Prijepolje – razlika između verzija

Prijepolje
Prijepolje;
	; Panorama Prijepolja
	; Grb
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Zlatiborski
Opština	Prijepolje
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	15031
Geografija
Koordinate	43°22′11″N 19°38′16″E / 43.369833°N 19.637666°E
Nadmorska visina	557 m
	; Prijepolje Prijepolje na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski kod	31300; 31303
Pozivni broj	033
Registarska oznaka	PP / PP

Interaktivna pretraga historije

← Starija izmjena

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj

VizualnoWikitekst

U redovima

Aktualna verzija od 15. decembra 2024. u 01:07

Koordinate: 43° 22′ 11" SGŠ, 19° 38′ 16" IGD

Prijepolje je gradsko naselje u Srbiji koje administrativno pripada opštini Prijepolje u Zlatiborskom okrugu. Predstavlja najveći grad Polimlja. Smešten je na ušću Mileševke u Lim, u podnožiju planine Jadovnik. U njegovoj neposrednoj blizini je manastir Mileševa i stari grad Mileševac. Tokom Drugog svetskog rata u njemu se vodila čuvena Prijepoljska bitka. Prema popisu iz 2002. bilo je 15031 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 15634 stanovnika).

Geografija

Prijepolje sa širom okolinom (Prijepoljski kraj) obuhvata srednje Polimlje. To je pretežno brdskoplaninski predeo o čemu svedoči i prosečna nadmorska visina koja iznosi oko 1200m. Najniža tačka oblasti je ušće Mileševke u Lim sa svojih 440m, dok visoke planine koje se uzdižu nad Limom dostižu visinu od 1734m koliko je visok vrh Katunić na Jadovniku.

Staro jezgro Prijepolja, razvilo se na aluvijalnim ravnima i rečnim terasama desne obale Lima na mestu na kom se u njega uliva Mileševka. Danas se Prijepolje razvilo oko Lima, čija ga dolina preseca pravcem jugoistok - severozapad, i njegovih pritoka Mileševke i Seljašnice. Svaka od ovih reka privlači goste u Prijepolje, svaka od njih svojim dražima:

Lim svojim brzacima
Mileševka svojim živopisnim kanjonom
Seljašnica svojim čuvenim pastrmkama

Lim u Prijepoljskom kraju ima nekoliko pritoka, od kojih mnoge imaju pretežno bujični karakter. To su reke:

Grobljanska, Stranjanska, Dubočica, Kruševica, Ribnjak, Zebuđa, Sopotnica, Mileševka i Bistrica sa desne strane
Gostunska, Slatinska, Komaranska reka, Gračanica, Mioska, Ratajska, Seljašnica i Ljupča sa leve strane.

U neposrednoj blizini Prijepolja na obroncima Jadovnika smestili su se Slapovi Sopotnice, koji pobuđuju pažnju i oduševljenje sve većeg broja posetilaca koje privlači ova prirodna lepota koja je nedavno zaštićena kao prirodni spomenik.

Klima

Klima u Prijepolju je umerenokontinentalna sa lokalnim promenama koje izaziva uticaj reljefnih oblika. Na ovakvoj klimi grad treba da zahvali podjednakoj udaljenosti od:

Jadranskog mora (140 km) odnosno maritimne klime
Panonske nizije (160 km) odnosno kontinentalne klime

Na sprečavanje jačeg uticaja neke od ovih klima dodatno su odgovorni visoki planinski masivi koji se prostiru između Prijepolja i središta ovih klimatskih oblika.

Prosečna količina padavina na ovom prostoru je oko 789.5 mm / m², s tim da ih je najmanje tokom zime i proleća, a najviše tokom jeseni i leta.

Prosečna temperatura je 9.3 °C, sa najvišom srednjom temperaturom od 19.1 °C u julu i najnižom od -2.8 °C u januaru.

Putna povezanost

Grad se nalazi na raskrsnici starih karavanskih puteva koji i danas postoje.

Krećući se na jug, uzvodno dolinom Lima, put preko Brodareva vodi ka Bijelom Polju (55 km), Mojkovcu, Kolašinu, Podgorici i Baru.
Krećući se na istok, Mileševkom i dalje preko Jadovnika, stiže se do Sjenice (30 km), Novog Pazara, Prištine, Skoplja i Soluna.
Krećući se na sever, niz Lim, stiže se u Bistricu (10 km) u kojoj se put deli na dva smera:
- prema Priboju (27 km) i dalje prema Bosni
- prema Novoj Varoši (30 km) i dalje preko Zlatibora ka Užicu, Požegi, Valjevu i Beogradu.
Krećući se ka zapadu, uz Seljašnicu i potom preko Jabuke, put vodi u Pljevlja (30 km) i Žabljak.

