Verzija od 10. decembra 2023. u 02:16 uredi Aleksandartasic2828 (razgovor \| doprinosi) 7 izmena mNema sažetka izmjene oznaka: vizualno uređivanje ← Starija izmjena		Verzija od 16. decembra 2023. u 14:22 uredi poništi AcaBot (razgovor \| doprinosi) Botovi 464.519 izmena m standardizacija odjeljka See also Novija izmjena →
Red 22: '''Niš''' je najveći [[grad]] u jugoistočnoj [[Srbija\|Srbiji]] i sedište [[Nišavski upravni okrug\|Nišavskog upravnog okruga]]. U Gradu Nišu je, prema [[popis stanovništva 2011. u Srbiji\|popisu iz 2011]], živelo 278.867<ref name="Попис"/> stanovnika, pa je tako po broju stanovnika Niš treći grad po veličini u Srbiji (posle Beograda i Novog Sada). Smatra se da aglomeracija Niša ima preko 400.000 stanovnika. Nalazi se 237 kilometara jugoistočno od [[Beograd]]a na reci [[Nišava\|Nišavi]], nedaleko od njenog ušća u [[Južna Morava\|Južnu Moravu]]. Grad Niš zauzima površinu od oko 596,73  km², uključujući [[Niška Banja\|Nišku Banju]] i 68 prigradskih naselja. Niš je bio administrativni, vojni i trgovinski centar različitih država i carstava kojima je, tokom svoje duge istorije, pripadao. Na prostoru današnjeg Niša, u [[antika\|antičkom]] gradu [[Nais]]u rođeni su [[antički Rim\|rimski]] carevi [[Konstantin Veliki]] i [[Konstancije III]].<ref>The Prosopography of the later Roman empire: A.D. 260-395, Volumen 1, Cambridge Univ. Press, 1987, str. 322</ref> Geografski položaj Niša učinio ga je strateški važnim i time primamljivim gradom za mnoge osvajače. Tokom istorije, teritorijom na kojoj se današnji grad nalazi prošli su [[Dardanci]], [[Tračani]], [[Iliri]], [[Kelti]], [[Antički Rim\|Rimljani]], [[Huni]], [[Evroazijski Avari\|Avari]], a zatim i [[Vizantijsko carstvo\|Vizantinci]], [[Srbi]], [[Bugari]] i [[Osmanlije]]. U više navrata grad su zauzimali [[Mađari]] i [[Austrijanci]]. Od Turaka je oslobođen [[1878]]. godine i od tada se ponovo nalazi u sastavu Srbije, s kratkim prekidima u toku [[Prvi svetski rat\|Prvog]] i [[Drugi svetski rat\|Drugog svetskog rata]], kada je bio pod okupacijom. Uticaj različitih naroda koji su živeli na teritoriji današnjeg grada Niša primećuje se u kulturnom nasleđu grada, pre svega u njegovoj arhitektonskoj raznovrsnosti. Red 40: [[Datoteka:Space Shutle GradNis.jpg\|mini\|desno\|Snimak Niša iz [[spejs-šatl]]a [[2002]].]] [[Datoteka:Sićevačka klisura zapad.JPG\|mini\|desno\|Istočni obod niške kotline je na krečnjačkom grebenu [[Svrljiške planine\|Svrljiških planina]] i [[Suva planina\|suvoplaninskim ograncima]]]] Niš leži na geotektonskoj granici kristalaste, [[Rodopske planine\|rodopske mase]] i [[krečnjak\|krečnjačkih]] planina istočne [[Srbija\|Srbije]] i spoju velikih udolina [[Balkansko poluostrvo\|Balkanskog poluostrva]] u prostranoj i plitkoj [[Niška kotlina\|kotlini]] nepravilnog oblika sa dužom osom od oko 44  km i kraćom od oko 22  km. površine (oko 620  km²),<ref>Ršumović, R. (1967). ''Niško–Aleksinački deo udoline Južne Morave.'' Zbornik radova Geografskog instituta „Jovan Cvijić“, knj. 21, 101-193.</ref>) poprečno utisnutoj na meridijanski pravac južnomoravske udoline. Dolina Južne Morave je deli na dva nejednaka dela; zapadni deo, poznat pod nazivom [[Dobrič (Niš)\|Dobrič]], koji je široko otvorena prema [[Toplička kotlina\|Topličkoj kotlini]],<ref>Kostić, M. (1967). ''Niška kotlina — studija društveno geografskog razvoja.'' Zbornik radova Geografskog instituta „Jovan Cvijić“, knj. 21, 295-359.</ref> i istočni (veći) koji predstavlja [[Niška kotlina\|Nišku kotlinu]] u užem smislu, koju preseca reka [[Nišava]], blizu njenog ušća u [[Južna Morava\|Južnu Moravu]].