Prijeđi na sadržaj

Tōkyō – razlika između verzija

Izvor: Wikipedija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNema sažetka izmjene
Novi podaci o izvoru (doi:10.1353/jjs.2005.0044).
 
(Nije prikazano 25 međuverzija 9 korisnika)
Red 1: Red 1:
{{rut}}{{Naselje (HR)
{{Naselje
| ime =Tokio
| ime =Tokio
| ime_genitiv =
| ime_genitiv =
Red 5: Red 5:
| translit_jezik1 =
| translit_jezik1 =


| slika_panorama =Tokyo Montage 2012.png
| slika_panorama =
| veličina_slike =280px
| veličina_slike =280px
| opis_slike =Kolaž slika grada
| opis_slike =Kolaž slika grada
Red 107: Red 107:
| bilješke =
| bilješke =
}}
}}
'''Tokio ''' ([[Japanski jezik|japanski]]: 東京‎; ''Tōkyō'' {{Audio|ja-Tokyo.ogg|slušaj}}) nekadašnji '''Edo''' je [[glavni grad|glavni]]<ref>{{cite web| title =Japan's Local Government System| url =http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/PROFILE/overview05.htm | publisher=Tokyo Metropolitan Government |accessdate =August 5, 2013 }}</ref> i najveći [[grad]] [[Japan]]a od 8 535 792 stanovnika (po procjeni iz [[2006]]). <ref name=brit> {{cite web
'''Tokio ''' ([[Japanski jezik|japanski]]: 東京‎; ''Tōkyō'' {{Audio|ja-Tokyo.ogg|slušaj}}) nekadašnji '''Edo''' je [[glavni grad|glavni]]<ref>{{cite web| title =Japan's Local Government System| url =http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/PROFILE/overview05.htm| publisher =Tokyo Metropolitan Government| accessdate =August 5, 2013| archivedate =2013-08-11| archiveurl =https://web.archive.org/web/20130811121829/http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/PROFILE/overview05.htm| deadurl =yes}}</ref> i najveći [[grad]] [[Japan]]a od 8 535 792 stanovnika (po procjeni iz [[2006]]).<ref name=brit>{{cite web
|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/598411/Tokyo
|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/598411/Tokyo
|title = ''Tokyo ''
|title = ''Tokyo ''
Red 114: Red 114:
|accessdate = 6. 11. 2012}}</ref>
|accessdate = 6. 11. 2012}}</ref>


Ali [[Metropola|metropolitanski]] (prefektura) ''Tokio'' je puno veći, on ima oko 13 185 502 stanovnika, dok još 20 miliona ljudi svaki dan putuje iz okolnih područja radi posla. Tokio je centralno mesto japanske politike, ekonomije, kulture i obrazovanja, kao i grad u kom stoluje [[car Japana|japanski car]]. Tokio je i poslovni i [[bankarstvo|financijski]] centar istočne Azije.
Ali [[Metropola|metropolitanski]] (prefektura) ''Tokio'' je puno veći, on ima oko 13 185 502 stanovnika, dok još 20 miliona ljudi svaki dan putuje iz okolnih područja radi posla. Tokio je centralno mesto japanske politike, ekonomije, kulture i obrazovanja, kao i grad u kom stoluje [[car Japana|japanski car]]. Tokio je i poslovni i [[bankarstvo|financijski]] centar istočne Azije.


Zanimljivo je da ima daleko manje nebodera nego drugi gradovi slične veličine, a čemu je razlog standardi u gradnji koji su zahtevani zbog čestih [[potres|zemljotresa]]. Zgrada gradske vlade (Tokio metropoliten) je najviši neboder u Tokiju. Tokio ima najkompleksniji sistem javnog prevoza na svetu.
Zanimljivo je da ima daleko manje nebodera nego drugi gradovi slične veličine, a čemu je razlog standardi u gradnji koji su zahtevani zbog čestih [[potres|zemljotresa]]. Zgrada gradske vlade (Tokio metropoliten) je najviši neboder u Tokiju. Tokio ima najkompleksniji sistem javnog prevoza na svetu.


U doslovnom prevodu Tokio znači "istočna prestonica" na [[Japanski jezik|japanskom]], a ime je dobila zato što je stara prestonica ([[Kjoto]]) nalazila na zapadu i bila je preimenovana u "Saikio" (西京 ''Saikyō''), što znači "zapadna prestonica", u toku devetnaestog veka. Do 1870. Tokio je bio poznat pod imenom "Edo" (u nekim evropskim jezicima se izgovara "Jedo"). Kada je Carska porodica preselila iz Kjota ime je promenjeno.
U doslovnom prevodu Tokio znači "istočna prestonica" na [[Japanski jezik|japanskom]], a ime je dobila zato što je stara prestonica ([[Kjoto]]) nalazila na zapadu i bila je preimenovana u "Saikio" (西京 ''Saikyō''), što znači "zapadna prestonica", u toku devetnaestog veka. Do 1870. Tokio je bio poznat pod imenom "Edo" (u nekim evropskim jezicima se izgovara "Jedo"). Kada je Carska porodica preselila iz Kjota ime je promenjeno.



== Istorija ==
== Istorija ==
Tokio je osnovan [[1457]]. pod imenom '''[[Edo]]''' (江戸). [[Tokugava]] [[šogunat]] je osnovan [[1603]]. sa Edom kao sedištem vlade. U septembru [[1868]]., kada je prestao da postoji šogunat , [[car Meiđi]] je naredio da Edo bude preimenovan u Tokio.
Tokio je osnovan [[1457]]. pod imenom '''[[Edo]]''' (江戸). [[Tokugava]] [[šogunat]] je osnovan [[1603]]. sa Edom kao sedištem vlade. U septembru [[1868]]., kada je prestao da postoji šogunat, [[car Meiđi]] je naredio da Edo bude preimenovan u Tokio.

[[Veliki Kanto zemljotres]] je pogodio Tokio [[1923]]. godine, i u njemu je poginulo oko 140.000 ljudi. I pored toga grad je nastavio da raste do početka [[Drugi svjetski rat|Drugog svetskog rata]]. Nakon katastrofalnog potresa [[1923.]] u kojem je stradalo 700 000 kuća i poginulo oko 140 000 ljudi počela je gradnja modernog Tokija po američkom uzoru, s prostranim ulicama i neboderima. Tokio se dijeli na Donji (Shitamachi) i Gornji grad (Yamanote). Između tih dvaju dijelova nalazi se stara gradska jezgra. Nakon što su [[SAD|Amerikanci]] bombardirali Tokio u [[Drugi svjetski rat|Drugom svjetskom ratu]], pri čemu je poginulo oko 80 000 ljudi<ref>Najljepša mjesta na svijetu, LEO COMMERCE, Rijeka-Zagreb 2009., str. 232.</ref>, grad je ponovo obnovljen.


[[Veliki Kanto zemljotres]] je pogodio Tokio [[1923]]. godine, i u njemu je poginulo oko 70.000 ljudi. I pored toga grad je nastavio da raste do početka [[Drugi svjetski rat|Drugog svetskog rata]].
[[Datoteka:DN-Tower-02.jpg|thumb|left|DN toranj 21 se uzdiže iznad zgrade u kojoj je radio [[Douglas MacArthur]]]]
[[Datoteka:DN-Tower-02.jpg|thumb|left|DN toranj 21 se uzdiže iznad zgrade u kojoj je radio [[Douglas MacArthur]]]]


Tokom rata, Tokio je teško bombardovan, i veliki deo grada je sravnjen sa zemljom. Pored rušenja izazvanog bombama, veliki deo grada je nestao i u požarima izazvanim bombardovanjem. Broj stanovnika Tokia 1945. godine je bio samo polovina broja koji je imao 1940. godine.
Tokom rata, Tokio je teško bombardovan, i veliki deo grada je sravnjen sa zemljom. Pored rušenja izazvanog bombama, veliki deo grada je nestao i u požarima izazvanim bombardovanjem. Broj stanovnika Tokia 1945. godine je bio samo polovina broja koji je imao 1940. godine.


Nakon rata, Tokio je bio vod vojnom okupacijom od strane savezničke vojske. Američko prisustvo u Japanu je bilo važan logistički i komandni centar tokom rata u Koreji. U Tokiju i dalje postoji nekoliko američkih vojnih baza.
Nakon rata, Tokio je bio pod vojnom okupacijom od strane savezničke vojske. Američko prisustvo u Japanu je bilo važan logistički i komandni centar tokom rata u Koreji. U Tokiju i dalje postoji nekoliko američkih vojnih baza.


Tokom pedesetih i šezdesetih godina dvadesetog veka Japan je često opisivan kao "ekonomsko čudo", koje je transformisalo zemlju od ratom razorene zemlje do druge ekonomske sile na svetu [[1966]]. godine. Ponovna izgradnja ratom razrušenog Tokija je završena održavanjem [[Olimpijske igre|Olimpijskih igara]] [[1964]]. godine.
Tokom pedesetih i šezdesetih godina dvadesetog veka Japan je često opisivan kao "ekonomsko čudo", koje je transformisalo zemlju od ratom razorene zemlje do druge ekonomske sile na svetu [[1966]]. godine. Ponovna izgradnja ratom razrušenog Tokija je završena održavanjem [[Olimpijske igre|Olimpijskih igara]] [[1964]]. godine.


Početkom sedamdesetih godina dvadesetog veka, japanski gradovi su se suočili sa velikim prilivom radne snage i ruralnih delova zemlje, a Tokio je bio jedan od gradova sa najvećim prilivom stanovništva.
Početkom sedamdesetih godina dvadesetog veka, japanski gradovi su se suočili sa velikim prilivom radne snage i ruralnih delova zemlje, a Tokio je bio jedan od gradova sa najvećim prilivom stanovništva.


Tokio je bio u centru svetske pažnje [[20. 3.|20. marta]] [[1995]]. godine, kada je sektaška teroristička organizacija nervnim otrovom, [[sarin]]om, napala sistem podzemnih železnica u kome je 12 osoba poginulo, a hiljade povređeno.
Tokio je bio u centru svetske pažnje [[20. 3.|20. marta]] [[1995]]. godine, kada je sektaška teroristička organizacija nervnim otrovom, [[sarin]]om, napala sistem podzemnih železnica u kome je 12 osoba poginulo, a hiljade povređeno.