Istorija

Na prostoru Prijepolja postoje ostaci ljudskog stanovanja još iz praistorijskog doba pa sve do današnjih dana. Jedan od najznačajnijih arheoloških nalazišta na ovom prostoru je lokalitet Dvorine na kome je otkriven veći broj predmeta od keramike, stakla, bronze srebra i zlata, a datiran je u rimsko doba.

Najstariji pomen Prijepolja pod tim imenom je iz 1332. godine kod Gijoma Adama, a u analima Dubrovačke republike spominje se prvi put 1343. godine. Prijepolje se u srednjem veku razvijalo kao trg (tržnica) manastira Mileševa i nalazilo se na tzv. dubrovačkom drumu koji je povezivao obalu srednjeg Jadrana sa centralnim i istočnim delovima Balkanskog poluostrva. Razvoj Prijepolja stoga je usko povezan sa trgovcima koji su kroz njega prolazili i u njemu trgovali još od srednjeg veka.

Prijepolje i Polimlje bili su sastavni deo Raške i jedan od središnjih delova rane Nemanjićke države. O tome svedoči veliki broj manastira i crkava u dolini Lima. Smatra se da je župama: Dabru, Crnoj Steni, Zvijezdu, Bihoru, Ljuboviđi, Budimlju i Plavu u limskoj dolini u srednjem veku podignuto oko sedamdesetak manastira i crkava. Posle raspada srpskog carstva i poraza Nikole Altomanovića ovaj krj ulazi u sastav banovine Bosne čime je ona stekla deo nemanjićkog legitimiteta. U manastiru Mileševa, tadašnji bosanski kralj Tvrtko ovenčao za „kralja Srba, Bosne i Primorja“ istakavši se za nastavljača Nemanjinog lika i dela i novog srpskog kralja. Kasnije se 1448. godine u Mileševi za hercega od svetog Save proglasio Stjepan Vukčić Kosača koji je bio sin kneza Vukca Hranića i Katarine Kosače, rođen u selu Kosača nedaleko od Goražda (15 kilometara), te bratić Sandalja Hranića Kosače, velikog vojvode bosanskog. Stric mu je umro 1435. godine, te ga je Stjepan naslijedio kao veliki vojvoda bosanski. Međutim, odmah je morao voditi borbu za očuvanje nasljeđa Kosača. U sukobu sa Pavlovićima, vojvodi Radoslavu Pavloviću je preoteo njegove južne posjede na području Trebinja 1438. godine. Od 1440. do 1443. proširio je vlast na Omiš, Završje (ili Tropolje), Poljica, Gornju Zetu, Bar, Trebinje i Klobuk. Dolazak Turaka na ove prostore nije zaobišao ni Prijepolje koje je svoje oslobođenje dočekalo tek 1912. godine u Prvom balkanskom ratu. Sve to vreme manastir Mileševa bio je duhovno i kulturno središte srpskog naroda u ovom kraju. U njemu je tokom XV veka bilo sedište Mileševske mitropolije, dok je u XVI veku u njemu radila jedna od najstarijih srpskih štamparija.

Iako su se Turci zadržali na ovim prostorima do 1912. godine, ovaj kraj je uzeo aktivno učestvovao u značajnim borbama srpskog naroda tokom XIX veka od Prvog srpskog ustanka preko babinske bune (1875.), javorskog rata (1876.) i raoničke bune, pa sve do balkanskih ratova i konačnog oslobođenja. Odlukama Berlinskog kongresa, Raška oblast je ostala u sastavu Otomanske imperije koja je u njoj imala civilnu, dok je Austrougarska držala vojnu vlast sprečivši tako spajanje i ujedinjenje dve srpske zemlje Srbije i Crne Gore. U tom periodu na steni kraj Lima u Prijepolju, podignuta je mala katolička kapelica.

Tokom Drugog svetskog rata u septembru 1943 su vojnici JVuO oslobodili Prijepolje tokom bitke za Prijepolje. U oslobođeno Prijepolje su komunisti ušli bez borbe da bi ga u decembru 1943 ponovo osvojile snage nacističke Nemačke nakon Prijepoljska bitka u kojoj su Nemci napali partizansku bolnicu na levoj obali Lima. Ostaci bolnice sačuvani su danas kao spomen-kompleks poginulim rodoljubima u sukobu sa okupatorom. Na prevoju Jabuka iznad Prijepolja u napadu na četničke položaje poginuo je jedan od najmlađih narodnih heroja i čuveni dečak bombaš Boško Buha, koje je tada imao svega 17 godina.

