1968 – razlika između verzija
Izgled
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Događaji: dop. iz fr Wiki Afrique, Amerique |
|||
(Nisu prikazane 34 međuverzije 8 korisnika) | |||
Red 17: | Red 17: | ||
* [[3. 1.]] - [[Pantonova stolica]] izlazi na tržište - prva plastična stolica iz jednog komada, bez nogu. |
* [[3. 1.]] - [[Pantonova stolica]] izlazi na tržište - prva plastična stolica iz jednog komada, bez nogu. |
||
* [[5. 1.]] - U Čehoslovačkoj je [[Alexander Dubček]] naslijedio [[Antonín Novotný|Antonína Novotnog]] na mjestu prvog tajnika Centralnog komiteta KP Čehoslovačke - to se smatra početkom '''[[Praško proleće|Praškog proleća]]''' (Novotný ostaje predsjednik zemlje do ožujka). |
* [[5. 1.]] - U Čehoslovačkoj je [[Alexander Dubček]] naslijedio [[Antonín Novotný|Antonína Novotnog]] na mjestu prvog tajnika Centralnog komiteta KP Čehoslovačke - to se smatra početkom '''[[Praško proleće|Praškog proleća]]''' (Novotný ostaje predsjednik zemlje do ožujka). |
||
* [[7. 1.]] - [[8. 2.]] - [[Tito]] u poseti Avganistanu, Pakistanu, Kambodži, Indiji, Etiopiji i Egiptu. |
* [[7. 1.]] - [[8. 2.]] - [[Tito]] u poseti Avganistanu, Pakistanu, Kambodži, Indiji, Etiopiji i Egiptu. U Kambodži, sa princom Sihanukom, izjavljuje podršku Severnom Vijetnamu i Vijetkongu. U Indiji se sreo sa sovjetskim ministrom Kosiginom. |
||
** U Kambodži, sa princom Sihanukom izjavljuje podršku Severnom Vijetnamu i Vijetkongu. U Indiji se sreo sa sovjetskim ministrom Kosiginom. |
|||
* [[8. 1.]] - Kardinal [[Franjo Šeper]] imenovan za prefekta [[Kongregacija za nauk vjere|Kongregacije za nauk vjere]] (do 1981). |
* [[8. 1.]] - Kardinal [[Franjo Šeper]] imenovan za prefekta [[Kongregacija za nauk vjere|Kongregacije za nauk vjere]] (do 1981). |
||
* 8. 1. - Premijer [[Harold Wilson]] podržao kampanju ''[[I'm Backing Britain]]'' - kratka i neuspešna kampanja za jačanje britanske privrede. |
* 8. 1. - Premijer [[Harold Wilson]] podržao kampanju ''[[I'm Backing Britain]]'' - kratka i neuspešna kampanja za jačanje britanske privrede. |
||
* 9 - 10. 1. - Predsjednik [[SIV]] [[Mika Špiljak]] u posjeti Italiji i Vatikanu, potpisan sporazum o istraživanju Jadrana i o granicama na moru. |
* 9 - 10. 1. - Predsjednik [[SIV]] [[Mika Špiljak]] u posjeti Italiji i Vatikanu, potpisan sporazum o istraživanju Jadrana i o granicama na moru. |
||
* [[10. 1.]] - [[Program Surveyor|Surveyor]] 7, poslednji iz programa, sleteo na Mesec. |
* [[10. 1.]] - [[Program Surveyor|Surveyor]] 7, poslednji iz programa pripreme za [[Apollo program|Apollo]], sleteo na Mesec. |
||
[[Datoteka: |
[[Datoteka:Dubcek 1991 2.jpg|mini|250px|[[Alexander Dubček]]]] |
||
* [[12. 1.]] - Objavljeno da je iz [[SKJ]] isključeno 400 članova (Tito je 30. 12. najavio čistku konzervativaca). |
* [[12. 1.]] - Objavljeno da je iz [[SKJ]] isključeno 400 članova (Tito je 30. 12. najavio čistku konzervativaca). |
||
* 12. 1. - Proces četvorke ili Delo [[Aleksandar Ginzburg|Ginzburga]] i [[Jurij Galanskov|Galanskova]]: pesnici u SSSR osuđeni na prinudni rad zbog ''[[samizdat]]a''. |
* 12. 1. - Proces četvorke ili Delo [[Aleksandar Ginzburg|Ginzburga]] i [[Jurij Galanskov|Galanskova]]: pesnici u SSSR osuđeni na prinudni rad zbog ''[[samizdat]]a''. |
||
Red 33: | Red 32: | ||
* [[16. 1.]] - Britanski premijer [[Harold Wilson]] objavio parlamentu da će do 1971. biti povučeno vojno prisustvo sa Bliskog istoka i ostatka Azije, osim Hong Konga. |
* [[16. 1.]] - Britanski premijer [[Harold Wilson]] objavio parlamentu da će do 1971. biti povučeno vojno prisustvo sa Bliskog istoka i ostatka Azije, osim Hong Konga. |
||
* [[17. 1.]] - [[Građanski rat u Kambodži]]: [[Crveni Kmeri]] pokreću prvu akciju (dan osnivanja Kampučijske revolucionarne armije). |
* [[17. 1.]] - [[Građanski rat u Kambodži]]: [[Crveni Kmeri]] pokreću prvu akciju (dan osnivanja Kampučijske revolucionarne armije). |
||
* 17. 1. - Počinju studentski protesti u Japanu: poseta američkog nosača aviona ''Enterprise'' luci Saseba izaziva višednevne proteste organizacije Zengakuren i sukobe s policijom<ref>[https://www.japantimes.co.jp/culture/2017/11/19/arts/1968-year-japan-truly-raised-voice/ 1968: The year Japan truly raised its voice]. japantimes.co.jp</ref>. |
|||
* [[19. 1.]] - [[Petar Stambolić]] predsednik predsedništva CK [[SK Srbije]] umesto [[Dobrivoje Radosavljević|Dobrivoja Radosavljevića]]. |
* [[19. 1.]] - [[Petar Stambolić]] predsednik predsedništva CK [[SK Srbije]] umesto [[Dobrivoje Radosavljević|Dobrivoja Radosavljevića]]. |
||
* [[21. 1.]] - [[Turska]] je prva članica [[NATO]]-a koja je službeno priznala grčki vojni režim. |
* [[21. 1.]] - [[Turska]] je prva članica [[NATO]]-a koja je službeno priznala [[Diktatura pukovnika|grčki vojni režim]]. |
||
* 21. 1. - Severnokorejska komandoska jedinica stigla nadomak Plave kuće, gde je trebala ubiti južnog predsednika [[Park Chung-hee]]a. |
* 21. 1. - Severnokorejska komandoska jedinica stigla nadomak [[Plava kuća|Plave kuće]], gde je trebala ubiti južnog predsednika [[Park Chung-hee]]a. |
||
* 21. 1. - Osnovana [[Izraelska laburistička stranka]], dominantna do 1977 |
* 21. 1. - Osnovana [[Izraelska laburistička stranka]], dominantna do 1977 |
||
* 21. 1. - B-52 sa četiri hidrogenske bombe pao na Grenlandu, došlo je do radioaktivne kontaminacije. |
* 21. 1. - [[B-52]] sa četiri hidrogenske bombe pao na Grenlandu, došlo je do radioaktivne kontaminacije. |
||
* [[21. 1.]] - [[8. 4.]] - [[Vijetnamski rat]]: [[Bitka kod Khe Sanha]], obe strane tvrde da su pobedile. |
* [[21. 1.]] - [[8. 4.]] - [[Vijetnamski rat]]: [[Bitka kod Khe Sanha]], obe strane tvrde da su pobedile. |
||
* [[23. 1.]] - Severni Korejci zarobili američki obaveštajni brod ''[[USS Pueblo (AGER-2)|USS Pueblo]]'' (posada puštena sledećeg decembra); ovo se dogodilo ubrzo nakon što je američki mornarički oficir [[John Anthony Walker]] počeo da sarađuje sa Sovjetima. |
* [[23. 1.]] - Severni Korejci zarobili američki obaveštajni brod ''[[USS Pueblo (AGER-2)|USS Pueblo]]'' (posada puštena sledećeg decembra); ovo se dogodilo ubrzo nakon što je američki mornarički oficir [[John Anthony Walker]] počeo da sarađuje sa Sovjetima. |
||
* [[25. 1.]] - Tek kupljena [[izrael]]ska podmornica ''INS Dakar'' potonula Između Krita i Kipra, 69 mrtvih. Prva od četiri potonule podmornice različitih zemalja ove godine. |
* [[25. 1.]] - Tek kupljena [[izrael]]ska podmornica ''INS Dakar'' potonula Između Krita i Kipra, 69 mrtvih. Prva od četiri potonule podmornice različitih zemalja ove godine. |
||
[[Datoteka:Predsednik Tito prima akreditive od ambasadora SR Nemačke.jpg|mini|250px|Predsednik Tito prima akreditive od ambasadora SR Nemačke (jun 1968)]] |
|||
* 25. 1. - Osnovana [[Subotička biskupija]], prvi biskup je [[Matiša Zvekanović]] (do 1989). |
* 25. 1. - Osnovana [[Subotička biskupija]], prvi biskup je [[Matiša Zvekanović]] (do 1989). |
||
* [[26. 1.]] - U francuskom [[Caen]]u izbili neredi nakon policijske brutalnosti prema štrajkujućim radnicima fabrike kamiona. |
* [[26. 1.]] - U francuskom [[Caen]]u izbili neredi nakon policijske brutalnosti prema štrajkujućim radnicima fabrike kamiona. |
||
Red 49: | Red 50: | ||
* 31. 1. - Puna snaga ofanzive Tet: napadnuta ambasada SAD u [[Sajgon]]u, opkoljena predsednička palata, zauzet [[Huế]]. |
* 31. 1. - Puna snaga ofanzive Tet: napadnuta ambasada SAD u [[Sajgon]]u, opkoljena predsednička palata, zauzet [[Huế]]. |
||
* 31. 1. - {{flag|Nauru}} nezavisan od australsko-novozelandsko-britanskog trusta UN. |
* 31. 1. - {{flag|Nauru}} nezavisan od australsko-novozelandsko-britanskog trusta UN. |
||
* 31. 1. - Njuorleanski tužilac [[Jim Garrison]] gostuje kod [[Johnny Carson|Johnnyja Carsona]] i izlaže svoje teorije o Kennedyjevom ubistvu. |
|||
=== Februar/Veljača === |
=== Februar/Veljača === |
||
[[Datoteka:Destroyed buildings and disabled tanks in Hue.jpg|mini| |
[[Datoteka:Destroyed buildings and disabled tanks in Hue.jpg|mini|270px|[[Tet ofanziva]]: razaranja u [[Huế]]u]] |
||
* [[1. 2.]] - Vijetkongovac [[Nguyen Van Lem]] osumnjičen za ubistvo porodice jednog oficira i pogubljen na ulici po kratkom postupku - TV snimak obilazi svet i podstiče antiratni pokret. |
* [[1. 2.]] - Vijetkongovac [[Nguyen Van Lem]] osumnjičen za ubistvo porodice jednog oficira i pogubljen na ulici po kratkom postupku - TV snimak obilazi svet i podstiče antiratni pokret. |
||
* [[6. 2.]] - [[Građanski rat u Severnom Jemenu]]: rojalisti prekidaju opsade Sane, što praktično znači pobedu republikanaca, mada sukobi traju do 1970. |
|||
* [[6. 2.]] - [[18. 2.]] - [[Zimska Olimpijada 1968|X. Zimske olimpijske igre]] u [[Grenoble|Grenoblu]], [[Francuska]]. |
* [[6. 2.]] - [[18. 2.]] - [[Zimska Olimpijada 1968|X. Zimske olimpijske igre]] u [[Grenoble|Grenoblu]], [[Francuska]]. |
||
* [[8. 2.]] - Protesti oko segregirane kuglane u [[Orangeburg, South Carolina]], kulminiraju pogibijom trojice studenata u intervenciji policije. |
* [[8. 2.]] - Protesti oko segregirane kuglane u [[Orangeburg, South Carolina]], kulminiraju pogibijom trojice studenata u intervenciji policije. |
||
Red 61: | Red 64: | ||
* [[12. 2.]] - Počinje štrajk crnih radnika čistoće u [[Memphis, Tennessee|Memphisu]] (slogan ''"I Am a Man!"''). |
* [[12. 2.]] - Počinje štrajk crnih radnika čistoće u [[Memphis, Tennessee|Memphisu]] (slogan ''"I Am a Man!"''). |
||
* februar - Pogoršani odnosi između SFRJ i [[Narodna Republika Bugarska|Bugarske]] zbog pitanja Makedonije, Jugoslovene ljuti i to što ih Bugari klasifikuju kao zapadnu zemlju<ref>[https://www.nytimes.com/1968/02/18/archives/bulgarian-views-anger-yugoslavs-classification-as-a-western-country.html BULGARIAN VIEWS ANGER YUGOSLAVS; Classification as a Western Country Is Resented]. nytimes.com FEB. 18, 1968</ref>. |
* februar - Pogoršani odnosi između SFRJ i [[Narodna Republika Bugarska|Bugarske]] zbog pitanja Makedonije, Jugoslovene ljuti i to što ih Bugari klasifikuju kao zapadnu zemlju<ref>[https://www.nytimes.com/1968/02/18/archives/bulgarian-views-anger-yugoslavs-classification-as-a-western-country.html BULGARIAN VIEWS ANGER YUGOSLAVS; Classification as a Western Country Is Resented]. nytimes.com FEB. 18, 1968</ref>. |
||
* |
* februar - XVII sjednica CK [[SK BiH]] definira [[Muslimani (narod)|Muslimane]] kao poseban narod. |
||
* februar - Rehabilitovani [[Albanci]] osuđeni na Prizrenskom procesu [[1956]]. |
* februar - Rehabilitovani [[Albanci]] osuđeni na Prizrenskom procesu [[1956]]. |
||
* februar - U [[Socijalistička Republika Rumunija|Rumuniji]] vraćena [[Rumunjski okruzi|županija]] (''județ'') kao podela zemlje - ima ih 39 umesto 16 regiona. Ovim je okončan i Mureš-[[Mađarski Autonomni Region]] (MAR osnovan 1952, razvodnjen 1960). |
|||
* februar - Masakri u Vijetnamu, u mestima Phong Nhi, Phong Nhat i Ha My. |
* februar - Masakri u Vijetnamu, u mestima Phong Nhi, Phong Nhat i Ha My. |
||
* februar - ''[[The Beatles|Beatles]]''-i stigli u Indiju, na [[Maharishi Mahesh Yogi|Maharishijev]] kurs [[Transcendentalna meditacija|transcendentalne meditacije]] u [[Rishikesh]]u - ostaju različito vreme, napisali su dosta pesama. Tamo su i [[Mia Farrow]], [[Donovan]] i [[Mike Love]]. |
* februar - ''[[The Beatles|Beatles]]''-i stigli u Indiju, na [[Maharishi Mahesh Yogi|Maharishijev]] kurs [[Transcendentalna meditacija|transcendentalne meditacije]] u [[Rishikesh]]u - ostaju različito vreme, napisali su dosta pesama. Tamo su i [[Mia Farrow]], [[Donovan]] i [[Mike Love]]. |
||
* [[18. 2.]] - Eksplozija naprave u podrumu jugoslovenske ambasade u Parizu, jedna osoba poginula - samo jedan u nizu napada na jugoslovenske diplomatske objekte, kao i u zemlji. |
* [[18. 2.]] - Eksplozija naprave u podrumu jugoslovenske ambasade u Parizu, jedna osoba poginula - samo jedan u nizu napada na jugoslovenske diplomatske objekte, kao i u zemlji. |
||
* 18. 2. - ''[[Trucial States]]'': pošto su Britanci najavili odlazak, vladari Abu |
* 18. 2. - ''[[Trucial States]]'': pošto su Britanci najavili odlazak, vladari [[Abu Dabi]]ja i [[Dubai]]ja dogovorili stvaranje federacije, u koju zovu i ostale emirate ([[UAE]] osnovani 1971). |
||
* [[19. 2.]] - Međunarodna arbitraža daje Pakistanu 10% oblasti Kački ran (''Rann of Kutch''), u sporu sa Indijom (jedan od trojice članova arbitraže bio sudija Ustavnog suda Jugoslavije, [[Aleš Bebler]], kojeg je nominovala indijska vlada). |
* [[19. 2.]] - Međunarodna arbitraža daje Pakistanu 10% oblasti Kački ran (''Rann of Kutch''), u sporu sa Indijom (jedan od trojice članova arbitraže bio sudija Ustavnog suda Jugoslavije, [[Aleš Bebler]], kojeg je nominovala indijska vlada). |
||
* [[21. 2.]] - Radnici u Kairu se pobunili zbog blagih osuda vinovnika za poraz 1967, ubrzo im se pridružuju studenti.<ref name="Abdalla2008">{{cite book|author=Ahmed Abdalla|title=The Student Movement and National Politics in Egypt, 1923-1973|url=https://books.google.com/books?id=uFPoWgTLq0EC&pg=PA264|year=2008|publisher=American Univ in Cairo Press|isbn=978-977-416-199-5|pages=149–}}</ref> |
* [[21. 2.]] - Radnici u Kairu se pobunili zbog blagih osuda vinovnika za [[Šestodnevni rat|poraz 1967]], ubrzo im se pridružuju studenti.<ref name="Abdalla2008">{{cite book|author=Ahmed Abdalla|title=The Student Movement and National Politics in Egypt, 1923-1973|url=https://books.google.com/books?id=uFPoWgTLq0EC&pg=PA264|year=2008|publisher=American Univ in Cairo Press|isbn=978-977-416-199-5|pages=149–}}</ref>. [[Gamal Abdel Nasser|Nasser]] odgovara samokritikom, postavljanjem više civila u vladu i programom reforme. |
||
* 21. 2. - Belgijski premijer [[Paul Vanden Boeynants]] daje ostavku usled Leuvenske jezičke krize, raspisani vanredni izbori. |
* 21. 2. - Belgijski premijer [[Paul Vanden Boeynants]] daje ostavku usled Leuvenske jezičke krize, raspisani vanredni izbori. |
||
* [[24. 2.]] - [[Huế]] vraćen u južnovijetnamske ruke. |
* [[24. 2.]] - [[Huế]] vraćen u južnovijetnamske ruke. [[Masakr u Huếu]]: nekoliko hiljada ljudi stradalo od obe strane tokom okupacije i nakon nje. |
||
* [[26. 2.]] - Čehoslovački general [[Jan Šejna]] zatražio azil u SAD konzulatu u Trstu, izgleda bežeći od kriminalne istrage. |
* [[26. 2.]] - Čehoslovački general [[Jan Šejna]] zatražio azil u SAD konzulatu u Trstu, izgleda bežeći od kriminalne istrage. |
||
* [[27. 2.]] - TV voditelj [[Walter Cronkite]] kaže u specijalnom izveštaju da je američka vojska zaglavljena u pat-poziciji i da su pregovori jedini racionalan put - ovo je navodno uticalo na predsednika Johnsona. |
* [[27. 2.]] - TV voditelj [[Walter Cronkite]] kaže u specijalnom izveštaju da je američka vojska zaglavljena u pat-poziciji i da su pregovori jedini racionalan put - ovo je navodno uticalo na predsednika Johnsona. |
||
* [[28. 2.]] - Konferencija komunističkih partija u Budimpešti, Rumunija napušta skup<ref>[http://library.cqpress.com/cqresearcher/document.php?id=cqresrre1969052800 World Communist Summit: CQR]. library.cqpress.com</ref>. |
* [[28. 2.]] - Konferencija komunističkih partija u Budimpešti, Rumunija napušta skup<ref>[http://library.cqpress.com/cqresearcher/document.php?id=cqresrre1969052800 World Communist Summit: CQR]. library.cqpress.com</ref>. |
||
* 28. 2. - U Indiji |
* 28. 2. - U Indiji inauguriran eksperimentalni grad [[Auroville]]. |
||
* [[29. 2.]] - Briselska konvencija o uzajamnom priznanju presuda u građanskim i privrednim slučajevima u Evropskoj zajednici, početak [[Briselski režim|Briselskog režima]]. |
* [[29. 2.]] - Briselska konvencija o uzajamnom priznanju presuda u građanskim i privrednim slučajevima u Evropskoj zajednici, početak [[Briselski režim|Briselskog režima]]. |
||
* 29. 2. - Izveštaj Kernerove komisije o prošlogodišnjim rasnim neredima u SAD: kriv je beli rasizam. |
* 29. 2. - Izveštaj Kernerove komisije o prošlogodišnjim rasnim neredima u SAD: kriv je beli rasizam. |
||
Red 91: | Red 95: | ||
* [[11. 3.]] - Severnovijetnamci i [[Pathet Lao]] zauzeli američko navigaciono postrojenje ''Lima Site 85'' u [[Laos]]u. |
* [[11. 3.]] - Severnovijetnamci i [[Pathet Lao]] zauzeli američko navigaciono postrojenje ''Lima Site 85'' u [[Laos]]u. |
||
* [[12. 3.]] - {{flag|Mauricijus}} nezavisan od britanske vlasti. |
* [[12. 3.]] - {{flag|Mauricijus}} nezavisan od britanske vlasti. |
||
* [[13. 3.]] - Test nervnog agensa [[VX]] izaziva smrt ili eutanaziju preko 6.000 ovaca blizu [[Dugway, Utah]]. |
* [[13. 3.]] - [[Dugwayski pomor ovaca]]: Test nervnog agensa [[VX (nervni agens)|nervni]] izaziva smrt ili eutanaziju preko 6.000 ovaca blizu [[Dugway, Utah]]. |
||
* [[14. 3.]] - Komitet za narodnu odbranu i organizaciono-politička pitanja Savezne skupštine podržao u principu osnivanje skupštinske komisije za kontrolu [[Služba državne bezbednosti|Službe državne bezbednosti]]<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:fa92ff25-0b33-4e39-8cb0-639b8d6c5ccb "Yugoslav Security Service to Get Parliamentary Control"], 20 March 1968. [Electronic record] HU OSA 300-8-3-10153; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>, predloženo da vojna obaveštajna služba bude pod kontrolom Veća narodne odbrane (a ne skupštine), o čemu nema saglasnosti<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:802254f9-87a5-412d-b583-5c6bfbcbda87 "Yugoslav Parliament Discusses Assuming Control over Military Intelligence"], 18 March 1968. [Electronic record] HU OSA 300-8-3-10154; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>. |
* [[14. 3.]] - Komitet za narodnu odbranu i organizaciono-politička pitanja Savezne skupštine podržao u principu osnivanje skupštinske komisije za kontrolu [[Služba državne bezbednosti|Službe državne bezbednosti]]<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:fa92ff25-0b33-4e39-8cb0-639b8d6c5ccb "Yugoslav Security Service to Get Parliamentary Control"], 20 March 1968. [Electronic record] HU OSA 300-8-3-10153; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>, predloženo da vojna obaveštajna služba bude pod kontrolom Veća narodne odbrane (a ne skupštine), o čemu nema saglasnosti<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:802254f9-87a5-412d-b583-5c6bfbcbda87 "Yugoslav Parliament Discusses Assuming Control over Military Intelligence"], 18 March 1968. [Electronic record] HU OSA 300-8-3-10154; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>. |
||
* [[15. 3.]] - Londonsko tržište zlata zatvoreno nakon jučerašnjeg velikog prometa. |
* [[15. 3.]] - Londonsko tržište zlata zatvoreno nakon jučerašnjeg velikog prometa. |
||
Red 100: | Red 104: | ||
* 18. 3. - Slabo objašnjeni Masakr Jabidah, pogubljenje pobunjenih muslimanskih [[filipini|filipinskih]] vojnika, povod je za početak Muslimanskog pokreta za nezavisnost na Mindanau i arhipelagu Sulu. |
* 18. 3. - Slabo objašnjeni Masakr Jabidah, pogubljenje pobunjenih muslimanskih [[filipini|filipinskih]] vojnika, povod je za početak Muslimanskog pokreta za nezavisnost na Mindanau i arhipelagu Sulu. |
||
* [[21. 3.]] - [[Rat iscrpljivanja]], Bitka u [[Karameh]]: sukob izraelskih snaga sa Palestincima i Jordancima. |
* [[21. 3.]] - [[Rat iscrpljivanja]], Bitka u [[Karameh]]: sukob izraelskih snaga sa Palestincima i Jordancima. |
||
* [[22. 3.]] - [[Daniel Cohn-Bendit]] i |
* [[22. 3.]] - [[Daniel Cohn-Bendit]] i drugovi okupiraju administrativne kancelarije Univerziteta Nanterre - začetak majskih događaja. |
||
* 22. 3. - [[Antonín Novotný]] odstupa pod pritiskom s položaja predsednika [[Čehoslovačka Socijalistička Republika|Čehoslovačke]], nasledića ga [[Ludvík Svoboda]] (do 1975). |
* 22. 3. - [[Antonín Novotný]] odstupa pod pritiskom s položaja predsednika [[Čehoslovačka Socijalistička Republika|Čehoslovačke]], nasledića ga [[Ludvík Svoboda]] (do 1975). |
||
* [[25. 3.]] - Predsednik Tito otvorio |
* [[25. 3.]] - Predsednik Tito otvorio [[Hidroelektrana Trebinje I|Hidroelektranu Trebinje I]] (dva agregata, treći 1975). |