== Geografija ==
== Geografija ==
Red 150: Red 150:
* Takao
* Takao
* Mitake
* Mitake
* Mihara
* Mihara


Ostrva koja se nalaze u Tokiju su:
Ostrva koja se nalaze u Tokiju su:
Red 158: Red 158:


== Životna sredina ==
== Životna sredina ==
Tokyo has enacted a measure to cut greenhouse gases. Governor [[Shintaro Ishihara]] created Japan's first [[emissions cap system]], aiming to reduce [[greenhouse gas]] emission by a total of 25% by 2020 from the 2000 level.<ref>{{cite web
Tokio je doneo mere za smanjenje emitovanja gasova staklene bašte. Guverner [[Shintaro Ishihara]] je kreirao prvi japanski [[Trgovina emisionim kvotama|sistem emisionih maksimuma]], s ciljem redukovanja emisije [[Staklenički plinovi|gasova zelene bašte]] za totalnih 25% do 2020 relativno na nivo iz 2000.<ref>{{cite web
|url=http://www.wbcsd.org/home.aspx
|url=http://www.wbcsd.org/home.aspx
|title=World Business Council for Sustainable Development (WBCSD)
|title=World Business Council for Sustainable Development (WBCSD)
|publisher=Wbcsd.org
|publisher=Wbcsd.org
|accessdate=October 18, 2008}}</ref> Tokyo is an example of an [[urban heat island]], and the phenomenon is especially serious in its special wards.<ref name=barry>Barry, Roger Graham & Richard J. Chorley. ''Atmosphere, Weather and Climate''. Routledge (2003), [http://books.google.com/books?id=MUQOAAAAQAAJ&pg=PA344&sig=mCflboQ0b9ePkGAT3upACg-SOHs p344]. ISBN 0-415-27170-3.</ref><ref>Toshiaki Ichinose, Kazuhiro Shimodozono, and Keisuke Hanaki. Impact of anthropogenic heat on urban climate in Tokyo. Atmospheric Environment 33 (1999): 3897-3909.</ref> According to the Tokyo Metropolitan Government,<ref>{{cite web|url=http://www2.kankyo.metro.tokyo.jp/sgw/English/heatisland.htm |title=Heat Island Control Measures |publisher=.kankyo.metro.tokyo.jp |date=January 6, 2007 |accessdate=October 29, 2010}}</ref> the annual mean temperature has increased by about {{convert|3|C-change|F-change|1|abbr=on}} over the past 100 years. <!-- Where? --> Tokyo has been cited as a "convincing example of the relationship between urban growth and climate."<ref>{{cite book|title=Atmosphere, Weather and Climate|first1=Roger Graham|last1=Barry|first2=Richard J.|last2=Chorley|authorlink2= |publisher= Methuen Publishing |location= London |page=344|isbn=0-416-07152-X}}</ref>
|accessdate=October 18, 2008}}</ref> Tokio je primer [[Ostrva toplote|urbanog toplotnog ostrva]], i fenomen je posebno ozbiljan u njegovim širim gradskim oblastima.<ref name=barry>Barry, Roger Graham & Richard J. Chorley. ''Atmosphere, Weather and Climate''. Routledge (2003), [http://books.google.com/books?id=MUQOAAAAQAAJ&pg=PA344&sig=mCflboQ0b9ePkGAT3upACg-SOHs p344]. {{ISBN|0-415-27170-3}}.</ref><ref>Toshiaki Ichinose, Kazuhiro Shimodozono, and Keisuke Hanaki. Impact of anthropogenic heat on urban climate in Tokyo. Atmospheric Environment 33 (1999): 3897-3909.</ref> Prema tvrdnjama Tokijske gradske vlade,<ref>{{cite web |url=http://www2.kankyo.metro.tokyo.jp/sgw/English/heatisland.htm |title=Heat Island Control Measures |publisher=.kankyo.metro.tokyo.jp |date=January 6, 2007 |accessdate=October 29, 2010 |archive-date=2008-05-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080524000658/http://www2.kankyo.metro.tokyo.jp/sgw/English/heatisland.htm |dead-url=yes }}</ref> godišnja srednja temperatura je povišena za oko 3&nbsp;°C tokom zadnjih 100 godina. Tokio je navođen kao „ubedljiv primer relacije između urbanog rasta i klime.<ref>{{cite book|title=Atmosphere, Weather and Climate|first1=Roger Graham|last1=Barry|first2=Richard J.|last2=Chorley|authorlink2= |publisher= Methuen Publishing |location= London |page=344|isbn=0-416-07152-X}}</ref>


In 2006, Tokyo enacted the "10 Year Project for Green Tokyo" to be realised by 2016. It set a goal of increasing roadside trees in Tokyo to 1 million (from 480,000), and adding 1,000&nbsp;ha of green space 88 of which will be a new park named "Umi no Mori" (sea forest) which will be on a reclaimed island in Tokyo Bay which used to be a landfill.<ref>http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/PLAN/DATA/10yearplan_data_4.pdf</ref> From 2007 to 2010 436&nbsp;ha of the planned 1,000&nbsp;ha of green space was created and 220,000 trees were planted bringing the total to 700,000. By 2014 road side trees in Tokyo will increase to 950,000 and a further 300&nbsp;ha of green space will be added.<ref>{{cite web|url=http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/PROFILE/policy03.htm |title=2012 Action Program for Tokyo Vision 2020 – Tokyo Metropolitan Government |publisher=Metro.tokyo.jp |accessdate=December 23, 2012}}</ref>
Godine 2006, Tokio je doneo „Desetogodišnji projekat za Zeleni Tokio“ koji bi trebalo da bude ostvaren do 2016. Planom je postavljen cilj povećanja broja stabala duž puteva u Tokiu na 1 milion (počevši od 480.000), i dodavanja 1.000&nbsp;ha zelenog prostora, 88 koji bi bio novi park sa imenom "Umi no Mori" (morska šuma) koji bi bio na povraćenom ostrvu u Tokijskom zalivu, koje je ranije bilo deponija.<ref>[http://tokyogreenspace.com/2009/04/07/umi-no-mori-what-if-a-forest-is-created-and-no-one-knows/ Umi no mori: What if a forest is created and no one knows?]</ref> Od 2007. do 2010. 436&nbsp;ha od planiranih 1,000&nbsp;ha zelenog prostora je kreirano i 220.000 stabala je posađeno, čime je totalni broj porastao na 700.000. Do 2014. broj stabala duž puteva u Tokiu se očekivao da poraste do 950.000 i bilo je planirano da se doda dodatnih 300&nbsp;ha zelenog prostora.<ref>{{cite web |url=http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/PROFILE/policy03.htm |title=2012 Action Program for Tokyo Vision 2020 – Tokyo Metropolitan Government |publisher=Metro.tokyo.jp |accessdate=December 23, 2012 |archivedate=2012-12-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121209020051/http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/PROFILE/policy03.htm |deadurl=yes }}</ref>


== Demografija ==
== Demografija ==
{| class="infobox" style="float:right;"
{| class="infobox" style="float:right;"
| style="text-align:center;" colspan="2" | '''Registered foreign nationals'''<ref name=pop-detail>{{cite web|url=http://www.toukei.metro.tokyo.jp/tnenkan/2012/tn12qa020400.xls|format=Excel 97|title=Tokyo Statistical Yearbook 2012, Population: 2-4 Foreign Residents by District and Nationality (Year-End Data 2008-2012)|publisher=Bureau of General Affairs, Tokyo Metropolitan Government |accessdate=January 27, 2015}}</ref>
| style="text-align:center;" colspan="2" | '''Registriranih stranih državljana'''<ref name=pop-detail>{{cite web|url=http://www.toukei.metro.tokyo.jp/tnenkan/2012/tn12qa020400.xls|format=Excel 97|title=Tokyo Statistical Yearbook 2012, Population: 2-4 Foreign Residents by District and Nationality (Year-End Data 2008-2012)|publisher=Bureau of General Affairs, Tokyo Metropolitan Government |accessdate=January 27, 2015}}</ref>
|-
|-
! Nationality || Population (2012)
! Nacionalnost || Populacija (2012)
|-
|-
| {{flag|China}} ||161,169
| {{flag|Kina}} ||161,169
|-
|-
| {{flag|North Korea}} and {{flag|South Korea}} ||99,880
| {{flag|Severna Koreja}} i {{flag|Južna Koreja}} ||99,880
|-
|-
| {{flag|Philippines}} ||27,929
| {{flag|Filipini}} ||27,929
|-
|-
| {{flag|United States}} ||15,901
| {{flag|SAD}} ||15,901
|-
|-
| {{flag|India}} ||8,313
| {{flag|Indija}} ||8,313
|-
|-
| {{flag|Nepal}} ||8,669
| {{flag|Nepal}} ||8,669
|-
|-
| {{flag|Thailand}} ||6,906
| {{flag|Tajland}} ||6,906
|-
|-
| {{flag|United Kingdom}} ||5,522
| {{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}} ||5,522
|-
|-
| {{flag|Myanmar}} ||4,781
| {{flag|Mjanmar}} ||4,781
|-
|-
| {{flag|France}} ||4,635
| {{flag|Francuska}} ||4,635
|}
|}


As of October 2012, the official [[intercensal estimate]] showed 13.22 million people in Tokyo with 8.996 million living within Tokyo's 23 wards.<ref name="population2012">{{cite web|url=http://www.toukei.metro.tokyo.jp/tnenkan/2012/tn12qa020300.xls|format=Excel 97|title=Tokyo Statistical Yearbook 2012, Population: 2-3 Population by District (1920-2012)|publisher=Bureau of General Affairs, Tokyo Metropolitan Government |accessdate=January 27, 2015}}</ref> During the daytime, the population swells by over 2.5 million as workers and students commute from adjacent areas. This effect is even more pronounced in the three central wards of [[Chiyoda, Tokyo|Chiyoda]], [[Chūō, Tokyo|Chūō]], and [[Minato, Tokyo|Minato]], whose collective population as of the 2005 National Census was 326,000 at night, but 2.4 million during the day.<ref name="population">{{cite web|url=http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/ABOUT/HISTORY/history03.htm |accessdate=January 1, 2009|title=Population of Tokyo|publisher=Tokyo Metropolitan Government}}</ref>
Oktobra 2012, zvanična [[unutarpopisna procena]] je pokazala 13,22 miliona ljudi u Tokiju, od kojih 8,996 miliona živi unutar Tokijske 23 oblasti.<ref name="population2012">{{cite web|url=http://www.toukei.metro.tokyo.jp/tnenkan/2012/tn12qa020300.xls|format=Excel 97|title=Tokyo Statistical Yearbook 2012, Population: 2-3 Population by District (1920-2012)|publisher=Bureau of General Affairs, Tokyo Metropolitan Government |accessdate=January 27, 2015}}</ref> Tokom dana, populacija naraste za preko 2,5 miliona pošto radnici i studenti pristignu iz susednih oblasti. Ovaj efekat je još naglašeniji u tri centralne oblasti [[Chiyoda, Tokio|Chiyoda]], [[Chūō, Tokio|Chūō]], i [[Minato, Tokyo|Minato]], čija kolektivna populacija je po popisu iz 2005. bila 326.000 tokom noći, a 2,4 miliona tokom dana.<ref name="population">{{cite web|url=http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/ABOUT/HISTORY/history03.htm |accessdate=January 1, 2009|title=Population of Tokyo|publisher=Tokyo Metropolitan Government}}</ref>


The entire prefecture had 12,790,000 residents in October 2007 (8,653,000 in 23 wards), with an increase of over 3 million in the daytime. Tokyo is at its highest population ever, while that of the 23 wards peak official count was 8,893,094 in the 1965 Census, with the count dipping below 8 million in the 1995 Census.<ref name="population2012"/>
Celokupna prefektura je imala 12.790.000 stanovnika oktobra 2007. (8.653.000 u 23 oblasti), pri čemu se broj poveća za preko 3 miliona tokom dana. Tokio je zadnjih godina na svom najvišem nivou populacije svih vremena, dok su 23 oblasti zvanično imale 8.893.094 po popisu iz 1965, broj je bio opao na ispod 8 miliona po popisu iz 1995.<ref name="population2012"/>


As of 2005, the most common foreign nationalities found in Tokyo are Chinese (123,661), Korean (106,697), Filipino (31,077), American (18,848), British (7,696), Brazilian (5,300) and French (3,000).
Godine 2005, najbrojniji stranci u Tokiu su bili Kinezi (123,661), Korejci (106,697), Filipinci (31,077), Amerikanci (18,848), Britanci (7,696), Brazilci (5,300) i Francuzi (3,000).