Kulturno istorijski spomenici

Manastir Mileševa

Glavni članak: Manastir Mileševa

Manastir Mileševa je jedan od najznačajnijih srpskih manastira poznat kao grobno mesto svetog Save i čuven po svojoj fresci „Beli Anđeo“, koja je strane putopisce XIX veka primorala na toliko divljenje, da joj, prema rečima jednog od njih, ni Đoto nije ravan. O lepoti ove freske svedoči i činjenica da je predstavljala Evropu u prvoj razmeni satelitskih signala sa Amerikom `60 godina XX veka. Pored toga u manastiru se nalazi i freska svetog Save za koju se smatra da je njegov najrealniji prikaz. Manastir je podigao između 1218. i 1219. godine srpski kralj Vladislav, a danas se nalazi pod zaštitom UNESKO-a.

Ostali kulturno-istorijski spomenici

Pored Mileševe na prostoru Prijepolja nalaze se manastiri:

Davidovica (XIII vek), koju je podigao David Nemanjić, najmlađi sin Vukana Nemanjića
Kumanica

Stare tvrđave:

Islamska arhitektura:

Ibrahim pašina džamija u Šarampovu, pokrivena ćeramidom i sa jednim minaretom.
Prijepoljska sahat-kula

Demografija

U naselju Prijepolje živi 11414 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 35,8 godina (35,0 kod muškaraca i 36,4 kod žena). U naselju ima 4448 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,38.

Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija

Godina	Stanovnika




1948.	2828	^[1]
1953.	3536
1961.	5303
1971.	10904
1981.	14543
1991.	15634	15527
2002.	16332	15031

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi	9411	62.61%
Bošnjaci	3941	26.21%
Muslimani	1225	8.14%
Romi	140	0.93%
Crnogorci	139	0.92%
Jugosloveni	42	0.27%
Hrvati	11	0.07%
Albanci	5	0.03%
Makedonci	4	0.02%
Česi	3	0.01%
Goranci	3	0.01%
Bugari	3	0.01%
Mađari	2	0.01%
Ukrajinci	1	0.00%
Rusini	1	0.00%
Rusi	1	0.00%
nepoznato	29	0.19%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[2]


	m	ž
?	15	42
80+	45	70
75-79	71	122
70-74	158	188
65-69	316	340
60-64	460	466
55-59	395	435
50-54	552	579
45-49	549	607
40-44	517	579
35-39	505	521
30-34	500	530
25-29	563	581
20-24	581	627
15-19	595	586
10-14	590	589
5-9	500	473
0-4	430	354
prosek	35.0	36.4

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	726	895	1410	2951	4007	4279	4448

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	587	823	810	1293	597	223	75	26	9	5	3.38

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	5822	1875	3686	188	54	19	6273

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	1689	3694	707	168	15

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	2525	92	1	7	693	72	245	368	102	313
Ženski	2071	33	-	2	872	15	21	319	71	43
Oba	4596	125	1	9	1565	87	266	687	173	356
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	33	49	209	150	90	52	-	-	49
Ženski	48	30	83	184	292	32	1	-	25
Oba	81	79	292	334	382	84	1	-	74

Istaknute ličnosti

Vlade Divac, košarkaš i predsednik OKS
Milan Minić, arhitekta i slikar
Vladimir Perić "Valter", narodni heroj
Goran Čpajak, akademski vajar
Fahrudin Melić, profesionalni rukometaš
Nemanja Petrić, odbojkaš
dr. Sadudin Musabegović, istaknuti pisac, teoretičar umjetnosti, profesor na Univerzitetu i dobitnik šestoaprilske nagrade grada Sarajeva;
Mihajlo Pjanovic, fudbaler
Ivica Dragutinovic, fudbaler
Aleksandar Svitlica, rukometas
Jovo Caković, odbojkaški trener, selektor kadetske ženske reprezentacije Srbije, osvajač broznane medalje na prvenstvu Evrope za kadetkinje 2015.
Zvonimir Červenko, hrvatski general, vojnik i zaslužna osoba za obranu Republike Hrvatske
Luka Šuljagić, nekada profesionalni odbojkaš i reprezentativac a danas generalni sekretar Sportskog saveza Prijepolja

