Tiglat-Pileser I – razlika između verzija
m robot Dodaje: ru:Тиглатпаласар I |
m standardizacija odjeljka See also i kozmetika |
||
| (Nije prikazana jedna međuverzija 13 korisnika) | |||
| Red 1: | Red 1: | ||
'''Tiglat-Pileser I''' ([[akadski jezik|akadski]]: ''Tukulti-apil-Ešara'' »moje je uzdanje u sinu Ešarinu«) je bio kralj [[Asirija|Asirije]] ([[1115. pre Hrista]]-[[1076. pre Hrista]]) . Bio je jedan od najvećih asirijskih osvajača. Zauzeo je [[Fenikija|Fenikiju]]. Iz sačuvanih natpisa vidi se da je među podanicima i neprijateljima pažljivo poticao stvaranje straha prema sebi. |
'''Tiglat-Pileser I''' ([[akadski jezik|akadski]]: ''Tukulti-apil-Ešara'' »moje je uzdanje u sinu Ešarinu«) je bio kralj [[Asirija|Asirije]] ([[1110-e pne.|1115. pre Hrista]]-[[1076. pre Hrista]]) . Bio je jedan od najvećih asirijskih osvajača. Zauzeo je [[Fenikija|Fenikiju]]. Iz sačuvanih natpisa vidi se da je među podanicima i neprijateljima pažljivo poticao stvaranje straha prema sebi. |
||
==Pohod protiv naroda Mušku ,Malatije i Kilikije== |
== Pohod protiv naroda Mušku ,Malatije i Kilikije == |
||
Sin je Ašurešiša I, postao je kralj 1115. pre Hrista i bio je jedan od najvećih asirskih osvajača. Njegov prvi pohod je bio protiv naroda [[Mušku]], koji je zauzeo izvesne delove Asirije u gornjem toku [[Eufrat]]a. Prešao je 1120. pre Hrista Eufrat, zauzeo je [[Karkemiš]] i pobedio je Mušku. Posle toga je pregazio [[Komagen]] i istočnu Kapodokiju i isterao je [[Hetiti|Hetite]] iz asirijske provincije Subarti severoistočno od Malatije. |
Sin je Ašurešiša I, postao je kralj 1115. pre Hrista i bio je jedan od najvećih asirskih osvajača. Njegov prvi pohod je bio protiv naroda [[Mušku]], koji je zauzeo izvesne delove Asirije u gornjem toku [[Eufrat]]a. Prešao je 1120. pre Hrista Eufrat, zauzeo je [[Karkemiš]] i pobedio je Mušku. Posle toga je pregazio [[Komagen]] i istočnu Kapodokiju i isterao je [[Hetiti|Hetite]] iz asirijske provincije Subarti severoistočno od Malatije. |
||
U sledećem pohodu asirijska vojska je prodrla |
U sledećem pohodu asirijska vojska je prodrla u planine južno od jezera Van i posle toga su krenuli na zapad i Malatija se pokorila kralju Asirije. Posle toga je napao Koman u Kapodokiji. Zapisi o tim pobedama su na bakrenoj ploči na tvrđavi, koja je osiguravala njegova osvajanja u Kilikiji. |
||
==Osvajanje Fenikije i izlaz na Mediteran== |
== Osvajanje Fenikije i izlaz na Mediteran == |
||
Sledeći neprijatelj sa kojim se obračunao bili su [[Aramejci]]. U sikobu sa njima tri puta je prodro je do izvora [[Tigris]]a. Nakon zauzimanja hetitskog grada Petora, na ušću Sajura u Eufrat osigurao je kontrolu nad važnim putem prema [[ |
Sledeći neprijatelj sa kojim se obračunao bili su [[Aramejci]]. U sikobu sa njima tri puta je prodro je do izvora [[Tigris]]a. Nakon zauzimanja hetitskog grada Petora, na ušću Sajura u Eufrat osigurao je kontrolu nad važnim putem prema [[Sredozemno more|Mediteranu]]. Odatle je krenuo prema Gubalu ([[Biblos]]), [[Sidon]]u i konačno [[Arvad]]u, gde se ukrcao na brod. Osvajanjima je došao do Mediterana. |
||
Kraljevski ljetopisi ovdje spominju da je kralj zaplovio morem i ondje ubio biće koje se naziva ''nahiru'' ili »morski konj.« Danas nije jasno koja je to životinja mogla biti. Postoje i drugi izvještaji o lovu povezani s ovim kraljem. |
Kraljevski ljetopisi ovdje spominju da je kralj zaplovio morem i ondje ubio biće koje se naziva ''nahiru'' ili »morski konj.« Danas nije jasno koja je to životinja mogla biti. Postoje i drugi izvještaji o lovu povezani s ovim kraljem. |
||
Osvojio je [[Fenikija|Fenikiju]]. |
Osvojio je [[Fenikija|Fenikiju]]. |
||
Tiglat-Pileser I. izveo je i više građevinskih zahvata, a osobito su značajne obnove [[hram]]ova božanstava [[Ašur (bog)|Ašur]] i [[Hadad (bog)|Hadad]] u gradu [[ |