In 1889, the Ministry of Home Affairs recorded 1,375,937 people in [[Tokyo City]] and a total of 1,694,292 people in [[Tokyo Prefecture|Tokyo-fu]].<ref>{{Cite book |first= |last=東京府 編 |editor-first= |editor-last= |script-title=ja:東京府統計書. 明治22年 |trans_title=Tōkyō-Fu Statistics Book (1889)|year=1890 |volume=1 |publisher=東京府|isbn= |pages=40–41|language=Japanese}} [http://kindai.ndl.go.jp/info:ndljp/pid/806569 (National Diet Library Digital Archive)] (digital page number 32)</ref> In the same year, a total of 779 foreign nationals were recorded as residing in Tokyo. The most common nationality was British (209 residents), followed by United States nationals (182) and nationals of the [[Qing dynasty]] (137).<ref>{{Cite book |first= |last=東京府 編 |editor-first= |editor-last= |script-title=ja:東京府統計書. 明治22年 |trans_title=Tōkyō-Fu Statistics Book (1889)|year=1890 |volume=1 |publisher=東京府|isbn= |pages=66–67|language=Japanese}} [http://kindai.ndl.go.jp/info:ndljp/pid/806569 (National Diet Library Digital Archive)] (digital page number 46)</ref>
Godine 1889, Ministarstvo unutrašnjih poslova je zabeležilo 1.375.937 ljudi u [[Tokio (grad)|gradu Tokio]] i totalno 1.694.292 ljudi u [[Pefektura Tokio|Tokyo-fu]].<ref>{{Cite book |first= |last=東京府 編 |editor-first= |editor-last= |script-title=ja:東京府統計書. 明治22年 |trans_title=Tōkyō-Fu Statistics Book (1889)|year=1890 |volume=1 |publisher=東京府|isbn= |pages=40–41|language=Japanese}} [http://kindai.ndl.go.jp/info:ndljp/pid/806569 (National Diet Library Digital Archive)] (digital page number 32)</ref> Iste godine, ukupno 779 osoba strane nacionalnosti je zabeleženo da borave u Tokiu. Najzastupljenija nacionalnost su bili Britanci (209 rezidenta), čemu su sledeli amerikanci (182) i pripadnici [[Dinastija Qing|dinastije Qing]] (137).<ref>{{Cite book |first= |last=東京府 編 |editor-first= |editor-last= |script-title=ja:東京府統計書. 明治22年 |trans_title=Tōkyō-Fu Statistics Book (1889)|year=1890 |volume=1 |publisher=東京府|isbn= |pages=66–67|language=Japanese}} [http://kindai.ndl.go.jp/info:ndljp/pid/806569 (National Diet Library Digital Archive)] (digital page number 46)</ref>


{| style="margin:auto;"
{| style="margin:auto;"
Red 205: Red 205:
|valign="top"|
|valign="top"|
{| class="toccolours" cellpadding="4" cellspacing="1" style="float:right; margin:0 0 2em 2em; font-size:95%;"
{| class="toccolours" cellpadding="4" cellspacing="1" style="float:right; margin:0 0 2em 2em; font-size:95%;"
|+ Population of Tokyo<ref name="population" />
|+ Populacija Tokia<ref name="population" />
|-
|-
! By area<sup>1</sup>
! Po području<sup>1</sup>
|
|
Tokyo<br />
Tokio<br />
''Special wards''<br />
''Specijalne oblasti wards''<br />
Tama Area<br />
Tama područje<br />
Ostrva
Islands
|
|
12.79 million<br />
12,79 milion<br />
''8.653 million''<br />
''8,653 milion''<br />
4.109 million<br />
4,109 milion<br />
28,000
28.000
|-
|-
! By age²
! Po uzrastu²
|
|
Juveniles (age 0-14)<br />
Deca (uzrast 0-14)<br />
Working (age 15-64)<br />
Odrasli (uzrast 15-64)<br />
Retired (age 65+)
U penziji (uzrast 65+)
|
|
1.461 million (11.8%)<br />
1,461 milion (11.8%)<br />
8.546 million (69.3%)<br />
8,546 milion (69.3%)<br />
2.332 million (18.9%)
2,332 milion (18.9%)
|-
|-
! By hours³
! Po dobu dana³
|
|
Day<br />
Dan<br />
Noć
Night
|
|
14.978 million<br />
14,978 milion<br />
12.416 million
12,416 milion
|-
|-
! Po nacionalnosti
! By nationality
|
|
Stranci
Foreign residents
|
|
364,653<sup>4</sup> (2.9% of total)
364.653<sup>4</sup> (2,9% totala)
|-
|-
|colspan="3" style="font-size:90%;"|
|colspan="3" style="font-size:90%;"|
{|
{|
|- style="vertical-align:top;"
|- style="vertical-align:top;"
| <sup>1</sup> Estimates as of October 1, 2007.<br />
| <sup>1</sup> Procena od 1. oktobra 2007.<br />
² as of January 1, 2007.
² od 1. januara 2007.
| ³ as of 2005 National Census.<br />
| ³ po popisu iz 2005.<br />
<sup>4</sup> as of January 1, 2006.
<sup>4</sup> od 1. januara 2006.
|}
|}
|}
|}
Red 255: Red 255:
|valign="top"|
|valign="top"|


[[File:Growth rate map of municipalities of Tokyo Metropolis, Japan.svg|thumb|400px|This chart is growth rate of municipalities of Tokyo, Japan. It is estimated by census carried out in 2005 and 2010.
[[File:Growth rate map of municipalities of Tokyo Metropolis, Japan.svg|thumb|400px|Ovaj grafikon je stopa rasta opština Tokija, Japan. On je procenjen na osnovu popisa iz 2005. i 2010.
{{Multicol}}
{{Multicol}}
'''Increase'''
'''Povećanje'''
{{legend|#225500|10.0 % over}}
{{legend|#225500|10.0 % i više}}
{{legend|#44AA00|7.5 – 9.9 %}}
{{legend|#44AA00|7.5 – 9.9 %}}
{{legend|#66FF00|5.0 – 7.4 %}}
{{legend|#66FF00|5.0 – 7.4 %}}
Red 264: Red 264:
{{legend|#CCFFAA|0.0 – 2.4 %}}
{{legend|#CCFFAA|0.0 – 2.4 %}}
{{Multicol-break}}
{{Multicol-break}}
'''Decrease'''
'''Smanjenje'''
{{legend|#FFAAAA|0.0 – 2.4 %}}
{{legend|#FFAAAA|0.0 – 2.4 %}}
{{legend|#FF5555|2.5 – 4.9%}}
{{legend|#FF5555|2.5 – 4.9%}}
{{legend|#FF0000|5.0 – 7.4 %}}
{{legend|#FF0000|5.0 – 7.4 %}}
{{legend|#AA0000|7.5 – 9.9 %}}
{{legend|#AA0000|7.5 – 9.9 %}}
{{legend|#550000|10.0 % and below}}
{{legend|#550000|10.0 % i manje}}
{{Multicol-end}}]]
{{Multicol-end}}]]
|}
|}


== Ekonomija ==
== Ekonomija ==
[[Datoteka:Skyscrapers of Shinjuku 2009 January.jpg|thumb|right|210px|Neboderi u centru grada]]
[[Datoteka:Skyscrapers of Shinjuku 2009 January.jpg|thumb|left|220px|Neboderi u centru grada]]
[[Datoteka:tokyo01.jpg|thumb|right|210px|Centralni Tokio (pogled sa Gradske većnice) se širi do dometa ljudskog oka.]]
[[Datoteka:tokyo01.jpg|thumb|right|220px|Centralni Tokio (pogled sa Gradske većnice) se širi do dometa ljudskog oka.]]
[[File:The_Tokyo_Stock_Exchange_-_main_room_3.jpg|thumb|left|220px|upright|[[Tokijska berza]]]]
[[File:Bank of Japan 2010.jpg|thumb|right|220px|[[Banka Japana]]]]
[[File:Shiodome City Center 2012.JPG|thumb|left|220px|[[Centar grada Šiodome]] u [[Minato, Tokio|Minatu]], sedište kompanija [[All Nippon Airways]] i [[Fujitsu]]]]
[[File:Marunouchi Park Building 2012.JPG|thumb|right|220px|Sedište [[Mitsubishi Corporation]] u [[Marunouchi]], [[Chiyoda, Tokio|Chiyoda]]]]


Tokio ima [[Spisak gradova po GDP|najveću gradsku ekonomiju na svetu]]. Prema studiji koju je sprovela agencija [[PricewaterhouseCoopers]], [[Urbana sredina|urbana oblast]] Tokija (35 miliona ljudi) je imala GDP od US$1,9 biliona 2012. godine (po [[Paritet kupovne moći|paritetu kupovne moći]]), što ju je stavilo na vrh liste. Od kompanija na listi [[Fortune Global 500|Global 500]] u Tokiju je bazirana 51, što je skoro dva putva više od drugoplasiranog grada ([[Pariz]]a).<ref>{{cite news|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2009/cities/|title=Global 500 Our annual ranking of the world's largest corporationns|accessdate=December 4, 2008|publisher=CNNMoney.com}}</ref>
[[File:Tokyo stock exchange.jpg|thumb|left|upright|[[Tokyo Stock Exchange]]]]
[[File:Bank of Japan 2010.jpg|thumb|right|[[Bank of Japan]]]]
[[File:Shiodome City Center 2012.JPG|thumb|left|upright|[[Shiodome City Center]] in [[Minato, Tokyo|Minato]], headquarters of [[All Nippon Airways]] and [[Fujitsu]]]]
[[File:Marunouchi Park Building 2012.JPG|thumb|right|upright|[[Mitsubishi Corporation]] headquarters in [[Marunouchi]], [[Chiyoda, Tokyo|Chiyoda]]]]


Tokio je značajan međunarodni finansijski centar,<ref>{{cite news
Tokyo has the [[List of cities by GDP|largest metropolitan economy in the world]]. According to a study conducted by [[PricewaterhouseCoopers]], the Tokyo [[urban area]] (35 million people) had a total GDP of US$1.9 trillion in 2012 (at [[purchasing power parity]]), which topped that list. 51 of the companies listed on the [[Fortune Global 500|Global 500]] are based in Tokyo, almost twice that of the second-placed city ([[Paris]]).<ref>{{cite news|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2009/cities/|title=Global 500 Our annual ranking of the world's largest corporationns|accessdate=December 4, 2008|publisher=CNNMoney.com}}</ref>

Tokyo is a major international finance center,<ref>{{cite news
|url=http://www.economist.com/specialreports/displaystory.cfm?story_id=9753204
|url=http://www.economist.com/specialreports/displaystory.cfm?story_id=9753204
|title=Financial Centres, All shapes and sizes
|title=Financial Centres, All shapes and sizes
Red 290: Red 289:
|work=The Economist
|work=The Economist
|date=September 13, 2007
|date=September 13, 2007
}}</ref> u kome se nalaze sedišta nekoliko najvećih [[Investiciona baka|investicionih banki]] i [[Osiguranje|osiguravajućih]] kompanija na svetu, i služi kao čvorište japanskog [[Transport|transportnog sistema]], [[Izdavaštvo|izdavačke]], [[elektronika|elektronske]] i [[Radio|radio difuznih]] industrije. Tokom centralizovanog rasta japanske ekonomije nakon [[Drugi svetski rat|Drugog svetskog rata]], mnoge velike firme su preselile svoja sedišta i gradova kao što je [[Osaka]] (istorijske trgovačke prestonice) u Tokio, u pokušaju da iskoriste bolji pristup vladi. Taj trend je počeo sa usporavanjem zbog stalnog rasta populacije grada i troška života u njemu.
}}</ref> houses the headquarters of several of the world's largest [[investment bank]]s and [[insurance]] companies, and serves as a hub for Japan's [[transportation]], [[publishing]], [[electronics]] and [[broadcasting]] industries. During the centralised growth of Japan's economy following [[World War II]], many large firms moved their headquarters from cities such as [[Osaka]] (the historical commercial capital) to Tokyo, in an attempt to take advantage of better access to the government. This trend has begun to slow due to ongoing population growth in Tokyo and the high cost of living there.