Povezano

Izvori

↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

Literatura

Milinko Femić „Prijepoljski kraj u prostoru i vremenu“

Vanjske veze

Informativni portal Grada Prijepolja Arhivirano 2016-10-18 na Wayback Machine-u
Opština Prijepolje Arhivirano 2015-09-23 na Wayback Machine-u
Grad Prijepolje
Sajt o gradu Prijepolju Arhivirano 2013-08-21 na Wayback Machine-u
Sajt FK Polimlja Arhivirano 2006-02-16 na Wayback Machine-u
50.MOSI igre Prijepolje 2013 Arhivirano 2013-07-24 na Wayback Machine-u
Turizam Prijepolje
Matična biblioteka-Prijepolje
Medžlis IZ Prijepolje Arhivirano 2013-10-18 na Wayback Machine-u
Televizija Forum Prijepolje^{[mrtav link]}
Argument Centar za istraživanje u politici,Prijepolje
Sandžaklive
Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
Satelitska mapa (Wikimapia)
Gugl satelitska mapa (Maplandia)
Plan naselja na mapi (Mapquest)

Naseljena mesta opštine Prijepolje

Aljinovići • Balići • Bare • Biskupići • Bjelahova • Brajkovac • Brvine • Brodarevo • Bukovik • Vinicka • Vrbovo • Gojakovići • Gornje Babine • Gornje Goračiće • Gornji Stranjani • Gostun • Gračanica • Grobnice • Divci • Donje Babine • Donji Stranjani • Drenova • Dušmanići • Đurašići • Zabrdnji Toci • Zavinograđe • Zalug • Zastup • Zvijezd • Ivanje • Ivezići • Izbičanj • Jabuka • Junčevići • Kamena Gora • Karaula • Karoševina • Kaćevo • Kašice • Kovačevac • Koprivna • Kosatica • Koševine • Kruševo • Kučin • Lučice • Mataruge • Međani • Mijani • Mijoska • Milakovići • Mileševo • Milošev Do • Miljevići • Mrčkovina • Muškovina • Oraovac • Orašac • Osoje • Oštra Stijena • Potkrš • Potok • Pravoševo • Pranjci • Prijepolje • Rasno • Ratajska • Sedobro • Seljane • Seljašnica • Skokuće • Slatina • Sopotnica • Taševo • Hisardžik • Hrta • Crkveni Toci • Čadinje • Čauševići • Džurovo

[1] Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9

[2] Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

[1]

[2]