||
* [[27. 3.]] - [[Jurij Gagarin]] poginuo u padu aviona. |
* [[27. 3.]] - [[Jurij Gagarin]] poginuo u padu aviona. |
||
* 27. 3. - [[Suharto]] je i zvanično predsednik [[Indonezija|Indonezije]], nakon godinu dana u v.d. stanju (ostaje do 1998). |
* 27. 3. - [[Suharto]] je i zvanično predsednik [[Indonezija|Indonezije]], nakon godinu dana u v.d. stanju (ostaje do 1998). |
||
* [[28. 3.]] - U [[Rio de Janeiro|Rio de Janeiru]] ubijen student Edson Luís de Lima Souto tokom protesta zbog skupe hrane u kantini - početak nemirne godine u [[Vojna diktatura u Brazilu|Brazilu pod vojnom huntom]]. |
* [[28. 3.]] - U [[Rio de Janeiro|Rio de Janeiru]] ubijen student Edson Luís de Lima Souto tokom protesta zbog skupe hrane u kantini - početak nemirne godine u [[Vojna diktatura u Brazilu|Brazilu pod vojnom huntom]]. |
||
* [[31. 3.]] - Američki predsjednik [[Lyndon B. Johnson]] iznenada odustao od kandidature za novi mandat. |
* [[31. 3.]] - Američki predsjednik [[Lyndon B. Johnson]] iznenada odustao od kandidature za novi mandat. Objavio obustavljanje bombardovanja Severnog Vijetnama severno od 20. paralele i ograničenje slanja novih vojnika. |
||
* 31. 3. - [[Nigerijski građanski rat]]: [[Bijafra]]nci priredili zasedu nigerijskoj vojnoj koloni kod Abagane i naneli im bar 500 žrtava - jedini veći uspeh u ratu. |
* 31. 3. - [[Nigerijski građanski rat]]: [[Bijafra]]nci priredili zasedu nigerijskoj vojnoj koloni kod Abagane i naneli im bar 500 žrtava - jedini veći uspeh u ratu. |
||
Red 114: | Red 118: | ||
* 2/[[3. 4.]] - Iz protesta protiv političkih i društvenih odnosa u Zapadnoj Njemačkoj četiri radikalna člana APO-a (izvanparlamentarne opozicije), među kojima i [[Andreas Baader]] i [[Gudrun Ensslin]] zapalili su u [[Frankfurt na Majni|Frankfurtu na Majni]] dvije robne kuće. |
* 2/[[3. 4.]] - Iz protesta protiv političkih i društvenih odnosa u Zapadnoj Njemačkoj četiri radikalna člana APO-a (izvanparlamentarne opozicije), među kojima i [[Andreas Baader]] i [[Gudrun Ensslin]] zapalili su u [[Frankfurt na Majni|Frankfurtu na Majni]] dvije robne kuće. |
||
[[Datoteka:Leffler - 1968 Washington, D.C. Martin Luther King, Jr. riots.jpg|mini|250px|Posledice nereda nakon Kingovog ubistva]] |
[[Datoteka:Leffler - 1968 Washington, D.C. Martin Luther King, Jr. riots.jpg|mini|250px|Posledice nereda nakon Kingovog ubistva]] |
||
* [[4. 4.]] - ''' |
* [[4. 4.]] - '''[[Martin Luther King, Jr.]] ubijen''' hicem iz snajpera na balkonu hotelske sobe u Memphisu, u saveznoj državi Tennessee; u većim gradovima SAD izbijaju neredi koji traju nekoliko dana. |
||
* 4. 4. - Zvižduci na srpski deo programa povodom Dana studenata u Prištini - ilustracija nacionalističkih ekscesa od strane albanskih studenata na Kosmetu i drugde u SFRJ<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:92fbf2a2-4ba0-41b3-95bf-6c0115a8f060 "Nationalist Excesses in the Kosovo-Metohia Region"], 30 May 1968. HU OSA 300-8-3-10244; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>. |
* 4. 4. - Zvižduci na srpski deo programa povodom Dana studenata u Prištini - ilustracija nacionalističkih ekscesa od strane albanskih studenata na Kosmetu i drugde u SFRJ<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:92fbf2a2-4ba0-41b3-95bf-6c0115a8f060 "Nationalist Excesses in the Kosovo-Metohia Region"], 30 May 1968. HU OSA 300-8-3-10244; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>. |
||
* [[5. 4.]] - |
* [[5. 4.]] - [[Praško proljeće]]: u [[Čehoslovačka|Čehoslovačkoj]] objavljen [[Akcioni program (1968)|Akcioni program]] [[KPČ]]. |
||
* [[6. 4.]] - [[eurosong 1968|Pesma Evrovizije]]: pobedila numera iz Španjolske, jugoslavenski "[[Dubrovački trubaduri]]" |
* [[6. 4.]] - [[eurosong 1968|Pesma Evrovizije]]: pobedila numera iz Španjolske, a jugoslavenski "[[Dubrovački trubaduri]]" sedmi s pjesmom "Jedan dan". |
||
* 6. 4. - Studenti protestuju protiv Vijetnamskog rata ispred američke čitaonice u Beogradu, potukli se sa milicijom<ref>[https://www.nytimes.com/1968/04/07/archives/yugoslavs-protesting-war-battle-before-us-library.html Yugoslavs Protesting War Battle Before U.S. Library]. nytimes.com APRIL 7, 1968</ref>. |
* 6. 4. - Studenti protestuju protiv Vijetnamskog rata ispred američke čitaonice u Beogradu, potukli se sa milicijom<ref>[https://www.nytimes.com/1968/04/07/archives/yugoslavs-protesting-war-battle-before-us-library.html Yugoslavs Protesting War Battle Before U.S. Library]. nytimes.com APRIL 7, 1968</ref>. |
||
* 6. 4. - Eksplozije gasa i baruta u radnji sportske robe u [[Richmond, Indiana]], 41 žrtva. |
* 6. 4. - Eksplozije gasa i baruta u radnji sportske robe u [[Richmond, Indiana]], 41 žrtva. |
||
* 6. 4. - U Čikago, gde su naročito jaki neredi, stiže Nacionalna garda Ilinoja, kao i oklopne i pešadijske snage SAD. |
* 6. 4. - U Čikago, gde su naročito jaki neredi, stiže Nacionalna garda Ilinoja, kao i oklopne i pešadijske snage SAD. |
||
* [[6. 4.|6]] - [[30. 4.]] - Tito u poseti Japanu, Mongoliji, SSSR i Iranu. |
* [[6. 4.|6]] - [[30. 4.]] - Tito u poseti Japanu, Mongoliji, SSSR i Iranu. |
||
* [[9. 4.]] - Akcioni program Čehoslovačke KP predviđa slobodu izražavanja i mišljenja, putovanja bez ograničenja, zakonsku prevenciju mešanja državnih organa u privatnost, uvođenje federativnog sistema, pravo na rehabilitaciju itd.<ref>[http://parevo.eu/1parevo/images/PDF/01.%20The%20Action%20Program%20of%20the%20Czechoslovak%20Communist%20Party.pdf The Action Program of the Czechoslovak Communist Party]. (PDF) parevo.eu</ref> |
* [[9. 4.]] - Akcioni program Čehoslovačke KP predviđa slobodu izražavanja i mišljenja, putovanja bez ograničenja, zakonsku prevenciju mešanja državnih organa u privatnost, uvođenje federativnog sistema, pravo na rehabilitaciju itd.<ref>[http://parevo.eu/1parevo/images/PDF/01.%20The%20Action%20Program%20of%20the%20Czechoslovak%20Communist%20Party.pdf The Action Program of the Czechoslovak Communist Party]{{Dead link|date=November 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. (PDF) parevo.eu</ref> |
||
* [[9.4.|9]] - [[11. 4.]] - Konferencija progresivnih pokreta i organizacija mediteranskih zemalja (učestvuju i SKJ i SSRNJ). |
* [[9.4.|9]] - [[11. 4.]] - Konferencija progresivnih pokreta i organizacija mediteranskih zemalja (učestvuju i [[SKJ]] i [[SSRNJ]]). |
||
* [[10. 4.]] - [[40. dodjela Oscara]]: više nema tri zasebne kategorije za crno-bele i kolor filmove; najbolji film je ''[[In the Heat of the Night (film)|In the Heat of the Night]]'', ukupno pet nagrada od sedam nominacija; najbolji strani film je ''[[Ostře sledované vlaky]]'', u užoj konkurenciji su bili i "[[Skupljači perja]]". |
* [[10. 4.]] - [[40. dodjela Oscara]]: više nema tri zasebne kategorije za crno-bele i kolor filmove; najbolji film je ''[[In the Heat of the Night (film)|In the Heat of the Night]]'', ukupno pet nagrada od sedam nominacija; najbolji strani film je ''[[Ostře sledované vlaky]]'', u užoj konkurenciji su bili i "[[Skupljači perja]]". |
||
* [[11. 4.]] - Pokušaj ubistva [[Rudi Dutschke|Rudija Dutschkea]], studentskog vođe u Zapadnoj Nemačkoj - studenti će blokirati distribuciju tabloida ''Bild-Zeitung'', kojeg su smatrali neprijateljskim. |
* [[11. 4.]] - Pokušaj ubistva [[Rudi Dutschke|Rudija Dutschkea]], studentskog vođe u Zapadnoj Nemačkoj - studenti će blokirati distribuciju tabloida ''Bild-Zeitung'', kojeg su smatrali neprijateljskim. |
||
Red 152: | Red 156: | ||
* [[10. 5.]] - Predstavnici SAD i Severnog Vijetnama se prvi put sastali u Parizu, razgovaraju o budućim mirovnim pregovorima. |
* [[10. 5.]] - Predstavnici SAD i Severnog Vijetnama se prvi put sastali u Parizu, razgovaraju o budućim mirovnim pregovorima. |
||
* 10. 5. - Studenti i đaci dižu barikade oko Latinske četvrti u Parizu, sledeće noći je okršaj sa policijom. |
* 10. 5. - Studenti i đaci dižu barikade oko Latinske četvrti u Parizu, sledeće noći je okršaj sa policijom. |
||
[[Datoteka: |
[[Datoteka:Stakingen in Frankrijk, Bestanddeelnr 921-3744.jpg|mini|250px|[[Maj 1968.]]: studenti zauzeli pozorište Odeon]] |
||
* [[12. 5.]] - Bitka za Kham Duc: severni Vijetnamci zauzeli američki logor i oborili transportni avion sa 156 ljudi, uglavnom južnovijetnamskih izbeglica. |
* [[12. 5.]] - Bitka za Kham Duc: severni Vijetnamci zauzeli američki logor i oborili transportni avion sa 156 ljudi, uglavnom južnovijetnamskih izbeglica. |
||
* [[12.5.|12]] - [[15. 5.]] - Jugoslovenski ministar spoljnih poslova [[Marko Nikezić]] u Pragu, podržava čehoslovačku politiku. |
* [[12.5.|12]] - [[15. 5.]] - Jugoslovenski ministar spoljnih poslova [[Marko Nikezić]] u Pragu, podržava čehoslovačku politiku. |
||
Red 158: | Red 162: | ||
* [[16. 5.]] - [[Ronan Point]]: eksplozija plina na 18. spratu nove stambene zgrade u istočnom Londonu izaziva pad čitavog ugla zgrade - promene u propisima, gubitak poverenja u solitere. |
* [[16. 5.]] - [[Ronan Point]]: eksplozija plina na 18. spratu nove stambene zgrade u istočnom Londonu izaziva pad čitavog ugla zgrade - promene u propisima, gubitak poverenja u solitere. |
||
* [[17. 5.]] - [[Catonsvilleskih devetoro]] katoličkih aktivista zapalilo napalmom novačke dosijee u [[Catonsville, Maryland]]. |
* [[17. 5.]] - [[Catonsvilleskih devetoro]] katoličkih aktivista zapalilo napalmom novačke dosijee u [[Catonsville, Maryland]]. |
||
* 17. 5. - [[Kontejnerizacija]]: zaplovio ''American Lancer'', prvi namenski građeni [[kontejner]]ski brod, kapaciteta 1210 [[TEU]], prvi iz klase osam brodova. |
|||
⚫ | |||
[[Datoteka:Саркофаг Царя Душана.JPG|160px|mini|[[Sarkofag sa moštima cara Dušana|Sarkofag cara Dušana]]]] |
|||
* [[18. 5.]] - Mošti [[Dušan Nemanjić|cara Dušana]] prenete u [[Crkva Svetog Marka u Beogradu|crkvu Svetog Marka u Beogradu]]. |
|||
⚫ | |||
* [[19. 5.]] - Izbori u Italiji: pobedili demohrišćani premijera [[Aldo Moro|Alda Mora]] (+ 9 mandata), uspešni i komunisti (+ 27). |
* [[19. 5.]] - Izbori u Italiji: pobedili demohrišćani premijera [[Aldo Moro|Alda Mora]] (+ 9 mandata), uspešni i komunisti (+ 27). |
||
* 19. 5. - [[Nigerijski građanski rat]]: [[Bijafra]]nci opkoljeni zauzećem [[Port Harcourt]]a, još veća glad. |
* 19. 5. - [[Nigerijski građanski rat]]: [[Bijafra]]nci opkoljeni zauzećem [[Port Harcourt]]a, još veća glad. |
||
⚫ | |||
* [[20. 5.]] - Pokušaj obaranja [[François Duvalier]]a na [[Haiti]]ju: stari bombarder B-25 pokušao da bombarduje predsedničku palatu, a grupa emigranata zauzela aerodrom kod Cap-Haïtiena. |
* [[20. 5.]] - Pokušaj obaranja [[François Duvalier]]a na [[Haiti]]ju: stari bombarder B-25 pokušao da bombarduje predsedničku palatu, a grupa emigranata zauzela aerodrom kod Cap-Haïtiena. |
||
* [[22. 5.]] - U intervjuu za ''New York Times'', predsednik Tito pozdravlja demokratizaciju u Čehoslovačkoj. |
* [[22. 5.]] - U intervjuu za ''New York Times'', predsednik Tito pozdravlja demokratizaciju u Čehoslovačkoj. |
||
Red 167: | Red 173: | ||
* [[23. 5.]] - Eksplozija na železničkoj stanici u Beogradu, 14 povređenih (Ivan Jelić pogubljen 2. novembra). |
* [[23. 5.]] - Eksplozija na železničkoj stanici u Beogradu, 14 povređenih (Ivan Jelić pogubljen 2. novembra). |
||
* [[29. 5.]] - Francuski predsednik [[Charles de Gaulle]] nakratko pobegao u Nemačku, gde se uverio u podršku armije (detalji otkriveni 1982). |
* [[29. 5.]] - Francuski predsednik [[Charles de Gaulle]] nakratko pobegao u Nemačku, gde se uverio u podršku armije (detalji otkriveni 1982). |
||
[[Datoteka:S.Kragujevic, Dobrica Cosic 1961.JPG|mini|110px|[[Dobrica Ćosić]]]] |
|||
* [[29.5.|29]] - [[30. 5.]] - XIV sednica CK SK Srbije. [[Dobrica Ćosić]] na sednici CK SK Srbije izjavio da se na Kosovu vrši teror nad Srbima i da kosovske vlasti ništa ne čine da bi to sprečile, kritikuje položaj Srbije u SFRJ; Istoričar [[Jovan Marjanović]] kritikuje stvaranje "veštačkih nacija" (Muslimani, Crnogorci)<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:72068aef-5818-490f-9d8e-751fd0391aa1 "Serbian Central Committee Clashes over Nationality Problem"], 3 June 1968. HU OSA 300-8-3-10243; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>; CK se ogradio od ovih stavova, ovaj događaj označio je početak Ćosićevog disidentstva. On i Marjanović će biti isključeni iz CK. |
* [[29.5.|29]] - [[30. 5.]] - XIV sednica CK SK Srbije. [[Dobrica Ćosić]] na sednici CK SK Srbije izjavio da se na Kosovu vrši teror nad Srbima i da kosovske vlasti ništa ne čine da bi to sprečile, kritikuje položaj Srbije u SFRJ; Istoričar [[Jovan Marjanović]] kritikuje stvaranje "veštačkih nacija" (Muslimani, Crnogorci)<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:72068aef-5818-490f-9d8e-751fd0391aa1 "Serbian Central Committee Clashes over Nationality Problem"], 3 June 1968. HU OSA 300-8-3-10243; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>; CK se ogradio od ovih stavova, ovaj događaj označio je početak Ćosićevog disidentstva. On i Marjanović će biti isključeni iz CK. |
||
* [[30. 5.]] - De Gol raspustio parlament - raspisivanjem novih izbora okončana pretnja revolucije u Francuskoj. Masovni kontramiting De Golovih pristalica u Parizu. |
* [[30. 5.]] - De Gol raspustio parlament - raspisivanjem novih izbora okončana pretnja revolucije u Francuskoj. Masovni kontramiting De Golovih pristalica u Parizu. |
||
Red 181: | Red 188: | ||
* 4. 6. - Predsedništvo konferencije Saveza studenata Jugoslavije podržava većinu zahteva studenata i osuđuje brutalnost milicije i pisanje štampe (studente podržavaju i Predsedništvo i IK CK SK Srbije ali zahtevi "samo demokratskim putem"). |
* 4. 6. - Predsedništvo konferencije Saveza studenata Jugoslavije podržava većinu zahteva studenata i osuđuje brutalnost milicije i pisanje štampe (studente podržavaju i Predsedništvo i IK CK SK Srbije ali zahtevi "samo demokratskim putem"). |
||
[[Datoteka:Rkennedy01.jpg|thumb|200px|† [[Robert F. Kennedy]]]] |
[[Datoteka:Rkennedy01.jpg|thumb|200px|† [[Robert F. Kennedy]]]] |
||
* [[5. 6.]] - Atentat na [[Robert |
* [[5. 6.]] - Atentat na [[Robert F. Kennedy|Roberta Kenedija]], američkog senatora i kandidata na stranačkim izborima za predsedničku trku, tek što je pobedio u Kaliforniji (umro rano sledećeg dana). |
||
* [[7. 6.]] - Prvo, neplanirano, ubistvo izvršeno od baskijske separatističke grupe [[ETA (organizacija)|ETA]]: pripadnik Civilne garde ubijen prilikom provere dokumenata na putu, nakon čega je ubijen i počinilac Txabi Etxebarrieta (u akcijama 1968-2010. ubili su 820 ljudi, od čega 340 civila). |
* [[7. 6.]] - Prvo, neplanirano, ubistvo izvršeno od baskijske separatističke grupe [[ETA (organizacija)|ETA]]: pripadnik Civilne garde ubijen prilikom provere dokumenata na putu, nakon čega je ubijen i počinilac [[Txabi Etxebarrieta]] (u akcijama 1968-2010. ubili su 820 ljudi, od čega 340 civila). |
||
* 7. 6. - U danskom [[Billund]]u otvoren prvi tematski park ''[[Legoland]]''. |
* 7. 6. - U danskom [[Billund]]u otvoren prvi tematski park ''[[Legoland]]''. |
||
* 7. 6. - [[Bolest Yushō]] u Japanu: prvi slučajevi ljudi otrovanih pirinčanim uljem sa dve hemijske supstance - umrlo 500 od 14.000 obolelih, ranije tokom godine stradalo je i 400.000 peradi. |
* 7. 6. - [[Bolest Yushō]] u Japanu: prvi slučajevi ljudi otrovanih pirinčanim uljem sa dve hemijske supstance - umrlo 500 od 14.000 obolelih, ranije tokom godine stradalo je i 400.000 peradi. |
||
* [[9. 6.]] - [[Tito]] u TV obraćanju daje za pravo studentima |
* [[9. 6.]] - [[Tito]] u TV obraćanju daje za pravo studentima. Donesene "Smernice" Predsedništva i IK CK SKJ o najvažnijim zadacima SK u razvijanju sistema društveno-ekonomskih i političkih odnosa. Studentski protest završen 11. juna. |
||
* [[5.6.|5]] - [[10. 6.]] - [[Datoteka:Football pictogram.svg|25px]] U Italiji [[Evropsko prvenstvo u fudbalu 1968.|Evropsko prvenstvo u fudbalu]]: 1. [[Italija]], 2. [[Jugoslavija]] 3. Engleska; finale Italija-Jugoslavija je igrano 8. |
* [[5.6.|5]] - [[10. 6.]] - [[Datoteka:Football pictogram.svg|25px]] U Italiji [[Evropsko prvenstvo u fudbalu 1968.|Evropsko prvenstvo u fudbalu]]: 1. [[Italija]], 2. [[Jugoslavija]] 3. Engleska; finale Italija-Jugoslavija je igrano 8. juna (1:1) i konačno 10. juna (2:0). |
||
* [[12. 6.]] - Generalna skupština UN menja ime [[Jugozapadna Afrika|Jugozapadne Afrike]] u Namibija - zemlja je pod okupacijom Južne Afrike, a [[SWAPO]] se smatra predstavnikom naroda. |
* [[12. 6.]] - Generalna skupština UN menja ime [[Jugozapadna Afrika|Jugozapadne Afrike]] u Namibija - zemlja je pod okupacijom Južne Afrike, a [[SWAPO]] se smatra predstavnikom naroda. |
||
* 12. 6. - Prikazan film ''[[Rosemary's Baby]]''. |
* 12. 6. - Prikazan film ''[[Rosemary's Baby]]''. |
||
* [[12. 6.|12]] - [[14. 6.]] - Kancelar [[Willy Brandt]] u poseti SFRJ. |
* [[12. 6.|12]] - [[14. 6.]] - Kancelar [[Willy Brandt]] u poseti SFRJ. |
||
* [[14. 6.]] - Dr. [[Benjamin Spock]] i još trojica osuđeni u Bostonu jer su pomagali izbegavanje regrutacije (presuda ukinuta 1969). |
* [[14. 6.]] - Dr. [[Benjamin Spock]] i još trojica osuđeni u Bostonu jer su pomagali izbegavanje regrutacije (presuda ukinuta 1969). |
||
* 14. 6. - Asteroid [[1566 Icarus]] prišao na 6.355.200 km od Zemlje, tj. 16,533 Mesečevih daljina - prvi asteroid osmatran radarom. |
|||
⚫ | |||
* jun - Kardinal [[Eugène Tisserant]] u 12-dnevnoj poseti Jugoslaviji. |
* jun - Kardinal [[Eugène Tisserant]] u 12-dnevnoj poseti Jugoslaviji. |
||
* [[17. 6.]] - Komunisti započinju novi ustanak u [[Malezija|Maleziji]] (do 1989). |
* [[17. 6.]] - Komunisti započinju novi ustanak u [[Malezija|Maleziji]] (do 1989). |
||
* [[18. 6.]] - Operacija Šumava: redovni manevri Varšavskog pakta u Čehoslovačkoj, ali nekoliko sovjetskih divizija se nije povuklo nakon završetka 30. juna (otišli su 22. jula). |
* [[18. 6.]] - Operacija Šumava: redovni manevri Varšavskog pakta u Čehoslovačkoj, ali nekoliko sovjetskih divizija se nije povuklo nakon završetka 30. juna (otišli su 22. jula). |
||
* [[20. 6.]] - Austin Currie i dr. izbačeni iz kuće u Severnoj Irskoj, a koja je bila nepravilno dodeljena protestantkinji - |
* [[20. 6.]] - Austin Currie i dr. izbačeni iz kuće u [[Severna Irska|Severnoj Irskoj]], a koja je bila nepravilno dodeljena protestantkinji - prvo skretanje pažnje britanske javnosti na problem nejednakosti u pokrajini. |
||
* [[23. 6.]] - Na utakmici Boca Juniors – Club Atlético River Plate u stisci stradalo 74 ljudi. |
* [[23. 6.]] - Na utakmici Boca Juniors – Club Atlético River Plate u stisci stradalo 74 ljudi. |
||
* [[23.6.|23]] i [[30. 6.]] - Parlamentarni izbori u Francuskoj |
* [[23.6.|23]] i [[30. 6.]] - Parlamentarni izbori u Francuskoj: degolistička Unija demokrata za Republiku odnela ubedljivu pobedu (354 od 487 mandata), socijalisti i komunisti prepolovljeni. |
||
* [[24. 6.]] - Tokom parade za Ivanjdan, praznik [[Kvebek]]a, separatisti izazvali nemire ispred tribine sa premijerom Trudeauom. |
* [[24. 6.]] - Tokom parade za Ivanjdan, praznik [[Kvebek]]a, separatisti izazvali nemire ispred tribine sa premijerom Trudeauom. |
||
* [[25. 6.]] - Posvećena [[Koptska pravoslavna katedrala u Kairu]]. Papa [[Pavao VI]] je pre ovoga predao česticu moštiju [[Apostol Marko|svetog Marka]] visokoj delegaciji koptske crkve. |
* [[25. 6.]] - Posvećena [[Koptska pravoslavna katedrala u Kairu]]. Papa [[Pavao VI]] je pre ovoga predao česticu moštiju [[Apostol Marko|svetog Marka]] visokoj delegaciji koptske crkve. |
||
* [[26. 6.]] - [[Otoci Ogasawara|Boninska ostrva]], uključujući [[Iwo Jima|Iwo Jimu]] vraćena [[Japan]]u nakon američke okupacije. |
* [[26. 6.]] - [[Otoci Ogasawara|Boninska ostrva]], uključujući [[Iwo Jima|Iwo Jimu]], vraćena [[Japan]]u nakon američke okupacije. |
||
* 26. 6. - Šesti kongres Saveza sindikata Jugoslavije u Beogradu. |
* 26. 6. - Šesti kongres Saveza sindikata Jugoslavije u Beogradu. |
