Antanas Baranauskas

Antanas Baranauskas

Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1835 Onikszty
Data i miejsce śmierci	26 listopada 1902 Sejny
Miejsce pochówku	Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Sejnach
Biskup diecezjalny sejneński
Okres sprawowania	1897–1902
Biskup pomocniczy żmudzki
Okres sprawowania	1884–1897
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Diakonat	22 kwietnia 1861
Prezbiterat	24 marca 1862
Nominacja biskupia	24 marca 1884
Sakra biskupia	24 czerwca 1884

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	24 czerwca 1884
Miejscowość	Petersburg
Konsekrator	Szymon Marcin Kozłowski
Współkonsekratorzy	Cyryl Lubowidzki Anton Zerr
Współkonsekrowani biskupi Kazimierz Ruszkiewicz 6 lipca 1884 Henryk Piotr Kossowski 13 lipca 1884 Karol Ludwik Pollner 5 lipca 1885 Antoni Franciszek Audziewicz 28 kwietnia 1890 Michał Nowodworski 1 maja 1890 Ludwik Zdanowicz 11 maja 1890 Franciszek Jaczewski 18 maja 1890 Bolesław Hieronim Kłopotowski 21 listopada 1897 Stefan Aleksander Zwierowicz 28 listopada 1897 Karol Antoni Niedziałkowski 5 grudnia 1897 Gaspar Felicjan Cyrtowt 12 grudnia 1897 Jerzy Józef Szembek 30 czerwca 1901

Antanas Baranauskas, Antoni Baranowski (ur. 17 stycznia 1835 w Oniksztach, zm. 26 listopada 1902 w Sejnach) – litewski duchowny rzymskokatolicki, poeta, językoznawca, biskup pomocniczy żmudzki w latach 1884–1897, biskup diecezjalny sejneński w latach 1897–1902.

Życiorys

Urodził się 17 stycznia 1835 w Oniksztach. W latach 1851–1853 kształcił się w szkole kancelistów gminnych w Rumyszyszkach i wtedy napisał swoje pierwsze wiersze. Równocześnie zgłębiał wiedzę z zakresu folkloru litewskiego, zbierając utwory ludowe zwane dainami, traktujące o różnej tematyce, opisujące zajęcia gospodarcze, zwyczaje i obyczaje ludowe, obrzędy i wierzenia religijne.

Następnie pracował jako pisarz gminny w Wojnucie, Rosieniach, Surwiliszkach i Sadach. W międzyczasie napisał około 90 utworów w języku polskim, a niektóre z nich opublikował w „Tece Wileńskiej”. Wpływ na jego dalsze życie miało poznanie poetki Karoliny Proniewskiej, która pobudziła w nim świadomość narodową oraz zachęciła do pisania w języku litewskim i prowadzenia badań nad ludowymi pieśniami litewskimi, a dzięki pomocy jej brata księdza Ottona Proniewskiego opublikował swoje wiersze i wstąpił do seminarium duchownego.

Studia seminaryjne odbył w Worniach, po czym wstąpił do Akademii Duchownej w Petersburgu. Tamże w 1862 uzyskał magisterium ze świętej teologii. 22 kwietnia 1861 został wyświęcony na diakona, a 24 marca 1862 przyjął święcenia prezbiteratu. Dalsze studia odbył w Monachium, Rzymie i Louvain. Po powrocie z nich był bibliotekarzem oraz profesorem teologii pastoralnej, liturgii i śpiewu w Akademii Duchownej w Petersburgu. Następnie został profesorem seminarium duchownego w Kownie, gdzie od 1874 pełnił funkcję inspektora. W 1879 objął godność kanonika katedralnego żmudzkiego, a w 1883 prałata scholastyka.

24 marca 1884 został mianowany biskupem pomocniczym diecezji żmudzkiej ze stolicą tytularną Thespiae. Święcenia biskupie otrzymał 24 czerwca 1884 w Petersburgu. Udzielił mu ich Szymon Marcin Kozłowski, biskup diecezjalny łucki i żytomierski, któremu asystowali Cyryl Lubowidzki, biskup pomocniczy łucki i żytomierski, i Anton Zerr, biskup pomocniczy Tyraspola. 21 lipca 1897 został przeniesiony na urząd biskupa diecezjalnego diecezji sejneńskiej. Ingres odbył 28 grudnia 1897. Zabiegał o pojednanie wiernych narodowości polskiej i litewskiej.

Był współkonsekratorem podczas sakry 12 biskupów.

Zmarł 26 listopada 1902 w Sejnach. Pochowany został w kaplicy Matki Bożej w katedrze sejneńskiej.

Działalność literacka i naukowa

Uznawany jest za pierwszego litewskiego poetę romantycznego i pierwszego litewskiego poetę, który sprzeciwiał się władzy cara i przedstawiał sposoby realizacji programu odrodzenia Litwy. W wierszach opisywał piękno ojczystej ziemi, historię Litwy oraz uczucia religijne i treści narodowe. Za najważniejszy utwór w jego dorobku uznawany jest poemat Borek Oniksztyński (1860–1861), inspirowany Panem Tadeuszem Adama Mickiewicza.

W pracy naukowej zajmował się badaniem języka litewskiego oraz żmudzkich i litewskich dialektów. W 1857 wydał pracę O żmudzkim i litewskim języku. Specjalizował się w lingwistyce porównawczej, opracował zasady ortografii i stworzył gramatykę języka litewskiego. W 1875 opublikował pozycję Nauka języka litewskiego. Przygotował katechizm w języku litewskim, tłumaczył na ten język Pismo Święte i okazjonalnie tworzył litewskie pieśni religijne. Naukowo interesował się również filozofią i matematyką.

Linki zewnętrzne

• Antoni Baranowski [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2015-06-07]  (ang.).
• Publikacje Antanasa Baranauskasa w bibliotece Polona. [dostęp 2020-12-26].