Tokyo was rated by the [[The Economist|Economist Intelligence Unit]] as the most expensive (highest [[Cost-of-living index|cost-of-living]]) city in the world for 14 years in a row ending in 2006.<ref>{{cite news |url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=a6ucubymrt2A |title=Oslo Overtakes Tokyo as World's Most Expensive City |agency=Reuters |date= |accessdate=1. maj. 2015}}</ref>
[[The Economist|Economist Intelligence Unit]] je rangirao Tokio kao najskuplji grad (sa najvišim [[Indeks troškova života|životnim troškovima]]) na svetu tokom 14 godina redom, što se okončalo 2006.<ref>{{cite news |url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=a6ucubymrt2A |title=Oslo Overtakes Tokyo as World's Most Expensive City |agency=Reuters |date= |accessdate=1. maj. 2015}}</ref>


Tokyo has been described as one of the three "command centers" for the [[world economy]], along with [[New York City]] and [[London]].<ref>{{cite book
Tokio je bio opisivan kao jedan od tri „komandna centra“ [[Svetska ekonomija|svetske ekonomije]], zajedno s [[Njujork]]om i [[London]]om.<ref>{{cite book
|author=Sassen, Saskia
|author=Sassen, Saskia
|title=The Global City: New York, London, Tokyo
|title=The Global City: New York, London, Tokyo
|url=https://archive.org/details/globalcitynewyor00unse
|year=2001
|year=2001
|publisher=Princeton University Press
|publisher=Princeton University Press
|edition=2nd
|edition=2nd
|isbn=0-691-07063-6
|isbn=0-691-07063-6
|authorlink= }}</ref> The [[Tokyo Stock Exchange]] is Japan's largest [[stock exchange]], and third largest in the world by [[market capitalization]] and fourth largest by share turnover. In 1990 at the end of the [[Japanese asset price bubble]], it accounted for more than 60% of the world stock market value.<ref>{{cite web|url=http://www.jpx.co.jp/english/ |title=Japan exchange group |publisher=Stock-market.in |accessdate=October 29, 2010}}</ref> Tokyo had 8,460&nbsp;ha (20,900&nbsp;acres) of agricultural land as of 2003, according to the [[Ministry of Agriculture, Forestry and Fisheries (Japan)|Ministry of Agriculture, Forestry and Fisheries]], placing it last among the nation's prefectures. The farmland is concentrated in Western Tokyo. Perishables such as vegetables, fruits, and flowers can be conveniently shipped to the markets in the eastern part of the prefecture. ''[[Komatsuna]]'' and [[spinach]] are the most important vegetables; as of 2000, Tokyo supplied 32.5% of the ''komatsuna'' sold at its central produce market.
|authorlink= }}</ref> [[Tokijska berza]] je najveća japanska [[Berza vrednosnih papira|berza]], i treća po veličini u svetu po [[kapitalizacija tržišta|kapitalizaciji tržišta]] i četvrta prema prometu deonica. Godine 1990. na kraju [[Japanski mehur cena nekretnina|japanskog mehura cena nekretnina]], ona je činila više od 60% svetske berzne vrednosti.<ref>{{cite web|url=http://www.jpx.co.jp/english/ |title=Japan exchange group |publisher=Stock-market.in |accessdate=October 29, 2010}}</ref> Tokio je imao 8.460&nbsp;ha poljoprivrednog zemljišta 2003, prema [[Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i ribarstva (Japan)|Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i ribarstva]], te je bio najmanja prefektura u zemlji u tom pogledu. Poljoprivredno zemljište je koncentrisano u Zapadnom Tokiju. Kvarljive namirnice kao što su povrće, voće i cvijeće se mogu podesno trasportovati na tržišta u istočnom delu prefekture. ''[[Komatsuna]]'' i [[španać]] su najvažnije povrće; Godine 2000, Tokio je snabdevao 32.5% količine ''komatsuna'' prodate na svoj centralnoj zelenoj pijaci.


Sa 36% svoje površine pokriveno šumom, Tokio ima ekstenzivni rast [[Japanska kriptomerija|kriptomerija]] i[[Chamaecyparis obtusa|japanskog čempresa]], posebno u planiskim zapadnim delovima: Akiruno, Ōme, Okutama, Hachiōji, Hinode, i Hinohara. Smanjenje cene drveta, povećanje u troškovima proizvodnje,
With 36% of its area covered by forest, Tokyo has extensive growths of [[cryptomeria]] and [[Chamaecyparis obtusa|Japanese cypress]], especially in the mountainous western communities of Akiruno, Ōme, Okutama, Hachiōji, Hinode, and Hinohara. Decreases in the price of timber, increases in the cost of production, and advancing old age among the forestry population have resulted in a decline in Tokyo's output. In addition, pollen, especially from cryptomeria, is a major [[Allergen#Seasonal allergies|allergen]] for the nearby population centers. Tokyo Bay was once a major source of fish. Currently, most of Tokyo's fish production comes from the outer islands, such as Izu Ōshima and Hachijōjima. [[Skipjack tuna]], [[nori]], and ''[[Carangidae|aji]]'' are among the ocean products.
i povećanje starosti među šumarskim stanovništvom dovele do pada u Tokijske proizvodnje prerađenog drveta. Pored toga, polen, posebno sa kriptomerija, je značajan [[alergen]] za obližnje populacione centre. Tokijski zaliv je nekad bio znatan izvor ribe. Trenutno, najveći deo Tokijske riblje proizvodnje dolazi sa spoljašnjih ostrva, kao što su Izu Ōshima i Hachijōjima. [[Katsuwonus pelamis|Tuna]], [[nori]], i ''[[Carangoides malabaricus|aji]]'' su među okeanskim produktima.


[[Turizam u Tokiju]] isto tako doprinosi ekonomiji. Godine 2006, 4,81 miliona stranaca i 420 miliona japanaca je posetilo Tokio. Ekonomska vrednost tih poseta je iznosila 9,4 biliona jena prema izveštaju vlade Tokija. Mnogi turisti posećuju razne centre gradova, prodavnice, i zabavne distrikte širom susedstava [[Posebni okruzi Tokija|posebnih okruga Tokija]]. Školskoj deci na ekskurzijama, poseta [[Tokijski toranj|Tokijskom tornju]] je ''obavezna''. Kulturna ponuda obuhvata sveprisutnu [[Japanska pop kultura|japansku pop kulturu]] i asocirane distrikte kao što su [[Shibuya, Tokio|Shibuya]] i [[Harajuku]], subkulturne atrakcije kao što je anime center [[Studio Ghibli|studija Ghibli]], kao i muzeji poput [[Tokijski nacionalni muzej|Tokijskog nacionalnog muzeja]], u kojem se nalazi 37% umetničkog [[Nacionalno blago Japana|nacionalnog blaga]] zemlje (87/233).
[[Tourism in Tokyo]] is also a contributor to the economy. In 2006, 4.81 million foreigners and 420 million Japanese visits to Tokyo were made; the economic value of these visits totaled 9.4 trillion yen according to the government of Tokyo. Many tourists visit the various downtowns, stores, and entertainment districts throughout the neighbourhoods of the [[special wards of Tokyo]]; particularly school children on class trips, a visit to [[Tokyo Tower]] is ''de rigueur''. Cultural offerings include both omnipresent [[Japanese pop culture]] and associated districts such as [[Shibuya, Tokyo|Shibuya]] and [[Harajuku]], subcultural attractions such as [[Studio Ghibli]] anime center, as well as museums like the [[Tokyo National Museum]], which houses 37% of the country's artwork [[National Treasures of Japan|national treasures]] (87/233).


The [[Tsukiji Fish Market]] in central Tokyo is the biggest wholesale fish and seafood market in the world and also one of the largest wholesale food markets of any kind. The Tsukiji market holds strong to the traditions of its predecessor, the Nihombashi fish market, and serves some 50,000 buyers and sellers every day. Retailers, whole-sellers, auctioneers, and public citizens alike frequent the market, creating a unique microcosm of organized chaos that still continues to fuel the city and its food supply after over four centuries.<ref>{{cite journal|last1=Hannerz|first1=Ulf|title=The Fish Market at the Center of the World (Review)|journal=The Journal of Japanese Studies|date=2005|volume=31|issue=2|pages=428–31|doi=10.1353/jjs.2005.0044}}</ref>
[[Ribara Tsukiji]] u centralnom Tokiju je najveće tržište ribe i morskih plodova na veliko na svetu, a takođe i jedno od najvećih prehrabenih tržišta na veliko bilo koje vrste. Tsukiji tržište se strogo pridržava tradicija svog prethodnika, Nihombaši ribare, i opslužuje oko 50.000 kupaca i prodavaca svaki dan. Trgovci na malo i veliko, akcionari, i obični građani se okupljaju na tržištu, kreirajući jedinstven mikrokosmos organizovanog haosa koji još uvek nastavlja da napaja grad i njegove zalihe hrane nakon više od četiri veka.<ref>{{cite journal|last1=Hannerz|first1=Ulf|title=The Fish Market at the Center of the World (Review)|journal=The Journal of Japanese Studies|date=2005 |volume=31|issue=2|pages=428–31|doi=10.1353/jjs.2005.0044|issn=0095-6848 }}</ref>


== Kultura ==
== Kultura ==
Red 314: Red 315:
* [[hram Meiđi]]
* [[hram Meiđi]]
* [[Sensođi]]
* [[Sensođi]]
* katedrala Svetog Nikole
* [[Katedrala Sv. Marije, Tokio]]
* [[Katedrala Sv. Marije, Tokio]]
* [[Hram Jasukuni]]
* [[Hram Jasukuni]]
Red 324: Red 324:


== Palata ==
== Palata ==
Sedište carske vlasti Japana nalazi se na mestu nekadašnjeg utvrđenja grada Edo, koje su nekada kao svoj dom koristili i [[šogun]]i. Ovu raskošnu građevinu okružuju brojni [[Bašta|vrtovi]], od kojih su neki otvoreni i za javnost. Iz njih se do [[Dvorac|palate]] i unutrašnjih vrtova stiže preko jednog od dva [[most]]a. Međutim, ti delovi su otvoreni za javnost samo dva dana godišnje, za [[Nova godina|Novu godinu]] i za carev rođendan. [[Legenda]] kaže da je prvi car Japana, Jimu, sin boginje Sunca Amaterasu i da je krunisan pre otprilike hiljadu i po godina. Za razliku od gotovo svih drugih svetskih [[dinastija]], ova se održala do danas, i današnji car je direktan potomak cara Jimua. Iako kroz istoriju carevi nisu uvek imali vlast, uvek su predstavljali autoritet koji su uvažavali nosioci stvarne vlasti. Čak i danas, kada je Japan moderna država sa demokratski izabranom vlašću, carska porodica smatra se izuzetno značajnom i uvaženom.
Sedište carske vlasti Japana nalazi se na mestu nekadašnjeg utvrđenja grada Edo, koje su nekada kao svoj dom koristili i [[šogun]]i. Ovu raskošnu građevinu okružuju brojni [[Bašta|vrtovi]], od kojih su neki otvoreni i za javnost. Iz njih se do [[Dvorac|palate]] i unutrašnjih vrtova stiže preko jednog od dva [[most]]a. Međutim, ti delovi su otvoreni za javnost samo dva dana godišnje, za [[Nova godina|Novu godinu]] i za carev rođendan. [[Legenda]] kaže da je prvi car Japana, Jimu, sin boginje Sunca Amaterasu i da je krunisan pre otprilike hiljadu i po godina. Za razliku od gotovo svih drugih svetskih [[dinastija]], ova se održala do danas, i današnji car je direktan potomak cara Jimua. Iako kroz istoriju carevi nisu uvek imali vlast, uvek su predstavljali autoritet koji su uvažavali nosioci stvarne vlasti. Čak i danas, kada je Japan moderna država sa demokratski izabranom vlašću, carska porodica smatra se izuzetno značajnom i uvaženom.


== Železnica ==
== Železnica ==
[[Datoteka:500 series Shinkansen train at Tokyo Station.jpg|mini|levo|300p|Šinkasen u Tokiju]]
[[Datoteka:500 series Shinkansen train at Tokyo Station.jpg|mini|levo|300p|Šinkasen u Tokiju]]
Železnica je osnovno prevozno sredstvo u Tokiju još od početka [[20. vek]]a. Zahvaljujući brižljivo planiranom javnom prevozu, ovaj grad uspešno izdržava 35 miliona svojih stanovnika koji neprekidno žure sa jednog na drugi kraj grada. Broj automobila, u odnosu na broj stanovnika, je relativno mali- vozovi su brži, tačniji i jeftiniji način kretanja kroz grad. Istini za volju, tokom špica su pretrpani do te mere da na prometnijim stanicama postoje ljudi kojima je posao da poguraju one koji vise sa vrata i pomognu im da stanu u već krcat vagon. Grad u Japanuski saobraćaj obuhvata preko 17 linija i više od 1000 stanica. Najprometnija je [[Šindžuku]], koja je svakako i svetski rekorder sa preko 3 miliona putnika dnevno. Na samu stanicu se ulazi kroz jedan od 200 ulaza. Po površini prevazilazi je jedino železnička stanica u gradu [[Nagoja|Nagoji]].
Železnica je osnovno prevozno sredstvo u Tokiju još od početka [[20. vek]]a. Zahvaljujući brižljivo planiranom javnom prevozu, ovaj grad uspešno izdržava 35 miliona svojih stanovnika koji neprekidno žure sa jednog na drugi kraj grada. Broj automobila, u odnosu na broj stanovnika, je relativno mali- vozovi su brži, tačniji i jeftiniji način kretanja kroz grad. Istini za volju, tokom špica su pretrpani do te mere da na prometnijim stanicama postoje ljudi kojima je posao da poguraju one koji vise sa vrata i pomognu im da stanu u već krcat vagon. Grad u Japanuski saobraćaj obuhvata preko 17 linija i više od 1000 stanica. Najprometnija je [[Šindžuku]], koja je svakako i svetski rekorder sa preko 3 miliona putnika dnevno. Na samu stanicu se ulazi kroz jedan od 200 ulaza. Po površini prevazilazi je jedino železnička stanica u gradu [[Nagoja|Nagoji]].


== Ginza ==
== Ginza ==
Red 348: Red 348:
== Literatura ==
== Literatura ==
{{refbegin|2}}
{{refbegin|2}}
* Fiévé, Nicolas and Paul Waley. (2003). ''Japanese Capitals in Historical Perspective: Place, Power and Memory in Kyoto, Edo and Tokyo''. London: RoutledgeCurzon. 10-ISBN 070071409X/13-ISBN 9780700714094; [http://www.worldcat.org/title/japanese-capitals-in-historical-perspective-place-power-and-memory-in-kyoto-edo-and-tokyo/oclc/51527561&referer=brief_results OCLC 51527561]
* Fiévé, Nicolas and Paul Waley. (2003). ''Japanese Capitals in Historical Perspective: Place, Power and Memory in Kyoto, Edo and Tokyo''. London: RoutledgeCurzon. {{ISBN|9780700714094}}; [http://www.worldcat.org/title/japanese-capitals-in-historical-perspective-place-power-and-memory-in-kyoto-edo-and-tokyo/oclc/51527561&referer=brief_results OCLC 51527561]
* McClain, James, John M Merriman and Kaoru Ugawa. (1994). ''Edo and Paris: Urban Life and the State in the Early Modern Era''. Ithaca: Cornell University Press. 10-ISBN 0801429870/13-ISBN 9780801429873; [http://www.worldcat.org/title/edo-and-paris-urban-life-and-the-state-in-the-early-modern-era/oclc/30157716&referer=brief_results OCLC 30157716]
* McClain, James, John M Merriman and Kaoru Ugawa. (1994). ''Edo and Paris: Urban Life and the State in the Early Modern Era''. Ithaca: Cornell University Press. {{ISBN|9780801429873}}; [http://www.worldcat.org/title/edo-and-paris-urban-life-and-the-state-in-the-early-modern-era/oclc/30157716&referer=brief_results OCLC 30157716]
* Nussbaum, Louis-Frédéric and Käthe Roth. (2005). [http://books.google.com/books?id=p2QnPijAEmEC&client=firefox-a ''Japan encyclopedia'']. Cambridge: Harvard University Press. 10-ISBN 0-674-01753-6; 13-ISBN 978-0-674-01753-5; [http://www.worldcat.org/oclc/58053128?referer=di&ht=edition OCLC 58053128]
* Nussbaum, Louis-Frédéric and Käthe Roth. (2005). [http://books.google.com/books?id=p2QnPijAEmEC&client=firefox-a ''Japan encyclopedia'']. Cambridge: Harvard University Press. {{ISBN|978-0-674-01753-5}}; [http://www.worldcat.org/oclc/58053128?referer=di&ht=edition OCLC 58053128]
* Sorensen, Andre. (2002). ''The Making of Urban Japan: Cities and Planning from Edo to the Twenty First Century''. London: RoutledgeCurzon. 10-ISBN 0415226511/13-ISBN 9780415226516; [http://www.worldcat.org/title/making-of-urban-japan-cities-and-planning-from-edo-to-the-twenty-first-century/oclc/48517502?referer=di&ht=edition OCLC 48517502]
* Sorensen, Andre. (2002). ''The Making of Urban Japan: Cities and Planning from Edo to the Twenty First Century''. London: RoutledgeCurzon. {{ISBN|9780415226516}}; [http://www.worldcat.org/title/making-of-urban-japan-cities-and-planning-from-edo-to-the-twenty-first-century/oclc/48517502?referer=di&ht=edition OCLC 48517502]
* Bender, Andrew, and Timothy N. Hornyak. ''Tokyo'' (City Travel Guide) (2010)
* Bender, Andrew, and Timothy N. Hornyak. ''Tokyo'' (City Travel Guide) (2010)
* Mansfield, Stephen. ''Dk Eyewitness Top 10 Travel Guide: Tokyo'' (2013)
* Mansfield, Stephen. ''Dk Eyewitness Top 10 Travel Guide: Tokyo'' (2013)
Red 359: Red 359:
* Bestor, Theodore. ''Neighbourhood Tokyo'' (1989). [http://www.questia.com/read/91986553?title=Neighborhood%20Tokyo online edition]
* Bestor, Theodore. ''Neighbourhood Tokyo'' (1989). [http://www.questia.com/read/91986553?title=Neighborhood%20Tokyo online edition]
* Bestor, Theodore. ''Tsukiji: The Fish Market at the Centre of the World''. (2004) [http://www.questia.com/read/105652913?title=Tsukiji%3a%20%20The%20Fish%20Market%20at%20the%20Center%20of%20the%20World online edition]
* Bestor, Theodore. ''Tsukiji: The Fish Market at the Centre of the World''. (2004) [http://www.questia.com/read/105652913?title=Tsukiji%3a%20%20The%20Fish%20Market%20at%20the%20Center%20of%20the%20World online edition]
* Fowler, Edward. ''San'ya Blues: Labouring Life in Contemporary Tokyo''. ( 1996) ISBN 0-8014-8570-3.
* Fowler, Edward. ''San'ya Blues: Labouring Life in Contemporary Tokyo''. ( 1996) {{ISBN|0-8014-8570-3}}.
* Friedman, Mildred, ed. ''Tokyo, Form and Spirit''. (1986). 256 pp.
* Friedman, Mildred, ed. ''Tokyo, Form and Spirit''. (1986). 256 pp.
* Jinnai, Hidenobu. ''Tokyo: A Spatial Anthropology''. (1995). 236 pp.
* Jinnai, Hidenobu. ''Tokyo: A Spatial Anthropology''. (1995). 236 pp.
Red 366: Red 366:
* Sorensen, A. ''Land Readjustment and Metropolitan Growth: An Examination of Suburban Land Development and Urban Sprawl in the Tokyo Metropolitan Area'' (2000)
* Sorensen, A. ''Land Readjustment and Metropolitan Growth: An Examination of Suburban Land Development and Urban Sprawl in the Tokyo Metropolitan Area'' (2000)
* Waley, Paul. "Tokyo-as-world-city: Reassessing the Role of Capital and the State in Urban Restructuring". ''Urban Studies'' 2007 44(8): 1465–1490. ISSN 0042-0980 Fulltext: Ebsco
* Waley, Paul. "Tokyo-as-world-city: Reassessing the Role of Capital and the State in Urban Restructuring". ''Urban Studies'' 2007 44(8): 1465–1490. ISSN 0042-0980 Fulltext: Ebsco
* Philippe Pons, ''D'Edo à Tokyo. Mémoires et modernités'', Gallimard, Paris, 1988, 455 pages, {{ISBN|978-2070711932}} ([http://www.persee.fr/showPage.do?urn=polit_0032-342x_1988_num_53_2_3786_t1_0509_0000_2 Compte-rendu dans la revue Politique étrangère]).