||
* 26. 6. - Atelje 212 gostuje u Njujorku: izvode "[[Razvojni put Bore Šnajdera]]" a 28. 6. "[[Kralj Ibi|Kralja Ibija]]". |
* 26. 6. - Atelje 212 gostuje u Njujorku: izvode "[[Razvojni put Bore Šnajdera]]" a 28. 6. "[[Kralj Ibi|Kralja Ibija]]". Produkciju "Ko se boji Virdžinije Vulf" neki ocenili zanimljivijom od američkog originala<ref name="Col"/> |
||
* [[27. 6.]] - U Čehoslovačkoj objavljen manifest [[Dvije tisuće riječi]] koji poziva na akciju u cilju obrane reformi - u Moskvi se nakon ovoga prvi put pominje "kontrarevolucija". |
* [[27. 6.]] - U Čehoslovačkoj objavljen manifest [[Dvije tisuće riječi]] koji poziva na akciju u cilju obrane reformi - u Moskvi se nakon ovoga prvi put pominje "kontrarevolucija". |
||
* [[30. 6.]] - Prvi let [[Lockheed C-5 Galaxy]], dugovekog transportnog aviona. |
* [[30. 6.]] - Prvi let [[Lockheed C-5 Galaxy]], dugovekog transportnog aviona. |
||
=== Jul/Juli/Srpanj === |
=== Jul/Juli/Srpanj === |
||
* [[1. 7.]] - Stupa na snagu carinska unija zemalja [[Evropska ekonomska zajednica|Evropske ekonomske zajednice]] i uvođenje zajedničkih carinskih stopi prema ostatku sveta. |
|||
* |
* 1. 7. - [[Ugovor o neširenju nuklearnog oružja]] otvoren za potpisivanje (na snazi od 1970). |
||
* 3 - 11. 7. - 15. plenum SK Kosova i Metohije se zalaže za punu ravnopravnost albanskog jezika u pokrajini<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:b89add07-9700-4a6b-b7c0-c2c9714a25dd "Kosovo-Metohia Plenum Demands Language Equality", 24 July 1968] [Electronic record]. HU OSA 300-8-3-183; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest. [12.4.2018]</ref>. Donesene odgovarajuće rezolucije. |
* 3 - 11. 7. - 15. plenum SK Kosova i Metohije se zalaže za punu ravnopravnost albanskog jezika u pokrajini<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:b89add07-9700-4a6b-b7c0-c2c9714a25dd "Kosovo-Metohia Plenum Demands Language Equality", 24 July 1968] [Electronic record]. HU OSA 300-8-3-183; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest. [12.4.2018]</ref>. Donesene odgovarajuće rezolucije. |
||
* [[4. 7.]] - [[Alec Rose]] (59) završio samostalno jedrenje oko sveta nakon 354 dana. |
* [[4. 7.]] - [[Alec Rose]] (59) završio samostalno jedrenje oko sveta nakon 354 dana. |
||
Red 213: | Red 223: | ||
* [[10. 7.]] - Francuski premijer [[Georges Pompidou]] daje ostavku nakon šest godina, nasleđuje ga raniji ino. ministar [[Maurice Couve de Murville]] (Pompidou će biti predsednik 1969-74). |
* [[10. 7.]] - Francuski premijer [[Georges Pompidou]] daje ostavku nakon šest godina, nasleđuje ga raniji ino. ministar [[Maurice Couve de Murville]] (Pompidou će biti predsednik 1969-74). |
||
* [[11. 7.]] - Eksplozija polivinila u Elektrohemijskom kombinatu [[Bitterfeld]], sa 42 poginulih najgora industrijska nesreća u Istočnoj Nemačkoj. |
* [[11. 7.]] - Eksplozija polivinila u Elektrohemijskom kombinatu [[Bitterfeld]], sa 42 poginulih najgora industrijska nesreća u Istočnoj Nemačkoj. |
||
* [[12. 7.]] - U [[Hong Kong]]u zabeležen prvi slučaj gripa A, subtip H3N2 |
* [[12. 7.]] - U [[Hong Kong]]u zabeležen prvi slučaj gripa A, subtip H3N2, poznatog kao [[hongkonški grip]] - u avgustu proglašena [[pandemija]], u septembru stiže do Evrope. |
||
* [[13. 7.]] - [[Bombaški napad u beogradskom bioskopu 20. oktobar]] - jedan poginuli, 75 povređenih. |
* [[13. 7.]] - [[Bombaški napad u beogradskom bioskopu 20. oktobar]] - jedan poginuli, 75 povređenih. |
||
* 14 - 15. 7. - Varšavski sastanak SSSR, Poljske, Mađarske, Istočne Nemačke i Bugarske: "Varšavsko pismo" je ultimatum upućen [[Komunistička partija Čehoslovačke|KP Čehoslovačke]]<ref name="til1998">{{cite book|author=Jarom¡r Navr til|title=The Prague Spring 1968: A National Security Archive Documents Reader|url=https://books.google.com/books?id=Ayky5eit0DIC&pg=PA234|date=1 January 1998|publisher=Central European University Press|isbn=978-963-9116-15-3|pages=234–}}</ref>. |
* 14 - 15. 7. - Varšavski sastanak SSSR, Poljske, Mađarske, Istočne Nemačke i Bugarske: "Varšavsko pismo" je ultimatum upućen [[Komunistička partija Čehoslovačke|KP Čehoslovačke]]<ref name="til1998">{{cite book|author=Jarom¡r Navr til|title=The Prague Spring 1968: A National Security Archive Documents Reader|url=https://books.google.com/books?id=Ayky5eit0DIC&pg=PA234|date=1 January 1998|publisher=Central European University Press|isbn=978-963-9116-15-3|pages=234–}}</ref>. |
||
Red 222: | Red 232: | ||
[[Datoteka:Vera Nikolić 1968.jpg|mini|140px|[[Vera Nikolić]]]] |
[[Datoteka:Vera Nikolić 1968.jpg|mini|140px|[[Vera Nikolić]]]] |
||
* [[20. 7.]] - [[Vera Nikolić]] postigla svetski rekord na 800 metara u Londonu. |
* [[20. 7.]] - [[Vera Nikolić]] postigla svetski rekord na 800 metara u Londonu. |
||
* [[22. 7.]] - Pripadnici [[Narodni front za oslobođenje Palestine|Narodnog fronta za oslobođenje Palestine]] oteli El Al Flight 426 London-Tel Aviv i odveli ga u Alžir - |
* [[22. 7.]] - Pripadnici [[Narodni front za oslobođenje Palestine|Narodnog fronta za oslobođenje Palestine]] oteli El Al Flight 426 London-Tel Aviv i odveli ga u Alžir - poslednji taoci su pušteni tek krajem avgusta. |
||
* 23/[[24. 7.]] - Glenvillska pucnjava u [[Cleveland, Ohio|Clevelandu]], poginula po trojica policajaca i crnih nacionalista i jedan prolaznik, istovremeno počinju trodnevni neredi. |
* 23/[[24. 7.]] - Glenvillska pucnjava u [[Cleveland, Ohio|Clevelandu]], poginula po trojica policajaca i crnih nacionalista i jedan prolaznik, istovremeno počinju trodnevni neredi. |
||
* [[25. 7.]] - Enciklika ''[[Humanae Vitae]]'' - katolička crkva je protiv [[kontracepcija|kontracepcije]]. |
* [[25. 7.]] - Enciklika ''[[Humanae Vitae]]'' - katolička crkva je protiv [[kontracepcija|kontracepcije]]. |
||
Red 229: | Red 239: | ||
* 26. 7. - [[Velika Britanija]] zabranila je ulazak u zemlju članovima [[Scijentološka crkva|scientološke]] sekte osnovane u SAD. |
* 26. 7. - [[Velika Britanija]] zabranila je ulazak u zemlju članovima [[Scijentološka crkva|scientološke]] sekte osnovane u SAD. |
||
* 26. 7. - Zakonom o pozorištima, posle 230 godina ukinuta cenzura pozorišnih komada u Ujedinjenom Kraljevstvu. |
* 26. 7. - Zakonom o pozorištima, posle 230 godina ukinuta cenzura pozorišnih komada u Ujedinjenom Kraljevstvu. |
||
* [[26. 7.]] - [[2. 8.]] - 15. [[Filmski festival u Puli]], [[Velika zlatna arena za najbolji film|Velika zlatna arena]] za film "[[Kad budem mrtav i beo]]"<ref>[http://arhiv.pulafilmfestival.hr/15-pulski-filmski-festival/index.html 15. Pulski filmski festival]. arhiv.pulafilmfestival.hr</ref>. |
* [[26. 7.]] - [[2. 8.]] - 15. [[Filmski festival u Puli]], [[Velika zlatna arena za najbolji film|Velika zlatna arena]] za film "[[Kad budem mrtav i beo]]"<ref>[http://arhiv.pulafilmfestival.hr/15-pulski-filmski-festival/index.html 15. Pulski filmski festival] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200812201345/http://arhiv.pulafilmfestival.hr/15-pulski-filmski-festival/index.html |date=2020-08-12 }}. arhiv.pulafilmfestival.hr</ref>. |
||
* [[28. 7.]] - U [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolisu]] osnovan [[Američki indijanski pokret]]. |
* [[28. 7.]] - U [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolisu]] osnovan [[Američki indijanski pokret]]. |
||
* [[29. 7.]] - [[1. 8.]] - Čehoslovačko-sovjetski sastanak u [[Čjerna nad Tisou|Čjerni]]. |
* [[29. 7.]] - [[1. 8.]] - Čehoslovačko-sovjetski sastanak u [[Čjerna nad Tisou|Čjerni]]. |
||
Red 236: | Red 246: | ||
=== Avgust/August/Kolovoz === |
=== Avgust/August/Kolovoz === |
||
* [[2. 8.]] - Prvo planirano ETA-ino ubistvo: policijski mučitelj [[Melitón Manzanas]]. |
* [[2. 8.]] - Prvo planirano [[ETA (organizacija)|ETA]]-ino ubistvo: policijski mučitelj [[Melitón Manzanas]]. |
||
* [[3. 8.]] - Sastanak u Bratislavi lidera Čehoslovačke i pet zemalja Varšavskog pakta. Bratislavska deklaracija ističe međusobnu solidarnost i očuvanje socijalizma. Petorica konzervativaca iz čs. politbiroa uručila "pozivno pismo" Brežnjevu, izgovor za invaziju (otkriveno 1992). |
* [[3. 8.]] - Sastanak u Bratislavi lidera Čehoslovačke i pet zemalja Varšavskog pakta. Bratislavska deklaracija ističe međusobnu solidarnost i očuvanje socijalizma. Petorica konzervativaca iz čs. politbiroa uručila "pozivno pismo" Brežnjevu, izgovor za invaziju (otkriveno 1992). |
||
* [[5. 8.]] - [[Mao Ce Dung]] šalje poruku radnicima na univerzitetu, naziva ih trajnim upravnicima obrazovnog sistema i poklanja im sanduk [[mango|manga]], koji će malo više od godinu dana biti religiozno obožavani u NR Kini<ref name="MarksMango"/>. |
* [[5. 8.]] - [[Mao Ce Dung]] šalje poruku radnicima na univerzitetu, naziva ih trajnim upravnicima obrazovnog sistema i poklanja im sanduk [[mango|manga]], koji će malo više od godinu dana biti religiozno obožavani u NR Kini<ref name="MarksMango"/>. |
||
* [[7. 8.]] - |
* [[7. 8.]] - Preko 2.000 mrtvih od poplave i posledične kolere u indijskoj državi [[Gudžarat]]. |
||
* [[8. 8.]] - [[Richard Nixon]] nominovan od [[Republikanska stranka SAD|republikanaca]] za predsedničke izbore. Sledi [[Južna strategija|Južnu strategiju]] koja koristi protivljenje tog regiona rasnoj integraciji i drugim liberalnim politikama Džonsonove administracije. |
* [[8. 8.]] - [[Richard Nixon]] nominovan od [[Republikanska stranka SAD|republikanaca]] za predsedničke izbore. Sledi [[Južna strategija|Južnu strategiju]] koja koristi protivljenje tog regiona rasnoj integraciji i drugim liberalnim politikama Džonsonove administracije. |
||
* 8. 8. - Prištinska izdavačka kuća "Rilindja" sklopila sporazum sa firmom iz Tirane za uvoz knjiga, obrazovnih pomagala i muzičkih ploča. |
* 8. 8. - Prištinska izdavačka kuća "[[Rilindja]]" sklopila sporazum sa firmom iz Tirane za uvoz knjiga, obrazovnih pomagala i muzičkih ploča. |
||
* [[9.8.|9]] - [[11. 8.]] - Tito u poseti [[Prag]]u (poseta je odlagana od jula). |
* [[9.8.|9]] - [[11. 8.]] - Tito u poseti [[Prag]]u (poseta je odlagana od jula). |
||
* [[13. 8.]] - Neuspeli atentat na vojnog diktatora Grčke [[Jorgos Papadopulos|Jorgosa Papadopulosa]], u organizaciji [[Aleksandros Panagulis|Aleksandrosa Panagulisa]]. |
* [[13. 8.]] - Neuspeli atentat na vojnog diktatora Grčke [[Jorgos Papadopulos|Jorgosa Papadopulosa]], u organizaciji [[Aleksandros Panagulis|Aleksandrosa Panagulisa]]. |
||
* 14. 8. - SFRJ dogovorila sa Svetskom bankom kredit od 16 miliona dolara za uvoz industrijske opreme - od 1949. SB je obezbedila 350 miliona dolara, prošlog marta dat je grant od 50 miliona dolara za prugu Beograd-Bar. Na svim nivoima (savezni, republički, opštinski, preduzeća) u SFRJ je uloženo dve milijarde dolara stranih zajmova, ne računajući stabilizacione kredite, pomoć posle |
* 14. 8. - SFRJ dogovorila sa Svetskom bankom kredit od 16 miliona dolara za uvoz industrijske opreme - od 1949. SB je obezbedila 350 miliona dolara, prošlog marta dat je grant od 50 miliona dolara za prugu Beograd-Bar. Na svim nivoima (savezni, republički, opštinski, preduzeća) u SFRJ je uloženo dve milijarde dolara stranih zajmova, ne računajući stabilizacione kredite, pomoć posle rata i sl.<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:fb313ddc-5f4b-4a98-8ca1-e92c7706e852 "World Bank Helps Yugoslav Economic Development"], 19 August 1968. HU OSA 300-8-3-10201; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>. |
||
* [[16. 8.]] - Prvi test američke rakete [[UGM-73 Poseidon]] |
* [[16. 8.]] - Prvi test američke rakete [[UGM-73 Poseidon]] je i prvo lansiranje rakete sa broda. |
||
* [[17. 8.]] - [[Vijetnamski rat]]: pokrenuta i treća faza [[Tet ofanziva|Tet ofanzive]], borbe traju šest sedmica. |
* [[17. 8.]] - [[Vijetnamski rat]]: pokrenuta i treća faza [[Tet ofanziva|Tet ofanzive]], borbe traju šest sedmica. |
||
* [[18. 8.]] - Odron bacio dva autobusa u japansku reku Hida, kod grada Kamigahara - 104 mrtvih. |
* [[18. 8.]] - Odron bacio dva autobusa u japansku reku Hida, kod grada Kamigahara - 104 mrtvih. |
||
Red 265: | Red 275: | ||
=== Septembar/Rujan === |
=== Septembar/Rujan === |
||
⚫ | |||
* [[1. 9.]] - Austrija je prva zapadna zemlja koja prima sovjetski gas. |
* [[1. 9.]] - Austrija je prva zapadna zemlja koja prima sovjetski gas. |
||
* [[4. 9.]] - Predsednik [[Republika Kongo|Republike Kongo]] [[Alphonse Massamba-Débat]] prinuđen na ostavku od strane vojske, sledi [[Marien Ngouabi]] (1969-77). |
* [[4. 9.]] - Predsednik [[Republika Kongo|Republike Kongo]] [[Alphonse Massamba-Débat]] prinuđen na ostavku od strane vojske, sledi [[Marien Ngouabi]] (1969-77). |
||
Red 271: | Red 280: | ||
* [[7. 9.]] - [[Drugi talas feminizma]]: pokret Radikalne žene New Yorka protestuju protiv izbora za Miss Americe u Atlantic Cityju. Izveštava se da su paljeni brusthalteri, što postaje metafora tadašnjeg feminizma. Zasebno se bira i Miss Crne Amerike. |
* [[7. 9.]] - [[Drugi talas feminizma]]: pokret Radikalne žene New Yorka protestuju protiv izbora za Miss Americe u Atlantic Cityju. Izveštava se da su paljeni brusthalteri, što postaje metafora tadašnjeg feminizma. Zasebno se bira i Miss Crne Amerike. |
||
* [[8. 9.]] - [[Rat iscrpljivanja]]: jako egipatsko granatiranje izraelskih položaja na Sueckom kanalu, 10 mrtvih. |
* [[8. 9.]] - [[Rat iscrpljivanja]]: jako egipatsko granatiranje izraelskih položaja na Sueckom kanalu, 10 mrtvih. |
||
⚫ | |||
* [[11. 9.]] - Italija i Grčka uveravaju SFRJ da neće koristiti pritisak Varšavskog pakta za oživljavanje starih komplikacija. |
* [[11. 9.]] - Italija i Grčka uveravaju SFRJ da neće koristiti pritisak Varšavskog pakta za oživljavanje starih komplikacija. |
||
* 11. 9. - Air France Flight 1611: avion pao u more ispred Nice - 95 mrtvih, među kojima i general [[René Cogny]]. |
* 11. 9. - Air France Flight 1611: avion pao u more ispred Nice - 95 mrtvih, među kojima i general [[René Cogny]]. Zvanični razlog je požar, ali pretpostavlja se da je avion pogođen raketom sa broda tokom vežbi. |
||
* [[13. 9.]] - [[Albanija]] napušta Varšavski pakt zbog invazije na Čehoslovačku (ne učestvuje aktivno još od 1962). |
* [[13. 9.]] - [[Albanija]] napušta Varšavski pakt zbog invazije na Čehoslovačku (ne učestvuje aktivno još od 1962). |
||
* 13. 9. - "Marš tišine", masovne demonstracije protiv vlade u Meksiko Sitiju. |
* 13. 9. - "Marš tišine", masovne demonstracije protiv vlade u Meksiko Sitiju. |
||
Red 285: | Red 295: | ||
* [[26. 9.]] - Članak u "Pravdi" formulira ono što je poznato kao [[Brežnjevljeva doktrina]]: državama [[Varšavski pakt|Varšavskog pakta]] dopušten tek ograničen suverenitet. |
* [[26. 9.]] - Članak u "Pravdi" formulira ono što je poznato kao [[Brežnjevljeva doktrina]]: državama [[Varšavski pakt|Varšavskog pakta]] dopušten tek ograničen suverenitet. |
||
* [[27. 9.]] - Pošto je [[portugal]]ski diktator [[António de Oliveira Salazar]] (vladao od [[1933]]) povrijeđen 3. 9., naslijedio ga je [[Marcelo Caetano]] (posljednji premijer režima ''[[Estado Novo]]'', do 1974). |
* [[27. 9.]] - Pošto je [[portugal]]ski diktator [[António de Oliveira Salazar]] (vladao od [[1933]]) povrijeđen 3. 9., naslijedio ga je [[Marcelo Caetano]] (posljednji premijer režima ''[[Estado Novo]]'', do 1974). |
||
* [[29. 9.]] - [[Diktatura pukovnika]] u Grčkoj: plebiscitom potvrđen novi ustav. Garancije građanskih prava suspendovane do povratka civilne vlasti a izbori će biti održani kada se promeni mentalitet naroda. |
|||
* [[29. 9.]] - Referendum u [[Grčka|Grčkoj]] daje veća ovlašćenja vojnoj hunti. |
|||
* 29. 9. - [[Pierre Mulele]], jedan od lidera [[Pobuna Simba|Pobune Simbi]], vratio se u DR Kongo namamljen |
* 29. 9. - [[Pierre Mulele]], jedan od lidera [[Pobuna Simba|Pobune Simbi]], vratio se u DR Kongo namamljen [[Mobutu Sese Seko|Mobutu]]ovim obećanjem amnestije - uhapšen je, mučen i pogubljen. |
||
* [[30. 9.]] - [[Boeing 747]] predstavljen javnosti (prvi let sledećeg februara). |
* [[30. 9.]] - [[Boeing 747]] predstavljen javnosti (prvi let sledećeg februara). |
||
* 30. 9. - Završen železnički deo Nankinškog mosta preko Jangcea (kolski u decembru) - prvi veliki most izgrađen kineskom ekspertizom. |
* 30. 9. - Završen železnički deo Nankinškog mosta preko Jangcea (kolski u decembru) - prvi veliki most izgrađen kineskom ekspertizom. |
||
Red 292: | Red 302: | ||
=== Oktobar/Listopad === |
=== Oktobar/Listopad === |
||
* [[1. 10.]] - Kod Pariza pronađeno telo [[Stevan Marković|Stevana Markovića]], telohranitelja [[Alain Delon|Alaina Delona]] - početak [[Afera Marković|Afere Marković]] u koju će biti implicirani Delon i bivši premijer (i budući predsednik) [[Georges Pompidou]]. |
* [[1. 10.]] - Kod Pariza pronađeno telo [[Stevan Marković|Stevana Markovića]], telohranitelja [[Alain Delon|Alaina Delona]] - početak [[Afera Marković|Afere Marković]] u koju će biti implicirani Delon i bivši premijer (i budući predsednik) [[Georges Pompidou]]. |
||
* 1. 10. - Železnička pruga [[Sarajevo]]-[[Ploče]] (dogodine elektrificirana). |
|||
* 1. 10. - Prikazana ''[[Night of the Living Dead]]''. |
* 1. 10. - Prikazana ''[[Night of the Living Dead]]''. |
||
[[Datoteka:15-07-20-Plaza-de-las-tres-Culturas-RalfR-N3S 9336.jpg|mini|180px|[[Masakr u Tlatelolku]]: spomenik]] |
[[Datoteka:15-07-20-Plaza-de-las-tres-Culturas-RalfR-N3S 9336.jpg|mini|180px|[[Masakr u Tlatelolku]]: spomenik]] |
||
* [[2. 10.]] - [[Masakr u Tlatelolku]]: krvoproliće nad studentima i drugim demonstrantima u Meksiko Sitiju, možda stotine mrtvih. |
* [[2. 10.]] - [[Masakr u Tlatelolku]]: krvoproliće nad studentima i drugim demonstrantima u Meksiko Sitiju, možda stotine mrtvih. |
||
* [[3. 10.]] - Vojni udar u [[Peru]]u: predsednik [[Fernando Belaúnde Terry]] zbačen zbog nepopularnog naftnog sporazuma, dolazi levičarski general [[Juan Velasco Alvarado]] (do 1975, a Terry se vraća 1980-85). |
* [[3. 10.]] - Vojni udar u [[Peru]]u: predsednik [[Fernando Belaúnde Terry]] zbačen zbog nepopularnog naftnog sporazuma, dolazi levičarski general [[Juan Velasco Alvarado]] (do 1975, a Terry se vraća 1980-85). |
||
* [[5. 10.]] - Policija izbatinala demonstrante za ljudska prava u (London)[[Derry]]-ju, [[Severna Irska]], što je jedan od trenutaka koji se smatra početkom 30-godišnjeg [[ |
* [[5. 10.]] - Policija izbatinala demonstrante za ljudska prava u (London)[[Derry]]-ju, [[Severna Irska]], što je jedan od trenutaka koji se smatra početkom 30-godišnjeg [[Sukob u Sjevernoj Irskoj|Sukoba u Sjevernoj Irskoj]](''The Troubles''). |
||
* [[8. 10.]] - Započela duga operacija ''Sealords'' - američke i južnovijetnamske snage remete linije Viet Konga u delti [[Mekong]]a. |
* [[8. 10.]] - Započela duga operacija ''Sealords'' - američke i južnovijetnamske snage remete linije Viet Konga u delti [[Mekong]]a. |
||
* [[11. 10.|11]] - [[22. 10.]] - Misija [[Apollo 7]] je prva sa posadom - provera komandnog/servisnog modula u niskoj Zemljinoj orbiti. |
* [[11. 10.|11]] - [[22. 10.]] - Misija [[Apollo 7]] je prva sa posadom - provera komandnog/servisnog modula u niskoj Zemljinoj orbiti. |
||
* 11. 10. - Vojni udar u [[Panama|Panami]]: [[Arnulfo Arias]] zbačen deset dana nakon početka mandata, [[Omar Torrijos]] dolazi na vlast sa kolegom, izgnanim sledeće godine, i ostaje lider zemlje do 1981. |
* 11. 10. - Vojni udar u [[Panama|Panami]]: [[Arnulfo Arias]] zbačen deset dana nakon početka mandata, [[Omar Torrijos]] dolazi na vlast sa kolegom, izgnanim sledeće godine, i ostaje lider zemlje do 1981. |
||
* 11. 10. - U Njujorku prikazana ''[[Barbarella (film)|Barbarella]]''. |
|||
* [[12. 10.]] - {{flag|Ekvatorijalna Gvineja}} nezavisna od [[Španija|Španije]], prvi predsednik [[Francisco Macías Nguema]] (do 1979). |
* [[12. 10.]] - {{flag|Ekvatorijalna Gvineja}} nezavisna od [[Španija|Španije]], prvi predsednik [[Francisco Macías Nguema]] (do 1979). |
||
