Latynizacja alfabetu koreańskiego

Latynizacja alfabetu koreańskiego, romanizacja alfabetu koreańskiego – konwersja alfabetu koreańskiego na alfabet łaciński. Żaden ze sposobów takiej konwersji nie uzyskał, jak dotąd, powszechnego uznania.

Latynizacja McCune’a-Reischauera

Transkrypcja McCune’a-Reischauera jest jedną z częściej używanych metod zapisu języka koreańskiego. Wariant tej latynizacji używany jest w Korei Północnej. System ten został stworzony w 1937 przez dwóch Amerykanów: George’a McCune’a oraz Edwina Reischauera. Ich celem nie była transliteracja alfabetu hangul, ale raczej odwzorowanie wymowy, czyli transkrypcja. Ta latynizacja jest często używana poza Koreą, od 1984 do 2000 używano jej także w Korei Południowej.

Latynizacja poprawiona

Latynizacja poprawiona jest oficjalną transkrypcją języka koreańskiego wykorzystywaną w Korei Południowej. System ten został zatwierdzony w roku 2000 przez południowokoreańskie Ministerstwo Kultury i Turystyki, zastępując transkrypcję McCune’a-Reischauera (i jej pochodne, używane do 1984). Nowy system umożliwia prostszą transkrypcję słów, ponieważ w przeciwieństwie do transkrypcji McCune’a-Reischauera zawiera tylko znaki występujące w alfabecie łacińskim.

Inne latynizacje

Oprócz latynizacji poprawionej oraz transkrypcji McCune’a-Reischauera spotyka się także inne metody zapisywania dźwięków koreańskich. W niektórych krajach w ośrodkach akademickich rozwijały się osobne systemy transliteracji i transkrypcji uwzględniające istniejące niekiedy podobieństwa pomiędzy wymową samogłosek i spółgłosek koreańskich i danego kraju. W Rosji powstał system umożliwiający zapisywanie słów koreańskich w cyrylicy. Ponadto w literaturze uniwersyteckiej często spotyka się system amerykański: latynizację Yale. W Polsce, oprócz popularnej transkrypcji McCune’a-Reischauera, używa się także opracowanej na Uniwersytecie Warszawskim transkrypcji polskiej.

W 1996 powstał raport ISO TR 11941, będący próbą opracowania wspólnego systemu latynizacji dla Korei Południowej i Północnej. Jednak system ISO niewiele przybliżył takie ujednolicenie – jest on rozbity na dwie nieco różniące się metody transkrypcji, a poza tym nie został przyjęty jako standard lecz zaledwie raport techniczny.

Tabela transkrypcji

Tabela nie prezentuje dokładnych reguł transkrypcji, lecz tylko podaje możliwe odpowiedniki koreańskich liter, które mogą być różne w zależności od usytuowania danej litery w wyrazie. W przypadkach, w których litera ㅇ nie jest wymawiana, zazwyczaj nie jest też w żaden sposób transkrybowana.

Objaśnienie skrótowców:

• M-R – transkrypcja McCune’a-Reischauera z 1939
• KRLD – latynizacja stosowana w Korei Północnej od 1992, wariant M-R
• MOE – latynizacja Ministerstwa Edukacji Korei Południowej, oficjalna w Korei Południowej w latach 1959–1984
• MOCT – latynizacja poprawiona (Ministerstwa Kultury i Turystyki Korei Południowej), oficjalna w Korei Południowej od roku 2000
• ISO – system ISO TR 11941; transliteracja przed ukośnikiem to metoda 1, a za nim podano metodę 2

Litera	Transkrypcja
	M-R	KRLD	MOE	MOCT	ISO	Yale	polska
Samogłoski
ㅏ	a	a	a	a	a	a	a
ㅑ	ya	ya	ya	ya	ya	ya	ja
ㅓ	ŏ	ŏ	eo	eo	eo	e	ŏ
ㅕ	yŏ	yŏ	yeo	yeo	yeo	ye	jŏ
ㅗ	o	o	o	o	o	o	o
ㅛ	yo	yo	yo	yo	yo	yo	jo
ㅜ	u	u	u	u	u	wu	u
ㅠ	yu	yu	yu	yu	yu	yu	ju
ㅡ	ŭ	ŭ	eu	eu	eu	u	y
ㅣ	i	i	i	i	i	i	i
ㅐ	ae	ae	ae	ae	ae	ay	e
ㅒ	yae	yae	yae	yae	yae	yay	je
ㅔ	e	e	e	e	e	ey	e
ㅖ	ye	ye	ye	ye	ye	yey	je
ㅚ	oe	oe	oe	oe	oe	oy	we
ㅟ	wi	wi	wi	wi	wi	wi	wi
ㅢ	ŭi	ŭi	eui	ui	yi	uy	yi
ㅘ	wa	wa	wa	wa	wa	wa	wa
ㅙ	wae	wae	wae	wae	wae	way	ue
ㅞ	we	we	we	we	we	wey	we
ㅝ	wŏ	wŏ	weo	wo	weo	we	uo
Spółgłoski
ㄱ	k, g	k, g	g	g, k	k / g	k	k, g
ㄴ	n	n	n	n	n	n	n
ㄷ	t, d	t, d	d	d, t	t / d	t	t, d
ㄹ	r, n, l	r	r	r, l	l, r	l	l, r
ㅁ	m	m	m	m	m	m	m
ㅂ	p, b	p, b	b	b, p	p / b	p	p, b
ㅅ	s, sh	s, sh	s	s	s	s	s
ㅇ	ng	ng	ng	ng	', ng	ng	ng
ㅈ	ch, j	ch	j	j	c / j	c	dz
ㅊ	ch'	ch	ch	ch	ch / c	ch	czh, ćh
ㅋ	k'	kh	k	k	kh / k	kh	kh
ㅌ	t'	th	t	t	th / t	th	th
ㅍ	p'	ph	p	p	ph / p	ph	ph
ㅎ	h	h	h	h	h	h	h
ㄲ	kk	kk	gg	kk	kk / gg	kk	kk
ㄸ	tt	tt	dd	tt	tt / dd	tt	tt
ㅃ	pp	pp	bb	pp	pp / bb	pp	pp
ㅆ	ss	ss	ss	ss	ss	ss	ss
ㅉ	tch	jj	tch	jj	cc / jj	cc	c