Izvorni kod stranice Albi

{{Naseljeno mesto u Francuskoj2
| mesto = Albe
| originalni_naziv = Albi
| slika =  
| opis_slike = 
| grb = Blason ville fr Albi (Tarn).svg
 | država = {{FRA}}
| region = [[okcitanski]] 
| departman =  tarn
| prefektura =  Albi
| kanton = Vile
| gšir =  
| gduž =  130
| maksimalna_nadmorska_visina =  
| minimalna_nadmorska_visina = 
| površina-km =  
| površina-he =  
| stanovništvo        =  
| godina_stanovništvo = 2011-01-01
| gustina = 1111,14
| predsednik = 
| vreme_službovanja = 
| INSEE = 67003
| poštanski kod = 67220
}}

'''Albi''' ([[okcitanski]]) je [[grad]] na jugu [[Francuska|Francuske]] u departamentu [[Tarn (departman)|Tarn]] u pokrajini [[Midi-Pyrénées]]. Nalazi se na rijeci [[Tarn (rijeka)|Tarn]], oko 85&nbsp;km sjeveroistočno od [[Toulouse]]a u južoj Francskoj. Okrug Albi je središte 6 [[kanton]]a, 18 [[opština|općina]], s populacijom od 67.729 stanovnika.
{{Široka slika|Albi panorama morning Wikimedia Commons.jpg|800px|Panorama grada|40%|left}}
Grad je od 13. stoljeća bio sjedište [[nadbiskupija|Nadbiskupije]] Albi (''Albi-Castres-Lavaur''), čije građevine oko [[katedrala|katedrale]] u središtu grada čine episkopalni grad koji je 2010. godine upisan na [[UNESCO]]-v [[lista mjesta svjetske baštine u Evropi|popis mjesta svjetske baštine u Europi]].
[[Datoteka:Albi.jpg|thumb|lijevo|Plan grada Albi iz 1914. god.]]
== Povijest ==
Prva naselja u Albi su nastala u [[brončano doba|brončanom dobu]] (3.000-600. pne.), a nakon što su ga od [[Gali|Gala]] osvojili [[Antički Rim|Rimljani]] 51. pne., mjesto se u doba [[Rimsko Carstvo|Rimljanja]] zvalo ''Civitas Albiensium'', tj. prostor Albiga, Albigeoisa.

God. 1040., Albi je proširen na drugu stranu rijeke izgradnjom Starog mosta (''Pont Vieux''), i grad je rastao zahvaljujući trgovinskoj razmjeni. U gradu su tijekom [[12. vijek|12.]] i [[13. vijek|13.]] stoljeća su [[Katari]] (heretici koji su razvili svoj oblik kršćanstva) imali jedno od svojih glavnih središta. God. 1208., [[papa]] i francuski kralj su poduzeli [[Albingeški križarski rat]] koji je okončao potpunim unštenjem Katara, a područje koje je do tada bilo gotovo neovisno anektirala je [[Francuska]].

Po okončanju progona Katara, biskup Bernard de Castanet je koncem 13. stoljeća završio biskupski dvor ''Palais de la Berbie'' koji je izgledao poput utvrde jer je još uvijek bilo nezadovoljnih potomaka Katara. On je započeo i gradnju Katedrale sv. Cecilije (''Cathédrale Sainte-Cécile d'Albi'') 1282. godine. Grad je ponovno počeo napredovati, uglavnom zahvaljujući uzgoju biljke ''Isatis tinctoria'' koja se koristi za bojanje tkanina. Bogate renesansne vile svjedoče o bogatstvu trgovaca [[pastel]]ama.

Albi je sačuvao bogatu arhitektonsku baštinu iz različitih povijesnih razdoblja, a i opsežna restauratoracija je u tijeku kako bi četvrti od opeke zasjale starim sjajem.

== Znamenitosti ==
{{UNESCO-svjetska baština
| ime mjesta = Episkopalni grad Albi
| image =(Albi) North views of the Ste Cécile Cathedral and the Old Bridge.jpg
| godina = [[2010]]. <small>(34. zasjedanje)</small>
| vrst baštine = Kulturno dobro
| mjerilo = iv, v
| ugroženost = ne
| poveznica = http://whc.unesco.org/en/list/1337
 {{flagcountry|FRA}} 
}}
Albi je iznikao oko biskupskog grada koji čine zgrade oko Katedrale sv. Cecilije na površini od oko 63 hektara. Građevine su uglavnom građene od crvene, tzv. [[Languedoc]] opeke, i ukrašene su emajliranim pločicama.