* ca. 12. 10. - Vojni manevri blizu Varaždina, na njima učestvuju i nove dobrovoljačke jedinice<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:dbcff637-d0e7-48c7-89fe-c3226d1df43b "Yugoslavia Prepared to Wage All-out People's War in Case of an Attack"], 26 November 1968. HU OSA 300-8-3-10274; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>, prethodnica [[Teritorijalna odbrana|Teritorijalne odbrane]] (zakon o tome je donet sledećeg februara). |
* ca. 12. 10. - Vojni manevri blizu Varaždina, na njima učestvuju i nove dobrovoljačke jedinice<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:dbcff637-d0e7-48c7-89fe-c3226d1df43b "Yugoslavia Prepared to Wage All-out People's War in Case of an Attack"], 26 November 1968. HU OSA 300-8-3-10274; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>, prethodnica [[Teritorijalna odbrana|Teritorijalne odbrane]] (zakon o tome je donet sledećeg februara). |
||
Red 321: | Red 331: | ||
* [[30. 10.]] - Iskrcavanje 120 severnokorejskih komandosa na severoistočnoj obali J. Koreje - neuspešan pokušaj izazivanja ustanka. |
* [[30. 10.]] - Iskrcavanje 120 severnokorejskih komandosa na severoistočnoj obali J. Koreje - neuspešan pokušaj izazivanja ustanka. |
||
* [[31. 10.]] - Na osnovu napretka na pariskim mirovnim pregovorima predsednik SAD Džonson obustavlja vazdušno, artiljerijsko i pomorsko bombardovanje Severnog Vijetnama od sutradan. |
* [[31. 10.]] - Na osnovu napretka na pariskim mirovnim pregovorima predsednik SAD Džonson obustavlja vazdušno, artiljerijsko i pomorsko bombardovanje Severnog Vijetnama od sutradan. |
||
* 31. 10. - Operacija Šok: izraelski komandosi uništili most i oštetili branu i trafo stanicu u gornjem Egiptu. |
|||
* 31. 10. - Zatočeni [[Liu Shaoqi]] je i formalno smenjen s položaja predsednika NR Kine. |
* 31. 10. - Zatočeni [[Liu Shaoqi]] je i formalno smenjen s položaja predsednika NR Kine. |
||
Red 335: | Red 346: | ||
* [[10. 11.]] - "[[Bečej]]ski vulkan": erupcije gasa na mestu bušotine<ref>[http://rtv.rs/sr_lat/vojvodina/zabetonirana-busotina-iz-koje-je-sikljao-gas_310142.html Zabetonirana bušotina iz koje je šikljao gas]. rtv.rs. 01. april 2012.</ref> će potrajati nekoliko meseci - Tito ih je posmatrao sledećeg aprila<ref>[http://foto.mij.rs/site/gallery/10808/allphotos Posmatranje erupcije "Bečejskog vulkana"]. foto.mij.rs</ref>. |
* [[10. 11.]] - "[[Bečej]]ski vulkan": erupcije gasa na mestu bušotine<ref>[http://rtv.rs/sr_lat/vojvodina/zabetonirana-busotina-iz-koje-je-sikljao-gas_310142.html Zabetonirana bušotina iz koje je šikljao gas]. rtv.rs. 01. april 2012.</ref> će potrajati nekoliko meseci - Tito ih je posmatrao sledećeg aprila<ref>[http://foto.mij.rs/site/gallery/10808/allphotos Posmatranje erupcije "Bečejskog vulkana"]. foto.mij.rs</ref>. |
||
* [[11. 11.]] - Počela američka operacija ''Commando Hunt'' za prekidanje [[Ho Ši Minova staza|Ho Ši Minove staze]] (traje do 1972, bez uspeha). |
* [[11. 11.]] - Počela američka operacija ''Commando Hunt'' za prekidanje [[Ho Ši Minova staza|Ho Ši Minove staze]] (traje do 1972, bez uspeha). |
||
* 11. 11. - Sultanat [[Maldivi]] postaju republika. |
|||
* [[12. 11.]] - Osnovan [[Fakultet političkih nauka Univerziteta u Beogradu]]. |
* [[12. 11.]] - Osnovan [[Fakultet političkih nauka Univerziteta u Beogradu]]. |
||
* [[15. 11.]] - Konferencija ino. ministara NATO-a u Briselu: državni sekretar [[Dean Rusk]] kaže da su Jugoslavija i Austrija u jasnoj vezi sa sigurnosnim interesima alijanse - upozorenje Sovjetima. |
* [[15. 11.]] - Konferencija ino. ministara NATO-a u Briselu: državni sekretar [[Dean Rusk]] kaže da su Jugoslavija i Austrija u jasnoj vezi sa sigurnosnim interesima alijanse - upozorenje Sovjetima. |
||
* studeni - "[[Naši dani]]" zagrebačke [[Grupa 220|Grupe 220]] prvi je rock album u SFRJ. |
|||
* [[17. 11.]] - Otvoren [[Paški most]] između kopna i otoka [[Pag]]. |
* [[17. 11.]] - Otvoren [[Paški most]] između kopna i otoka [[Pag]]. |
||
* [[18. 11.]] - Sekretar za narodnu odbranu [[ Ljubičić |
* [[18. 11.]] - Sekretar za narodnu odbranu [[Nikola Ljubičić]] izveštava skupštinu da će izdaci za odbranu u 1969. porasti na 7,31 milijardu dinara (585 miliona dolara), tj. 61% nacionalnog budžeta (NYT). |
||
[[Datoteka:Croatia-Bridge.jpg|mini|230px|[[Paški most]]]] |
[[Datoteka:Croatia-Bridge.jpg|mini|230px|[[Paški most]]]] |
||
* [[19. 11.]] - Izložba "[[Paul Klee]]. Slike, akvareli, crteži" u beogradskom [[Muzej savremene umetnosti u Beogradu|Muzeju savremene umetnosti]] (do 12. januara). |
* [[19. 11.]] - Izložba "[[Paul Klee]]. Slike, akvareli, crteži" u beogradskom [[Muzej savremene umetnosti u Beogradu|Muzeju savremene umetnosti]] (do 12. januara). |
||
* 19. 11. - Prvi predsednik [[Mali]]ja [[Modibo Keïta]] zbačen u vojnom udaru - poručnik [[Moussa Traoré]] je predsednik do 1991. |
* 19. 11. - Prvi predsednik [[Mali]]ja [[Modibo Keïta]] zbačen u vojnom udaru - poručnik [[Moussa Traoré]] je predsednik do 1991. |
||
* 21 - 23. 11. - Šesti kongres [[SK Srbije]], partija ima novo rukovodstvo - [[Marko Nikezić]] predsednik (ranije savezni sekretar ino. poslova), [[Latinka Perović]] sekretarica. Početak '''"liberalne"''' ere u SKSr. - naglašava se industrijski razvoj, modernizacija, tržište, nemešanje u poslove drugih republika. |
* 21 - 23. 11. - Šesti kongres [[SK Srbije]], partija ima novo rukovodstvo - [[Marko Nikezić]] predsednik (ranije savezni sekretar ino. poslova), [[Latinka Perović]] sekretarica Izvršnog komiteta. Početak '''"liberalne"''' ere u SKSr. - naglašava se industrijski razvoj, modernizacija, tržište, nemešanje u poslove drugih republika. |
||
* [[22. 11.]] - |
* [[22. 11.]] - Autobomba na jerusalimskoj pijaci Mahane Yehuda, 12 mrtvih. |
||
* 22. 11. - Izdat album ''[[The Beatles (album)|The Beatles]]'', poznat i kao "Beli album". |
|||
* 22. 11. - Emitovana epizoda ''[[Star Trek: The Original Series|Star Trek]]''-a ''Plato's Stepchildren'' sa međurasnim poljupcem. |
* 22. 11. - Emitovana epizoda ''[[Star Trek: The Original Series|Star Trek]]''-a ''Plato's Stepchildren'' sa međurasnim poljupcem. |
||
* [[24. 11.]] - "Zapaljiv" članak u albanskim novinama ''Zeri i Popullit'': "Titoisti" su Makedoncima dali republiku a kosovskim Albancima samo pravo na zastavu<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:677c7fb5-e4f7-4dae-9249-5f4b65a854e9 "Inflammatory Albanian Editorial Precedes Nationalist Demonstrations in Prishtina"], 29 November 1968. HU OSA 300-8-3-10273; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>. |
* [[24. 11.]] - "Zapaljiv" članak u albanskim novinama ''Zeri i Popullit'': "Titoisti" su Makedoncima dali republiku a kosovskim Albancima samo pravo na zastavu<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:677c7fb5-e4f7-4dae-9249-5f4b65a854e9 "Inflammatory Albanian Editorial Precedes Nationalist Demonstrations in Prishtina"], 29 November 1968. HU OSA 300-8-3-10273; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>. |
||
* [[25. 11.]] - Plovidbu završava znameniti britanski putnički brod "Queen Elizabeth" da bi [[1970]]. bio otegljen u [[Hong Kong]] i poslužio kao ploveće sveučilište, ali ne zadugo, jer je već [[9. 1.]] [[1972]]. izgorio. |
* [[25. 11.]] - Plovidbu završava znameniti britanski putnički brod "[[RMS Queen Elizabeth]]" da bi [[1970]]. bio otegljen u [[Hong Kong]] i poslužio kao ploveće sveučilište, ali ne zadugo, jer je već [[9. 1.]] [[1972]]. izgorio. |
||
* [[27. 11.]] - U [[Priština|Prištini]] održane demonstracije na kojima su studenti [[albanci|albanske]] nacionalnosti tražili da [[Kosovo]] postane republika u okviru [[SFRJ]]; demonstracije i u Uroševcu, Gnjilanu, Podujevu, kao i zapadnoj Makedoniji; razbijaju se izlozi i prevrću automobili, poginuo jedan demonstrant, povređeno 10 pripadnika snaga reda. |
* [[27. 11.]] - U [[Priština|Prištini]] održane demonstracije na kojima su studenti [[albanci|albanske]] nacionalnosti tražili da [[Kosovo]] postane republika u okviru [[SFRJ]]; demonstracije i u Uroševcu, Gnjilanu, Podujevu, kao i zapadnoj Makedoniji; razbijaju se izlozi i prevrću automobili, poginuo jedan demonstrant, povređeno 10 pripadnika snaga reda. |
||
* [[28. 11.]] - Tenkovi i jedinice JNA sprečavaju demonstracije za albanski Dan zastave. |
* [[28. 11.]] - Tenkovi i jedinice JNA sprečavaju demonstracije za albanski Dan zastave. |
||
* [[30. 11.]] - Titova konferencija za štampu u Jajcu: nema opasnosti |
* [[30. 11.]] - Titova konferencija za štampu u Jajcu: nema opasnosti od sovjetske invazije; napada i konzervativce i "ekstremno liberalne elemente", naročito oko [[Praxis (časopis)|Praxisa]], [[Milovan Đilas|Đilasu]] poručuje da bi bilo bolje da daje manje izjava tokom posete SAD.<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:468e59eb-3b1f-4f16-a7fa-8b0eb990abcd "Tito Backs down at Press Conference"], 2 December 1968. HU OSA 300-8-3-10272; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref> |
||
=== Decembar/Prosinac === |
=== Decembar/Prosinac === |
||
* [[2. 12.]] - CK [[SKJ]] podržao PK SK Kosova i Metohije i CK SK Srbije, uključujući aktivnosti protiv izgreda |
* [[2. 12.]] - CK [[SKJ]] podržao PK SK Kosova i Metohije i CK SK Srbije, uključujući aktivnosti protiv nedavnih izgreda. |
||
* [[3. 12.]] - Tzv. '''68 Comeback Special'' - [[Elvis Presley]] se posle sedam godina vraća koncertima. |
* [[3. 12.]] - Tzv. '''68 Comeback Special'' - [[Elvis Presley]] se posle sedam godina vraća koncertima. |
||
* [[4. 12.]] - Predsednik Tito pustio u pogon nova postrojenja [[Rafinerija nafte Bosanski Brod|rafinerije nafte u Bosanskom Brodu]]. |
* [[4. 12.]] - Predsednik Tito pustio u pogon nova postrojenja [[Rafinerija nafte Bosanski Brod|rafinerije nafte u Bosanskom Brodu]]. |
||
* 5 - 7. 12. - Šesti kongres [[SK Hrvatske]]: podmlađeno rukovodstvo ali [[Vladimir Bakarić]] i [[ |
* 5 - 7. 12. - Šesti kongres [[SK Hrvatske]]: podmlađeno rukovodstvo ali [[Vladimir Bakarić]] i [[Mika Špiljak]] su reizabrani za predsjednika CK odn. tajnika Izvršnog komiteta<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:9f5337dd-6a3d-4095-9ac0-6be6932e484a "After the Croatian Party Congress"], 10 December 1968. HU OSA 300-8-3-10267; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>. |
||
* [[6. 12.]] - ''[[The Rolling Stones]]'' objavili album ''Beggars Banquet'', s numerom ''[[Sympathy for the Devil]]''. |
* [[6. 12.]] - ''[[The Rolling Stones]]'' objavili album ''Beggars Banquet'', s numerom ''[[Sympathy for the Devil]]''. |
||
* [[9. 12.]] - [[Milovan Đilas]] dobio u SAD Nagradu slobode koju dodeljuje ''[[Freedom House]]''. |
* [[9. 12.]] - [[Milovan Đilas]] dobio u SAD Nagradu slobode koju dodeljuje ''[[Freedom House]]''. |
||
Red 363: | Red 377: | ||
* 12. - 14. 12. - Peti kongres [[SK Crne Gore]]: podmlađeno rukovodstvo, odbijen predlog da trećina članova nove partijske konferencije budu stalni članovi, za razliku od drugih republičkih saveza. Novi predsednik SKCG [[Veselin Đuranović]]<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:f031c2e3-bf1d-430f-bb4d-132dcb0b8a3a "Montenegrin Party Congress Approves and Top Yugoslav Party Leader Defends Rejuvenation"], 17 December 1968. HU OSA 300-8-3-10263; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>. |
* 12. - 14. 12. - Peti kongres [[SK Crne Gore]]: podmlađeno rukovodstvo, odbijen predlog da trećina članova nove partijske konferencije budu stalni članovi, za razliku od drugih republičkih saveza. Novi predsednik SKCG [[Veselin Đuranović]]<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:f031c2e3-bf1d-430f-bb4d-132dcb0b8a3a "Montenegrin Party Congress Approves and Top Yugoslav Party Leader Defends Rejuvenation"], 17 December 1968. HU OSA 300-8-3-10263; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>. |
||
* [[13. 12.]] - [[Vojna diktatura u Brazilu]]: preds. [[Artur da Costa e Silva]] doneo ''AI-5'' ("Ustavni akt br. 5") kojim počinje najtvrđi period vojne vladavine (do 1978). |
* [[13. 12.]] - [[Vojna diktatura u Brazilu]]: preds. [[Artur da Costa e Silva]] doneo ''AI-5'' ("Ustavni akt br. 5") kojim počinje najtvrđi period vojne vladavine (do 1978). |
||
* [[15. 12.]] - U Sidneyu posvećena prva [[Hrvati u Australiji|hrvatska]] crkva, Sv. Antuna Padovanskog u Summer Hillu. |
|||
* [[18. 12.]] - Snima se scena rušenja mosta za film "[[Bitka na Neretvi (film)|Bitka na Neretvi]]" (ali upotrebljen snimak makete). |
* [[18. 12.]] - Snima se scena rušenja mosta za film "[[Bitka na Neretvi (film)|Bitka na Neretvi]]" (ali upotrebljen snimak makete). |
||
* 18. 12. - Prva sovjetska interkontinentalna raketa sa čvrstim gorivom [[RT-2]] (SS-13 Savage) ulazi u službu. |
|||
* [[20. 12.]] - Veruje se da je ''[[Zodiac Killer]]'' ubio prve dve žrtve. |
* [[20. 12.]] - Veruje se da je ''[[Zodiac Killer]]'' ubio prve dve žrtve. |
||
* [[22. 12.]] - [[Mao Tse-tung]] smatra da bi obrazovana urbana omladina u Kini trebala biti reedukovana na selu - početak pokreta "Gore u planine i dole u sela". |
* [[22. 12.]] - [[Mao Tse-tung]] smatra da bi obrazovana urbana omladina u Kini trebala biti reedukovana na selu - početak pokreta "Gore u planine i dole u sela". |
||
* 22. 12. - Venčali se David Eisenhower, unuk [[Dwight D. Eisenhower|bivšeg predsednika]], i [[Julie Nixon]], kćerka izabranog |
* 22. 12. - Venčali se David Eisenhower, unuk [[Dwight D. Eisenhower|bivšeg predsednika]], i [[Julie Nixon]], kćerka izabranog. |
||
[[Datoteka:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg|thumb|280px|''[[Earthrise]]'': Zemlja sa [[Apollo 8|Apolla 8]]]] |
[[Datoteka:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg|thumb|280px|''[[Earthrise]]'': Zemlja sa [[Apollo 8|Apolla 8]]]] |
||
* [[24. 12.]] - [[Apollo 8]] u orbiti oko [[Mesec]]a: posada (Borman, Lovell, Anders) su prvi ljudi |
* [[24. 12.]] - [[Apollo 8]] u orbiti oko [[Mesec]]a: posada (Borman, Lovell, Anders) su prvi ljudi s druge strane našeg satelita. Snimljena je i fotografija ''[[Earthrise]]''. |
||
* [[25. 12.]] - Privredno veće Savezne skupštine odbacilo amandman na ustav kojim bi se preoblikovala skupština (NYT). |
* [[25. 12.]] - Privredno veće Savezne skupštine odbacilo amandman na ustav kojim bi se preoblikovala skupština (NYT). |
||
* [[26. 12.]] - Amandmani VII-XIX na [[Ustav SFRJ]] - dalje sužavanje saveznih ovlašćenja; autonomne pokrajine (sada "Socijalističke A. P.") su konstitutivni elementi federacije i imaju svoj Vrhovni sud i ustavne zakone. Naziv "Kosovo i Metohija" skraćen u "Kosovo". |
* [[26. 12.]] - Amandmani VII-XIX na [[Ustav SFRJ 1963|Ustav SFRJ]] - dalje sužavanje saveznih ovlašćenja; autonomne pokrajine (sada "Socijalističke A. P.") su konstitutivni elementi federacije i imaju svoj Vrhovni sud i ustavne zakone. Naziv "Kosovo i Metohija" skraćen u "Kosovo". |
||
* 26. 12. - Dvojica Palestinaca napala u Atini izraelski putnički avion, El Al Flight 253, jedan putnik ubijen. |
* 26. 12. - Dvojica Palestinaca napala u Atini izraelski putnički avion, El Al Flight 253, jedan putnik ubijen. |
||
* [[28. 12.]] - |
* [[28. 12.]] - Operacija Poklon: izraelske specijalne snage uništile 12 putničkih i dva kargo aviona na [[bejrut]]skom aerodromu. |
||
* decembar-januar - Vrhunac pandemije [[hongkonški grip|hongkonškog gripa]] (kategorija 2, smrtnost manja od 0,5%). |
* decembar-januar - Vrhunac pandemije [[hongkonški grip|hongkonškog gripa]] (kategorija 2, smrtnost manja od 0,5%). |
||
=== Kroz godinu === |
=== Kroz godinu === |
||
* Uređen [[Spomen-park Dotrščina]] u Zagrebu. |
|||
⚫ | |||
* |
* Izgrađen vojni [[aerodrom Željava]] kod Bihaća. |
||
* Srpski [[patrijarh German]] izabran za jednog od šestorice predsednika [[Svetski savet crkava|Svetskog saveta crkava]]. |
* Srpski [[patrijarh German]] izabran za jednog od šestorice predsednika [[Svetski savet crkava|Svetskog saveta crkava]]. |
||
* Romani: "Memoari Pere bogalja" [[Slobodan Selenić|Slobodana Selenića]] i "Kad su cvetale tikve" [[Dragoslav Mihailović|Dragoslava Mihailovića]] (predstava po ovom drugom u JDP će biti zabranjena). |
* Romani: "Memoari Pere bogalja" [[Slobodan Selenić|Slobodana Selenića]] i "Kad su cvetale tikve" [[Dragoslav Mihailović|Dragoslava Mihailovića]] (predstava po ovom drugom u JDP će biti zabranjena). |
||
* [[Atelje 212]] gostuje u [[Njujork]]u (produkciju "Ko se boji Virdžinije Vulf" neki ocenili zanimljivijom od američkog originala<ref name="Col"/>). |
|||
* [[Jamajka]] prva put uspostavila diplomatske odnose sa jednom istočnoevropskom zemljom - sa Jugoslavijom. |
* [[Jamajka]] prva put uspostavila diplomatske odnose sa jednom istočnoevropskom zemljom - sa Jugoslavijom. |
||
* Počinje [[Sahelska suša]] - prvi period do 1974 |
* Počinje [[Sahelska suša]] - prvi period do 1974, zatim '80-tih. |
||
<gallery> |
|||
⚫ | |||
Obilazak spomen parka Bubanj i odavanje pošte streljanim građanima Niša i južne Srbije.jpg|Tito u parku Bubanj |
|||
Predsednik Tito prima akreditive od ambasadora Bolivije.jpg|Bolivijski akreditivi |
|||
Prijem ministra inostranih poslova Australije.jpg|Prijem ministra Australije |
|||
</gallery> |
|||
== 1968. u temama == |
== 1968. u temama == |
||
Red 392: | Red 414: | ||
* [[Televizija]]. TV serije: "Gorski car", "Kod Londona", "[[Maksim našeg doba]]", "Samci", "Spavajte mirno", "Parničari" (1967-68), "Prvoklasni haos", "Sačulatac" (1968-69), "Naše priredbe" (?), "TV Bukvar" ("Kika Bibić", 1968-69), "Zanati", "Dvogled" (1968-78) (TV Beograd); "[[Dnevnik Očenašeka]]", "Maratonci" (TV Zagreb). |
* [[Televizija]]. TV serije: "Gorski car", "Kod Londona", "[[Maksim našeg doba]]", "Samci", "Spavajte mirno", "Parničari" (1967-68), "Prvoklasni haos", "Sačulatac" (1968-69), "Naše priredbe" (?), "TV Bukvar" ("Kika Bibić", 1968-69), "Zanati", "Dvogled" (1968-78) (TV Beograd); "[[Dnevnik Očenašeka]]", "Maratonci" (TV Zagreb). |
||
* Neki [[Popis jugoslavenskih filmova|domaći filmovi]]: "[[Podne (film)|Podne]]", "[[Delije (film)|Delije]]", "[[Višnja na Tašmajdanu]]", "[[Biće skoro propast sveta]]", "[[Uzrok smrti ne pominjati]]", "[[Imam dvije mame i dva tate]]" (→ [[:Kategorija:Filmovi 1968.]]). |
* Neki [[Popis jugoslavenskih filmova|domaći filmovi]]: "[[Podne (film)|Podne]]", "[[Delije (film)|Delije]]", "[[Višnja na Tašmajdanu]]", "[[Biće skoro propast sveta]]", "[[Uzrok smrti ne pominjati]]", "[[Imam dvije mame i dva tate]]" (→ [[:Kategorija:Filmovi 1968.]]). |
||
* Neka vozila uvedena 1968: |
|||
<gallery> |
|||
Peugeot 504 saloon.jpg|[[Peugeot 504]] (Evropski auto godine 1969) |
|||
BMW 2800 at Schaffen-Diest 2013.JPG|[[BMW E3]] |
|||
Mercedes-Benz W115 front 20080621.jpg|[[Mercedes-Benz W114]] |
|||
Volkswagen 411 Front view Essex.jpg|[[Volkswagen tip 4]] |
|||
</gallery> |
|||
== Rođenja == |
== Rođenja == |
||
Red 405: | Red 434: | ||
=== Februar/Veljača === |
=== Februar/Veljača === |
||
* [[1. 2.]] - [[Lisa Marie Presley]], pevačica |
* [[1. 2.]] - [[Lisa Marie Presley]], pevačica († [[2023]]) |
||
* [[2. 2.]] - [[Bojan Zulfikarpašić]], francusko-srpski džez pijanista |
* [[2. 2.]] - [[Bojan Zulfikarpašić]], francusko-srpski džez pijanista |
||
* 2. 2. - [[Ivana Žigon]], glumica |
* 2. 2. - [[Ivana Žigon]], glumica |
||
Red 418: | Red 447: | ||
* [[2. 3.]] - [[Daniel Craig]], glumac |
* [[2. 3.]] - [[Daniel Craig]], glumac |
||
* [[4. 3.]] - [[Patsy Kensit]], glumica |
* [[4. 3.]] - [[Patsy Kensit]], glumica |
||
* 4. 3. - [[Kirijakos Micotakis]], premijer Grčke |
|||
* [[9. 3.]] - [[Youri Djorkaeff]], glumac |
* [[9. 3.]] - [[Youri Djorkaeff]], glumac |
||
* [[15. 3.]] - [[Sabrina Salerno]], pevačica |
* [[15. 3.]] - [[Sabrina Salerno]], pevačica |
||
Red 453: | Red 483: | ||
* [[23. 5.]] - [[Guinevere Turner]], američka glumica i rediteljka |
* [[23. 5.]] - [[Guinevere Turner]], američka glumica i rediteljka |
||
* [[24. 5.]] - [[Suada Dilberović]], prva žrtva opsade [[Sarajevo|Sarajeva]] († [[1992]]) |