Tiglat-Pileser I. izveo je i više građevinskih zahvata, a osobito su značajne obnove [[hram]]ova božanstava [[Ašur (bog)|Ašur]] i [[Hadad (bog)|Hadad]] u gradu [[Asur|Ašuru]]. |
||
Čini se da je kraj njegove vladavine bio prilično nespokojan, budući da je pojačan pritisak Aramejaca na kraljevstvo. Umro je 1076., a naslijedio ga je njegov sin Ašarid-apal-Ekur. Njegovi su sinovi bili i kasniji asirski kraljevi: Ašur-bel-kala i Šamši-Adad IV. |
Čini se da je kraj njegove vladavine bio prilično nespokojan, budući da je pojačan pritisak Aramejaca na kraljevstvo. Umro je 1076., a naslijedio ga je njegov sin Ašarid-apal-Ekur. Njegovi su sinovi bili i kasniji asirski kraljevi: Ašur-bel-kala i Šamši-Adad IV. |
||
== |
== Povezano == |
||
* [[Tiglath-Pileser]] |
* [[Tiglat-Pileser|Tiglath-Pileser]] |
||
{{start box}} |
{{start box}} |
||
{{succession box|title=[[Kralj Asirije]]|before=[[Ashur-resh-ishi I]]|after=[[Asharid-apal-Ekur]]|years=1115–1077. pne.}} |
{{succession box|title=[[Asirski vladari|Kralj Asirije]]|before=[[Ašur-reš-iši I|Ashur-resh-ishi I]]|after=[[Ašarid-apal-Ekur|Asharid-apal-Ekur]]|years=1115–1077. pne.}} |
||
{{end box}} |
{{end box}} |
||
| ⚫ | |||
[[category:Mezopotamija]] |
|||
[[category:Asirsko carstvo]] |
|||
| ⚫ | |||
[[cs:Tiglatpilesar I.]] |
|||
[[de:Tukulti-apil-Ešarra I.]] |
|||
[[en:Tiglath-Pileser I]] |
|||
[[es:Tiglatpileser I]] |
|||
[[fa:تیگلتپیلسر یکم]] |
|||
[[fi:Tiglat-Pileser I]] |
|||
[[fr:Téglath-Phalasar Ier]] |
|||
[[gl:Teglatfalasar I]] |
|||
[[hr:Tiglat-Pileser I.]] |
|||
[[hu:I. Tukulti-apil-Ésarra]] |
|||
[[ja:ティグラト・ピレセル1世]] |
|||
[[ko:티그라트-필레세르 1세]] |
|||
[[nl:Tiglat-Pileser I]] |
|||
[[no:Tiglat-Pileser I]] |
|||
[[pl:Tiglatpilesar I]] |
|||
[[ru:Тиглатпаласар I]] |
|||
[[sr:Тиглат-Пилесар I]] |
|||
[[zh:提格拉特帕拉沙尔一世]] |
|||
Aktualna verzija od 18. augusta 2024. u 15:14
Tiglat-Pileser I (akadski: Tukulti-apil-Ešara »moje je uzdanje u sinu Ešarinu«) je bio kralj Asirije (1115. pre Hrista-1076. pre Hrista) . Bio je jedan od najvećih asirijskih osvajača. Zauzeo je Fenikiju. Iz sačuvanih natpisa vidi se da je među podanicima i neprijateljima pažljivo poticao stvaranje straha prema sebi.
Sin je Ašurešiša I, postao je kralj 1115. pre Hrista i bio je jedan od najvećih asirskih osvajača. Njegov prvi pohod je bio protiv naroda Mušku, koji je zauzeo izvesne delove Asirije u gornjem toku Eufrata. Prešao je 1120. pre Hrista Eufrat, zauzeo je Karkemiš i pobedio je Mušku. Posle toga je pregazio Komagen i istočnu Kapodokiju i isterao je Hetite iz asirijske provincije Subarti severoistočno od Malatije.
U sledećem pohodu asirijska vojska je prodrla u planine južno od jezera Van i posle toga su krenuli na zapad i Malatija se pokorila kralju Asirije. Posle toga je napao Koman u Kapodokiji. Zapisi o tim pobedama su na bakrenoj ploči na tvrđavi, koja je osiguravala njegova osvajanja u Kilikiji.
Sledeći neprijatelj sa kojim se obračunao bili su Aramejci. U sikobu sa njima tri puta je prodro je do izvora Tigrisa. Nakon zauzimanja hetitskog grada Petora, na ušću Sajura u Eufrat osigurao je kontrolu nad važnim putem prema Mediteranu. Odatle je krenuo prema Gubalu (Biblos), Sidonu i konačno Arvadu, gde se ukrcao na brod. Osvajanjima je došao do Mediterana. Kraljevski ljetopisi ovdje spominju da je kralj zaplovio morem i ondje ubio biće koje se naziva nahiru ili »morski konj.« Danas nije jasno koja je to životinja mogla biti. Postoje i drugi izvještaji o lovu povezani s ovim kraljem. Osvojio je Fenikiju.
Tiglat-Pileser I. izveo je i više građevinskih zahvata, a osobito su značajne obnove hramova božanstava Ašur i Hadad u gradu Ašuru.
Čini se da je kraj njegove vladavine bio prilično nespokojan, budući da je pojačan pritisak Aramejaca na kraljevstvo. Umro je 1076., a naslijedio ga je njegov sin Ašarid-apal-Ekur. Njegovi su sinovi bili i kasniji asirski kraljevi: Ašur-bel-kala i Šamši-Adad IV.
| Prethodi: Ashur-resh-ishi I |
Kralj Asirije 1115–1077. pne. |
Slijedi: Asharid-apal-Ekur |