<ref name="Geografske odlike">Grupa autora, ''Geografske odlike niškog područja, Položaj i prostranstvo'' U: Istorija Niša, knjiga I, Gradina, Niš 1986, pp. 11</ref> Nišku kotlinu okružuju krečnjački masivi [[Kalafat]]a (837 m), [[Batalovac\|Batalovca]] (707 m), Crnog vrha (683 m) i kristalasta masa [[Popov glava\|Popove glave]] (534 m). Sa Popove glave severna granica grada se spušta na [[Mezgraja (Niš)\|mezgrajsku]] prečagu, a sa nje ulazi u greben [[Jastrebac\|Malog Jastrebca]]. Istočni obod je na krečnjačkom grebenu [[Svrljiške planine\|Svrljiških planina]], a zatim na suvoplaninskim ograncima. Južni obod čini krečnjački greben [[Suva planina\|Suve planine]] i kristalasto bilo planine [[Seličevica\|Seličevice]]. Zapadni obod je kristalasti greben Malog Jastrebca od Kupinjaka do Batinščičkog visa. Red 48: Kao prirodne predispozicije [[reljef]]a, doline su orijentisale trasiranje železničko-drumske arterije Balkanskog poluostrva odnosno moravsko-vardarske železničke pruge i puta koji sa severa iz pravca Beograda vode [[Velika Morava\|moravskom dolinom]] do Niša, gde se račvaju ka jugu, prema [[Solun]]u i [[Atina\|Atini]], kao i na istok ka [[Sofija\|Sofiji]] i [[Istanbul]]u kroz [[Sićevačka klisura\|Sićevačku klisuru]] (ili nišavsko—maričku magistralu). Kroz [[Kutinska klisura\|Kutinsku klisuru]] južno od Niša polazi zaplanjsko-lužnički put koji vodi u [[Zaplanje]]. Na severnom obodu Niša nema dolinskih useka, pa je preko relativno niskog prevoja [[Gramada (planina)\|Gramada]] sprovedena železničko-drumska Svrljiško-timočka, odnosno Transbalkanska dijagonalna magistrala <ref name="Geografske odlike"/>. Područje opštine Niš zahvata površinu od 596,71  km², na kome se nalazi Niš, [[Niška Banja]] i 68 (72) <ref name="Geografske odlike"/> prigradskih i seoskih naselja, koja su se vremenom povezivala sa gradom tako da se već [[1970]]. ocrtavala silueta grada na čitavom prostoranstvu od izlaska iz [[Sićevačka klisura\|Sićevačke klisure]] (na istoku), do Južne Morave u naselju [[Deveti maj (Niš)\|Deveti maj]] (na jugu), na dužini od 18,5  km <ref name="Geografske odlike"/>. === Klima === Niš ima [[umerenokontinentalna klima\|umereno-kontinentalnu klimu]], a po [[Köppenova klasifikacija klime\|klasifikaciji Kepena]] Niš ima vlažnu suptropsku klimu sa srednjom godišnjom tempereturom od 12,4°[[stepen celzijusa\|C]]. Najtopliji meseci su jul i avgust sa prosečnom temperaturom od 23,1  °C, a najhladniji [[januar]] sa srednjom temperaturom od 0,9  °C.<ref name="клима2">{{cite web \|url=http://www.hidmet.gov.rs/eng/meteorologija/stanica_sr.php?moss_id=388\|title=Monthly and annual means, maximum and minimum values of meteorological elements for the period 1961—1990\| authorlink=Hidrometeorološki zavod Srbije\|accessdate= 13. maj 2009}}</ref> {{Klima_grada \|Grad_genitiv=Niša (prosek 1991—2020) Red 97: \|\|Lokacija=Niš, Srbija (202m) (1991-2020)\|source 1=https://www.hidmet.gov.rs/ciril/meteorologija/stanica_sr_nis.php}} Godišnje u proseku padne 589,6  mm kiše i snega po kvadratnom metru <ref name="клима2"/> i bude u proseku 123 kišovita dana i 43 dana sa snegom. Broj dana sa snegom je u padu poslednjih godina zbog rasta temperature u gradu. Prosečni vazdušni pritisak je 992,74 [[bar (jedinica)\|milibara]], a prosečna jačina vetra je nešto manja od 3 [[Boforova skala\|bofora]]. Maksimalna ikad zabeležena temperatura bila je 44,2  °C [[24. jul]]a [[2007]], a najniža -23,7  °C [[25. januar]]a [[1963]].<ref name="клима1"/> Maksimalna količina padavina registrovana je [[5. novembar\|5. novembra]] [[1954]]. i iznosila je 76,6  mm. Najveća debljina snežnog pokrivača iznosila je 62  cm, od [[25. februar\|23.]] do [[25. februar]]a 1954.<ref name="клима1"/> Klimatske promene Niša prati [[meteorološka stanica]] koja se nalazi u [[Niška tvrđava\|niškoj tvrđavi]] na 202 metra nadmorske visine i koja beleži podatke o vremenu od [[1889]].<ref name="клима1">{{cite web \|url=http://www.hidmet.gov.rs/eng/meteorologija/stanica_moss1.php?moss_id=388\|title=Observatory: Niš (founded in 1889)\| authorlink=Hidrometeorološki zavod Srbije\| accessdate= 16. 5. 2009.}}</ref> Red 340: === Radio-stanice === * Radio ART 97,4  MHz * Radio NEW FAIR PLAY UKT 88,3  MHz * Radio Baltazar 90,5  MHz * Radio Santa Claus 89,0  MHz * Radio S 91,1  MHz * Radio B92 104,7  MHz * Radio City 104,9  MHz * Fast radio 102,7  MHz * Blue FM 103,1  MHz * Radio Niš 99,5  MHz * Radio Banker 98,3  MHz * Radio Petica 105,5  MHz * Radio Nišava 104,0  MHz * Radio Belle Amie 95,6  MHz * Radio Belle Amie Folk Kanal 98,7 i 100,7  MHz * Radio Glas Eparhije Niške 92,0  MHz == Organizacije == Red 687: </div> == ~~Vidi takođe~~Povezano == {{portal\|Srbija}} * [[Niška eparhija]]

Niš – razlika između verzija