* [[24. 5.]] - [[Suada Dilberović]], prva žrtva opsade [[Sarajevo|Sarajeva]] († [[1992]]) |
||
* [[26. 5.]] - Frederik |
* [[26. 5.]] - [[Frederik X]], kralj Danske |
||
* [[28. 5.]] - [[Kylie Minogue]], australska pjevačica |
* [[28. 5.]] - [[Kylie Minogue]], australska pjevačica |
||
* [[30. 5.]] - [[Zacarias Moussaoui]], zaverenik |
* [[30. 5.]] - [[Zacarias Moussaoui]], zaverenik |
||
Red 505: | Red 535: | ||
* [[19. 9.]] - [[Damir Urban]], hrvatski pjevač |
* [[19. 9.]] - [[Damir Urban]], hrvatski pjevač |
||
* [[25. 9.]] - [[Will Smith]], američki pjevač i glumac |
* [[25. 9.]] - [[Will Smith]], američki pjevač i glumac |
||
* 25. 9. - [[Dražen Kutleša]], zagrebački nadbiskup |
|||
* [[28. 9.]] - [[Mika Häkkinen]], finski vozač Formule 1 |
* [[28. 9.]] - [[Mika Häkkinen]], finski vozač Formule 1 |
||
* 28. 9. - [[Naomi Watts]], glumica |
* 28. 9. - [[Naomi Watts]], glumica |
||
Red 518: | Red 549: | ||
* [[26. 10.]] - [[Robert Jarni]], hrvatski nogometaš |
* [[26. 10.]] - [[Robert Jarni]], hrvatski nogometaš |
||
* 26. 10. - [[Josip Vranković]], košarkaš |
* 26. 10. - [[Josip Vranković]], košarkaš |
||
* 26. 10. - Nenad Radovanović, nastavnik Srednje zanatske škole |
|||
=== Novembar/Studeni === |
=== Novembar/Studeni === |
||
Red 588: | Red 620: | ||
* [[9. 5.]] - [[Rudolf Bićanić]], ekonomist, gospodarski povjesničar (* [[1905]]) |
* [[9. 5.]] - [[Rudolf Bićanić]], ekonomist, gospodarski povjesničar (* [[1905]]) |
||
* [[20. 7.]] - [[Vojislav Jovanović Marambo]], književnik, diplomata (* [[1884]]) |
* [[20. 7.]] - [[Vojislav Jovanović Marambo]], književnik, diplomata (* [[1884]]) |
||
* [[27. 7.]] - [[Lilian Harvey]], anglo-nemačka glumica (* [[1906]]) |
|||
* [[28. 7.]] - [[Otto Hahn]], njemački fizičar, nobelovac (* [[1879]]) |
* [[28. 7.]] - [[Otto Hahn]], njemački fizičar, nobelovac (* [[1879]]) |
||
Red 638: | Red 671: | ||
== Spoljne veze == |
== Spoljne veze == |
||
* [http://www.youtube.com/watch?v=t4PbdE0hZPY Grlom u jagode 1968], YouTube |
* [http://www.youtube.com/watch?v=t4PbdE0hZPY Grlom u jagode 1968], YouTube |
||
* [http://catalog.osaarchivum.org/?commit=Apply&f%5Bcreator_facet%5D%5B%5D=Radio+Free+Europe%2FRadio+Liberty+Research+Institute+%28RFE%2FRL+Research+Institute%29&f%5Bsubject_geo_facet%5D%5B%5D=Yugoslavia&range%5Bdate_created_facet%5D%5Bbegin%5D=1968&range%5Bdate_created_facet%5D%5Bend%5D=1968&search_field=dummy_range&utf8=%E2%9C%93 Osa Archivum Catalog - Subject Geographical Term: Yugoslavia; Creation Date: 1968] |
* [http://catalog.osaarchivum.org/?commit=Apply&f%5Bcreator_facet%5D%5B%5D=Radio+Free+Europe%2FRadio+Liberty+Research+Institute+%28RFE%2FRL+Research+Institute%29&f%5Bsubject_geo_facet%5D%5B%5D=Yugoslavia&range%5Bdate_created_facet%5D%5Bbegin%5D=1968&range%5Bdate_created_facet%5D%5Bend%5D=1968&search_field=dummy_range&utf8=%E2%9C%93 Osa Archivum Catalog - Subject Geographical Term: Yugoslavia; Creation Date: 1968]{{Dead link|date=November 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/77-3-207.shtml Yugoslav Foreign Policy to be Decentralized], Slobodan Stanković, Open Society Archives - Radio Free Europe |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/77-3-207.shtml Yugoslav Foreign Policy to be Decentralized] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115553/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/77-3-207.shtml |date=2011-08-17 }}, Slobodan Stanković, Open Society Archives - Radio Free Europe |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-243.shtml Yugoslav Theoreticians Discuss a Multi-Party Communist System], Slobodan Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-243.shtml Yugoslav Theoreticians Discuss a Multi-Party Communist System] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160309111217/http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-243.shtml |date=2016-03-09 }}, Slobodan Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-191.shtml Following Student Unrest in Yugoslavia], S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-191.shtml Following Student Unrest in Yugoslavia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115609/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-191.shtml |date=2011-08-17 }}, S. Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-119.shtml Yugoslav Trade Unions Fight for More Independence], Zdenko Antić, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-119.shtml Yugoslav Trade Unions Fight for More Independence] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115854/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-119.shtml |date=2011-08-17 }}, Zdenko Antić, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-2-147.shtml Is Yugoslavia's Military Alliance with Greece and Turkey Still Legally Valid?], S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-2-147.shtml Is Yugoslavia's Military Alliance with Greece and Turkey Still Legally Valid?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115712/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-2-147.shtml |date=2011-08-17 }}, S. Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/18-4-179.shtml Tito and Colleagues Sharply Condemning Russian Invasion of Czechoslovakia], S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/18-4-179.shtml Tito and Colleagues Sharply Condemning Russian Invasion of Czechoslovakia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817114712/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/18-4-179.shtml |date=2011-08-17 }}, S. Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-20.shtml Leading Marxist Philosophers Protest Against the Invasion of Czechoslovakia], Z. Antić, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-20.shtml Leading Marxist Philosophers Protest Against the Invasion of Czechoslovakia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115232/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-20.shtml |date=2011-08-17 }}, Z. Antić, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/77-3-235.shtml The Serbian Party in Extremis] (?), S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/77-3-235.shtml The Serbian Party in Extremis] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115942/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/77-3-235.shtml |date=2011-08-17 }} (?), S. Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-2-87.shtml More Liberals Proposed For the New Yugoslav Party Leadership], Z. Antić, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-2-87.shtml More Liberals Proposed For the New Yugoslav Party Leadership] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115128/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-2-87.shtml |date=2011-08-17 }}, Z. Antić, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/42-4-173.shtml Yugoslav Press Discussing Polish Events], OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/42-4-173.shtml Yugoslav Press Discussing Polish Events] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115029/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/42-4-173.shtml |date=2011-08-17 }}, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text_da/34-2-94.shtml Hungary, Rumania and Czechoslovakia Discussed by Yugoslav Press], S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text_da/34-2-94.shtml Hungary, Rumania and Czechoslovakia Discussed by Yugoslav Press] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115733/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text_da/34-2-94.shtml |date=2011-08-17 }}, S. Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/34-1-318.shtml Yugoslavia Still Opposing Budapest Conference], S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/34-1-318.shtml Yugoslavia Still Opposing Budapest Conference] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817114807/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/34-1-318.shtml |date=2011-08-17 }}, S. Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/135-2-514.shtml The Western CPs and the Prague Spring: The Impact of an Invasion] (1978), Kevin Devlin, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/135-2-514.shtml The Western CPs and the Prague Spring: The Impact of an Invasion] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817120006/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/135-2-514.shtml |date=2011-08-17 }} (1978), Kevin Devlin, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/25-4-88.shtml A Yugoslav Poem Against the Berlin Wall], S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/25-4-88.shtml A Yugoslav Poem Against the Berlin Wall] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115800/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/25-4-88.shtml |date=2011-08-17 }}, S. Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/110-4-261.shtml Macedonian Central Committee Discusses National Minority Problems], Z. Antić, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/110-4-261.shtml Macedonian Central Committee Discusses National Minority Problems] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817114652/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/110-4-261.shtml |date=2011-08-17 }}, Z. Antić, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/2-6-1.shtml Serbian and Kosovar Officials Examine Kosovo's Problems], OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/2-6-1.shtml Serbian and Kosovar Officials Examine Kosovo's Problems] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115628/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/2-6-1.shtml |date=2011-08-17 }}, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-2-63.shtml Belgrade Paper Decrying Polish Anti-Yugoslav Propaganda in Czechoslovakia], S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-2-63.shtml Belgrade Paper Decrying Polish Anti-Yugoslav Propaganda in Czechoslovakia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115214/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-2-63.shtml |date=2011-08-17 }}, S. Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/65-1-101.shtml Zagree Weekly Attacks Gomulka; Borba Claims Gomulka's Pro-Soviet Line Disliked by People], S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/65-1-101.shtml Zagree Weekly Attacks Gomulka; Borba Claims Gomulka's Pro-Soviet Line Disliked by People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115309/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/65-1-101.shtml |date=2011-08-17 }}, S. Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/42-5-86.shtml Yugoslav Press Continuing Anti-Invasion Campaign; Polish Leaders Charged with Inconsistency], OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/42-5-86.shtml Yugoslav Press Continuing Anti-Invasion Campaign; Polish Leaders Charged with Inconsistency] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817114627/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/42-5-86.shtml |date=2011-08-17 }}, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-133.shtml "Praxis" People Accused of Being American Agents], S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-133.shtml "Praxis" People Accused of Being American Agents] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115111/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-133.shtml |date=2011-08-17 }}, S. Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/77-3-240.shtml Croat Party Functionary Attacks Cardinal Seper over Church Activities], S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/77-3-240.shtml Croat Party Functionary Attacks Cardinal Seper over Church Activities] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115014/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/77-3-240.shtml |date=2011-08-17 }}, S. Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-125.shtml the "2000 Words" Open New Era in Czechoslovakia Belgrade Daily Says], S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-125.shtml the "2000 Words" Open New Era in Czechoslovakia Belgrade Daily Says] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817114746/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/78-1-125.shtml |date=2011-08-17 }}, S. Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/110-4-329.shtml Conditions for Stalin's Personality Cult Were Created in Lenin's Lifetime, Yugoslav Professor Claims], S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/110-4-329.shtml Conditions for Stalin's Personality Cult Were Created in Lenin's Lifetime, Yugoslav Professor Claims] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115823/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/110-4-329.shtml |date=2011-08-17 }}, S. Stanković, OSA-RFE |
||
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/77-3-164.shtml Twenty Years of the Yugoslav Party's Withering Away], S. Stanković, OSA-RFE |
* [http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/77-3-164.shtml Twenty Years of the Yugoslav Party's Withering Away] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817115159/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/77-3-164.shtml |date=2011-08-17 }}, S. Stanković, OSA-RFE |
||
Verzija od 16. januara 2024. u 14:39
- Ovo je članak o godini 1968.
- Za ostala značenja, vidi 1968 (razvrstavanje).
< |
19. vijek |
20. vijek
| 21. vijek
| >
< |
1930-e |
1940-e |
1950-e |
1960-e
| 1970-e
| 1980-e
| 1990-e
| >
<< |
< |
1964. |
1965. |
1966. |
1967. |
1968.
| 1969.
| 1970.
| 1971.
| 1972.
| >
| >>
Gregorijanski | 1968. (MCMLXVIII) |
Ab urbe condita | 2721. |
Islamski | 1387–1388. |
Iranski | 1346–1347. |
Hebrejski | 5728–5729. |
Bizantski | 7476–7477. |
Koptski | 1684–1685. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 2023–2024. |
• Shaka Samvat | 1890–1891. |
• Kali Yuga | 5069–5070. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4604–4605. |
• 60 godina | Yang Zemlja Majmun (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11968. |
Podrobnije: Kalendarska era |
Godina 1968 (MCMLXVIII) bila je prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak.
1968: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 Rođenja • Smrti |
Događaji
Januar/Siječanj
- 1. 1. - Politikin zabavnik prelazi na format časopisa.
- 1. 1. - U Mađarskoj počinje reforma Novi ekonomski mehanizam (Új gazdasági mechanizmus).
- 2. 1. - Južnoafrikanac Philip Blaiberg je treća osoba sa presađenim srcem - živi do avgusta 1969.
- 3. 1. - Pantonova stolica izlazi na tržište - prva plastična stolica iz jednog komada, bez nogu.
- 5. 1. - U Čehoslovačkoj je Alexander Dubček naslijedio Antonína Novotnog na mjestu prvog tajnika Centralnog komiteta KP Čehoslovačke - to se smatra početkom Praškog proleća (Novotný ostaje predsjednik zemlje do ožujka).
- 7. 1. - 8. 2. - Tito u poseti Avganistanu, Pakistanu, Kambodži, Indiji, Etiopiji i Egiptu. U Kambodži, sa princom Sihanukom, izjavljuje podršku Severnom Vijetnamu i Vijetkongu. U Indiji se sreo sa sovjetskim ministrom Kosiginom.
- 8. 1. - Kardinal Franjo Šeper imenovan za prefekta Kongregacije za nauk vjere (do 1981).
- 8. 1. - Premijer Harold Wilson podržao kampanju I'm Backing Britain - kratka i neuspešna kampanja za jačanje britanske privrede.
- 9 - 10. 1. - Predsjednik SIV Mika Špiljak u posjeti Italiji i Vatikanu, potpisan sporazum o istraživanju Jadrana i o granicama na moru.
- 10. 1. - Surveyor 7, poslednji iz programa pripreme za Apollo, sleteo na Mesec.
- 12. 1. - Objavljeno da je iz SKJ isključeno 400 članova (Tito je 30. 12. najavio čistku konzervativaca).
- 12. 1. - Proces četvorke ili Delo Ginzburga i Galanskova: pesnici u SSSR osuđeni na prinudni rad zbog samizdata.
- 13. 1. - Princ Norodom Sihanouk izjavio da je kambodžanska policija rasturila kinesku zaveru za atentat na Tita (NYT).
- 13. 1. - Laoški građanski rat: severni Vijetnamci odlučujuće porazili kraljevsku laošku vojsku u dolini Nam Bac.
- 13. 1. - Johnny Cash svira u zatvoru Folsom, što će biti objavljeno na popularnom albumu At Folsom Prison.
- 15. 1. - Zemljotres na zapadu Sicilije, 380 mrtvih.
- 15. 1. - Pobuna studenata na Katoličkom univerzitetu u Leuvenu, zbog nastavka predavanja na francuskom, pored flamanskog - univerzitet se u junu deli na holandski i francuski.
- 16. 1. - Britanski premijer Harold Wilson objavio parlamentu da će do 1971. biti povučeno vojno prisustvo sa Bliskog istoka i ostatka Azije, osim Hong Konga.
- 17. 1. - Građanski rat u Kambodži: Crveni Kmeri pokreću prvu akciju (dan osnivanja Kampučijske revolucionarne armije).
- 17. 1. - Počinju studentski protesti u Japanu: poseta američkog nosača aviona Enterprise luci Saseba izaziva višednevne proteste organizacije Zengakuren i sukobe s policijom[1].
- 19. 1. - Petar Stambolić predsednik predsedništva CK SK Srbije umesto Dobrivoja Radosavljevića.
- 21. 1. - Turska je prva članica NATO-a koja je službeno priznala grčki vojni režim.
- 21. 1. - Severnokorejska komandoska jedinica stigla nadomak Plave kuće, gde je trebala ubiti južnog predsednika Park Chung-heea.
- 21. 1. - Osnovana Izraelska laburistička stranka, dominantna do 1977
- 21. 1. - B-52 sa četiri hidrogenske bombe pao na Grenlandu, došlo je do radioaktivne kontaminacije.
- 21. 1. - 8. 4. - Vijetnamski rat: Bitka kod Khe Sanha, obe strane tvrde da su pobedile.
- 23. 1. - Severni Korejci zarobili američki obaveštajni brod USS Pueblo (posada puštena sledećeg decembra); ovo se dogodilo ubrzo nakon što je američki mornarički oficir John Anthony Walker počeo da sarađuje sa Sovjetima.
- 25. 1. - Tek kupljena izraelska podmornica INS Dakar potonula Između Krita i Kipra, 69 mrtvih. Prva od četiri potonule podmornice različitih zemalja ove godine.
- 25. 1. - Osnovana Subotička biskupija, prvi biskup je Matiša Zvekanović (do 1989).
- 26. 1. - U francuskom Caenu izbili neredi nakon policijske brutalnosti prema štrajkujućim radnicima fabrike kamiona.
- 27. 1. - Francuska podmornica Minerve potonula blizu svoje luke Toulon, 52 mrtvih.
- 28. 1. - Kuba: osuda Anibala Escalantea i 36 pripadnika "mikrofrakcije", optuženih za kontrarevolucionarni rad u dosluhu sa SSSR.
- 30. 1. - Vijetnamski rat: počela Tet ofanziva, niz iznenadnih napada Viet Conga širom Južnog Vijetnama - politički uspeh komunista, mada vojni poraz.
- 31. 1. - Jugoslavija i SR Nemačka obnovile diplomatske odnose, prekinute 1957. zbog priznanja DR Nemačke.
- 31. 1. - Puna snaga ofanzive Tet: napadnuta ambasada SAD u Sajgonu, opkoljena predsednička palata, zauzet Huế.
- 31. 1. - Nauru nezavisan od australsko-novozelandsko-britanskog trusta UN.
- 31. 1. - Njuorleanski tužilac Jim Garrison gostuje kod Johnnyja Carsona i izlaže svoje teorije o Kennedyjevom ubistvu.
Februar/Veljača
- 1. 2. - Vijetkongovac Nguyen Van Lem osumnjičen za ubistvo porodice jednog oficira i pogubljen na ulici po kratkom postupku - TV snimak obilazi svet i podstiče antiratni pokret.
- 6. 2. - Građanski rat u Severnom Jemenu: rojalisti prekidaju opsade Sane, što praktično znači pobedu republikanaca, mada sukobi traju do 1970.
- 6. 2. - 18. 2. - X. Zimske olimpijske igre u Grenoblu, Francuska.
- 8. 2. - Protesti oko segregirane kuglane u Orangeburg, South Carolina, kulminiraju pogibijom trojice studenata u intervenciji policije.
- 8. 2. - Premijera filma "Planeta majmuna".
- 8 - 10. 2. - Osmi kongres Saveza omladine Jugoslavije, novi predsednik je Janez Kocijančič, nakon Tomislava Badovinca[2].
- 11. 2. - U New Yorku otvoren četvrti po redu Madison Square Garden.
- 11. 2. - Prvi čadski građanski rat: lider FROLINAT-a Ibrahim Abatcha poginuo u okršaju sa vojskom.
- 12. 2. - Počinje štrajk crnih radnika čistoće u Memphisu (slogan "I Am a Man!").
- februar - Pogoršani odnosi između SFRJ i Bugarske zbog pitanja Makedonije, Jugoslovene ljuti i to što ih Bugari klasifikuju kao zapadnu zemlju[3].
