Тохсунньу 15

Тохсунньу 15 диэн Григориан халандаарыгар сыл 15-с күнэ. Сыл бүтүө 350 күн (ордук хонуктаах сылга 351 күн) баар.

Бэлиэ күннэр

• Бикипиэдьийэ төрүттэммит күнэ (2001)
• Арассыыйа Арассыыйа — Силиэстийэлиир кэмитиэт тэриллибит күнэ (2011)
• Венесуэла Венесуэла — Учуутал күнэ
• Ииндийэ Ииндийэ — Аармыйа күнэ
• Индонезия Индонезия — Далайга дьуһуурустуба күнэ
• Малави Малави — Джон Чилембве күнэ
• Нигерия Нигерия — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ
• Хотугу Кэриэйэ Хотугу Кэриэйэ — Кэриэй алпаабытын күнэ
• Эгиипэт Эгиипэт — Мас олордуу күнэ
• Тамиллар (Ииндийэ) — Тай Понгал (Үүнүү күнэ)

Түбэлтэлэр

• 1582 — Ям-Запольскайдааҕы эйэлэһии: Уордаах Уйбаан ыраахтааҕылаах Нуучча саарыстыбата Ливонияны Речь Посполитайаҕа биэрбит. Ливония 1558—1583 сыллардааҕы сэриитэ түмүктэниитин докумуоннарыттан биирдэстэрэ. Бу сэрии кэнниттэн онно сэриилэспит казаактар Ермак салалталаах Сибиири сэриилээһиҥҥэ кыттыбыттара.
• 1759 — Лондоҥҥа аатырбыт баай кэллиэксийэлээх Британия түмэлэ аһыллыбыт.
• 1889 — АХШ Атланта куоратыгар Coca-Cola хампаанньа бэлиэтэммит(регистрацияламмыт), ол саҕанааҕы аата Пембертон мэдиссиинэ хампаанньата диэн эбит.
• 1892 — Джеймс Нейсмит диэн киһи баскетбол быраабылатын аан бастаан бэчээттээбит.
• 1933 — Саха национальнай байыаннай учуулуссатын (ЯНВШ) 6 курсаана Дьокуускайтан Хабаровскайга диэри хайыһарынан аттаммыттар, ол күн сарсыарда салгын тэмпэрэтиирэтэ -55 °С турбут. Айан кистэлэҥ эбит. Хайыһардьыттар хотугу кыраайга саллаат таҥаһа-саба тымныыны төһө тулуйар кыахтааҕын, ытар сэп-сэбиргэл тымныыга хайдах үлэлиирин, уустук айаҥҥа күннээҕи аһылык нуормата төһө буоларын уонна хайыһары, сааны-саадаҕы табыгастаахтык хайдах туттуохха сөбүн билээри айаннаабыттар. Хабаровскайга диэри 58 күн устата күҥҥэ ортотунан 45—59 км баран, кулун тутар 15 күнүгэр этэҥҥэ биэтэккэ тиийбиттэр. Уһук Илиннээҕи аармыйа хамаандыссайа Василий Блюхер бу бохуот ситиһиилээхтик түмүктэммитин кэннэ хас биирдиилэригэр Махтал сурук туттарбыта уонна бинтиэпкэ бэлэхтээбитэ.
• 1943 — Аан дойду иккис сэриитэ: Сэбиэскэй аармыйа Воронеж анныгар утары кимэн киириитин саҕалаабыт.
• 1943 — АХШ-ка Пентагон диэн ааттаммыт Оборуона министиэристибэтин штаб-кыбартыырата аһыллыбыт.
• 1969 — Сэбиэскэй Сойуус «Сойуус-5» хараабылы халлаан куйаарга көтүппүт.
• 2001 — Бикипиэдьийэ ситимҥэ тахсыбыт.
• 2020 — Япония былаастара дойдуга COVID-19 түбэлтэтин бигэргэппиттэр.

Төрөөбүттэр

• 1622 — Мольер — Франция драмалааччыта уонна актёра, Арҕаа литература комедиятын ордук улуу уустарыттан биирдэстэрэ.
• 1873 — Иван Бабушкин — нуучча идэтийбит өрөбөлүссүйүнүөрэ, Саха сиригэр Дьааҥыга көскө ыытыллыбыта. 1973 сыллаахха Дьокуускайга Иван Бабушкин аатынан уулусса ааттаммыта.
• 1909 — Иосиф Туманов (дьиҥнээх араспаанньата — Туманишви́ли) — сэбиэскэй артыыс, тыйаатыр уонна маассабай туруоруу биллиилээх режиссера, уһуйааччы, ССРС народнай артыыһа (1964).
• 1915 — Гаврил Боескоров (06.06.1983 өлб.) — Кыыл Уолун, Ньукулай Ностуруруойап, Амма Аччыгыйын, Бүөтүр Тобуруокап айар үлэлэрин чинчийбит учуонай, билэлигия билимин хандьыдаата.
• 1923 — Игнатий Каратаев — саха тылын учуобунньуктарын ааптара, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, педагогическай үлэ бэтэрээнэ, Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала, РСФСР норуотун үөрэҕириитин туйгуна, педагогика билимин хандьыдаата, С. Новгородов аатынан бириэмийэ лауреата, Бүлүү улууһун ытык киһитэ.

Өлбүттэр

• 1935 — Иван Винокуров — саха бэлиитикэ дьайыксыта, Өрөбөлүүссүйэ буоларыгар Казань үнүбүрсүөтүн устудьуона, 1923 сыллаахтан олохтон туоруор диэри Саха АССР үрдүкү салалтатыгар үлэлээбитэ.
• 2001 — Павел Лухнев — Дьокуускайтан ыҥырыллыбыт Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Албан аат уордьанын толору кавалера.