@@ Red 32: / Red 32: @@
 === Klima ===
 Klima u Prijepolju je umerenokontinentalna sa lokalnim promenama koje izaziva uticaj reljefnih oblika. Na ovakvoj klimi grad treba da zahvali podjednakoj udaljenosti od:
-* Jadranskog mora (140km) odnosno maritimne klime
+* Jadranskog mora (140&nbsp;km) odnosno maritimne klime
-* Panonske nizije (160km) odnosno kontinentalne klime
+* Panonske nizije (160&nbsp;km) odnosno kontinentalne klime
 Na sprečavanje jačeg uticaja neke od ovih klima dodatno su odgovorni visoki planinski masivi koji se prostiru između Prijepolja i središta ovih klimatskih oblika.
-Prosečna količina padavina na ovom prostoru je oko 789.5 mm / m², s tim da ih je najmanje tokom zime i proleća, a najviše tokom jeseni i leta.
+Prosečna količina padavina na ovom prostoru je oko 789.5&nbsp;mm / m², s tim da ih je najmanje tokom zime i proleća, a najviše tokom jeseni i leta.
 Prosečna temperatura je 9.3&nbsp;°C, sa najvišom srednjom temperaturom od 19.1&nbsp;°C u julu i najnižom od -2.8&nbsp;°C u januaru.
@@ Red 43: / Red 43: @@
 Grad se nalazi na raskrsnici starih karavanskih puteva koji i danas postoje.
-* Krećući se na jug, uzvodno dolinom Lima, put preko [[Brodarevo|Brodareva]] vodi ka [[Bijelo Polje|Bijelom Polju]] (55km), [[Mojkovac|Mojkovcu]], [[Kolašin]]u, [[Podgorica|Podgorici]] i [[Bar (grad)|Baru]].
+* Krećući se na jug, uzvodno dolinom Lima, put preko [[Brodarevo|Brodareva]] vodi ka [[Bijelo Polje|Bijelom Polju]] (55&nbsp;km), [[Mojkovac|Mojkovcu]], [[Kolašin]]u, [[Podgorica|Podgorici]] i [[Bar (grad)|Baru]].
-* Krećući se na istok, Mileševkom i dalje preko Jadovnika, stiže se do [[Sjenica|Sjenice]] (30km), [[Novi Pazar|Novog Pazara]], [[Priština|Prištine]], [[Skoplje|Skoplja]] i [[Solun]]a.
+* Krećući se na istok, Mileševkom i dalje preko Jadovnika, stiže se do [[Sjenica|Sjenice]] (30&nbsp;km), [[Novi Pazar|Novog Pazara]], [[Priština|Prištine]], [[Skoplje|Skoplja]] i [[Solun]]a.
-* Krećući se na sever, niz Lim, stiže se u Bistricu (10km) u kojoj se put deli na dva smera:
+* Krećući se na sever, niz Lim, stiže se u Bistricu (10&nbsp;km) u kojoj se put deli na dva smera:
-** prema [[Priboj]]u (27km) i dalje prema [[Bosna|Bosni]]
+** prema [[Priboj]]u (27&nbsp;km) i dalje prema [[Bosna|Bosni]]
-** prema [[Nova Varoš|Novoj Varoši]] (30km) i dalje preko [[Zlatibor]]a ka [[Užice|Užicu]], [[Požega|Požegi]], [[Valjevo|Valjevu]] i [[Beograd]]u.
+** prema [[Nova Varoš|Novoj Varoši]] (30&nbsp;km) i dalje preko [[Zlatibor]]a ka [[Užice|Užicu]], [[Požega|Požegi]], [[Valjevo|Valjevu]] i [[Beograd]]u.
-* Krećući se ka zapadu, uz Seljašnicu i potom preko [[Jabuka (Prijepolje)|Jabuke]], put vodi u [[Pljevlja]] (30km) i [[Žabljak]].
+* Krećući se ka zapadu, uz Seljašnicu i potom preko [[Jabuka (Prijepolje)|Jabuke]], put vodi u [[Pljevlja]] (30&nbsp;km) i [[Žabljak]].
 == Istorija ==
-Na prostoru Prijepolja postoje ostaci ljudskog stanovanja još iz praistorijskog oba pa sve do današnjih dana. Jedan od najznačajnijih arheoloških nalazišta na ovom prostoru je lokalitet ''Dvorine'' na kome je otkriven veći broj predmeta od keramike, stakla, bronze srebra i zlata, a datiran je u rimsko doba.
+Na prostoru Prijepolja postoje ostaci ljudskog stanovanja još iz praistorijskog doba pa sve do današnjih dana. Jedan od najznačajnijih arheoloških nalazišta na ovom prostoru je lokalitet ''Dvorine'' na kome je otkriven veći broj predmeta od keramike, stakla, bronze srebra i zlata, a datiran je u rimsko doba.
 Najstariji pomen Prijepolja pod tim imenom je iz [[1332]]. godine kod [[Gijoma Adama]], a u analima [[Dubrovačka republika|Dubrovačke republike]] spominje se prvi put [[1343]]. godine. Prijepolje se u srednjem veku razvijalo kao trg (tržnica) manastira Mileševa i nalazilo se na tzv. [[Dubrovački drum|dubrovačkom drumu]] koji je povezivao obalu srednjeg [[Jadran]]a sa centralnim i istočnim delovima [[Balkansko poluostrvo|Balkanskog poluostrva]]. Razvoj Prijepolja stoga je usko povezan sa trgovcima koji su kroz njega prolazili i u njemu trgovali još od srednjeg veka.