- februar - XVII sjednica CK SK BiH definira Muslimane kao poseban narod.
- februar - Rehabilitovani Albanci osuđeni na Prizrenskom procesu 1956.
- februar - U Rumuniji vraćena županija (județ) kao podela zemlje - ima ih 39 umesto 16 regiona. Ovim je okončan i Mureš-Mađarski Autonomni Region (MAR osnovan 1952, razvodnjen 1960).
- februar - Masakri u Vijetnamu, u mestima Phong Nhi, Phong Nhat i Ha My.
- februar - Beatles-i stigli u Indiju, na Maharishijev kurs transcendentalne meditacije u Rishikeshu - ostaju različito vreme, napisali su dosta pesama. Tamo su i Mia Farrow, Donovan i Mike Love.
- 18. 2. - Eksplozija naprave u podrumu jugoslovenske ambasade u Parizu, jedna osoba poginula - samo jedan u nizu napada na jugoslovenske diplomatske objekte, kao i u zemlji.
- 18. 2. - Trucial States: pošto su Britanci najavili odlazak, vladari Abu Dabija i Dubaija dogovorili stvaranje federacije, u koju zovu i ostale emirate (UAE osnovani 1971).
- 19. 2. - Međunarodna arbitraža daje Pakistanu 10% oblasti Kački ran (Rann of Kutch), u sporu sa Indijom (jedan od trojice članova arbitraže bio sudija Ustavnog suda Jugoslavije, Aleš Bebler, kojeg je nominovala indijska vlada).
- 21. 2. - Radnici u Kairu se pobunili zbog blagih osuda vinovnika za poraz 1967, ubrzo im se pridružuju studenti.[4]. Nasser odgovara samokritikom, postavljanjem više civila u vladu i programom reforme.
- 21. 2. - Belgijski premijer Paul Vanden Boeynants daje ostavku usled Leuvenske jezičke krize, raspisani vanredni izbori.
- 24. 2. - Huế vraćen u južnovijetnamske ruke. Masakr u Huếu: nekoliko hiljada ljudi stradalo od obe strane tokom okupacije i nakon nje.
- 26. 2. - Čehoslovački general Jan Šejna zatražio azil u SAD konzulatu u Trstu, izgleda bežeći od kriminalne istrage.
- 27. 2. - TV voditelj Walter Cronkite kaže u specijalnom izveštaju da je američka vojska zaglavljena u pat-poziciji i da su pregovori jedini racionalan put - ovo je navodno uticalo na predsednika Johnsona.
- 28. 2. - Konferencija komunističkih partija u Budimpešti, Rumunija napušta skup[5].
- 28. 2. - U Indiji inauguriran eksperimentalni grad Auroville.
- 29. 2. - Briselska konvencija o uzajamnom priznanju presuda u građanskim i privrednim slučajevima u Evropskoj zajednici, početak Briselskog režima.
- 29. 2. - Izveštaj Kernerove komisije o prošlogodišnjim rasnim neredima u SAD: kriv je beli rasizam.
Mart/Ožujak
- 1. 3. - Bitka u Valle Giulia: sukob policije i studenata u Rimu.
- 1. 3. - East L.A. walkouts, protest chicanoskih srednjoškolaca u Los Angelesu.
- 3. 3. - Poslije tri stoljeća, zatvoren posljednji rudnik uglja u engleskoj Black Country.
- 4. 3. - Martin Luther King, Jr. najavljuje za 22. april Marš siromašnih na Washington.
- 5. 3. - Praško proljeće: u Čehoslovačkoj smenjen Jiří Hendrych, sekretar za ideološka pitanja, glavni saradnik Antonína Novotnog. Ukinuta je cenzura.
- 5. 3. - Rat u Čadu: severni narod Toubou se pridružio FROLINAT-u i zauzeo Aouzou.
- 7. 3. - Kraj Prve bitke za Sajgon.
- 8. 3. - "Martovski događaji" u Poljskoj - studenti demonstriraju u Varšavi, policija ih rastura, ali okupljanja tokom meseca bilo i u drugim gradovima. Antisemitska kampanja vodi emigraciji većine preostalih Jevreja iz zemlje.
- 8. 3. - Sovjetska podmornica K-129 potonula nedaleko od Havaja sa 98 članova posade.
- 11. 3. - Severnovijetnamci i Pathet Lao zauzeli američko navigaciono postrojenje Lima Site 85 u Laosu.
- 12. 3. - Mauricijus nezavisan od britanske vlasti.
- 13. 3. - Dugwayski pomor ovaca: Test nervnog agensa nervni izaziva smrt ili eutanaziju preko 6.000 ovaca blizu Dugway, Utah.
- 14. 3. - Komitet za narodnu odbranu i organizaciono-politička pitanja Savezne skupštine podržao u principu osnivanje skupštinske komisije za kontrolu Službe državne bezbednosti[6], predloženo da vojna obaveštajna služba bude pod kontrolom Veća narodne odbrane (a ne skupštine), o čemu nema saglasnosti[7].
- 15. 3. - Londonsko tržište zlata zatvoreno nakon jučerašnjeg velikog prometa.
- 16. 3. - Masakr u My Laiu: američka jedinica napala južnovijetnamsko selo My Lai i pobila, prema vijetnamskim podacima, 507 stanovnika, među njima i 246 dojenčadi i djece (javnost u SAD saznala u novembru 1969).
- 16. 3. - Robert F. Kennedy ulazi u trku za demokratsku nominaciju, četiri dana nakon što je preds. Johnson jedva pobedio Eugenea McCarthyja u New Hamphsiru.
- 17. 3. - Autobus se prevrnuo kod Lazarevca, 10 mrtvih; drugi pao u Ibar kod Kraljeva, 9 mrtvih.[8]
- 18. 3. - Kraj zlatnog standarda: Kongres SAD ukida obavezu da zlatna rezerva podupire dolar. Isto čine i druge zapadne zemlje. MMF će dogodine kreirati obračunsku jedinicu specijalna prava vučenja.
- 18. 3. - Slabo objašnjeni Masakr Jabidah, pogubljenje pobunjenih muslimanskih filipinskih vojnika, povod je za početak Muslimanskog pokreta za nezavisnost na Mindanau i arhipelagu Sulu.
- 21. 3. - Rat iscrpljivanja, Bitka u Karameh: sukob izraelskih snaga sa Palestincima i Jordancima.
- 22. 3. - Daniel Cohn-Bendit i drugovi okupiraju administrativne kancelarije Univerziteta Nanterre - začetak majskih događaja.
- 22. 3. - Antonín Novotný odstupa pod pritiskom s položaja predsednika Čehoslovačke, nasledića ga Ludvík Svoboda (do 1975).
- 25. 3. - Predsednik Tito otvorio Hidroelektranu Trebinje I (dva agregata, treći 1975).
- 27. 3. - Jurij Gagarin poginuo u padu aviona.
- 27. 3. - Suharto je i zvanično predsednik Indonezije, nakon godinu dana u v.d. stanju (ostaje do 1998).
- 28. 3. - U Rio de Janeiru ubijen student Edson Luís de Lima Souto tokom protesta zbog skupe hrane u kantini - početak nemirne godine u Brazilu pod vojnom huntom.
- 31. 3. - Američki predsjednik Lyndon B. Johnson iznenada odustao od kandidature za novi mandat. Objavio obustavljanje bombardovanja Severnog Vijetnama severno od 20. paralele i ograničenje slanja novih vojnika.
- 31. 3. - Nigerijski građanski rat: Bijafranci priredili zasedu nigerijskoj vojnoj koloni kod Abagane i naneli im bar 500 žrtava - jedini veći uspeh u ratu.
April/Travanj
- 2. 4. - Premijera 2001: A Space Odyssey.
- 2. 4. - Navodna pojava Bogorodice Zejtunske na koptskoj crkvi u Kairu.
- 2/3. 4. - Iz protesta protiv političkih i društvenih odnosa u Zapadnoj Njemačkoj četiri radikalna člana APO-a (izvanparlamentarne opozicije), među kojima i Andreas Baader i Gudrun Ensslin zapalili su u Frankfurtu na Majni dvije robne kuće.
- 4. 4. - Martin Luther King, Jr. ubijen hicem iz snajpera na balkonu hotelske sobe u Memphisu, u saveznoj državi Tennessee; u većim gradovima SAD izbijaju neredi koji traju nekoliko dana.
- 4. 4. - Zvižduci na srpski deo programa povodom Dana studenata u Prištini - ilustracija nacionalističkih ekscesa od strane albanskih studenata na Kosmetu i drugde u SFRJ[9].
- 5. 4. - Praško proljeće: u Čehoslovačkoj objavljen Akcioni program KPČ.
- 6. 4. - Pesma Evrovizije: pobedila numera iz Španjolske, a jugoslavenski "Dubrovački trubaduri" sedmi s pjesmom "Jedan dan".
- 6. 4. - Studenti protestuju protiv Vijetnamskog rata ispred američke čitaonice u Beogradu, potukli se sa milicijom[10].
- 6. 4. - Eksplozije gasa i baruta u radnji sportske robe u Richmond, Indiana, 41 žrtva.
- 6. 4. - U Čikago, gde su naročito jaki neredi, stiže Nacionalna garda Ilinoja, kao i oklopne i pešadijske snage SAD.
- 6 - 30. 4. - Tito u poseti Japanu, Mongoliji, SSSR i Iranu.
- 9. 4. - Akcioni program Čehoslovačke KP predviđa slobodu izražavanja i mišljenja, putovanja bez ograničenja, zakonsku prevenciju mešanja državnih organa u privatnost, uvođenje federativnog sistema, pravo na rehabilitaciju itd.[11]
- 9 - 11. 4. - Konferencija progresivnih pokreta i organizacija mediteranskih zemalja (učestvuju i SKJ i SSRNJ).
- 10. 4. - 40. dodjela Oscara: više nema tri zasebne kategorije za crno-bele i kolor filmove; najbolji film je In the Heat of the Night, ukupno pet nagrada od sedam nominacija; najbolji strani film je Ostře sledované vlaky, u užoj konkurenciji su bili i "Skupljači perja".
- 11. 4. - Pokušaj ubistva Rudija Dutschkea, studentskog vođe u Zapadnoj Nemačkoj - studenti će blokirati distribuciju tabloida Bild-Zeitung, kojeg su smatrali neprijateljskim.
- 11. 4. - U SAD potpisan Zakon o građanskim pravima, uključujući Fair Housing Act, koji predviđa jednake mogućnosti stanovanja, tj. zabranu diskriminacije pri prodaji, iznajmljivanju i finansiranju domova.
- 12. 4. - Prvi ugovori o stranim kapitalnim investicijama u SFRJ, po zakonu od prošlog jula: "Crvena zastava" sa FIAT-om, vrednosti 10 miliona dolara, a kasnije tokom meseca Celje Cink sa jednom istočnonemačkom firmom[12].
- 19. 4. - Vojni udar u Sierra Leoneu vodi povratku civilne vlasti (Siaka Stevens, premijer 1968-71, predsednik 1971-85).
- 20. 4. - Liberal Pierre Trudeau postaje premijer Kanade (1968-79. i 1980-84).
- 20. 4. - Britanski političar Enoch Powell održao tzv. Govor o rekama krvi, protiv imigracije iz zemalja Komonvelta u V. Britaniju.
- 20. 4. - South African Airways Flight 228: avion pao u Jugozapadnoj Africi (Namibiji), 123 mrtvih.
- 21. 4. - U Beogradu održana automobilska trka, gledaoci se šetaju po stazi, jedan je udaren[13].
- 22. 4. - XIV sednica Predsedništva i Izvršnog komiteta CK SK Srbije - "pokrajina Kosovo i Metohija treba više da bude kategorija federacije i da se jasnije izrazi kao sastavni deo federalizma".
- 22 - 23. 4. - Na konferenciji u Prištini preporučeno da se za Albance u Jugoslaviji prihvati književni jezik iz Albanije.
- 23 - 30. 4. - Studenti Univerziteta Columbia se potukli sa policijom i zauzeli neke zgrade univerziteta protestujući protiv gradnje sportske dvorane u Harlemu i Vijetnamskog rata, dok ih policija nije raščistila (→ roman The Strawberry Statement, i labavo povezan film istog naziva).
- 25. 4. - Na plenumu Rumunske KP osuđen Ceaușescuov rival Alexandru Drăghici a rehabilitovana njegova žrtva Lucrețiu Pătrășcanu.
- 26. 4. - Operacija Crosstie, test Boxcar - u Nevadi detonirana hidrogenska bomba od 1,3 megatone.
- 27. 4. - Snimanje filma Castle Keep u Novom Sadu: eksplozija izmakla kontroli i uništila set vredan milion dolara (NYT).
- 27. 4. - U Velikoj Britaniji legalizovan abortus (ne i u Severnoj Irskoj).
- 29. 4. - Mjuzikl "Kosa" kreće na Broadwayu.
- 29. 4. - 30. 5. - Majska ofanziva ili Mali Tet: još jedna ofanziva Severnovijetnamske armije i Vijetkonga, krvavo na obe strane (ovaj maj je najgori mesec za Amerikance u celom ratu).
- proleće - Predloženo da se naziv pokrajine skrati u Kosovo, koristi oznaka "Albanac" a ne "Šiptar", zvanični albanski jezik na Kosovu isti kao u Albaniji, tj. južni dijalekt.
- april - Mehmet Hoxha na sednici SSRN Srbije: ako 370.000 Crnogoraca može imati republiku, može i 1,2 miliona Albanaca na Kosovu[14].
Maj/Svibanj
- 2. 5. - Sastanak Tito-Čaušesku u Beogradu, reafirmisana vera u nemešanje u unutrašnje stvari drugih država (u vezi sovjetskih pritisaka na Čehoslovačku[15]).
- 3. 5. - Okupljanje studenata na pariskoj Sorbonne-i, protestuju zbog zatvaranja Univerziteta Nanterre prethodnog dana.
- 6. 5. - Maj 1968. u Francuskoj: Sukob policije i studenata u Parizu koji su protestovali zbog policijskog prisustva na Sorbonne-i.
- 9. 5. - Čehoslovački radio poziva Sovjete da ne ponavljaju intervenciju, kao u Mađarskoj 1956 (NYT).
- 10. 5. - Predstavnici SAD i Severnog Vijetnama se prvi put sastali u Parizu, razgovaraju o budućim mirovnim pregovorima.
- 10. 5. - Studenti i đaci dižu barikade oko Latinske četvrti u Parizu, sledeće noći je okršaj sa policijom.
- 12. 5. - Bitka za Kham Duc: severni Vijetnamci zauzeli američki logor i oborili transportni avion sa 156 ljudi, uglavnom južnovijetnamskih izbeglica.
- 12 - 15. 5. - Jugoslovenski ministar spoljnih poslova Marko Nikezić u Pragu, podržava čehoslovačku politiku.
- 13. 5. - Francuska: jednodnevni generalni štrajk, milion ljudi maršira Parizom; narednih dana se i radnici pridružuju protestima ("okupacije" fabrika).
- 16. 5. - Ronan Point: eksplozija plina na 18. spratu nove stambene zgrade u istočnom Londonu izaziva pad čitavog ugla zgrade - promene u propisima, gubitak poverenja u solitere.
- 17. 5. - Catonsvilleskih devetoro katoličkih aktivista zapalilo napalmom novačke dosijee u Catonsville, Maryland.
- 17. 5. - Kontejnerizacija: zaplovio American Lancer, prvi namenski građeni kontejnerski brod, kapaciteta 1210 TEU, prvi iz klase osam brodova.
- 18. 5. - Mošti cara Dušana prenete u crkvu Svetog Marka u Beogradu.
- 18. 5. - Filmski festival u Cannesu prekinut iz solidarnosti sa radnicima i studentima.
- 19. 5. - Izbori u Italiji: pobedili demohrišćani premijera Alda Mora (+ 9 mandata), uspešni i komunisti (+ 27).
- 19. 5. - Nigerijski građanski rat: Bijafranci opkoljeni zauzećem Port Harcourta, još veća glad.
- 20. 5. - Pokušaj obaranja François Duvaliera na Haitiju: stari bombarder B-25 pokušao da bombarduje predsedničku palatu, a grupa emigranata zauzela aerodrom kod Cap-Haïtiena.
- 22. 5. - U intervjuu za New York Times, predsednik Tito pozdravlja demokratizaciju u Čehoslovačkoj.
- 22. 5. - Kod Azora potonula američka nuklearna podmornica USS Scorpion, 99 mrtvih.
- 23. 5. - Eksplozija na železničkoj stanici u Beogradu, 14 povređenih (Ivan Jelić pogubljen 2. novembra).
- 29. 5. - Francuski predsednik Charles de Gaulle nakratko pobegao u Nemačku, gde se uverio u podršku armije (detalji otkriveni 1982).
- 29 - 30. 5. - XIV sednica CK SK Srbije. Dobrica Ćosić na sednici CK SK Srbije izjavio da se na Kosovu vrši teror nad Srbima i da kosovske vlasti ništa ne čine da bi to sprečile, kritikuje položaj Srbije u SFRJ; Istoričar Jovan Marjanović kritikuje stvaranje "veštačkih nacija" (Muslimani, Crnogorci)[16]; CK se ogradio od ovih stavova, ovaj događaj označio je početak Ćosićevog disidentstva. On i Marjanović će biti isključeni iz CK.
- 30. 5. - De Gol raspustio parlament - raspisivanjem novih izbora okončana pretnja revolucije u Francuskoj. Masovni kontramiting De Golovih pristalica u Parizu.
- 30. 5. - U Nemačkoj doneseni Vanredni zakoni (Notstandgesetze), čime su okončana specijalna ovlašćenja Savezničkih sila iz 1949, a vlada dobila mogućnost da uskrati građanske slobode tokom krize - nemirni studenti se protivili njihovom donošenju.
- proleće - Jaka prolećna suša u Jugoslaviji i okolnim zemljama - smanjeni prinosi u poljoprivredi[15].
Jun/Juni/Lipanj
- 1. 6. - Novoizgrađena Tvornica mineralnih gnojiva u Kutini, među deset najvećih u svijetu, udružuje se sa ranijom Tvornicom kemijskih proizvoda (čađara, vapnara, glinara)[17].
- 2. 6. - Uveče čarka između brigadista i studenata u blizini Studentskog grada u Beogradu, milicija interveniše.
- 3. 6. - Studentske demonstracije 1968. u Jugoslaviji: Studenti krenuli u stari deo Beograda, milicija ih presreće kod nadvožnjaka i prebija; Rezolucija studentskih demonstracija: protiv socijalne nejednakosti, nezaposlenosti, birokratije i lošeg stanja na univerzitetu.
- 3. 6. - Radikalna feministkinja Valerie Solanas upucala i ranila Andy Warhola.
- 4. 6. - Studenti u grupicama dolaze do svojih fakulteta širom Beograda, počinje štrajk, središte je na Filozofskom fakultetu. Među opštim zahtevima su: nezadovoljstvo zbog nejednakosti, nezaposlenosti, ometanja demokratije i samoupravljanja, zahtevaju se demokratizacija i slobode [18]. Univerzitet preimenovan u "Crveni univerzitet Karl Marks". Stevo Žigon igra monolog iz drame "Dantonova smrt".
- 4. 6. - Predsedništvo konferencije Saveza studenata Jugoslavije podržava većinu zahteva studenata i osuđuje brutalnost milicije i pisanje štampe (studente podržavaju i Predsedništvo i IK CK SK Srbije ali zahtevi "samo demokratskim putem").
- 5. 6. - Atentat na Roberta Kenedija, američkog senatora i kandidata na stranačkim izborima za predsedničku trku, tek što je pobedio u Kaliforniji (umro rano sledećeg dana).
- 7. 6. - Prvo, neplanirano, ubistvo izvršeno od baskijske separatističke grupe ETA: pripadnik Civilne garde ubijen prilikom provere dokumenata na putu, nakon čega je ubijen i počinilac Txabi Etxebarrieta (u akcijama 1968-2010. ubili su 820 ljudi, od čega 340 civila).
- 7. 6. - U danskom Billundu otvoren prvi tematski park Legoland.
- 7. 6. - Bolest Yushō u Japanu: prvi slučajevi ljudi otrovanih pirinčanim uljem sa dve hemijske supstance - umrlo 500 od 14.000 obolelih, ranije tokom godine stradalo je i 400.000 peradi.
- 9. 6. - Tito u TV obraćanju daje za pravo studentima. Donesene "Smernice" Predsedništva i IK CK SKJ o najvažnijim zadacima SK u razvijanju sistema društveno-ekonomskih i političkih odnosa. Studentski protest završen 11. juna.
- 5 - 10. 6. - U Italiji Evropsko prvenstvo u fudbalu: 1. Italija, 2. Jugoslavija 3. Engleska; finale Italija-Jugoslavija je igrano 8. juna (1:1) i konačno 10. juna (2:0).
- 12. 6. - Generalna skupština UN menja ime Jugozapadne Afrike u Namibija - zemlja je pod okupacijom Južne Afrike, a SWAPO se smatra predstavnikom naroda.
- 12. 6. - Prikazan film Rosemary's Baby.
- 12 - 14. 6. - Kancelar Willy Brandt u poseti SFRJ.
- 14. 6. - Dr. Benjamin Spock i još trojica osuđeni u Bostonu jer su pomagali izbegavanje regrutacije (presuda ukinuta 1969).
- 14. 6. - Asteroid 1566 Icarus prišao na 6.355.200 km od Zemlje, tj. 16,533 Mesečevih daljina - prvi asteroid osmatran radarom.
- jun - Kardinal Eugène Tisserant u 12-dnevnoj poseti Jugoslaviji.
- 17. 6. - Komunisti započinju novi ustanak u Maleziji (do 1989).
- 18. 6. - Operacija Šumava: redovni manevri Varšavskog pakta u Čehoslovačkoj, ali nekoliko sovjetskih divizija se nije povuklo nakon završetka 30. juna (otišli su 22. jula).
- 20. 6. - Austin Currie i dr. izbačeni iz kuće u Severnoj Irskoj, a koja je bila nepravilno dodeljena protestantkinji - prvo skretanje pažnje britanske javnosti na problem nejednakosti u pokrajini.
- 23. 6. - Na utakmici Boca Juniors – Club Atlético River Plate u stisci stradalo 74 ljudi.
- 23 i 30. 6. - Parlamentarni izbori u Francuskoj: degolistička Unija demokrata za Republiku odnela ubedljivu pobedu (354 od 487 mandata), socijalisti i komunisti prepolovljeni.
- 24. 6. - Tokom parade za Ivanjdan, praznik Kvebeka, separatisti izazvali nemire ispred tribine sa premijerom Trudeauom.
- 25. 6. - Posvećena Koptska pravoslavna katedrala u Kairu. Papa Pavao VI je pre ovoga predao česticu moštiju svetog Marka visokoj delegaciji koptske crkve.
- 26. 6. - Boninska ostrva, uključujući Iwo Jimu, vraćena Japanu nakon američke okupacije.
- 26. 6. - Šesti kongres Saveza sindikata Jugoslavije u Beogradu.
- 26. 6. - Atelje 212 gostuje u Njujorku: izvode "Razvojni put Bore Šnajdera" a 28. 6. "Kralja Ibija". Produkciju "Ko se boji Virdžinije Vulf" neki ocenili zanimljivijom od američkog originala[15]
- 27. 6. - U Čehoslovačkoj objavljen manifest Dvije tisuće riječi koji poziva na akciju u cilju obrane reformi - u Moskvi se nakon ovoga prvi put pominje "kontrarevolucija".
- 30. 6. - Prvi let Lockheed C-5 Galaxy, dugovekog transportnog aviona.
Jul/Juli/Srpanj
- 1. 7. - Stupa na snagu carinska unija zemalja Evropske ekonomske zajednice i uvođenje zajedničkih carinskih stopi prema ostatku sveta.
- 1. 7. - Ugovor o neširenju nuklearnog oružja otvoren za potpisivanje (na snazi od 1970).
- 3 - 11. 7. - 15. plenum SK Kosova i Metohije se zalaže za punu ravnopravnost albanskog jezika u pokrajini[19]. Donesene odgovarajuće rezolucije.
- 4. 7. - Alec Rose (59) završio samostalno jedrenje oko sveta nakon 354 dana.
