Istota biała
Istota biała, substancja biała (łac. substantia alba) – jeden z dwóch (obok istoty szarej) podstawowych składników ośrodkowego układu nerwowego. Są to dobrze unaczynione skupiska wypustek neuronów (dendrytów i aksonów), których ciała znajdują się w istocie szarej. Wypustki te otacza zazwyczaj osłonka mielinowa, która jest błoną komórkową oligodendrocytu[1][2]. Podstawowym składnikiem błony są fosfolipidy (pochodne tłuszczów), z tego względu substancja biała ma kolor biały[a][1].
Tkanka ta leży pod korą mózgu i tworzy różne szlaki łączące poszczególne obszary kory oraz obszary pozakorowe (np. drogi korowo-rdzeniowe czy korowo-jądrowe). Również ciało modzelowate (tzw. spoidło wielkie) jest częścią istoty białej[1].
Odwrotne położenie istoty białej występuje w rdzeniu przedłużonym i rdzeniu kręgowym. Tu znajduje się ona dookoła centralnie położonej istoty szarej[1].
Istota biała odgrywa rolę w uczeniu się: osoby zawodowo grające na pianinie mają lepiej rozwiniętą istotę białą; jej rozwinięcie koreluje też z IQ u osób w wieku 5–18 lat. Niedobory istoty białej występują w wielu chorobach, m.in. w stwardnieniu rozsianym, porażeniu mózgowym, schizofrenii[3].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kolor ten ujawnia się dopiero po śmierci. Za życia organizmu istota biała ma barwę jasnoróżową, pochodzącą od obfitego ukrwienia tkanki.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Encyklopedia Biologia. Agnieszka Nawrot (red.). Kraków: Wydawnictwo GREG, s. 56. ISBN 978-83-7327-756-4.
- ↑ Słownik terminów biologicznych PWN: istota biała. [dostęp 2013-07-28].
- ↑ Rola istoty białej w uczeniu się i chorobach umysłowych. [dostęp 2009-04-30].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Słownik tematyczny. Biologia, cz. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 59, ISBN 978-83-01-16530-7.
