Izvorni kod stranice Jovan Tomašević

{{Heroj M
|didaskalija=JOVAN TOMAŠEVIĆ
| slika = Jovan Tomasevic.JPG
| opis_slike=Jovan Tomašević
| datum_rođenja =[[13. februar]] [[1892]].
| mesto_rođenja =[[Crmnica]], kod [[Gornji Brčeli|Gornjih Brčela]]
| država_rođenja =<br />{{zastava|Knjaževina Crna Gora}}
| datum_smrti =[[3. april]] [[1924]]. ('''32''' god.)
| mesto_smrti =[[Cetinje]]
| država_smrti =<br />{{zas|Kraljevina Jugoslavija}} [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevina SHS]]
| otac = 
| majka = 
| supružnik = 
| deca = 
|profesija=[[pravo|pravnik]]
|KPJ= [[1919]].
|rat=[[Prvi balkanski rat]] <br />[[Prvi svetski rat]]
|služba=[[Istorija Vojske Crne Gore|Vojska Kraljevine Crne Gore]]
}}
'''Jovan Tomašević''' ([[1892]]—[[1924]]) bio je [[pravo|pravnik]] i organizator [[Savez komunista Jugoslavije|komunističke partije]] u [[Crna Gora|Crnoj Gori]].

== Biografija ==
Rođen je [[13. februar]]a 1892. godine u selu  [[Gornji Brčeli]] u [[Crmnica (oblast)|Crmnici]]. Gimnaziju je učio u [[Cetinje|Cetinju]], [[Sremski Karlovci|Sremskim Karlovcima]] i [[Beograd]]u, gde je maturirao i upisao [[Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu|Pravni fakultet]].

Bio je aktivan u redovima studentske omladine koja je vodila borbu protiv autokratskog režima knjaza [[Nikola I Petrović|Nikole]]. Tada je u vezi s tzv. Bombaškom aferom [[1907]]. protiv knjaza Nikole bio osuđen u odsustvu na deset godina robije. Dobio je amnestiju [[1910]]. godine povodom proglašenja Crne Gore kraljevinom, nakon čega vratio se kući i učestvovao je u [[Prvi balkanski rat|Prvom balkanskom ratu]] kao borac. Tada je radio kao učitelj u Gornjim Brčelima.

[[Jul]]a [[1914]]. godine, bio je mobilisan u [[Istorija Vojske Crne Gore|Crnogorsku vojsku]], a nakon austrougarske okupacije Crne Gore, prebacio se preko [[Albanija|Albanije]] u [[Marselj|Marsej]]. Tamo je neko vreme bio zaposlen kao fizički radnik u fabrici, a [[1918]]. diplomirao je prava na Univerzitetu u [[Poatje]]u. Srpska vlada mu je ukinula stipendiju zbog podrške [[Oktobarska revolucija|Oktobarskoj revoluciji]].<ref name=Montenegro/> Za vreme trogodišnjeg boravka u [[Francuska|Francuskoj]], Tomašević se bliže upoznao sa ciljevima i suštinom borbe za prava [[radnička klasa|radničke klase]], čiji je i sam bio pripadnik tokom boravka u Francuskoj.

Početkom [[1919]]. godine vratio se u Crnu Goru, gde se angažovao na stvaranju socijalističkih organizacija, koje su preko delegata bile zatim predstavljene na [[Prvi osnivački kongres SRPJ(k)|Osnivačkom kongresu SRPJ(k)]] 1919. godine u Beogradu. Kada je [[4. april]]a [[1920]]. godine bio formiran Pokrajinski komitet KPJ za Crnu Goru, Tomašević je postao njegov prvi predsednik.

Protivio se načinu na koji je Crna Gora bila prisajedinjena u novu državu, ali je u načelu podupirao i držao neophodnom potrebu za zajedničkom državom [[Južni Sloveni|Južnih Slovena]].<ref name=Montenegro>[http://www.montenegro.org.au/lukamarkovic1.html Montenegro Crna Gora Montenegro], Pristupljeno 28. 3. 2013.</ref>

Na [[Izbori za Ustavotvornu skupštinu Kraljevine SHS 1920.|izborima za Ustavotvornu skupštinu]] 1920. godine, bio je nosilac liste KPJ za Crnu Goru, na kojoj je izabran sa još trojicom kandidata za poslanika. Tada je lista KPJ u Crnoj Gori osvojila 11 000 od ukupno 28 000 glasova.

Posle donošenja [[Obznana|„Obznane“]] i zabrane delovanja KPJ, Tomašević je mnogo doprineo preorijentisanju KPJ u Crnoj Gori na rad u ilegalnim uslovima, na povezivanju ilegalnog rada s legalnim i razvio široku delatnost u okviru [[Nezavisna radnička partija Jugoslavije|Nezavisne radničke partije Jugoslavije]]. Tada je radio kao advokat u Cetinju, ali je stalno bio pod prismotrom policije zbog ilegalnog rada.

Pisao je u radničkim listovima i časopisima, te ostavio u rukopisu studiju o crnogorskom nacionalnom pitanju.

Umro je [[3. april]]a 1924. godine u Cetinju od [[tuberkuloza|tuberkuloze]] i posledica policijskog nasilja.

== Nasleđe ==

{{izdvojeni citat|Od komunista sam poznavao samo neku braću Ćufka sa Cetinja. Bili su pekari, a komunisti od devetsto osamnaeste. Svakoga Prvog maja, sa crvenim karanfilima, odlazili su na grob Jovana Tomaševića, osnivača Komunističke partije Crne Gore. Tada bi ih redovno hapsili, držali dva - tri dana u zatvoru i puštali.<ref name="Ćuruvija">[http://www.partijarada.org/Arhiv/IB-JVD.pdf Slavko Ćuruvija: Ja, Vlado Dapčević]</ref>|[[Vlado Dapčević]]}}

U godinama nakon smrti, na njegovom grobu su se skupljali komunisti u Crnoj Gori.<ref name="Ćuruvija"/>

Nakon [[Drugi svetski rat|Drugog svetskog rata]], njegova rodna kuća je uređena u memorijalni muzej.<ref>[http://www.barinfo.me/text.php?kategorija=11&id=99 BARinfo - Spomenici kulture: Kuća Jovana Tomaševića, XIX vijek] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120512081718/http://www.barinfo.me/text.php?kategorija=11&id=99 |date=2012-05-12 }}, Pristupljeno 28. 3. 2013.</ref> Nekoliko škola u Crnoj Gori nosi ime po njemu. Jedna od ulica u centru [[Podgorica|Podgorice]] nosi njegovo ime, a u blizini se nalazi i njegov spomenik.   Ime i prezime Jovana Tomasevica nosio je i radio/klub na Cetinju sa pozivnim znakom YU6ATU, današnji 4O6ATU.

== Reference ==
{{reflist|2}}

== Literatura ==
{{portal|RRPJ}}
* ''[[Enciklopedija Jugoslavije]]'' (knjiga osma). „Jugoslavenski leksikografski zavod“, Zagreb 1971. godina.

{{Lifetime|1892|1924|Tomašević, Jovan}}

{{Normativna kontrola}}

[[Kategorija:Biografije, Bar]]
[[Kategorija:Biografije, Balkanski ratovi]]
[[Kategorija:Crnogorski komunisti]]
[[Kategorija:Srpski advokati]]
[[Kategorija:Socijalisti]]
[[Kategorija:Političari Kraljevine Jugoslavije]]
[[Kategorija:Ličnosti radničkog pokreta Jugoslavije]]