- 5. 7. - Amerikanci napustili bazu Khe Sanh.
- 9. 7. - Eksplozija bombe potresla jugoslovensku i kubansku misiju pri UN.
- 10. 7. - Francuski premijer Georges Pompidou daje ostavku nakon šest godina, nasleđuje ga raniji ino. ministar Maurice Couve de Murville (Pompidou će biti predsednik 1969-74).
- 11. 7. - Eksplozija polivinila u Elektrohemijskom kombinatu Bitterfeld, sa 42 poginulih najgora industrijska nesreća u Istočnoj Nemačkoj.
- 12. 7. - U Hong Kongu zabeležen prvi slučaj gripa A, subtip H3N2, poznatog kao hongkonški grip - u avgustu proglašena pandemija, u septembru stiže do Evrope.
- 13. 7. - Bombaški napad u beogradskom bioskopu 20. oktobar - jedan poginuli, 75 povređenih.
- 14 - 15. 7. - Varšavski sastanak SSSR, Poljske, Mađarske, Istočne Nemačke i Bugarske: "Varšavsko pismo" je ultimatum upućen KP Čehoslovačke[20].
- 15. 7. - Čehoslovačka traži reviziju Varšavskog pakta: jednakost članica, rotaciju u komandi i zabranu korišćenja u političke svrhe.
- 15. 7. - Uspostavljena komercijalna avionska linija između Moskve i Njujorka.
- 17. 7. - Revolucija 17. jula u Iraku: oboren je predsednik Abdul Rahman Arif, vlast uzima irački ogranak partije Baas na čelu sa Ahmed Hassan al-Bakrom (predsednik do 1979), potpredsednik je Saddam Hussein (predsednik 1979-2003).
- 18. 7. - Osnovan Intel.
- 20. 7. - Vera Nikolić postigla svetski rekord na 800 metara u Londonu.
- 22. 7. - Pripadnici Narodnog fronta za oslobođenje Palestine oteli El Al Flight 426 London-Tel Aviv i odveli ga u Alžir - poslednji taoci su pušteni tek krajem avgusta.
- 23/24. 7. - Glenvillska pucnjava u Clevelandu, poginula po trojica policajaca i crnih nacionalista i jedan prolaznik, istovremeno počinju trodnevni neredi.
- 25. 7. - Enciklika Humanae Vitae - katolička crkva je protiv kontracepcije.
- 27. 7. - Kulturna revolucija: Mao poslao 30.000 radnika na pekinški univerzitet kako bi smirio sukob između frakcija Crvene garde - nekoliko radnika je poginulo, ali gardi je došao kraj[21].
- 26. 7. - Početak studentskog pokreta u Meksiku.
- 26. 7. - Velika Britanija zabranila je ulazak u zemlju članovima scientološke sekte osnovane u SAD.
- 26. 7. - Zakonom o pozorištima, posle 230 godina ukinuta cenzura pozorišnih komada u Ujedinjenom Kraljevstvu.
- 26. 7. - 2. 8. - 15. Filmski festival u Puli, Velika zlatna arena za film "Kad budem mrtav i beo"[22].
- 28. 7. - U Minneapolisu osnovan Američki indijanski pokret.
- 29. 7. - 1. 8. - Čehoslovačko-sovjetski sastanak u Čjerni.
- 30. 7. - Unutrašnji sukob u iračkoj vlasti: premijer Abd ar-Razzaq an-Naif prinuđen na ostavku, predsednik Al-Bakr preuzeo i premijersku poziciju.
- 31. 7. - Prva epizoda BBC-jeve komedije Dad's Army - 80 epizoda do 1977.
Avgust/August/Kolovoz
- 2. 8. - Prvo planirano ETA-ino ubistvo: policijski mučitelj Melitón Manzanas.
- 3. 8. - Sastanak u Bratislavi lidera Čehoslovačke i pet zemalja Varšavskog pakta. Bratislavska deklaracija ističe međusobnu solidarnost i očuvanje socijalizma. Petorica konzervativaca iz čs. politbiroa uručila "pozivno pismo" Brežnjevu, izgovor za invaziju (otkriveno 1992).
- 5. 8. - Mao Ce Dung šalje poruku radnicima na univerzitetu, naziva ih trajnim upravnicima obrazovnog sistema i poklanja im sanduk manga, koji će malo više od godinu dana biti religiozno obožavani u NR Kini[21].
- 7. 8. - Preko 2.000 mrtvih od poplave i posledične kolere u indijskoj državi Gudžarat.
- 8. 8. - Richard Nixon nominovan od republikanaca za predsedničke izbore. Sledi Južnu strategiju koja koristi protivljenje tog regiona rasnoj integraciji i drugim liberalnim politikama Džonsonove administracije.
- 8. 8. - Prištinska izdavačka kuća "Rilindja" sklopila sporazum sa firmom iz Tirane za uvoz knjiga, obrazovnih pomagala i muzičkih ploča.
- 9 - 11. 8. - Tito u poseti Pragu (poseta je odlagana od jula).
- 13. 8. - Neuspeli atentat na vojnog diktatora Grčke Jorgosa Papadopulosa, u organizaciji Aleksandrosa Panagulisa.
- 14. 8. - SFRJ dogovorila sa Svetskom bankom kredit od 16 miliona dolara za uvoz industrijske opreme - od 1949. SB je obezbedila 350 miliona dolara, prošlog marta dat je grant od 50 miliona dolara za prugu Beograd-Bar. Na svim nivoima (savezni, republički, opštinski, preduzeća) u SFRJ je uloženo dve milijarde dolara stranih zajmova, ne računajući stabilizacione kredite, pomoć posle rata i sl.[23].
- 16. 8. - Prvi test američke rakete UGM-73 Poseidon je i prvo lansiranje rakete sa broda.
- 17. 8. - Vijetnamski rat: pokrenuta i treća faza Tet ofanzive, borbe traju šest sedmica.
- 18. 8. - Odron bacio dva autobusa u japansku reku Hida, kod grada Kamigahara - 104 mrtvih.
- 20/21. 8. - Invazija Varšavskog pakta na Čehoslovačku: trupe Varšavskog pakta ušle u Čehoslovačku. Jugoslavija i Rumunija, mada članica pakta, osuđuju invaziju (Čaušesku drži govor na masovnom mitingu u Bukureštu).
- 22. 8. - Vlada SFRJ izražava krajnju zabrinutost zbog nelegalnog ulaska stranih trupa i okupacije Čehoslovačke, koji "predstavlja najgrublji vid gaženja suvereniteta i teritorijalnog integriteta jedne nezavisne zemlje, kao i direktno negiranje opšte-prihvaćenih principa međunarodnog prava i Povelje UN"[24]. Podignuta borbena gotovost[15] (kopanje rovova i pozivi na vojne vežbe narednih nedelja). U Beogradu danas organizovan protestni skup.
- 24. 8. - Francuska detonirala u Polineziji svoju prvu hidrogensku bombu (sada ih imaju sve stalne članice Saveta bezbednosti).
- 24. 8. - Severnoirska asocijacija ljudskih prava organizovala prvi protestni marš - policija ga zaustavila pre završetka, ali prošao je mirno.
- 25. 8. - Demonstracija na Crvenom trgu protiv invazije na Čehoslovačku - osmoro učesnika je odmah uhapšeno.
- 26. 8. - Objavljen singl Hey Jude, najuspešniji The Beatles-a.
- 26. 8. - Vođstvo ČSSR potpisalo Moskovski protokol - ideološko odricanje od Praškog proleća.
- 26. 8. - 6. 9. - Druga Latinoamerička episkopska konferencija u Medellínu: katolička crkva treba biti naklonjena opciji za siromašne (→ Teologija oslobođenja).
- 28. 8. - Demokratska nacionalna konvencija u Čikagu je nominovala potpredsednika Huberta Humphreya. Veliki okršaj policije i antiratnih demonstranata (The whole world is watching!).
- 28. 8. - John Gordon Mein je prvi američki ambasador ubijen na položaju, u Gvatemali - počinitelji su iz komunističkih Fuerzas Armadas Rebeldes.
- 28. 8. - Predsednik Čada François Tombalbaye zatražio pomoć od francuskih trupa zbog pobune u okrugu Tibesti.
- 29. 8. - U Oslu su se vjenčali prijestolonasljednik Harald od Norveške i Sonja Haraldsen. Kako bi ostvario ženidbu s građankom, princ je zaprijetio odricanjem od prijestolja.
- 31. 8. - 1. 9. - Dva snažna potresa u istočnom Iranu, više hiljada mrtvih.
Septembar/Rujan
- 1. 9. - Austrija je prva zapadna zemlja koja prima sovjetski gas.
- 4. 9. - Predsednik Republike Kongo Alphonse Massamba-Débat prinuđen na ostavku od strane vojske, sledi Marien Ngouabi (1969-77).
- 6. 9. - Svazilend nezavisan od V. Britanije.
- 7. 9. - Drugi talas feminizma: pokret Radikalne žene New Yorka protestuju protiv izbora za Miss Americe u Atlantic Cityju. Izveštava se da su paljeni brusthalteri, što postaje metafora tadašnjeg feminizma. Zasebno se bira i Miss Crne Amerike.
- 8. 9. - Rat iscrpljivanja: jako egipatsko granatiranje izraelskih položaja na Sueckom kanalu, 10 mrtvih.
- 11. 9. - Italija i Grčka uveravaju SFRJ da neće koristiti pritisak Varšavskog pakta za oživljavanje starih komplikacija.
- 11. 9. - Air France Flight 1611: avion pao u more ispred Nice - 95 mrtvih, među kojima i general René Cogny. Zvanični razlog je požar, ali pretpostavlja se da je avion pogođen raketom sa broda tokom vežbi.
- 13. 9. - Albanija napušta Varšavski pakt zbog invazije na Čehoslovačku (ne učestvuje aktivno još od 1962).
- 13. 9. - "Marš tišine", masovne demonstracije protiv vlade u Meksiko Sitiju.
- 14. 9. - Objavljena "Zagrebačka Biblija", prvi hrvatski prijevod Biblije tiskan u Hrvatskoj.
- 14 - 21. 9. - Sovjetska misija Zond 5 nosi životinje na orbitu oko Meseca.
- septembar? - Dozvoljena slobodna upotreba albanskih nacionalnih simbola na Kosmetu.
- 22. 9. - Posle četiri godine završena operacija prenošenja hramova u Abu Simbelu, na 65 metara višu poziciju iznad Nila.
- 23. 9. - Srušio se pješački most u Titogradu, šestoro mrtvih.
- 24. 9. - Na američkom CBS-u kreće 60 Minutes.
- 24. 9. - Predsednik SIV Mika Špiljak upozorava Bugarsku protiv teritorijalnih pretenzija i eventualnog napada - bugarska vlada zvanično demantuje to 28. 9.[25]
- 25. 9. - Eksplozija bombe u garderobi beogradske Glavne železničke stanice, više povređenih (takođe osuđen Miljenko Hrkač).
- 26. 9. - Članak u "Pravdi" formulira ono što je poznato kao Brežnjevljeva doktrina: državama Varšavskog pakta dopušten tek ograničen suverenitet.
- 27. 9. - Pošto je portugalski diktator António de Oliveira Salazar (vladao od 1933) povrijeđen 3. 9., naslijedio ga je Marcelo Caetano (posljednji premijer režima Estado Novo, do 1974).
- 29. 9. - Diktatura pukovnika u Grčkoj: plebiscitom potvrđen novi ustav. Garancije građanskih prava suspendovane do povratka civilne vlasti a izbori će biti održani kada se promeni mentalitet naroda.
- 29. 9. - Pierre Mulele, jedan od lidera Pobune Simbi, vratio se u DR Kongo namamljen Mobutuovim obećanjem amnestije - uhapšen je, mučen i pogubljen.
- 30. 9. - Boeing 747 predstavljen javnosti (prvi let sledećeg februara).
- 30. 9. - Završen železnički deo Nankinškog mosta preko Jangcea (kolski u decembru) - prvi veliki most izgrađen kineskom ekspertizom.
Oktobar/Listopad
- 1. 10. - Kod Pariza pronađeno telo Stevana Markovića, telohranitelja Alaina Delona - početak Afere Marković u koju će biti implicirani Delon i bivši premijer (i budući predsednik) Georges Pompidou.
- 1. 10. - Prikazana Night of the Living Dead.
- 2. 10. - Masakr u Tlatelolku: krvoproliće nad studentima i drugim demonstrantima u Meksiko Sitiju, možda stotine mrtvih.
- 3. 10. - Vojni udar u Peruu: predsednik Fernando Belaúnde Terry zbačen zbog nepopularnog naftnog sporazuma, dolazi levičarski general Juan Velasco Alvarado (do 1975, a Terry se vraća 1980-85).
- 5. 10. - Policija izbatinala demonstrante za ljudska prava u (London)Derry-ju, Severna Irska, što je jedan od trenutaka koji se smatra početkom 30-godišnjeg Sukoba u Sjevernoj Irskoj(The Troubles).
- 8. 10. - Započela duga operacija Sealords - američke i južnovijetnamske snage remete linije Viet Konga u delti Mekonga.
- 11 - 22. 10. - Misija Apollo 7 je prva sa posadom - provera komandnog/servisnog modula u niskoj Zemljinoj orbiti.
- 11. 10. - Vojni udar u Panami: Arnulfo Arias zbačen deset dana nakon početka mandata, Omar Torrijos dolazi na vlast sa kolegom, izgnanim sledeće godine, i ostaje lider zemlje do 1981.
- 11. 10. - U Njujorku prikazana Barbarella.
- 12. 10. - Ekvatorijalna Gvineja nezavisna od Španije, prvi predsednik Francisco Macías Nguema (do 1979).
- ca. 12. 10. - Vojni manevri blizu Varaždina, na njima učestvuju i nove dobrovoljačke jedinice[26], prethodnica Teritorijalne odbrane (zakon o tome je donet sledećeg februara).
- 12 - 27. 10. - XIX Olimpijske igre u Meksiku. Prije svega zbog nadmorske visine na kojima su se odvijale (2240 metara), postignuta su čak 34 svjetska rekorda. Učinak Jugoslavije: tri zlatne medalje (Miroslav Cerar, Đurđica Bjedov i vaterpolisti), tri srebrne (Đurđica Bjedov, rvač Stevan Horvat i košarkaši) i dve bronzane (bokser Zvonimir Vujin i rvač Branislav Simić).
- 16. 10. - "Pozdrav crne moći" dvojice crnih američkih atletičara na pobedničkom podiju.
- 16. 10. - Rodneyjevi nemiri na Jamajci: studenti i dr. protestuju zbog proterivanja gvajanskog prof. Waltera Rodneya.
- 17. 10. - Američki državni podsekretar Nicholas Katzenbach posetio Beograd - zabrinutost zbog sovjetskih pretnji[15], SAD podržavaju Jugoslaviju.
- 17. 10. - Prikazan film Bullitt sa Steve McQueenom.
- 18. 10. - John Lennon i Yoko Ono uhapšeni u Londonu zbog posedovanja kanabisa.
- 20. 10. - Jacqueline Kennedy, udovica ubijenoga američkog predsjednika J. F. Kennedyja, udala se za grčkog multimilijardera i brodovlasnika Onazisa.
- 20. 10. - Dick Fosbury osvojio u Meksiku zlato za skok uvis, upotrebom nove tehnike leđima napred (Fosbury Flop).
- 21. 10. - Masovne antiratne manifestacije blokirale tokijsku železničku stanicu Shinjuku.
- 22. 10. - Prikazan film Vixen!, prvi sa novim X rejtingom.
- 22. 10. - U SAD potpisan Zakon o kontroli oružja: zabranjena prodaja preko poštanske narudžbe.
- 24. 10. - Titov sastanak sa rukovodstvom AP Kosovo i Metohija - zabrinutost zbog sporog ekonomskog razvoja, podrška većoj autonomiji i potpunoj nacionalnoj jednakosti. Ovih dana su se dogodile i "nacionalističke manifestacije" albanskih studenata u Prizrenu, Peći i Suvoj Reci[27].
- 25. 10. - Led Zeppelin prvi put sviraju pod tim imenom.
- 26. 10. - U Münchenu ubijena trojica hrvatskih iseljenika, Mile Rukavina, Krešimir Tolj i Vid Maričić[28].
- 29. 10. - Na dražbi u pariškom hotelu Drouot za 885 njemačkih maraka prodan je pramen kose Napoleona Bonapartea koji mu je 1815. na Elbi odrezao sluga.
- 30. 10. - Iskrcavanje 120 severnokorejskih komandosa na severoistočnoj obali J. Koreje - neuspešan pokušaj izazivanja ustanka.
- 31. 10. - Na osnovu napretka na pariskim mirovnim pregovorima predsednik SAD Džonson obustavlja vazdušno, artiljerijsko i pomorsko bombardovanje Severnog Vijetnama od sutradan.
- 31. 10. - Operacija Šok: izraelski komandosi uništili most i oštetili branu i trafo stanicu u gornjem Egiptu.
- 31. 10. - Zatočeni Liu Shaoqi je i formalno smenjen s položaja predsednika NR Kine.
Novembar/Studeni
- 1. 11. - Sistem filmskih rejtinga MPAA zamenjuje tzv. Haysov kodeks iz 1930-tih.
- 3. 11. - Jak zemljotres pogodio Bar u Crnoj Gori, poginula jedna žena.
- 5. 11. - Predsjednički izbori u SAD: republikanski kandidat Richard Milhous Nixon 32 države i 301 elektor, demokrat Hubert Humphrey 13 država + DC i 191 elektor, George Wallace iz Američke neovisne partije 5 država i 46 elektora. Na izborima za Predstavnički dom i Senat većinu su zadržali demokrati, mada su izgubili nekoliko mjesta. Nixon je uspio približiti SAD Kini i SSSR-u te okončati vijetnamski rat.
- 5. 11. - Članak u albanskim novinama Zëri i Popullit ponovo napada "titoističke revizioniste".
- 7. 11. - Jugoslavija druga na 18. šahovskoj olimpijadi u švajcarskom Luganu (SSSR prvi).
- 8. 11. - Potpisana Bečka konvencija o drumskom saobraćaju (cestovnom prometu), na snazi od 1977.
- 9. 11. - Otkriven Bakićev Spomenik pobjedi naroda Slavonije u Kamenskoj na Papuku (miniran 1992); u Šušnjarima je Murtićev mozaik "Šušnjarska bitka".
- 10. 11. - "Bečejski vulkan": erupcije gasa na mestu bušotine[29] će potrajati nekoliko meseci - Tito ih je posmatrao sledećeg aprila[30].
- 11. 11. - Počela američka operacija Commando Hunt za prekidanje Ho Ši Minove staze (traje do 1972, bez uspeha).
- 11. 11. - Sultanat Maldivi postaju republika.
- 12. 11. - Osnovan Fakultet političkih nauka Univerziteta u Beogradu.
- 15. 11. - Konferencija ino. ministara NATO-a u Briselu: državni sekretar Dean Rusk kaže da su Jugoslavija i Austrija u jasnoj vezi sa sigurnosnim interesima alijanse - upozorenje Sovjetima.
- studeni - "Naši dani" zagrebačke Grupe 220 prvi je rock album u SFRJ.
- 17. 11. - Otvoren Paški most između kopna i otoka Pag.
- 18. 11. - Sekretar za narodnu odbranu Nikola Ljubičić izveštava skupštinu da će izdaci za odbranu u 1969. porasti na 7,31 milijardu dinara (585 miliona dolara), tj. 61% nacionalnog budžeta (NYT).
- 19. 11. - Izložba "Paul Klee. Slike, akvareli, crteži" u beogradskom Muzeju savremene umetnosti (do 12. januara).
- 19. 11. - Prvi predsednik Malija Modibo Keïta zbačen u vojnom udaru - poručnik Moussa Traoré je predsednik do 1991.
- 21 - 23. 11. - Šesti kongres SK Srbije, partija ima novo rukovodstvo - Marko Nikezić predsednik (ranije savezni sekretar ino. poslova), Latinka Perović sekretarica Izvršnog komiteta. Početak "liberalne" ere u SKSr. - naglašava se industrijski razvoj, modernizacija, tržište, nemešanje u poslove drugih republika.
- 22. 11. - Autobomba na jerusalimskoj pijaci Mahane Yehuda, 12 mrtvih.
- 22. 11. - Izdat album The Beatles, poznat i kao "Beli album".
- 22. 11. - Emitovana epizoda Star Trek-a Plato's Stepchildren sa međurasnim poljupcem.
- 24. 11. - "Zapaljiv" članak u albanskim novinama Zeri i Popullit: "Titoisti" su Makedoncima dali republiku a kosovskim Albancima samo pravo na zastavu[31].
- 25. 11. - Plovidbu završava znameniti britanski putnički brod "RMS Queen Elizabeth" da bi 1970. bio otegljen u Hong Kong i poslužio kao ploveće sveučilište, ali ne zadugo, jer je već 9. 1. 1972. izgorio.
- 27. 11. - U Prištini održane demonstracije na kojima su studenti albanske nacionalnosti tražili da Kosovo postane republika u okviru SFRJ; demonstracije i u Uroševcu, Gnjilanu, Podujevu, kao i zapadnoj Makedoniji; razbijaju se izlozi i prevrću automobili, poginuo jedan demonstrant, povređeno 10 pripadnika snaga reda.
- 28. 11. - Tenkovi i jedinice JNA sprečavaju demonstracije za albanski Dan zastave.
- 30. 11. - Titova konferencija za štampu u Jajcu: nema opasnosti od sovjetske invazije; napada i konzervativce i "ekstremno liberalne elemente", naročito oko Praxisa, Đilasu poručuje da bi bilo bolje da daje manje izjava tokom posete SAD.[32]
Decembar/Prosinac
- 2. 12. - CK SKJ podržao PK SK Kosova i Metohije i CK SK Srbije, uključujući aktivnosti protiv nedavnih izgreda.
- 3. 12. - Tzv. '68 Comeback Special - Elvis Presley se posle sedam godina vraća koncertima.
- 4. 12. - Predsednik Tito pustio u pogon nova postrojenja rafinerije nafte u Bosanskom Brodu.
- 5 - 7. 12. - Šesti kongres SK Hrvatske: podmlađeno rukovodstvo ali Vladimir Bakarić i Mika Špiljak su reizabrani za predsjednika CK odn. tajnika Izvršnog komiteta[33].
- 6. 12. - The Rolling Stones objavili album Beggars Banquet, s numerom Sympathy for the Devil.
- 9. 12. - Milovan Đilas dobio u SAD Nagradu slobode koju dodeljuje Freedom House.
- 9. 12. - The Mother of All Demos: Douglas Engelbart predstavlja u San Francisku NLS, pionirski sistem hiperteksta, kompjuterski miš i neke druge elemente moderne informatičke tehnologije.
- 9 - 11. 12. - Šesti kongres SK Slovenije, na čelu je France Popit.
- 12. 12. - Ustavna komisija Savezne skupštine odobrila predlog da se "Kosovo i Metohija" skrati u "Kosovo"[34].
- 12. - 14. 12. - Peti kongres SK Crne Gore: podmlađeno rukovodstvo, odbijen predlog da trećina članova nove partijske konferencije budu stalni članovi, za razliku od drugih republičkih saveza. Novi predsednik SKCG Veselin Đuranović[35].
- 13. 12. - Vojna diktatura u Brazilu: preds. Artur da Costa e Silva doneo AI-5 ("Ustavni akt br. 5") kojim počinje najtvrđi period vojne vladavine (do 1978).
- 15. 12. - U Sidneyu posvećena prva hrvatska crkva, Sv. Antuna Padovanskog u Summer Hillu.
- 18. 12. - Snima se scena rušenja mosta za film "Bitka na Neretvi" (ali upotrebljen snimak makete).
- 18. 12. - Prva sovjetska interkontinentalna raketa sa čvrstim gorivom RT-2 (SS-13 Savage) ulazi u službu.
- 20. 12. - Veruje se da je Zodiac Killer ubio prve dve žrtve.
- 22. 12. - Mao Tse-tung smatra da bi obrazovana urbana omladina u Kini trebala biti reedukovana na selu - početak pokreta "Gore u planine i dole u sela".