* Donald Richie, ''Tokyo : extravagante et humaine'', photographies de Joel Sackett, préface de Philippe Pons ; traduit de l'anglais (américain) par Geneviève Brzustowski, Paris : Éd. Autrement, 1999, {{ISBN|978-2862609690}}
* Philippe Pons, ''D'Edo à Tokyo. Mémoires et modernités'', Gallimard, Paris, 1988, 455 pages, ISBN 978-2070711932 ([http://www.persee.fr/showPage.do?urn=polit_0032-342x_1988_num_53_2_3786_t1_0509_0000_2 Compte-rendu dans la revue Politique étrangère]).
* Donald Richie, ''Tokyo : extravagante et humaine'', photographies de Joel Sackett, préface de Philippe Pons ; traduit de l'anglais (américain) par Geneviève Brzustowski, Paris : Éd. Autrement, 1999, ISBN 978-2862609690
* Livio Sacchi, ''Tokyo : Architecture et urbanisme'' traduit de l'italien par Odile Menegaux, Paris, Flammarion, 2005, 247 pages, {{ISBN|978-2080114105}}
* Natacha Aveline, ''La ville et le rail au Japon, l’expansion des groupes ferroviaires privés à Tokyo et Osaka'', CNRS éditions, collection Asie orientale, Paris, 2003, {{ISBN|978-2271061270}}.
* Livio Sacchi, ''Tokyo : Architecture et urbanisme'' traduit de l'italien par Odile Menegaux, Paris, Flammarion, 2005, 247 pages, ISBN 978-2080114105
* Natacha Aveline, [http://geoconfluences.ens-lsh.fr/doc/typespace/urb1/MetropScient3.htm Tokyo, métropolole japonaise en mouvement perpétuel, 2006] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090722003917/http://geoconfluences.ens-lsh.fr/doc/typespace/urb1/MetropScient3.htm |date=2009-07-22 }}, sur le site ''Géoconfluences''.
* Natacha Aveline, ''La ville et le rail au Japon, l’expansion des groupes ferroviaires privés à Tokyo et Osaka'', CNRS éditions, collection Asie orientale, Paris, 2003, ISBN 978-2271061270.
* François Laplantine, ''Tokyo, Ville flottante : scènes urbaines, mises en scène'', Paris, éditions Stock, 2010 {{ISBN|9-782234-063976}}
* Natacha Aveline, [http://geoconfluences.ens-lsh.fr/doc/typespace/urb1/MetropScient3.htm Tokyo, métropolole japonaise en mouvement perpétuel, 2006], sur le site ''Géoconfluences''.
* Saskia Sassen, ''La ville globale, New York, Londres, Tokyo'' - Traduit de l'américain par Denis-Armand Canal - Éd. Descartes & Cie - 1997 (version originale en anglais de 1991, rééditée et modifiée en anglais en 2001 - Princeton University Press) 2001 {{ISBN|0-691-07063-6}}
* François Laplantine, ''Tokyo, Ville flottante : scènes urbaines, mises en scène'', Paris, éditions Stock, 2010 ISBN 9-782234-063976
* Michaël Ferrier, ''Le Goût de Tokyo'', anthologie commentée de textes sur Tokyo, Paris, Mercure de France, 2008 {{ISBN|2-7152-2811-2}}, ''Tokyo, petits portraits de l’aube'', Paris, Gallimard, 2004 (rééd. 2010) {{ISBN|978-2070772131}}
* Saskia Sassen, ''La ville globale, New York, Londres, Tokyo'' - Traduit de l'américain par Denis-Armand Canal - Éd. Descartes & Cie - 1997 (version originale en anglais de 1991, rééditée et modifiée en anglais en 2001 - Princeton University Press) 2001 ISBN 0-691-07063-6
* Michaël Ferrier, ''Le Goût de Tokyo'', anthologie commentée de textes sur Tokyo, Paris, Mercure de France, 2008 ISBN 2-7152-2811-2, ''Tokyo, petits portraits de l’aube'', Paris, Gallimard, 2004 (rééd. 2010) ISBN 978-2070772131

{{refend}}
{{refend}}


== Spoljašnje veze ==
== Spoljašnje veze ==
{{Commonscat|Tokyo|Tokijo}}
* [http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/ Zvanična prezentacija grada]
* [http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/ Zvanična prezentacija grada]
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/598411/Tokyo ''Tokyo '' na portalu Encyclopædia Britannica] {{en icon}}
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/598411/Tokyo ''Tokyo '' na portalu Encyclopædia Britannica] {{en icon}}
* [http://wikitravel.org/en/article/Tokyo Turistički vodič - Tokio (vikitravel)]
* [http://wikitravel.org/en/article/Tokyo Turistički vodič - Tokio (vikitravel)]
* [http://www.gojapango.com/tokyo/ Turistički vodič - Tokio]
* [http://www.gojapango.com/tokyo/ Turistički vodič - Tokio] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120426123013/http://www.gojapango.com/tokyo/ |date=2012-04-26 }}
* [http://www.asinah.org/weather/RJTT.html Vremenska prognoza -Tokio]
* [http://www.asinah.org/weather/RJTT.html Vremenska prognoza -Tokio]{{Dead link|date=February 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://metropolis.japantoday.com Metropolis] Vodič kroz Tokio na engleskom
* [http://metropolis.japantoday.com Metropolis] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080218080556/http://metropolis.japantoday.com/ |date=2008-02-18 }} Vodič kroz Tokio na engleskom


{{Commonscat|Tokyo|Tokijo}}
{{Glavni gradovi u Aziji}}
{{Glavni gradovi u Aziji}}
{{Geog-stub}}


[[Kategorija:Tokio| ]]
[[Kategorija:Glavni gradovi u Aziji]]
[[Kategorija:Glavni gradovi u Aziji]]
[[Kategorija:Tokio| ]]
[[Kategorija:Gradovi u Japanu]]
[[Kategorija:Glavni gradovi]]
[[Kategorija:Gradovi u Japanu|Tokio]]
[[Kategorija:Globalni gradovi]]
[[Kategorija:Olimpijski gradovi]]
[[Kategorija:Olimpijski gradovi]]

Aktualna verzija od 31. jula 2024. u 02:27

Tokio
東京
Koordinate: 35°41′N 139°41′E / 35.683°N 139.683°E / 35.683; 139.683
Država  Japan
Površina
 - Ukupna 622 km²
2 187.66 km² (prefektura Tokio)
Stanovništvo (2006.)
 - Grad 13.185.502[1]
 - Urbano područje 8 535 792 [2]
13 185 502 (prefektura Tokio)[3][4]
Vremenska zona UTC+9 (UTC)
Karta
Tokio na mapi Japana
Tokio
Tokio
Tokio na karti Japana

Tokio (japanski: 東京‎; Tōkyō O ovom zvuku slušaj) nekadašnji Edo je glavni[5] i najveći grad Japana od 8 535 792 stanovnika (po procjeni iz 2006).[2]

Ali metropolitanski (prefektura) Tokio je puno veći, on ima oko 13 185 502 stanovnika, dok još 20 miliona ljudi svaki dan putuje iz okolnih područja radi posla. Tokio je centralno mesto japanske politike, ekonomije, kulture i obrazovanja, kao i grad u kom stoluje japanski car. Tokio je i poslovni i financijski centar istočne Azije.

Zanimljivo je da ima daleko manje nebodera nego drugi gradovi slične veličine, a čemu je razlog standardi u gradnji koji su zahtevani zbog čestih zemljotresa. Zgrada gradske vlade (Tokio metropoliten) je najviši neboder u Tokiju. Tokio ima najkompleksniji sistem javnog prevoza na svetu.

U doslovnom prevodu Tokio znači "istočna prestonica" na japanskom, a ime je dobila zato što je stara prestonica (Kjoto) nalazila na zapadu i bila je preimenovana u "Saikio" (西京 Saikyō), što znači "zapadna prestonica", u toku devetnaestog veka. Do 1870. Tokio je bio poznat pod imenom "Edo" (u nekim evropskim jezicima se izgovara "Jedo"). Kada je Carska porodica preselila iz Kjota ime je promenjeno.

Istorija

[uredi | uredi kod]

Tokio je osnovan 1457. pod imenom Edo (江戸). Tokugava šogunat je osnovan 1603. sa Edom kao sedištem vlade. U septembru 1868., kada je prestao da postoji šogunat, car Meiđi je naredio da Edo bude preimenovan u Tokio.

Veliki Kanto zemljotres je pogodio Tokio 1923. godine, i u njemu je poginulo oko 140.000 ljudi. I pored toga grad je nastavio da raste do početka Drugog svetskog rata. Nakon katastrofalnog potresa 1923. u kojem je stradalo 700 000 kuća i poginulo oko 140 000 ljudi počela je gradnja modernog Tokija po američkom uzoru, s prostranim ulicama i neboderima. Tokio se dijeli na Donji (Shitamachi) i Gornji grad (Yamanote). Između tih dvaju dijelova nalazi se stara gradska jezgra. Nakon što su Amerikanci bombardirali Tokio u Drugom svjetskom ratu, pri čemu je poginulo oko 80 000 ljudi[6], grad je ponovo obnovljen.

DN toranj 21 se uzdiže iznad zgrade u kojoj je radio Douglas MacArthur

Tokom rata, Tokio je teško bombardovan, i veliki deo grada je sravnjen sa zemljom. Pored rušenja izazvanog bombama, veliki deo grada je nestao i u požarima izazvanim bombardovanjem. Broj stanovnika Tokia 1945. godine je bio samo polovina broja koji je imao 1940. godine.

Nakon rata, Tokio je bio pod vojnom okupacijom od strane savezničke vojske. Američko prisustvo u Japanu je bilo važan logistički i komandni centar tokom rata u Koreji. U Tokiju i dalje postoji nekoliko američkih vojnih baza.

Tokom pedesetih i šezdesetih godina dvadesetog veka Japan je često opisivan kao "ekonomsko čudo", koje je transformisalo zemlju od ratom razorene zemlje do druge ekonomske sile na svetu 1966. godine. Ponovna izgradnja ratom razrušenog Tokija je završena održavanjem Olimpijskih igara 1964. godine.

Početkom sedamdesetih godina dvadesetog veka, japanski gradovi su se suočili sa velikim prilivom radne snage i ruralnih delova zemlje, a Tokio je bio jedan od gradova sa najvećim prilivom stanovništva.

Tokio je bio u centru svetske pažnje 20. marta 1995. godine, kada je sektaška teroristička organizacija nervnim otrovom, sarinom, napala sistem podzemnih železnica u kome je 12 osoba poginulo, a hiljade povređeno.

