Língua carachaio-bálcara

Carachaio-Bálcara Къарачай-Малкъар тил Qaraçay-Malqar til
Falado(a) em:	Rússia também Cazaquistão, Armênia, Uzbequistão, Azerbaijão e Estados Unidos.
Região:	Cabárdia-Balcária, Carachai-Circássia
Total de falantes:	400 mil
Família:	Turcomana  Quipechaca   Quipechaca–Cumano    Carachaio-Bálcara
Escrita:	alfabeto cirílico, alfabeto latino
Estatuto oficial
Língua oficial de:	Cabárdia-Balcária (Rússia) Carachai-Circássia (Rússia)
Códigos de língua
ISO 639-1:	--
ISO 639-2:	krc
ISO 639-3:	krc

A Língua carachaio-bálcara (Къарачай-Малкъар тил, Qaraçay-Malqar til) é uma língua turcomana falada pelos carachais e pelos bálcaros em Cabárdia-Balcária e Carachai-Circássia, na Rússia europeia, bem como por uma população imigrante na província de Afioncaraquissar, na Turquia. Também há falantes em menor quantidade no Cazaquistão, Armênia, Uzbequistão e Azerbaijão, além de alguns na diáspora nos Estados Unidos.

Falantes

Ethnologue registra que pelo Censo da Rússia de 2002 a presença de 300 mil falantes do idioma no país e ainda cerca de 7 mil em países vizinhos e nos Estados Unidos. Dos falantes Russos, cerca de 192 mil são Carachais e 108 mil são Bálcaros. Dessas etnias, 97% falam a língua carachaio-bálcara.

Outros nomes

A língua também é conhecida pelos nomes Karacaylar, Karachai, Karachaitsy, Karachay, Karachay-Balkar, Karachayla

Dialetos

O idioma apresenta dois dialetoss: Karachay-Baksan-Chegem no qual dois fonemas são pronunciados como /tʃ/ e /dʒ/, e Balkar, no qual essas pronúncias são /ts/ e /z/.

Alfabetos

Alfabeto cirílico em versão usada pela língua Carachaio-Bálcara:

А а	Б б	В в	Г г	Гъ гъ	Д д	Дж дж	Е е
Ё ё	Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Къ къ	Л л
М м	Н н	Нг нг	О о	П п	Р р	С с	Т т
У у	Ў ў	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ
ъ	Ы ы	ь	Э э	Ю ю	Я я

Atual alfabeto latino usado pela língua Carachaio-Bálcara com base na escrita atualmente usada pela língua turca (não oficial):

A a	B b	C c	Ç ç	D d	E e	F f	G g
Ğ ğ	H h	I ı	İ i	J j	K k	L l	M m
N n	Ñ ñ	O o	Ö ö	P p	Q q	R r	S s
Ş ş	T t	U u	Ü ü	V v	W w	Y y	Z z

Exemplos

Números Carachai-Bálcaros

0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
ноль (nol)	бир (bir)	эки (eki)	юч (üç)	тёрт (tört)	беш (beş)	алты (altı)	джети (ceti)	сегиз (segiz)	тогъуз (toğuz)	он (on)

Expressões

Português	Carachaio-Bálcaro (Cirílico)	Carachaio-Bálcaro (Latino)
Olá!	Салам!	Salam!
Como vai você?	Къалайса?	Qalaysa?
Qual é seu nome?	Сени атынг къалайды?	Seni atıñ qalaydı?
Qual é sua idade?	Сеннге ненча джыл болгъанды?	Senñe nença cıl bolğandı?
Desculpe-me!	Кечериксиз!	Keçeriksiz!

Oração – Pai Nosso

Alfabeto Cirílico

Тилек а былай этигиз: Эй кёкледеги Атабыз! Сени атынг сыйлы тутулсун. Сени Патчахлыгъынг келсин. Кёкде кибик, джерде да Сени буйругъунг болсун. Бизни кюнлюк ётмегибизни бизге бюгюннге бер, эм бизни борчларыбызны кеч, биз да борчлуларыбызгъа кечгенибиз кибик эм да. Бизни терилиўге тюшюрме, алай а бизни хыйлачыдан къутхар; нек десенг, Патчахлыкъ да, кюч да, махтаў да ёмюрлеге да Сениди. Амин.

Alfabeto Latino

Tilek a bılay etigiz: Ey kökledegi Atabız! Seni atıñ sıylı tutulsun. Seni Patçahlığıñ kelsin. Kökde kibik, сerde da Seni buyruğuñ bolsun. Bizni künlük ötmegibizni bizge bügünñe ber, em bizni borçlarıbıznı keç, biz da borçlularıbızğa keçgenibiz kibik em da. Bizni teriliwge tüşürme, alay a bizni hıylaçıdan quthar; nek deseñ, Patçahlıq da, küç da, mahtaw da ömürlege da Senidi. Amin.

Referências externas

• Russian-Karachay-Balkar On-Line Dictionary
• “Заман” newspaper
• “Къарачай” newspaper
• “Минги Тау” magazine
• Saloagarov Narod – Rússia
• Salpagarov-Narov – Alfabeto
• Carachaio-Bálcaro em Omniglot.com
• Carachaio-Bálcaro em Ethnologue

Bibliografia

• Chodiyor Doniyorov and Saodat Doniyorova. Parlons Karatchay-Balkar. Paris: Harmattan, 2005. ISBN 2-7475-9577-3.