Indyk (zwyczajny)

Indyk zwyczajny
	Meleagris gallopavo
	Linnaeus, 1758
	; Samiec
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	grzebiące
Rodzina	kurowate
Podrodzina	bażanty
Plemię	Tetraonini
Rodzaj	Meleagris
Gatunek	indyk zwyczajny
Podgatunki
	M. g. silvestris Vieillot, 1817; M. g. osceola Scott, 1890; M. g. intermedia Sennett, 1879; M. g. mexicana Gould, 1856; M. g. merriami Nelson, 1900; M. g. gallopavo Linnaeus, 1758;
	M. g. silvestris Vieillot, 1817; M. g. osceola Scott, 1890; M. g. intermedia Sennett, 1879; M. g. mexicana Gould, 1856; M. g. merriami Nelson, 1900; M. g. gallopavo Linnaeus, 1758;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Indyk zwyczajny, indyk^[3], indyk dziki^[4] (Meleagris gallopavo) – gatunek dużego ptaka grzebiącego z rodziny kurowatych (Phasianidae), zamieszkujący pierwotnie różne części Ameryki Północnej.

Systematyka

Wyróżniono kilka podgatunków M. gallopavo^[5]^[6]:

Meleagris gallopavo silvestris – wschodnia część USA i południowa Kanada od stanu Maine i południa stanu Ontario po Dakotę Południową, północny Teksas i północną Florydę.
Meleagris gallopavo osceola – Floryda.
Meleagris gallopavo intermedia – wschodni Meksyk, zachodni i środkowy Teksas, Oklahoma i Kalifornia.
Meleagris gallopavo mexicana – północno-zachodni i północno-środkowy Meksyk.
Meleagris gallopavo merriami – zachodnia część USA.
Meleagris gallopavo gallopavo – zamieszkiwał wulkaniczny płaskowyż na północ od miasta Meksyk, obecnie prawdopodobnie wymarły, jednak wywodzący się od niego indyk domowy (M. g. gallopavo var. domesticus) jako ptak hodowlany spotykany jest na całym świecie.

Indyki introdukowano również m.in. w Niemczech i na Nowej Zelandii.

Morfologia

Długość ciała samców 100–125 cm, masa ciała samców 5000–11 200 g (w niewoli nawet do 13 100 g); długość ciała samic 76–95 cm, masa ciała samic 2200–4200 g^[7]; rozpiętość skrzydeł ok. 120–180 cm. Samce są do 30% większe od samic^[7]. Upierzenie samca jest czarne, pokryte brązowo-białym prążkowaniem. Głowa i szyja naga, pokryta brodawkami. Korale i grzebień dobrze wykształcone. W zależności od pory roku naga skóra zmienia kolor od niebieskiego i czerwonego po niemal biały. Nogi szaro-zielonkawo-żółte. Samice mniejsze i mniej kontrastowe. Istnieją różnice w wielkości i upierzeniu między poszczególnymi podgatunkami.

Wiele otrzymanych ras indyka domowego znacznie odbiega ubarwieniem i rozmiarami od ptaków dzikich.

Ekologia i zachowanie

Biotop: Skraje lasów lub lasy z terenami otwartymi.
Gniazdo: Płytkie zagłębienie w ziemi ukryte w gęstej roślinności. Często jedno gniazdo jest budowane przez dwie samice, które następnie znoszą w nim jaja, które wspólnie wysiadują.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w styczniu – marcu 4–20 jaj.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 25–30 dni przez samicę. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 2 tygodniach, lecz w razie zagrożenia mogą to zrobić już po 24 godzinach od wyklucia.
Pożywienie: Głównie rośliny, uzupełniane drobnymi zwierzętami.

Status i zagrożenia

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje indyka zwyczajnego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji jest wzrostowy^[2].

W wielu stanach gatunek łowny.

Zobacz też

zwierzęta hodowlane

Przypisy

↑ Meleagris gallopavo, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Meleagris gallopavo, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Tetraonini Leach, 1820 (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-25].
↑ Busse i inni 1991 ↓, s. 215.
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-27]. (ang.).
↑ Wild Turkey (Meleagris gallopavo). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
↑ ^a ^b W.F. Porter & G.M. Kirwan: Wild Turkey (Meleagris gallopavo). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2017-07-06]. (ang.).

Bibliografia

Przemysław Busse (red.), Zygmunt Czarnecki, Andrzej Dyrcz, Maciej Gromadzki, Roman Hołyński, Alina Kowalska-Dyrcz, Jadwiga Machalska, Stanisław Manikowski, Bogumiła Olech: Ptaki. T. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Meleagris gallopavo, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Meleagris gallopavo, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Tetraonini Leach, 1820 (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-25].

[CITEREFBusse_i_inni1991215-4] Busse i inni 1991 ↓, s. 215.

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-27]. (ang.).

[ibc-6] Wild Turkey (Meleagris gallopavo). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).

[hbwalive-7] W.F. Porter & G.M. Kirwan: Wild Turkey (Meleagris gallopavo). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2017-07-06]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]