Maui.

Decembar/Prosinac

15. 12. - Pomorska britanska pobeda kod Santa Lucije nad francuskom d’Estaingovom flotom.
28. 12. - Predaja francuskog garnizona na Svetoj Luciji, ostaju do kraja rata (pod britanskom vlašću 1814-1979).
29. 12. - Britanci zauzeli Savannah, Georgia, drže je do 1782. Ovo je početak "Južne strategije", koja se oslanja na precenjenu snagu lojalista u južnim kolonijama.

Kroz godinu

Crnogorska delegacija na čelu sa guvernadurom Jovanom Radonjićem se nalazi u Rusiji, radi pomoći i zaštite - hladno su primljeni, šest meseci nisu uspeli videti caricu.^[6]
U Herderovom zborniku Volkslieder pojavio se anonimni Goetheov prevod "Hasanaginice.
Samuel Phillips Junior u gradu Andover u Massachusettsu osniva Phillips Academy gimnaziju-internat koja će postati najprestižnija u SAD.
Berlinski kongres
Zaharije Orfelin: "Slavenskaja i Valahijskaja Kalligrafia".
Sarajevski letopisac Bašeskija računa da u šeheru ima 6.000 domova.^[7]
Johann Gottfried von Herder objavio 'Volkslieder, "Narodne pesme", među kojima je i Goetheov prevod "Hasanaginice".
Bakar je slobodni grad i luka.
1777-78 - Židovi u mletačkom Splitu zatvoreni u getu.^[8]
Nove crkve: župna crkva sv. Josipa u Popovcu, župna crkva sv. Barbare u Bedekovčini
Carl Wilhelm Scheele otkrio molibden.
Semipalatinsk, današnji Semej, premešten je 18 km uzvodno na Irtišu, kako bi izbegao poplave.
Nakon blizu 140 godina premeštanja, mobilni manastirski grad Ulan Bator (tadašnji Ergee/Ih Huree, Urga), ustalio se na današnjoj poziciji.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1778.

31. 1. - Franz Anton von Kolowrat-Liebsteinsky, austrijski državnik († 1861)
6. 2. - Ugo Foscolo, književnik, revolucionar († 1827)
25. 2. - José de San Martín, libertador juga Južne Amerike († 1850)
25. 3. - Sophie Blanchard, balonistica († 1819)
13. 5. - Honoré V od Monaka, knez († 1841)
7. 6. - Beau Brummell, arbitar mode, dendi († 1840)
18. 8. - Fabian Gottlieb von Bellingshausen, ruski admiral i istraživač († 1852)
20. 8. - Bernardo O'Higgins, libertador Čilea († 1842)
2. 9. - Louis Bonaparte, kralj Holandije († 1846)
9. 9. - Clemens Brentano, književnik († 1842)
1. 11. - Gustav IV Adolf, kralj Švedske († 1837)
3. 11. - Karlo Lanza, splitski političar († 1834)
5. 11. - Giovanni Battista Belzoni, istraživač, pionir egipatske arheologije († 1823)
6. 12. - Joseph Louis Gay-Lussac, hemičar i fizičar († 1850)
17. 12. - Humphry Davy, hemičar, pronalazač († 1829)
18. 12. - Joseph Grimaldi, glumac, klaunski pionir († 1837)
19. 12. - Marie-Thérèse, prvo dijete Louisa XVI († 1851)
Mileta Radojković, jagodinski knez († 1852)
c. Arsenije Loma, kačerski vojvoda († 1815)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1778.

10. 1. - Carolus Linnaeus, švedski botaničar i osnivač moderne taksonomije (* 1707.)
5. 2. - Mikula Gorup, vjerski pisac na kajkavskom, svećenik (* ca. 1713)
19. 3. - Bogomir Palković, gradištanski pisac i svećenik (* 1714-15)
29. 3. - Baltazar Adam Krčelić, povjesničar, teolog i pravnik (* 1715)
6. 4. - Vid Došen, katolički svećenik, pisac (* 1719-20)
22. 4. - James Hargreaves, izumitelj stroja za predenje (* 1720)
11. 5. - William Pitt Stariji, bivši britanski premijer (* 1708)
30. 5. - Voltaire, pisac, filozof (* 1694)
2. 7. - Jean-Jacques Rousseau, filozof, pisac, kompozitor (* 1712)
3. 7. - Anna Maria Mozart, Wolfgangova majka (* 1720)
9. 11. - Giovanni Battista Piranesi, arheolog, arhitekta, umjetnik (* 1720)
31. 12. - Alvise IV Mocenigo, mletački dužd (* 1701)
Luka Mihov Bunić, pjesnik, prevoditelj (* 1708)

Reference

↑ Historija n. J. II, 1096
↑ Istorija s. n. IV-1, 231
↑ Austriski porazi. rastko.rs
↑ Istorija s. n. IV-1, 263
↑ Medaković. ПОЛОЖАЈ СРПСКОГ НАРОДА У AУСТРИЈИ ТОКОМ XVIII ВЕКА. rastko.rs
↑ Istorija s. n. IV-1, 521
↑ Istorija s. n. IV-1, 448
↑ Kečkemet. Gdje je bio splitski geto?. hrcak.srce.hr

Literatura

Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)

[1] Historija n. J. II, 1096

[2] Istorija s. n. IV-1, 231

[3] Austriski porazi. rastko.rs

[4] Istorija s. n. IV-1, 263

[5] Medaković. ПОЛОЖАЈ СРПСКОГ НАРОДА У AУСТРИЈИ ТОКОМ XVIII ВЕКА. rastko.rs

[6] Istorija s. n. IV-1, 521

[7] Istorija s. n. IV-1, 448

[8] Kečkemet. Gdje je bio splitski geto?. hrcak.srce.hr

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]