Geografija

[uredi | uredi kod]

Jezera, planine i ostrva

[uredi | uredi kod]

U Tokiju se nalazi jezero Okutama

Sledeće planine se nalaze u Tokiju:

  • Kumotori
  • Takao
  • Mitake
  • Mihara

Ostrva koja se nalaze u Tokiju su:

Životna sredina

[uredi | uredi kod]

Tokio je doneo mere za smanjenje emitovanja gasova staklene bašte. Guverner Shintaro Ishihara je kreirao prvi japanski sistem emisionih maksimuma, s ciljem redukovanja emisije gasova zelene bašte za totalnih 25% do 2020 relativno na nivo iz 2000.[7] Tokio je primer urbanog toplotnog ostrva, i fenomen je posebno ozbiljan u njegovim širim gradskim oblastima.[8][9] Prema tvrdnjama Tokijske gradske vlade,[10] godišnja srednja temperatura je povišena za oko 3 °C tokom zadnjih 100 godina. Tokio je navođen kao „ubedljiv primer relacije između urbanog rasta i klime.“[11]

Godine 2006, Tokio je doneo „Desetogodišnji projekat za Zeleni Tokio“ koji bi trebalo da bude ostvaren do 2016. Planom je postavljen cilj povećanja broja stabala duž puteva u Tokiu na 1 milion (počevši od 480.000), i dodavanja 1.000 ha zelenog prostora, 88 koji bi bio novi park sa imenom "Umi no Mori" (morska šuma) koji bi bio na povraćenom ostrvu u Tokijskom zalivu, koje je ranije bilo deponija.[12] Od 2007. do 2010. 436 ha od planiranih 1,000 ha zelenog prostora je kreirano i 220.000 stabala je posađeno, čime je totalni broj porastao na 700.000. Do 2014. broj stabala duž puteva u Tokiu se očekivao da poraste do 950.000 i bilo je planirano da se doda dodatnih 300 ha zelenog prostora.[13]

Demografija

[uredi | uredi kod]
Registriranih stranih državljana[14]
Nacionalnost Populacija (2012)
 Kina 161,169
 Severna Koreja i  Južna Koreja 99,880
 Filipini 27,929
 SAD 15,901
 Indija 8,313
 Nepal 8,669
 Tajland 6,906
 Ujedinjeno Kraljevstvo 5,522
 Mjanmar 4,781
 Francuska 4,635

Oktobra 2012, zvanična unutarpopisna procena je pokazala 13,22 miliona ljudi u Tokiju, od kojih 8,996 miliona živi unutar Tokijske 23 oblasti.[15] Tokom dana, populacija naraste za preko 2,5 miliona pošto radnici i studenti pristignu iz susednih oblasti. Ovaj efekat je još naglašeniji u tri centralne oblasti Chiyoda, Chūō, i Minato, čija kolektivna populacija je po popisu iz 2005. bila 326.000 tokom noći, a 2,4 miliona tokom dana.[3]

Celokupna prefektura je imala 12.790.000 stanovnika oktobra 2007. (8.653.000 u 23 oblasti), pri čemu se broj poveća za preko 3 miliona tokom dana. Tokio je zadnjih godina na svom najvišem nivou populacije svih vremena, dok su 23 oblasti zvanično imale 8.893.094 po popisu iz 1965, broj je bio opao na ispod 8 miliona po popisu iz 1995.[15]

Godine 2005, najbrojniji stranci u Tokiu su bili Kinezi (123,661), Korejci (106,697), Filipinci (31,077), Amerikanci (18,848), Britanci (7,696), Brazilci (5,300) i Francuzi (3,000).

Godine 1889, Ministarstvo unutrašnjih poslova je zabeležilo 1.375.937 ljudi u gradu Tokio i totalno 1.694.292 ljudi u Tokyo-fu.[16] Iste godine, ukupno 779 osoba strane nacionalnosti je zabeleženo da borave u Tokiu. Najzastupljenija nacionalnost su bili Britanci (209 rezidenta), čemu su sledeli amerikanci (182) i pripadnici dinastije Qing (137).[17]

Populacija Tokia[3]
Po području1

Tokio
Specijalne oblasti wards
Tama područje
Ostrva

12,79 milion
8,653 milion
4,109 milion
28.000

Po uzrastu²

Deca (uzrast 0-14)
Odrasli (uzrast 15-64)
U penziji (uzrast 65+)

1,461 milion (11.8%)
8,546 milion (69.3%)
2,332 milion (18.9%)

Po dobu dana³

Dan
Noć

14,978 milion
12,416 milion

Po nacionalnosti

Stranci

364.6534 (2,9% totala)

1 Procena od 1. oktobra 2007.

² od 1. januara 2007.

³ po popisu iz 2005.

4 od 1. januara 2006.

Ovaj grafikon je stopa rasta opština Tokija, Japan. On je procenjen na osnovu popisa iz 2005. i 2010.
Povećanje
  10.0 % i više
  7.5 – 9.9 %
  5.0 – 7.4 %
  2.5 – 4.9 %
  0.0 – 2.4 %
Smanjenje
  0.0 – 2.4 %
  2.5 – 4.9%
  5.0 – 7.4 %
  7.5 – 9.9 %
  10.0 % i manje

Ekonomija

[uredi | uredi kod]
Neboderi u centru grada
Centralni Tokio (pogled sa Gradske većnice) se širi do dometa ljudskog oka.
Tokijska berza
Banka Japana
Centar grada Šiodome u Minatu, sedište kompanija All Nippon Airways i Fujitsu
Sedište Mitsubishi Corporation u Marunouchi, Chiyoda

Tokio ima najveću gradsku ekonomiju na svetu. Prema studiji koju je sprovela agencija PricewaterhouseCoopers, urbana oblast Tokija (35 miliona ljudi) je imala GDP od US$1,9 biliona 2012. godine (po paritetu kupovne moći), što ju je stavilo na vrh liste. Od kompanija na listi Global 500 u Tokiju je bazirana 51, što je skoro dva putva više od drugoplasiranog grada (Pariza).[18]

Tokio je značajan međunarodni finansijski centar,[19] u kome se nalaze sedišta nekoliko najvećih investicionih banki i osiguravajućih kompanija na svetu, i služi kao čvorište japanskog transportnog sistema, izdavačke, elektronske i radio difuznih industrije. Tokom centralizovanog rasta japanske ekonomije nakon Drugog svetskog rata, mnoge velike firme su preselile svoja sedišta i gradova kao što je Osaka (istorijske trgovačke prestonice) u Tokio, u pokušaju da iskoriste bolji pristup vladi. Taj trend je počeo sa usporavanjem zbog stalnog rasta populacije grada i troška života u njemu.

Economist Intelligence Unit je rangirao Tokio kao najskuplji grad (sa najvišim životnim troškovima) na svetu tokom 14 godina redom, što se okončalo 2006.[20]

Tokio je bio opisivan kao jedan od tri „komandna centra“ svetske ekonomije, zajedno s Njujorkom i Londonom.[21] Tokijska berza je najveća japanska berza, i treća po veličini u svetu po kapitalizaciji tržišta i četvrta prema prometu deonica. Godine 1990. na kraju japanskog mehura cena nekretnina, ona je činila više od 60% svetske berzne vrednosti.[22] Tokio je imao 8.460 ha poljoprivrednog zemljišta 2003, prema Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i ribarstva, te je bio najmanja prefektura u zemlji u tom pogledu. Poljoprivredno zemljište je koncentrisano u Zapadnom Tokiju. Kvarljive namirnice kao što su povrće, voće i cvijeće se mogu podesno trasportovati na tržišta u istočnom delu prefekture. Komatsuna i španać su najvažnije povrće; Godine 2000, Tokio je snabdevao 32.5% količine komatsuna prodate na svoj centralnoj zelenoj pijaci.

Sa 36% svoje površine pokriveno šumom, Tokio ima ekstenzivni rast kriptomerija ijapanskog čempresa, posebno u planiskim zapadnim delovima: Akiruno, Ōme, Okutama, Hachiōji, Hinode, i Hinohara. Smanjenje cene drveta, povećanje u troškovima proizvodnje, i povećanje starosti među šumarskim stanovništvom dovele do pada u Tokijske proizvodnje prerađenog drveta. Pored toga, polen, posebno sa kriptomerija, je značajan alergen za obližnje populacione centre. Tokijski zaliv je nekad bio znatan izvor ribe. Trenutno, najveći deo Tokijske riblje proizvodnje dolazi sa spoljašnjih ostrva, kao što su Izu Ōshima i Hachijōjima. Tuna, nori, i aji su među okeanskim produktima.

Turizam u Tokiju isto tako doprinosi ekonomiji. Godine 2006, 4,81 miliona stranaca i 420 miliona japanaca je posetilo Tokio. Ekonomska vrednost tih poseta je iznosila 9,4 biliona jena prema izveštaju vlade Tokija. Mnogi turisti posećuju razne centre gradova, prodavnice, i zabavne distrikte širom susedstava posebnih okruga Tokija. Školskoj deci na ekskurzijama, poseta Tokijskom tornju je obavezna. Kulturna ponuda obuhvata sveprisutnu japansku pop kulturu i asocirane distrikte kao što su Shibuya i Harajuku, subkulturne atrakcije kao što je anime center studija Ghibli, kao i muzeji poput Tokijskog nacionalnog muzeja, u kojem se nalazi 37% umetničkog nacionalnog blaga zemlje (87/233).

Ribara Tsukiji u centralnom Tokiju je najveće tržište ribe i morskih plodova na veliko na svetu, a takođe i jedno od najvećih prehrabenih tržišta na veliko bilo koje vrste. Tsukiji tržište se strogo pridržava tradicija svog prethodnika, Nihombaši ribare, i opslužuje oko 50.000 kupaca i prodavaca svaki dan. Trgovci na malo i veliko, akcionari, i obični građani se okupljaju na tržištu, kreirajući jedinstven mikrokosmos organizovanog haosa koji još uvek nastavlja da napaja grad i njegove zalihe hrane nakon više od četiri veka.[23]

Kultura

[uredi | uredi kod]

Mesta od religijskog značaja u Tokiju:

Sport

[uredi | uredi kod]

Fudbalski klubovi u Tokiju:

Palata

[uredi | uredi kod]

Sedište carske vlasti Japana nalazi se na mestu nekadašnjeg utvrđenja grada Edo, koje su nekada kao svoj dom koristili i šoguni. Ovu raskošnu građevinu okružuju brojni vrtovi, od kojih su neki otvoreni i za javnost. Iz njih se do palate i unutrašnjih vrtova stiže preko jednog od dva mosta. Međutim, ti delovi su otvoreni za javnost samo dva dana godišnje, za Novu godinu i za carev rođendan. Legenda kaže da je prvi car Japana, Jimu, sin boginje Sunca Amaterasu i da je krunisan pre otprilike hiljadu i po godina. Za razliku od gotovo svih drugih svetskih dinastija, ova se održala do danas, i današnji car je direktan potomak cara Jimua. Iako kroz istoriju carevi nisu uvek imali vlast, uvek su predstavljali autoritet koji su uvažavali nosioci stvarne vlasti. Čak i danas, kada je Japan moderna država sa demokratski izabranom vlašću, carska porodica smatra se izuzetno značajnom i uvaženom.

Železnica

[uredi | uredi kod]
Šinkasen u Tokiju

Železnica je osnovno prevozno sredstvo u Tokiju još od početka 20. veka. Zahvaljujući brižljivo planiranom javnom prevozu, ovaj grad uspešno izdržava 35 miliona svojih stanovnika koji neprekidno žure sa jednog na drugi kraj grada. Broj automobila, u odnosu na broj stanovnika, je relativno mali- vozovi su brži, tačniji i jeftiniji način kretanja kroz grad. Istini za volju, tokom špica su pretrpani do te mere da na prometnijim stanicama postoje ljudi kojima je posao da poguraju one koji vise sa vrata i pomognu im da stanu u već krcat vagon. Grad u Japanuski saobraćaj obuhvata preko 17 linija i više od 1000 stanica. Najprometnija je Šindžuku, koja je svakako i svetski rekorder sa preko 3 miliona putnika dnevno. Na samu stanicu se ulazi kroz jedan od 200 ulaza. Po površini prevazilazi je jedino železnička stanica u gradu Nagoji.

