Romane manusha
E Rromane Manuśa si kodole ʒene kaj len pàrtia vaj partićipsaren anθ-e idèă de jekh naròdo vaj nácia kaj avel anθar i Sudutni Asiya, Provinsa Radjasthan, thaj Pandjab anθar e Nordvestuni Indiya.
Anav
Jekh teorìa maśkar avere teoriură phenel kë o Anav "Romane" avel andar e Sanskritikano Anav "Brahmane" e baresdar "Varna" (highest caste Level) sar Mensa "Romani" O Anav Amare Kultura amaro arta te jivel si, So "Brahmani" andar e Religiona Hindipen O Anav (Jipen, Kultura, te Devleske Kreationa Amare Phuv). Romani te Brahmani si yekh lav so andar e Vedikani/Sanskritikani Chiibh aves so Kares e filosofia te jivel.
Avere manuśa phenen kë o alav “Rrom” avel kaθar i vorba “Dom” kaj sas aver telutno kàsto anθ-e Xindutne kastistikano sistèmo. Von sas dromutne manuśa kaj baśavenas but instrumenturĕnça.
Aver teoria si kë o alav “Rrom” avilo e vorbăθar “Rum” kaj sas jekh them vaj than anθ-e Balkàne kana ël mule ël Rromenqe avile anθ-e Èfròpăqe phuvă.
Aver bàjo si kë maśkar e Rromenθe manuśa phenen kë naj Rroma tha’ Sinti. O alav “Sinti” śaj avilisas kaθar o svàto “Reisende” kaj znaćil dromutno manuś anθ-e Nămcicka ćhib, nùma aver teoria phenel kë kamas-avili kaθar o Xindăqo lav, “Sindh”, kaj sas e phurane kherutne phuvă e Rromenθar.
Pala dopash anda o mtDNA ai o lineage YDNA sikaven sa mai anglal sar si o Sudutni Asiya anda kado grupo etničko. Kaj grupi si:
- Y-DNA: H1a
- mtDNA: M5
Ai le kolaver grupuria sikaven sar zhanas anda Sudutni Asiya ka Europa:
- Y-DNA: I1, I2a, J2a4b, E1b1b, R1b, R1a
- mtDNA: H, J, T, U3, U5b, I, W, X.
Avrutne phandimata
- Die indische Herkunft der Sinti und Roma
- Victor Shapoval - First Pages of Romani History (2003)
- A Romanian blog about Romani people and language (2007-2011)
- Romani-English and English-Romani free online dictionary - Renato B. Figueiredo
- Лилоро/Liloro Интернетоскири бутори ваш
- Романыпэн Сетевая инициатива, посвященная цыганской культуре Internet Initiative For Romany Culture