Wikipedysta:MBi/Ksawery Branicki (z Montrésor)

Ksawery Branicki herbu Korczak (ur. 1816 - zm. 1879) – polski szlachcic, finansista, działacz narodowy, kolekcjoner sztuki. Jedna z wybitniejszych postaci drugiego okresu Wielkiej Emigracji we Francji i jedna z najhojniejszych osób wspierających materialnie i organizacyjnie powstanie styczniowe w 1863 roku.

Był synem Władysława Branickiego i Róży Potockiej oraz bratem m.in. Aleksandra i Konstantego.

Najstarszy z dzieci Władysława, dość wcześnie złożył dymisję z wojska carskiego i w 1844 roku opuścił Rosję, przenosząc się na zachód Europy. Przebywał we Włoszech i we Francji. W 1849 zamieszkał w zamku Montrésor w Turenii, w dolinie Loary – w rezydencji, zakupionej dla niego przez matkę. Zajmował się gospodarką i operacjami finansowymi. Był założycielem istniejącego do dziś banku kredytowego Crédit Foncier, a swoje ziemie wokół Montrésor przekształcił we wzorowo zorganizowane i zarządzane gospodarstwa rolne. Gruntownie wyremontował sam zamek, przebudowując go w stylu II Cesarstwa. Czynnie uczestniczył również w życiu Wielkiej Emigracji. Cenił twórczość Adama Mickiewicza i popierał jego działalność publicystyczną: m.in. założył w 1849 i finansował wydawanie ukazującego się pod redakcją Mickiewicza dziennika „Trybuna Ludów”.

Ze względu na utrzymywanie „zakazanych kontaktów” z francuskimi socjalistami objęły go represje ze strony rządu carskiego. Został pozbawiony szlachectwa i stopni wojskowych, przypadająca na niego część niepodzielonej jeszcze schedy po ojcu (m.in. majątek (Luboml na Wołyniu) została skonfiskowana. Osobistym wyrokiem cara Mikołaja I K. Branicki został zaocznie zesłany na Syberię, a w końcu pozbawiony praw cywilnych na terenie Rosji. Z uwagi na podobnie patriotyczną postawę braci, Aleksandra i Konstantego, cała rodzina Branickich popadła w niełaskę u cara.

Wspierał wszelkie działania patriotyczne zarówno na ziemiach polskich jak i wśród emigracji. Nie żałował funduszy na utrzymanie Szkoły Polskiej w Batignolles pod Paryżem i Londyńskiego Towarzystwa Przyjaciół Polski. Wraz z braćmi Aleksandrem i Konstantym złożył znaczne fundusze na pożyczkę narodową w 1862 roku. W czasie przygotowań do powstania styczniowego współpracował z Komitetem Centralnym Narodowym. Działał w komitetach zajmujących się zbieraniem funduszy na działalność powstania, organizował zaciąg ochotniczy do wojsk powstańczych, wspierał działalność tajnych stowarzyszeń patriotycznych, a także finansował działania powstańców. W zamku Montrésor zgromadził imponujące zbiory malarstwa i rzeźby, a także manuskryptów i pamiątek, związanych zarówno z rodziną jak i z historią Polski.

Źródła

• Skarby Montrésor, film dok. reż. Tomasz Rudomino, emisja: TVP Historia, 2015-02-15, godz. 13.40;
• Słupska Julia A.: Ksawery Branicki (1816-1879). Emigracja: polityka i finanse, wyd. Neriton i Instytut Historii PAN, 2008, ISBN 978-83-7543-062-2.

Ksawery Kategoria:Osoby niosące pomoc powstaniu styczniowemu Kategoria:Polscy działacze narodowi Kategoria:Urodzeni w 1816 Kategoria:Zmarli w 1879