Abidos (Egipat)
Abidos (arapski: أبيدوس)/Abīdūs, koptski: Ebōt) je arheološki lokalitet u Gornjem Egiptu, u selu Araba el-Madfuna, koje je udaljeno 16 km južno od grada Girge u Muhafaza Sohag.
أبيدوس | |
|---|---|
| |
| Zemlja |  Egipat
|
| Regija | Muhafaza Sohag |
| Civilizacija | Antički Egipat |
  Pozicija Abidosa u Egiptu | |
| Period postojanja | Prva dinastija - Trideseta dinastija Egipta |
| Koordinate: 26°11′N 31°55′E / 26.183°N 31.917°E | |
Lokalitet se nalazi u pustinjskom dijelu zapadne obale Nila.
Historija i karakteristike
urediAbdžu kako mu je bilo ime na staroegipatskom bio je nekropola prvih faraona Starog kraljevstva, a nakon tog hodočasnički centar kulta boga Ozirisa.[1] Antički Egipćani vjerovali su da se grobnica Ozirisa-Boga mrtvih i podzemlja, nalazi u Abidosu, i da je u njemu pokopana njegova glava.[2]
Lokalitet je dugo bio poznat kao nekropola Prve i Druge dinastije.[1] Nakon iskapanja koja su provedena krajem [[1970-e|1970-ih otkrivene su grobnice vladara koji su prethodili Prvoj dinastije i ujedinjenju Egipta. U tim grobnicama pronađena je sva sila netaknute grnačarije, kraljevskih amblema i kartuša od slonovače sa imenima nekoliko vladara iz Predinastičkog Egipta. Kartuše također dokumentiraju da su hijeroglifi dostigli naprednu fazu daleko ranije, nego što se mislilo.[1] Pored toga nekoliko velikih ograđenih kaseta od adobe opeke smještenih pored ruba pustinje identificirane su kao grobnice faraona Prve(oko 2925. pne.-2775. pne.) i Druge dinastije (oko 2775. pne.. - 2650. pne.). Tu je pronađen čitav niz drvenih brodica prekrivenih adobe opekom, za koje se pretpostavlja da su bili prototipi za brodice ukopane u jame pored piramida Starog kraljevstva (oko 2575. pne.-2130. pne.).[1]
Duhovno božanstvo nekropole u Starom kraljevstvu za Pete dinastije bio je bog šakal, zvan - Hentiamenti (oko 2465. pne.-2325. pne.). Njegov se kult vremenom stopio u kult boga Ozirisa, pa je Abidos postao mjesto hodočašća pobožnih Egipćana, koji su željeli iznad svega biti pokopani što bliže slavnoj Ozirisovoj grobnici u Abidosu.[1]
Za one koji nisu mogli platiti trošak da budu sahranjeni u njemu, postavljene su stele, sa njihovim imenima, titulama i molitvama upućenim bogu. U nekropoli su pronađene na hiljade takvih stela.[1]
Faraoni, koji su do tad bili pokopani u blizini svojih rezidencija, a ne u Abidosu potaknuli su kult vlastite divinizacije u Abidosu, pa su sa posebnom pažnjom dekorirali i proširivali Ozirisov hram.[1] U narednim vijekovima taj hram su sukcesivno obnavljali ili dograđivali Pepi I, Ahmose I, Thutmose III, Ramzes III i Amazis II. Neki faraoni Srednjeg i Novog kraljevstva podizali su kenotafe u Abidosu.[1]
Hram od bijelog mramora koji se ispočetka zvao - Abidos, sagrađen je za vladavine faraona Setia I a dovršili su ga njegov sin Ramses II i unuk Merneptah.[2] To je građevina tlocrta u obliku obrnutog slova L, sa sedam svetišta posvećenih sedmorici bogova: Ozirisu, Izidi, Horusu, Amon-Rau, Rau i Ptahu i samom Setiju kao obožavanom faraonu. U tom se hramu nalaze najbolje očuvani reljefi i tekstovi iz Osamnaeste dinastije.[2]
Fasadu rese 12 pravokutnih stubova dekorirnih reljefima Ramzesa II koji dočekuju bogove Ozirisa, Izidu i Horusa. Iz ulaznih vrata se ulazi u hipostilnu dvoranu, koju je podigao i dekorirao Ramses II, sa kapitelima u obliku papirusa.[2]
Nakon nje se nešto zapadnije - ulazi se u još veću hipostilnu dvoranu koju je podigao Seti I. Zidovi ispred Ozirisovog svetišta dekorirani su scenama na kojima Seti prinosi žrtve Ozirisu i Horusu.Dekoracije u ovoj dvorani najbolje su u hramu, a fino oslikani zid je nevjerojatne kvalitete. Iza dvorane se nalazi sedam svetišta.[2]
Lijevo od veće hipostilne dvorane nalaze se dvije prostorije, u jednoj od njih nalaze se kartuše 76 faraona. Među njima nema heretičnih Akhenatona i kraljice Hatšepsut.[2]
Nekih 8 metara iza Setijeva hrama nalazi se - Osireion, za kog se pretpostavlja da je bio Setijev kenotaf. To je bio hram sa hipostilnom dvoranom od 10 monolitnih stupova.[1]
Još jedan hram posvećen Ozirisu (danas u ruševinama), sagradio je Ramses II, sjeverno od Setijevog hrama.[1]
Oko i između različitih hramova Abidosa nalazi se ogroman kompleks nekropole koja su koristila od prahistorije do rimskog doba.[1]
Izvori
urediVanjske veze
uredi
- Abydos (es)