- 22. 12. - Venčali se David Eisenhower, unuk bivšeg predsednika, i Julie Nixon, kćerka izabranog.
- 24. 12. - Apollo 8 u orbiti oko Meseca: posada (Borman, Lovell, Anders) su prvi ljudi s druge strane našeg satelita. Snimljena je i fotografija Earthrise.
- 25. 12. - Privredno veće Savezne skupštine odbacilo amandman na ustav kojim bi se preoblikovala skupština (NYT).
- 26. 12. - Amandmani VII-XIX na Ustav SFRJ - dalje sužavanje saveznih ovlašćenja; autonomne pokrajine (sada "Socijalističke A. P.") su konstitutivni elementi federacije i imaju svoj Vrhovni sud i ustavne zakone. Naziv "Kosovo i Metohija" skraćen u "Kosovo".
- 26. 12. - Dvojica Palestinaca napala u Atini izraelski putnički avion, El Al Flight 253, jedan putnik ubijen.
- 28. 12. - Operacija Poklon: izraelske specijalne snage uništile 12 putničkih i dva kargo aviona na bejrutskom aerodromu.
- decembar-januar - Vrhunac pandemije hongkonškog gripa (kategorija 2, smrtnost manja od 0,5%).
Kroz godinu
- Uređen Spomen-park Dotrščina u Zagrebu.
- Izgrađen vojni aerodrom Željava kod Bihaća.
- Srpski patrijarh German izabran za jednog od šestorice predsednika Svetskog saveta crkava.
- Romani: "Memoari Pere bogalja" Slobodana Selenića i "Kad su cvetale tikve" Dragoslava Mihailovića (predstava po ovom drugom u JDP će biti zabranjena).
- Jamajka prva put uspostavila diplomatske odnose sa jednom istočnoevropskom zemljom - sa Jugoslavijom.
- Počinje Sahelska suša - prvi period do 1974, zatim '80-tih.
-
Glavna pošta u Beogradu 1968.
-
Tito u parku Bubanj
-
Bolivijski akreditivi
-
Prijem ministra Australije
1968. u temama
- Lideri SFRJ:
- Predsednik Republike: Josip Broz Tito
- Predsednik Saveznog izvršnog veća: Mika Špiljak
- Predsednik Savezne skupštine: Milentije Popović
- Televizija. TV serije: "Gorski car", "Kod Londona", "Maksim našeg doba", "Samci", "Spavajte mirno", "Parničari" (1967-68), "Prvoklasni haos", "Sačulatac" (1968-69), "Naše priredbe" (?), "TV Bukvar" ("Kika Bibić", 1968-69), "Zanati", "Dvogled" (1968-78) (TV Beograd); "Dnevnik Očenašeka", "Maratonci" (TV Zagreb).
- Neki domaći filmovi: "Podne", "Delije", "Višnja na Tašmajdanu", "Biće skoro propast sveta", "Uzrok smrti ne pominjati", "Imam dvije mame i dva tate" (→ Kategorija:Filmovi 1968.).
- Neka vozila uvedena 1968:
-
Peugeot 504 (Evropski auto godine 1969)
Rođenja
Januar/Siječanj
- 1. 1. - Davor Šuker, hrvatski nogometaš
- 2. 1. - Cuba Gooding Jr., američki glumac
- 5. 1. - DJ BoBo, muzičar, producent
- 12. 1. - Bogoljub Mitić - Đoša, glumac († 2017)
- 14. 1. - LL Cool J, reper
- 18. 1. - Dragana Mirković, srpska pjevačica
- 30. 1. - Felipe VI od Španjolske, kralj
Februar/Veljača
- 1. 2. - Lisa Marie Presley, pevačica († 2023)
- 2. 2. - Bojan Zulfikarpašić, francusko-srpski džez pijanista
- 2. 2. - Ivana Žigon, glumica
- 3. 2. - Vlade Divac, srpski košarkaš
- 7. 2. - Mark Tewksbury, kanadski plivač
- 12. 2. - Dijana Čuljak, novinarka
- 12. 2. - Josh Brolin, glumac
- 18. 2. - Molly Ringwald, glumica, pevačica
- 19. 2. - Radovan Jelašić, ekonomista, guverner NBS
Mart/Ožujak
- 2. 3. - Daniel Craig, glumac
- 4. 3. - Patsy Kensit, glumica
- 4. 3. - Kirijakos Micotakis, premijer Grčke
- 9. 3. - Youri Djorkaeff, glumac
- 15. 3. - Sabrina Salerno, pevačica
- 15. 3. - Milorad Ulemek Legija, komandant Crvenih beretki
- 17. 3. - Dragan Marinković Maca, glumac, TV ličnost
- 21. 3. - Jaye Davidson, britanski glumac
- 23. 3. - Damon Albarn, frontmen Blur-a
- 23. 3. - Fernando Hierro, fudbaler
- 27. 3. - Šako Polumenta, pevač
- 28. 3. - Ćana, pevačica
- 28. 3. - Oleg Novković, režiser
- 30. 3. - Celine Dion, pevačica
April/Travanj
- 3. 4. - Sebastian Bach, frontmen Skid Row
- 8. 4. - Patricia Arquette, glumica
- 11. 4. - Ljubinko Drulović, fudbaler, trener
- 17. 4. - Milanka Opačić, hrvatska političarka
- 19. 4. - Ashley Judd, američka glumica
- 19. 4. - Mswati III, kralj Svazilenda
- 23. 4. - Timothy McVeigh, terorist odgovoran za bombaški napad na Oklahoma City († 2001)
- 24. 4. - Hashim Thaçi, lider OVK, premijer Kosova
- 27. 4. - Cristian Mungiu, filmski režiser
- 29. 4. - Kolinda Grabar-Kitarović, predsjednica Hrvatske
- 30. 4. - T. T. Boy, glumac, producent
- 30. 4. - Senjanin Maglajlija, rukometaš, trener
Maj/Svibanj
- 1. 5. - Oliver Bierhoff, fudbaler
- 7. 5. - Traci Lords, glumica
- 8. 5. - Nevzet Nanić, komandir voda za specijalna dejstva "Gazije"
- 8. 5. - Ivan Mikulić, hrvatski pjevač
- 16. 5. - Maja Blagdan, hrvatska pjevačica
- 20. 5. - Milica Milša, glumica
- 23. 5. - Guinevere Turner, američka glumica i rediteljka
- 24. 5. - Suada Dilberović, prva žrtva opsade Sarajeva († 1992)
- 26. 5. - Frederik X, kralj Danske
- 28. 5. - Kylie Minogue, australska pjevačica
- 30. 5. - Zacarias Moussaoui, zaverenik
Jun/Juni/Lipanj
- 1. 6. - Jason Donovan, pevač
- 1. 6. - Mathias Rust, sleteo na Crveni trg
- 5. 6. - Michael MacLennan, kanadski scenarista i producent
- 8. 6. - Ivan Gavrilović, pevač
- 9. 6. - Nedeljko Bajić Baja, pevač
- 11. 6. - Alois, nasljedni princ Lihtenštajna
- 14. 6. - Yasmine Bleeth, glumica
- 17. 6. - Sandi Cenov, pjevač
- 20. 6. - Peter Paige, američki glumac i reditelj
- 26. 6. - Paolo Maldini, fudbaler
Jul/Juli/Srpanj
- 3. 7. - Ramush Haradinaj, oficir OVK, premijer Kosova
- 5. 7. - Alen Vitasović, hrvatski glazbenik
- 8. 7. - Thom Fitzgerald, američko-kanadski reditelj i scenarista
- 9. 7. - Paolo Di Canio, fudbaler, trener
- 12. 7. - Igor Marojević, srpski književnik
- 13. 7. - Robert Gant, američki glumac
- 24. 7. - Dragan Šutanovac, srpski političar
- 27. 7. - Maria Grazia Cucinotta, glumica
- 30. 7. - Robert Korzeniowski, atletičar
Avgust/August/Kolovoz
- 2. 8. - Stefan Effenberg, fudbaler
- 5. 8. - Marine Le Pen, francuska političarka
- 5. 8. - Colin McRae, reli vozač († 2007)
- 6. 8. - Zehra Bajraktarević, pjevačica
- 9. 8. - Gillian Anderson, američka glumica
- 9. 8. - Eric Bana, australski glumac
- 13. 8. - Zlatan Stipišić - Gibonni, hrvatski glazbenik
- 16. 8. - Slaviša Jokanović, srpski fudbaler
- 16. 8. - Mateja Svet, skijašica
- 25. 8. - Rachael Ray, TV kuvarica
Septembar/Rujan
- 1. 9. - Mohamed Atta, jedan od lidera napada 11. septembra († 2001)
- 4. 9. - John DiMaggio, glasovni glumac
- 7. 9. - Marcel Desailly, fudbaler
- 10. 9. - Guy Ritchie, filmski režiser
- 11. 9. - Slaven Bilić, hrvatski nogometaš i trener
- 13. 9. - Medina Džanbegović, bosanska pjesnikinja
- 15. 9. - Orsat Miljenić, pravnik, ministar RH
- 17. 9. - Anastacia, kantautorka
- 17. 9. - Tito Vilanova, fudbaler, trener († 2014)
- 18. 9. - Toni Kukoč, hrvatski košarkaš
- 19. 9. - Damir Urban, hrvatski pjevač
- 25. 9. - Will Smith, američki pjevač i glumac
- 25. 9. - Dražen Kutleša, zagrebački nadbiskup
- 28. 9. - Mika Häkkinen, finski vozač Formule 1
- 28. 9. - Naomi Watts, glumica
- 30. 9. - Anita Mančić, glumica
Oktobar/Listopad
- 2. 10. - Jana Novotná, teniserka
- 8. 10. - Zvonimir Boban, hrvatski nogometaš
- 12. 10. - Hugh Jackman, glumac
- 15. 10. - Didier Deschamps, fudbaler, trener
- 22. 10. - Shaggy, muzičar
- 25. 10. - Vesna Tominac Matačić, hrvatska glumica
- 26. 10. - Robert Jarni, hrvatski nogometaš
- 26. 10. - Josip Vranković, košarkaš
- 26. 10. - Nenad Radovanović, nastavnik Srednje zanatske škole
Novembar/Studeni
- 3. 11. - Aca Lukas, pevač
- 6. 11. - Igor Miklja, srpski novinar
- 7. 11. - Slađana Delibašić, pevačica
- 12. 11. - Branka Nevistić, TV voditeljka
- 18. 11. - Owen Wilson, američki glumac
- 22. 11. - Irina Privalova, atletičarka
Decembar/Studeni
- 2. 12. - Lucy Liu, američka glumica
- 3. 12. - Brendan Fraser, glumac
- 11. 12. - Fabrizio Ravanelli, fudbaler, trener
- 18. 12. - Rachel Griffiths, glumica
- 27. 12. - Dubravka Mijatović, glumica
Kroz godinu
- Joško Tomičić, hrvatski pjevač († 2000.)
- Ksenija Janićijević, glumica
- Jasna Žalica, glumica
Smrti
Januar/Siječanj – Mart/Ožujak
- 6. 1. - Drago Perović, liječnik i anatom (* 1888)
- 7. 1. - Mario Roatta, italijanski general (* 1887)
- 9. 1. - Anka Jelačić, hrvatska operna pjevačica (* 1909.)
- 10. 1. - Vuka Kostić, srpska glumica (* 1891)
- 2. 2. - Ivan Ribar, predratni i posleratni političar (* 1881)
- 4. 2. - Neal Cassady, lik sa Beat scene (* 1926)
- 8. 2. - Maga Magazinović, prva žena novinar u Srbiji (* 1882)
- 11. 2. - Ilija Milkić, član III Internacionale (* 1884)
- 20. 2. - Srđan Budisavljević, bivši kraljevski namesnik (* 1884)
- 20. 3. - Carl Theodor Dreyer, filmski režiser (* 1889)
- 20. 3. - Charles Chaplin, Jr., glumac (* 1925)
- 27. 3. - Jurij Gagarin, kosmonaut, pilot (* 1934.)
- 27. 3. - Todor Manojlović, dramski pisac (* 1883)
- 29. 3. - Lazar Vozarević, slikar (* 1925)
April/Travanj – Jun/Lipanj
- 1. 4. - Ljev Landau, fizičar, nobelovac (* 1908)
- 4. 4. - Martin Luther King, aktivista za ljudska prava, nobelovac za mir (*1929.)
- 5. 4. - Božidar Maslarić, društveno-politički radnik, narodni heroj (* 1895)
- 7. 4. - Jim Clark, vozač F1 (* 1936)
- 12. 4. - Pelagija Belousova, prva supruga Josipa Broza (* 1904)
- 20. 4. - Milutin Radovanović, zoolog, akademik SANU (* 1900)
- 20. 4. - Soraya Tarzi, bivša kraljica-supružnica Afganistana (* 1899)
- 22. 4. - Milorad Panić-Surep, srpski pisac (* 1912)
- 25. 4. - Robert Jean Ivanović, kipar (* 1889)
- 25. 4. - Hyazinth Graf Strachwitz, nemački general (* 1893)
- 29. 4. - Lav Mirski, hrvatski dirigent (* 1893.)
- 28. 5. - Kees Van Dongen, francuski slikar nizozemskog podrijekla (* 1877.)
- 1. 6. - Helen Keller, američka književnica i aktivistica gluvo-slepih (* 1880.)
- 4. 6. - Dorothy Gish, glumica (* 1898)
- 6. 6. - Robert F. Kennedy, američki političar (* 1925)
- 6. 6. - Randolph Churchill, britanski političar (* 1911)
- 11. 6. - Ivan Ribar, bivši predsednik Skupštine Kraljevine SHS i Prezidijuma FNRJ (* 1881)
- 14. 6. - Salvatore Quasimodo, talijanski pjesnik i prevoditelj, nobelovac (* 1901)
- 16. 6. - Vera Đukić, srpska glumica (* 1928)
- 18. 6. - Adela Milčinović, književnica (* 1879)
- 25. 6. - Ante Šercer, hrvatski liječnik (*1896.)
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
- 5. 7. - Josip Berković, bivši hrvatski političar (* 1885)
- 9. 5. - Rudolf Bićanić, ekonomist, gospodarski povjesničar (* 1905)
- 20. 7. - Vojislav Jovanović Marambo, književnik, diplomata (* 1884)
- 27. 7. - Lilian Harvey, anglo-nemačka glumica (* 1906)
- 28. 7. - Otto Hahn, njemački fizičar, nobelovac (* 1879)
- 3. 8. - Konstantin Rokosovski, maršal SSSR i Poljske (* 1896)
- 4. 8. - Milan Sachs, operni dirigent i skladatelj (* 1884)
- 19. 8. - George Gamow, fizičar, kosmolog (* 1904)
- 21. 8. - Ratko Sofijanić, general-pukovnik JNA, narodni heroj (* 1915)
- 29. 8. - Jovan Stefanović Kursula, operski pevač (* 1900)
- 23. 9. - Pio iz Pietrelcine, fratar, mistik, svetac (* 1887)
- 24. 9. - Branislav Sekulić, fudbaler, trener (* 1906)
- 25. 9. - Cornell Woolrich, američki pisac (* 1903)
- 29. 9. - Paulo Radmilovic, vaterpolista, plivač (* 1886)
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
- 2. 10. - Marcel Duchamp, slikar, skulptor (* 1887)
- 22. 10. - Vladimir Turina, hrvatski arhitekt (*1913.)
- 27. 10. - Lise Meitner, fizičarka (* 1878)
- 1. 11. - Dragutin Saili, društveno-politički radnik (* 1899)
- 7. 11. - Béla Hamvas, književnik, filozof (* 1897)
- 23. 11. - Stjepan Debeljak Bil, društveno-politički radnik, narodni heroj (* 1908)
- 25. 11. - Upton Sinclair, književnik (* 1878)
- 25. 11. - Radoje Ljutovac, artiljerac iz Prvog svetskog rata (* 1887)
- 28. 11. - Enid Blyton, spisateljica za decu (* 1897)
- 12. 12. - Tallulah Bankhead, američka glumica (* 1902)
- 15. 12. - Stanislav Krakov, stari četnik, umetnik, novinar (* 1895)
- 20. 12. - John Steinbeck, književnik, nobelovac (* 1902)
- 20. 12. - Max Brod, novinar, pisac (* 1884)
- 30. 12. - Trygve Lie, prvi generalni sekretar UN (* 1896)
Kroz godinu
- Miloš Moskovljević, lingvista, filolog, političar (* 1884)
- Dragiša Stojadinović, stari četnik, sportista, političar, filmski snimatelj (* 1886)
Nobelova nagrada za 1968. godinu
- Fizika: Luis Alvarez (odlučujući doprinosi fizici elementarnih čestica, naročito otkriće velikog broja rezonantnih stanja, omogućeno njegovim razvijanjem tehnike upotrebe vodonične mehurne komore i analize podataka)
- Kemija: Lars Onsager (otkriće recipročnih relacija s njegovim imenom, koje su fundamentalne za termodinamiku nepovratnih procesa)
- Fiziologija i medicina: Robert W. Holley, Har Gobind Khorana i Marshall W. Nirenberg (tumačenje genetske šifre i njene funkcije u sintezi proteina)
- Književnost: Yasunari Kawabata (narativno majstorstvo, koje s velikom osećajnošću izražava suštinu japanskog uma)
- Mir: René Cassin (učešće u sastavljanju Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima)
Reference
- ↑ 1968: The year Japan truly raised its voice. japantimes.co.jp
- ↑ "Yugoslav Youth Congress Aftermath", 20 February 1968. [Electronic record] HU OSA 300-8-3-10170; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ BULGARIAN VIEWS ANGER YUGOSLAVS; Classification as a Western Country Is Resented. nytimes.com FEB. 18, 1968
- ↑ Ahmed Abdalla (2008). The Student Movement and National Politics in Egypt, 1923-1973. American Univ in Cairo Press. str. 149–. ISBN 978-977-416-199-5.
- ↑ World Communist Summit: CQR. library.cqpress.com
- ↑ "Yugoslav Security Service to Get Parliamentary Control", 20 March 1968. [Electronic record] HU OSA 300-8-3-10153; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ "Yugoslav Parliament Discusses Assuming Control over Military Intelligence", 18 March 1968. [Electronic record] HU OSA 300-8-3-10154; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ "Bus Crash Toll Heavy", Ottawa Journal, March 18, 1968, p5
- ↑ "Nationalist Excesses in the Kosovo-Metohia Region", 30 May 1968. HU OSA 300-8-3-10244; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ Yugoslavs Protesting War Battle Before U.S. Library. nytimes.com APRIL 7, 1968
- ↑ The Action Program of the Czechoslovak Communist Party[mrtav link]. (PDF) parevo.eu
- ↑ "First Contracts for Foreign Capital Investments in Yugoslavia Signed", 25 April 1968. [Electronic record] HU OSA 300-8-3-10134; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ Belgrade Grand Prix 1968 ETCC - round 4.touringcarracing.net
- ↑ Sabrina Ramet, Tri Jugoslavije...
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 Collier's Year Book za 1968 (Microsoft Encarta 2004)
- ↑ "Serbian Central Committee Clashes over Nationality Problem", 3 June 1968. HU OSA 300-8-3-10243; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ Petrokemija d.d. Kutina - Povijest tvrtke. petrokemija.hr (pristup. 16.7.2016)
- ↑ Ljudski je uživati, zar ne? PDF
- ↑ "Kosovo-Metohia Plenum Demands Language Equality", 24 July 1968 [Electronic record]. HU OSA 300-8-3-183; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest. [12.4.2018]
- ↑ Jarom¡r Navr til (1 January 1998). The Prague Spring 1968: A National Security Archive Documents Reader. Central European University Press. str. 234–. ISBN 978-963-9116-15-3.
- ↑ 21,0 21,1 Marks, Ben (February 18th, 2013). The Mao Mango Cult of 1968 and the Rise of China's Working Class. collectorsweekly.com (pristup. 12.2.2016.)
- ↑ 15. Pulski filmski festival Arhivirano 2020-08-12 na Wayback Machine-u. arhiv.pulafilmfestival.hr
- ↑ "World Bank Helps Yugoslav Economic Development", 19 August 1968. HU OSA 300-8-3-10201; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ Bajec, Dolničar, 1981, str. 237
- ↑ "Is Yugoslavia's Military Alliance with Greece and Turkey Still Legally Valid?", 30 September 1968. HU OSA 300-8-3-10298; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ "Yugoslavia Prepared to Wage All-out People's War in Case of an Attack", 26 November 1968. HU OSA 300-8-3-10274; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ "Nationalist Manifestations in Kosovo-Metohia with Grave Political Connotations", 29 October 1968. HU OSA 300-8-3-10288; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ Devetorica slovenskih udbaša usred Münchena ubili trojicu Hrvata. dnevno.hr 19. prosinac 2015.
- ↑ Zabetonirana bušotina iz koje je šikljao gas. rtv.rs. 01. april 2012.
- ↑ Posmatranje erupcije "Bečejskog vulkana". foto.mij.rs
- ↑ "Inflammatory Albanian Editorial Precedes Nationalist Demonstrations in Prishtina", 29 November 1968. HU OSA 300-8-3-10273; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ "Tito Backs down at Press Conference", 2 December 1968. HU OSA 300-8-3-10272; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ "After the Croatian Party Congress", 10 December 1968. HU OSA 300-8-3-10267; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ "Serbian and Kosovar Officials Examine Kosovo's Problems", 16 December 1968. HU OSA 300-8-3-10265; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- ↑ "Montenegrin Party Congress Approves and Top Yugoslav Party Leader Defends Rejuvenation", 17 December 1968. HU OSA 300-8-3-10263; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.
- Literatura
- Milan Bajec, Ivan Dolničar (1981). Jugoslavija 1941-1981, Beograd: Eksport pres.
Spoljne veze
- Grlom u jagode 1968, YouTube
- Osa Archivum Catalog - Subject Geographical Term: Yugoslavia; Creation Date: 1968[mrtav link]
- Yugoslav Foreign Policy to be Decentralized Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, Slobodan Stanković, Open Society Archives - Radio Free Europe
- Yugoslav Theoreticians Discuss a Multi-Party Communist System Arhivirano 2016-03-09 na Wayback Machine-u, Slobodan Stanković, OSA-RFE
- Following Student Unrest in Yugoslavia Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE
- Yugoslav Trade Unions Fight for More Independence Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, Zdenko Antić, OSA-RFE
- Is Yugoslavia's Military Alliance with Greece and Turkey Still Legally Valid? Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE
- Tito and Colleagues Sharply Condemning Russian Invasion of Czechoslovakia Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE
- Leading Marxist Philosophers Protest Against the Invasion of Czechoslovakia Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, Z. Antić, OSA-RFE
- The Serbian Party in Extremis Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u (?), S. Stanković, OSA-RFE
- More Liberals Proposed For the New Yugoslav Party Leadership Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, Z. Antić, OSA-RFE
- Yugoslav Press Discussing Polish Events Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, OSA-RFE
- Hungary, Rumania and Czechoslovakia Discussed by Yugoslav Press Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE
- Yugoslavia Still Opposing Budapest Conference Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE
- The Western CPs and the Prague Spring: The Impact of an Invasion Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u (1978), Kevin Devlin, OSA-RFE
- A Yugoslav Poem Against the Berlin Wall Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE
- Macedonian Central Committee Discusses National Minority Problems Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, Z. Antić, OSA-RFE
- Serbian and Kosovar Officials Examine Kosovo's Problems Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, OSA-RFE
- Belgrade Paper Decrying Polish Anti-Yugoslav Propaganda in Czechoslovakia Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE
- Zagree Weekly Attacks Gomulka; Borba Claims Gomulka's Pro-Soviet Line Disliked by People Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE
- Yugoslav Press Continuing Anti-Invasion Campaign; Polish Leaders Charged with Inconsistency Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, OSA-RFE
- "Praxis" People Accused of Being American Agents Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE
- Croat Party Functionary Attacks Cardinal Seper over Church Activities Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE
- the "2000 Words" Open New Era in Czechoslovakia Belgrade Daily Says Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE
- Conditions for Stalin's Personality Cult Were Created in Lenin's Lifetime, Yugoslav Professor Claims Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE
- Twenty Years of the Yugoslav Party's Withering Away Arhivirano 2011-08-17 na Wayback Machine-u, S. Stanković, OSA-RFE