-Prijepolje i Polimlje bili su sastavni deo [[Raška|Raške]] i jedan od središnjih delova rane [[Nemanjići|Nemanjićke]] države. O tome svedoči veliki broj manastira i crkava u dolini Lima. Smatra se da je župama: Dabru, Crnoj Steni, Zvijezdu, Bihoru, Ljuboviđi, Budimlju i Plavu u limskoj dolini u srednjem veku podignuto oko sedamdesetak manastira i crkava. Posle raspada srpskog carstva i poraza Nikole Altomanovića ovaj krj ulazi u sastav banovine Bosne čime je ona stekla deo nemanjićkog legitimiteta. Upravo se na nemanjićkim tradicijama, na grobu [[Sveti Sava|svetog Save]] u manastiru Mileševa, tadašnji [[ban Tvrtko]] ovenčao za ''„kralja Srba, Bosne i Primorja“'' istakavši se za nastavljača [[Stefan Nemanja|Nemanjinog]] lika i dela i novog srpskog kralja. Kasnije se [[1448]]. godine u Mileševi za ''hercega od svetog Save'' proglasio [[Stefan Vukčić Kosača]], po čemu je i Hercegovina dobila ime. Propast srpskih srednjevekovnih država i dolazak Turaka na ove prostore nije zaobišao ni Prijepolje koje je svoje oslobođenje dočekalo tek [[1912]]. godine u [[Prvi balkanski rat|Prvom balkanskom ratu]]. Sve to vreme manastir Mileševa bio je duhovno i kulturno središte srpskog naroda u ovom kraju. U njemu je tokom [[XV vek]]a bilo sedište Mileševske mitropolije, dok je u [[XVI vek]]u u njemu radila jedna od najstarijih srpskih [[štamparija]].
+Prijepolje i Polimlje bili su sastavni deo [[Raška|Raške]] i jedan od središnjih delova rane [[Nemanjići|Nemanjićke]] države. O tome svedoči veliki broj manastira i crkava u dolini Lima. Smatra se da je župama: Dabru, Crnoj Steni, Zvijezdu, Bihoru, Ljuboviđi, Budimlju i Plavu u limskoj dolini u srednjem veku podignuto oko sedamdesetak manastira i crkava. Posle raspada srpskog carstva i poraza Nikole Altomanovića ovaj krj ulazi u sastav banovine Bosne čime je ona stekla deo nemanjićkog legitimiteta. U manastiru Mileševa, tadašnji bosanski kralj Tvrtko ovenčao za ''„kralja Srba, Bosne i Primorja“'' istakavši se za nastavljača [[Stefan Nemanja|Nemanjinog]] lika i dela i novog srpskog kralja. Kasnije se [[1448]]. godine u Mileševi za ''hercega od svetog Save'' proglasio Stjepan Vukčić Kosača koji je bio sin kneza Vukca Hranića i Katarine Kosače, rođen u selu Kosača nedaleko od Goražda (15 kilometara), te bratić Sandalja Hranića Kosače, velikog vojvode bosanskog. Stric mu je umro 1435. godine, te ga je Stjepan naslijedio kao veliki vojvoda bosanski. Međutim, odmah je morao voditi borbu za očuvanje nasljeđa Kosača. U sukobu sa Pavlovićima, vojvodi Radoslavu Pavloviću je preoteo njegove južne posjede na području Trebinja 1438. godine. Od 1440. do 1443. proširio je vlast na Omiš, Završje (ili Tropolje), Poljica, Gornju Zetu, Bar, Trebinje i Klobuk. Dolazak Turaka na ove prostore nije zaobišao ni Prijepolje koje je svoje oslobođenje dočekalo tek [[1912]]. godine u [[Prvi balkanski rat|Prvom balkanskom ratu]]. Sve to vreme manastir Mileševa bio je duhovno i kulturno središte srpskog naroda u ovom kraju. U njemu je tokom [[XV vek]]a bilo sedište Mileševske mitropolije, dok je u [[XVI vek]]u u njemu radila jedna od najstarijih srpskih [[štamparija]].
