Polana (województwo podkarpackie)
49°18′09″N 22°34′26″E/49,302500 22,573889
| wieś | |
.jpg) Cerkiew św. Mikołaja z 1790 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
430[2] m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
391[3] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-709[4] |
| Tablice rejestracyjne |
RBI |
| SIMC |
0348039[5] |
Położenie na mapie gminy Czarna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu bieszczadzkiego  | |
| 49°18′09″N 22°34′26″E/49,302500 22,573889[1]
| |
.jpg)
Polana – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Czarna[5][6].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Wieś położona jest w dolinie potoków Głuchego i Czarnej u podnóża pasma Otrytu. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 894.
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0348045 | Dolny Koniec | część wsi |
| 0348051 | Górny Koniec | część wsi |
| 0348068 | Ostre | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Wieś została lokowana przez Kmitów między 1436 a 1486 na prawie wołoskim. Wieś prawa wołoskiego, położona była w drugiej połowie XV wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego[8]. W 1510 powstał tu jeden z pierwszych rzymskokatolickich kościołów w tych okolicach.
Najazd Rakoczego w 1657 spowodował wyludnienie wsi, a następnie napływ osadników z głębi Polski.
W połowie XIX wieku właścicielką posiadłości tabularnej w Polanie była Katarzyna Laskowska[9].
W okresie międzywojennym była to jedyna w tej okolicy wieś z przewagą ludności polskiej – na 1350 mieszkańców około 850 stanowili Polacy. Spis z 1921 wykazał 485 osób wyznania greckokatolickiego, 878 wyznania rzymskokatolickiego oraz 118 wyznania mojżeszowego.
W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie leskim województwa lwowskiego. W 1939 Polana liczyła około 1,5 tys. mieszkańców. Od października 1939 do sierpnia 1944 wieś była siedzibą urzędu gminy w powiecie sanockim. W latach 1944–1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 24 Polaków. W 1946 spalili większość gospodarstw po Ukraińcach przesiedlonych do ZSRR[10].
Po II wojnie światowej wieś należała do ZSRR, a następnie w 1951, w wyniku wymiany terytoriów, znalazła się z powrotem w Polsce. Była wtedy zupełnie wyludniona, ale wkrótce została zasiedlona, głównie przez repatriantów.
Z Polany pochodził Ignacy Zatwarnicki[11].
W latach 1952–1954 miejscowość była siedzibą gminy Polana. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.
W miejscowości znajduje się rzymskokatolicka parafia pw. Przemienienia Pańskiego reaktywowana w roku 1982. Jako świątynia parafialna była wykorzystywana dawna cerkiew pw. św. Mikołaja. Budowę nowego kościoła parafialnego rozpoczęto wiosną 1997[12].
Nad brzegiem potoku Czarnego znajduje się jaskinia i nieco dalej duży wodospad. We wsi zabytek przyrody – sporej szerokości lipa znajdująca się przy ruinach kościoła rzymskokatolickiego, do środka której może wejść kilku dorosłych ludzi.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Cerkiew św. Mikołaja w Polanie – zabytek Szlaku Architektury Drewnianej. Najprawdopodobniej jest to najstarsza cerkiew w szeroko rozumianych polskich Bieszczadach (leży na terenie Gór Sanocko-Turczańskich).
- Ruiny kościoła rzymskokatolickiego z 1780, który uległ zniszczeniu między rokiem 1944 a 1951. Kościół pozbawiony dachu został rozebrany przez pracowników miejscowego PGR. Blachą z dachu kościoła przykryto budynek mieszczący świetlicę i bibliotekę. Zachowała się murowana dzwonnica z XVIII wieku.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 107123
- ↑ Trasa 8 – Otryt z Dwernika i Polany, [w:] Piotr Sieńko i inni, Niezbędnik turystyczny – Bieszczady, Piwniczna-Zdrój: Agencja Wydawnicza WiT, 2021, s. 72, ISBN 978-83-89580-21-4 (pol.).
- ↑ Wieś Polana w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-06-03], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 947 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany, [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06].
- ↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 223.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 167.
- ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 397, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
- ↑ Stanisław Siwak. Bieszczadzki kurier. „Nowiny”, s. 1, 4, nr 17 z 19 stycznia 1990.
- ↑ Strona parafii. [dostęp 2012-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-26)].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Polana, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 562.
- Polana – wieś bieszczadzka: dzieje cywilne i kościelne / Teofil Wojciechowski. Polana ; Kraków, 2009.
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Części wsi |
|
