Terra

Sa terra

Sa terra est su praneta innui bivit fintzas s'umanidadi, su de tres in òrdini de distàntzia dae su Soli. Est su prus mannu de is pranetas terrestris de su sistema solari, siat po sa massa siat po su diàmetru. Est s'ùnicu corpu pranetàriu adatau a nci sustènniri sa vida, a su mancu intre cuddus connotus dae sa iscèntzia moderna.

Est istadu su primu praneta connotu che portadori de aba in totu a-is tres stadus (sòlidu, lìcuidu e gassosu) in su pillu suo, e su solu in s'Universu cun presèntzia de vida.

Tenit unu campu magnèticu, ca, paris cun d-una atmosfera cumposta po su prus dae azoto e ossìgenu, dd'amparat dae is radiatzionis noxidoras po sa vida; s'atmosfera funtzionat puru che iscudu contras is metèoras piticas faendi·ddas abruxiari po s'atritu prima chi potzant lòmpiri a su pillu de sa terra.

Sa formatzioni de sa Terra est datada po unus 4,57 miliardus e tenit feti unu satèlliti naturali, sa Luna, ca s'est formada intre 4,29 e 4,56 miliardus a oi. S'asse de rotatzioni de sa Terra est incrubau dae sa perpendicolare de su pranu de s'eclitica: po mori de custa incrubadura e de sa rivolutzione de sa Terra a giru de su Soli, ddui est s'arretroga de is istagionis.