[[Gotička arhitektura|Gotička]] Katedrala sv. Cecilije (''Cathédrale Sainte-Cécile d'Albi'') se gradila od 1282. do 15. stoljeća i tada je bila najveća građevina od opeke na svijetu<ref>Holly Hayes, [http://www.sacred-destinations.com/france/albi-cathedral ''Albi Cathedral''] na sacred-destinations.com {{en icon}}</ref>. Odlikuje se velikim kontrastom škrtom utvrbenom vanjštinom i raskošno dekoriranom unutrašnjošću. Ova masivna građevina od opeke je izgrađena kao vizualno svjedočenje kršćanstva kao prkos katarskoj herezi i ukrašena je tijekom stoljeća. Najpoznatiji ukrasi su portal (Dominique de Florence), 78 m visoki zvonik, baldahin nad ulazom (1515.-1540.) i oltarna pregrada koja je zapravo gotički filigranski rad u kamenu sa skupinama višebojnih skulptura (više od 200 figura) [[Burgundija|burgundijskih]] radionica iz [[Cluny]]ja.

Biskupska palača ''Palais de la Berbie'' je starija od [[Avignonska palača|Avignonske palače]] i jedan je od najbolje sačuvanih [[palata|dvoraca]] u Francuskoj. Dovršena je u 13. stoljeću, a ime joj potječe od okcitanske riječi "Bisbia", što znači "Biskupska". Danas je pretvorena u Muzej [[Toulouse-Lautrec]]. U muzeju se nalazi više od 1000 njegovih djela, uključujući i 31 slavni umjetnikov [[poster]]; to je najveća kolekcija djela [[Henri de Toulouse-Lautrec|Toulouse-Lautreca]] na svijetu.

Stari most (Pont Vieux) izgrađen od kamena 1035. godine, a kasnije obložen opekom, je još uvijek u uporabi. Dug je 151 metar, a čini ga osam lukova. U 14. stoljeću utvrđen je i ojačan s pokretnim mostom i tornjem na obali.

U Albiju je također poznata i srednja škola ''Lycée Lapérouse'', čijih je oko 500 učenika smješteno u prostorijama starog samostana.
<gallery>
file:Albi cathedral - outdoor view.jpg|<center>Katedrala sv. Cecilije
file:Albi Cathedral Choir nonHDR Wikimedia Commons.jpg|<center>Unutrašnjost katedrale s oltarnom pregradom
file:Église Notre Dame de la Drèche.jpg|<center>Katedrala naše Gospe (''Notre Dame de la Drèche'')
file:Albi palais berbie.JPG|<center>Biskupska palača
(Albi) Au Salon de la rue des Moulins - Henri de Toulouse-Lautrec 1894 MTL.inv180( small).jpg|<center>[[Henri de Toulouse-Lautrec]], ''Salon u Rue des Moulins'', 1894., ulje na platnu, 111,5 × 132,5&nbsp;cm, Albi.
file:P1010575Albi.JPG|<center>Ulica u starom gradu
</gallery>

== Gradovi prijatelji ==
Albi ima ugovore o partnerstvu sa sljedećim gradovima:
* {{ZD|ŠPA}} [[Girona]], [[Španija|Španjolska]]
* {{ZD|SAD}} [[Palo Alto]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]
* {{ZD|AUS}} [[Randwick]], [[Australija]]

== Demografija ==
{{DemografijaFR|
1962=38709|
1968=42930|
1975=46162|
1982=45947|
1990=46579|
1999=457|
2006=|
2011=49179|
sansdoublescomptes= 1962}}

== Reference ==
{{reflist|2}}

== Literatura ==
{{refbegin|2}}
* {{HughesEncyclopediaOfContemporaryFrenchCulture}}
* {{RobbDiscoveryOfFrance}}
* {{ArdaghFrance}}
* {{JonesCambridgeIllustratedHistoryOfFrance}}
* {{SowerwineFranceSince1870}}
* {{RobertsFrance}}
{{refend}}

== Vanjske veze ==
{{Commonscat}}
* [http://www.albi-tourisme.com/us/ Turistički ured Albija] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060212012450/http://www.albi-tourisme.com/us/ |date=2006-02-12 }}

{{Departman Donja Rajna u Francuskoj}}
{{Departmani Francuske}}
{{Svjetska baština u Francuskoj}}

[[Kategorija:Gradovi u Francuskoj]]
[[Kategorija:Svjetska baština u Francuskoj]]
[[Kategorija:Gotička arhitektura]]
[[Kategorija:Departman Tarn u Francuskoj]]