Ginza

[uredi | uredi kod]

Ovo je deo grada sa najviše prodavnica, restorana i noćnih klubova. Svaka robna marka koja nešto znači u svetu ima svoj prostor upravo u Ginzi. Nekada se tu nalazila kovnica srebrnjaka po čemu je ceo kraj dobio ime. Nakon velikog zemljotresa 1923, oblast je pretvorena u trgovinsku četvrt koja je brzo napredovala. Ginza je poznata po najskupljem zemljištu na svetu- kvadratni metar građevinskog zemljišta često prelazi cenu od 100000 američkih dolara. Tokom vikenda Ginza je pešačka zona, a brojni restorani otvaraju svoje bašte.

Akihabara

[uredi | uredi kod]
Akihabara

U pitanju je četvrt koja najviše podseća na buvlju pijacu iz naučnofantastičnih filmova. Iako su glavni artikli elektronika, kompjuterske komponente i audio i video oprema, na istim tezgama može se kupiti sve i svašta, uključujući i voće i odeću. Putnik namernik ovde se najpre sreće s neonskim reklamama i video-bimovima, ali, za razliku od većine drugih bazara u svetu, ovde prodavci ne mame kupce glasnim reklamiranjem svoje robe i izvikivanjem cena. Naime, kako i dolikuje centru svetske elektronike, svi glasovi su snimljeni i vrte se neprekidno pojačani do maksimuma. Akihabara je zbog toga bučna, šarena i gotovo neprohodna.

Zemljotresi

[uredi | uredi kod]

Zemljotresi su česta pojava u Japanu. Manji potresi mogu se očekivati bar jednom mesečno i stanovništvo je prilično naviknuto na njih. Nažalost, neki od zemljotresa su jači i prilično razorni. Najteži udarac naneo je Veliki kanto zemljotres, 1. septembra 1923. godine. Za samo nekoliko minuta Tokio i susedna Jokohama su gotovo u celosti srušeni. Živote je izgubilo između 100000 i 150000 ljudi, a oko dva miliona ljudi ostalo je bez domova. Zemljotres je izazvao niz požara koji su se brzo proširili zahvaljujući tajfunu koji je duvao sa Pacifika. Usled medijske zbrke koja je nastala, danima nakon zemljotresa na ulicama su vladali haos i nasilje. Požari su ugašeni tek tri dana kasnije. Rekonstrukcija grada trajala je decenijama.

Jokohama

[uredi | uredi kod]

Jokohama možda najbolje ilustruje širenje Japana na okolne gradove i sela. Nekada, ona je bila ribarsko selo. Sa otvaranjem Japana ka svetu tokom 19. veka, selo se pretvorilo u luku, a zatim u mali gradić koji je brzo prihvatio uticaj dalekih zapadnih zemalja. Do kraja veka, tu su se objavljivale prve japanske novine, a ulice su po prvi put bile osvetljene lampama na gas. Budući da se nalazi na zapadnoj strani Tokijskog zaliva, na svega tridesetak kilometara od užeg centra grada, Jokohama je od 1927. povezana sa Tokiom redovnom metro linijom. Već deceniju kasnije, gradovi se stapaju u jedan. Zahvaljujući Jokohami danas je Tokio jedini grad na svetu koji ima predgrađe sa više od 3 miliona stanovnika.

Izvori

[uredi | uredi kod]
  1. „Population Census”. StatisticsBureau. 
  2. 2,0 2,1 Tokyo (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 6. 11. 2012. 
  3. 3,0 3,1 3,2 „Population of Tokyo”. Tokyo Metropolitan Government. Pristupljeno January 1, 2009. 
  4. „大都市圏・都市圏の人口”. Ministry of Internal Affairs and Communications. Pristupljeno 2005. 
  5. „Japan's Local Government System”. Tokyo Metropolitan Government. Arhivirano iz originala na datum 2013-08-11. Pristupljeno August 5, 2013. 
  6. Najljepša mjesta na svijetu, LEO COMMERCE, Rijeka-Zagreb 2009., str. 232.
  7. „World Business Council for Sustainable Development (WBCSD)”. Wbcsd.org. Pristupljeno October 18, 2008. 
  8. Barry, Roger Graham & Richard J. Chorley. Atmosphere, Weather and Climate. Routledge (2003), p344. ISBN 0-415-27170-3.
  9. Toshiaki Ichinose, Kazuhiro Shimodozono, and Keisuke Hanaki. Impact of anthropogenic heat on urban climate in Tokyo. Atmospheric Environment 33 (1999): 3897-3909.
  10. „Heat Island Control Measures”. .kankyo.metro.tokyo.jp. January 6, 2007. Arhivirano iz originala na datum 2008-05-24. Pristupljeno October 29, 2010. 
  11. Barry, Roger Graham; Chorley, Richard J.. Atmosphere, Weather and Climate. London: Methuen Publishing. str. 344. ISBN 0-416-07152-X. 
  12. Umi no mori: What if a forest is created and no one knows?
  13. „2012 Action Program for Tokyo Vision 2020 – Tokyo Metropolitan Government”. Metro.tokyo.jp. Arhivirano iz originala na datum 2012-12-09. Pristupljeno December 23, 2012. 
  14. „Tokyo Statistical Yearbook 2012, Population: 2-4 Foreign Residents by District and Nationality (Year-End Data 2008-2012)” (Excel 97). Bureau of General Affairs, Tokyo Metropolitan Government. Pristupljeno January 27, 2015. 
  15. 15,0 15,1 „Tokyo Statistical Yearbook 2012, Population: 2-3 Population by District (1920-2012)” (Excel 97). Bureau of General Affairs, Tokyo Metropolitan Government. Pristupljeno January 27, 2015. 
  16. 東京府 編 (1890) (Japanese). [Tōkyō-Fu Statistics Book (1889)]. 1. 東京府. str. 40–41.  (National Diet Library Digital Archive) (digital page number 32)
  17. 東京府 編 (1890) (Japanese). [Tōkyō-Fu Statistics Book (1889)]. 1. 東京府. str. 66–67.  (National Diet Library Digital Archive) (digital page number 46)
  18. „Global 500 Our annual ranking of the world's largest corporationns”. CNNMoney.com. Pristupljeno December 4, 2008. 
  19. „Financial Centres, All shapes and sizes”. The Economist. September 13, 2007. Pristupljeno October 14, 2007. 
  20. „Oslo Overtakes Tokyo as World's Most Expensive City”. Reuters. Pristupljeno 1. maj. 2015. 
  21. Sassen, Saskia (2001). The Global City: New York, London, Tokyo (2nd izd.). Princeton University Press. ISBN 0-691-07063-6. 
  22. „Japan exchange group”. Stock-market.in. Pristupljeno October 29, 2010. 
  23. Hannerz, Ulf (2005). „The Fish Market at the Center of the World (Review)”. The Journal of Japanese Studies 31 (2): 428–31. DOI:10.1353/jjs.2005.0044. ISSN 0095-6848. 

Literatura

[uredi | uredi kod]
  • Fiévé, Nicolas and Paul Waley. (2003). Japanese Capitals in Historical Perspective: Place, Power and Memory in Kyoto, Edo and Tokyo. London: RoutledgeCurzon. ISBN 9780700714094; OCLC 51527561
  • McClain, James, John M Merriman and Kaoru Ugawa. (1994). Edo and Paris: Urban Life and the State in the Early Modern Era. Ithaca: Cornell University Press. ISBN 9780801429873; OCLC 30157716
  • Nussbaum, Louis-Frédéric and Käthe Roth. (2005). Japan encyclopedia. Cambridge: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01753-5; OCLC 58053128
  • Sorensen, Andre. (2002). The Making of Urban Japan: Cities and Planning from Edo to the Twenty First Century. London: RoutledgeCurzon. ISBN 9780415226516; OCLC 48517502
  • Bender, Andrew, and Timothy N. Hornyak. Tokyo (City Travel Guide) (2010)
  • Mansfield, Stephen. Dk Eyewitness Top 10 Travel Guide: Tokyo (2013)
  • Waley, Paul. Tokyo Now and Then: An Explorer's Guide. (1984). 592 pp
  • Yanagihara, Wendy. Lonely Planet Tokyo Encounter (2012)
  • Allinson, Gary D. Suburban Tokyo: A Comparative Study in Politics and Social Change. (1979). 258 pp.
  • Bestor, Theodore. Neighbourhood Tokyo (1989). online edition
  • Bestor, Theodore. Tsukiji: The Fish Market at the Centre of the World. (2004) online edition
  • Fowler, Edward. San'ya Blues: Labouring Life in Contemporary Tokyo. ( 1996) ISBN 0-8014-8570-3.
  • Friedman, Mildred, ed. Tokyo, Form and Spirit. (1986). 256 pp.
  • Jinnai, Hidenobu. Tokyo: A Spatial Anthropology. (1995). 236 pp.
  • Reynolds, Jonathan M. "Japan's Imperial Diet Building: Debate over Construction of a National Identity". Art Journal. 55#3 (1996) pp 38+.
  • Sassen, Saskia. The Global City: New York, London, Tokyo. (1991). 397 pp.
  • Sorensen, A. Land Readjustment and Metropolitan Growth: An Examination of Suburban Land Development and Urban Sprawl in the Tokyo Metropolitan Area (2000)
  • Waley, Paul. "Tokyo-as-world-city: Reassessing the Role of Capital and the State in Urban Restructuring". Urban Studies 2007 44(8): 1465–1490. ISSN 0042-0980 Fulltext: Ebsco
  • Philippe Pons, D'Edo à Tokyo. Mémoires et modernités, Gallimard, Paris, 1988, 455 pages, ISBN 978-2070711932 (Compte-rendu dans la revue Politique étrangère).
  • Donald Richie, Tokyo : extravagante et humaine, photographies de Joel Sackett, préface de Philippe Pons ; traduit de l'anglais (américain) par Geneviève Brzustowski, Paris : Éd. Autrement, 1999, ISBN 978-2862609690
  • Livio Sacchi, Tokyo : Architecture et urbanisme traduit de l'italien par Odile Menegaux, Paris, Flammarion, 2005, 247 pages, ISBN 978-2080114105
  • Natacha Aveline, La ville et le rail au Japon, l’expansion des groupes ferroviaires privés à Tokyo et Osaka, CNRS éditions, collection Asie orientale, Paris, 2003, ISBN 978-2271061270.
  • Natacha Aveline, Tokyo, métropolole japonaise en mouvement perpétuel, 2006 Arhivirano 2009-07-22 na Wayback Machine-u, sur le site Géoconfluences.
  • François Laplantine, Tokyo, Ville flottante : scènes urbaines, mises en scène, Paris, éditions Stock, 2010 ISBN 9-782234-063976
  • Saskia Sassen, La ville globale, New York, Londres, Tokyo - Traduit de l'américain par Denis-Armand Canal - Éd. Descartes & Cie - 1997 (version originale en anglais de 1991, rééditée et modifiée en anglais en 2001 - Princeton University Press) 2001 ISBN 0-691-07063-6
  • Michaël Ferrier, Le Goût de Tokyo, anthologie commentée de textes sur Tokyo, Paris, Mercure de France, 2008 ISBN 2-7152-2811-2, Tokyo, petits portraits de l’aube, Paris, Gallimard, 2004 (rééd. 2010) ISBN 978-2070772131

Spoljašnje veze

[uredi | uredi kod]