-Iako su se turci zadržali na ovim prostorima o 1912. godine ovaj kraj je uzeo aktivnog učešća u značajnim borbama srpskog naroda tokom [[XIX vek]]a od [[Prvi srpski ustanak|Prvog srpskog ustanka]] preko [[Babinska buna|babinske bune]] ([[1875]].), [[Javorski rat|javorskog rata]] (1876.) i [[Raonička buna|raoničke bune]], pa sve do balkanskih ratova i konačnog oslobođenja. Odlukama [[Berlinski kongres|Berlinskog kongresa]], [[Raška oblast]] je ostala u sastavu [[Otomanska imperija|Otomanske imperije]] koja je u njoj imala civilnu, dok je [[Austrougarska]] držala vojnu vlast sprečivši tako spajanje i ujedinjenje dve srpske zemlje Srbije i [[Crna Gora|Crne Gore]]. U tom periodu na steni kraj Lima u Prijepolju, podignuta je mala katolička [[Kapela (građevina)|kapelica]].
+Iako su se Turci zadržali na ovim prostorima do 1912. godine, ovaj kraj je uzeo aktivno učestvovao u značajnim borbama srpskog naroda tokom [[XIX vek]]a od [[Prvi srpski ustanak|Prvog srpskog ustanka]] preko [[Babinska buna|babinske bune]] ([[1875]].), [[Javorski rat|javorskog rata]] (1876.) i [[Raonička buna|raoničke bune]], pa sve do balkanskih ratova i konačnog oslobođenja. Odlukama [[Berlinski kongres|Berlinskog kongresa]], [[Raška oblast]] je ostala u sastavu [[Otomanska imperija|Otomanske imperije]] koja je u njoj imala civilnu, dok je [[Austrougarska]] držala vojnu vlast sprečivši tako spajanje i ujedinjenje dve srpske zemlje Srbije i [[Crna Gora|Crne Gore]]. U tom periodu na steni kraj Lima u Prijepolju, podignuta je mala katolička [[Kapela (građevina)|kapelica]].
-Tokom [[Drugi svetski rat|Drugog svetskog rata]] na ovim prostorima vođena je čuvena [[Prijepoljska bitka]] u kojoj su [[Nacisti|Nemci]] napali [[NOVJ|partizansku]] bolnicu na levoj obali Lima. Ostaci bolnice sačuvani su danas kao spomen-kompleks poginulim rodoljubima u sukobu sa okupatorom. Na prevoju Jabuka iznad Prijepolja u napadu na [[Četnici|četničke]] položaje poginuo je jedan od najmlađih narodnih heroja i čuveni dečak bombaš [[Boško Buha]], koje je tada imao svega 17 godina.
+Tokom [[Drugi svetski rat|Drugog svetskog rata]] u septembru 1943 su vojnici JVuO oslobodili Prijepolje tokom [[Bitka za Prijepolje|bitke za Prijepolje]]. U oslobođeno Prijepolje su komunisti ušli bez borbe da bi ga u decembru 1943 ponovo osvojile snage nacističke Nemačke nakon [[Prijepoljska bitka]] u kojoj su [[Nacisti|Nemci]] napali [[NOVJ|partizansku]] bolnicu na levoj obali Lima. Ostaci bolnice sačuvani su danas kao spomen-kompleks poginulim rodoljubima u sukobu sa okupatorom. Na prevoju Jabuka iznad Prijepolja u napadu na [[Četnici|četničke]] položaje poginuo je jedan od najmlađih narodnih heroja i čuveni dečak bombaš [[Boško Buha]], koje je tada imao svega 17 godina.
 == Kulturno istorijski spomenici ==
@@ Red 77: / Red 77: @@
 * [[Tvrđava Kovin|Kovin]]
+Islamska arhitektura:
-Ostaci islamske arhitekture:
 * [[Ibrahim pašina džamija]] u Šarampovu, pokrivena ćeramidom i sa jednim minaretom.
 * [[Prijepoljska sahat-kula]]
@@ Red 95: / Red 95: @@
 :''Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka''
 {|
 | style="padding: 0;" |
 <timeline>
@@ Red 146: / Red 146: @@
 |p2002=15031
 }}
-|}
 {{Grafikon postoci
@@ Red 210: / Red 209: @@
 {{ZanimanjaNaseljaSrbija|2525|92|1|7|693|72|245|368|102|313|2071|33|-|2|872|15|21|319|71|43|4596|125|1|9|1565|87|266|687|173|356|33|49|209|150|90|52|-|-|49|48|30|83|184|292|32|1|-|25|81|79|292|334|382|84|1|-|74}}
-== Izvori ==
+== Istaknute ličnosti ==
+* Vlade Divac, košarkaš i predsednik OKS
-{{reflist}}
+* Milan Minić, arhitekta i slikar
+* Vladimir Perić "Valter", narodni heroj
+* Goran Čpajak, akademski vajar
+* Fahrudin Melić, profesionalni rukometaš
+* Nemanja Petrić, odbojkaš
+* dr. Sadudin Musabegović, istaknuti pisac, teoretičar umjetnosti, profesor na Univerzitetu i dobitnik šestoaprilske nagrade grada Sarajeva;
+* Mihajlo Pjanovic, fudbaler
+* Ivica Dragutinovic, fudbaler
+* Aleksandar Svitlica, rukometas
+* Jovo Caković, odbojkaški trener, selektor kadetske ženske reprezentacije Srbije, osvajač broznane medalje na prvenstvu Evrope za kadetkinje 2015.
+* Zvonimir Červenko, hrvatski general, vojnik i zaslužna osoba za obranu Republike Hrvatske
+* Luka Šuljagić, nekada profesionalni odbojkaš i reprezentativac a danas generalni sekretar Sportskog saveza Prijepolja
-== Literatura ==
+== Povezano ==
-* mr Milinko Femić ''„Prijepoljski kraj u prostoru i vremenu“''
-== Vidi još ==
 * [[Opština Prijepolje]]
 * [[Zlatiborski okrug]]
@@ Red 222: / Red 230: @@
 * [[FK Polimlje]]
-== Slavni ljudi ==
+== Izvori ==
+{{reflist}}
-* [[Vlade Divac]] , poznati vrhunski košarkaš i predsednik OKS
-* Dženan Lončarević , poznati pevač
+== Literatura ==
-* [[Sefer Halilović]] , vojno lice
+* Milinko Femić ''„Prijepoljski kraj u prostoru i vremenu“''
-* Aco Pejović , poznati folk pevač
-* Vladimir Perić "Valter" , poznati heroj grada Sarajeva "Valter brani Sarajevo".
-* Fahrudin Melić , poznati profesionalni rukometaš
-* Nemanja Petrić , poznati odbojkaš
-* Luka Šuljagić, odbojkaš
-* Saša Martinović , rukometaš
-* dr. Sadudin Musabegović, istaknuti pisac, teoretičar umjetnosti, profesor na Univerzitetu i dobitnik šestoaprilske nagrade grada Sarajeva;
-* Mihajlo Pjanovic, fudbaler
-* Ivica Dragutinovic, fudbaler
-* Aleksandar Svitlica, rukometas
-* Jovo Caković, odbojkaški trener, selektor kadetske ženske reprezentacije Srbije, osvajač broznane medalje na prvenstvu Evrope za kadetkinje 2015.
-* Zvonimir Červenko, hrvatski general, vojnik i zaslužna osoba za obranu Republike Hrvatske
-== Eksterni linkovi ==
+== Vanjske veze ==
+{{Commonscat|Prijepolje}}
-{{Drugi projekti
+* [http://www.gradprijepolje.rs Informativni portal Grada Prijepolja] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161018180817/http://www.gradprijepolje.rs/ |date=2016-10-18 }}
-| commons     = Prijepolje
+* [http://www.opstinaprijepolje.rs/ Opština Prijepolje] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150923171519/http://www.opstinaprijepolje.rs/ |date=2015-09-23 }}
-}}<nowiki>http://www.gradprijepolje.rs</nowiki> - Informativni portal Grada Prijepolja
-* [http://www.opstinaprijepolje.rs/ Opština Prijepolje]
+* [https://www.gradprijepolje.com Grad Prijepolje]
+* [http://www.prijepolje.org Sajt o gradu Prijepolju] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130821185423/http://www.prijepolje.org/ |date=2013-08-21 }}
-* [http://www.prijepoljeonline.com/ www.prijepoljeonline.com]
+* [http://pr92.tk/ Sajt FK Polimlja] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060216202242/http://www.pr92.tk/ |date=2006-02-16 }}
-* [http://www.prijepolje.org Sajt o gradu Prijepolju]
+* [http://50mosiprijepolje2013.org/ 50.MOSI igre Prijepolje 2013] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724100613/http://50mosiprijepolje2013.org/ |date=2013-07-24 }}
-* [http://pr92.tk/ Sajt FK Polimlja]
-* [http://50mosiprijepolje2013.org/ 50.MOSI igre Prijepolje 2013]
 * [http://turizamprijepolje.org.rs/ Turizam Prijepolje]
 * [http://www.biblioteka-prijepolje.com/ Matična biblioteka-Prijepolje]
-* [http://www.medresaprijepolje.com/Prijepolje/Medzlis%20IZ%20Prijepolje/ Medžlis IZ Prijepolje]
+* [http://www.medresaprijepolje.com/Prijepolje/Medzlis%20IZ%20Prijepolje/ Medžlis IZ Prijepolje] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131018215256/http://www.medresaprijepolje.com/Prijepolje/Medzlis%20IZ%20Prijepolje/ |date=2013-10-18 }}
-* [http://www.forumtv.rs/‎ Televizija Forum Prijepolje]
+* [http://www.forumtv.rs/‎ Televizija Forum Prijepolje]{{Dead link|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
 * [http://www.bitovik.org.rs/ Argument Centar za istraživanje u politici,Prijepolje]
 * [http://www.sandzaklive.rs/index.php/prijepolje‎ Sandžaklive]
@@ Red 260: / Red 256: @@
 {{Opština Prijepolje}}
+{{Normativna kontrola}}
+[[Kategorija:Prijepolje| ]]
 [[Kategorija:Gradovi u Srbiji]]
+[[Kategorija:Opština Prijepolje]]