Przejdź do zawartości

Deklaracja praw dziecka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Deklaracja uznaje dzieci za podmioty praw człowieka.

Deklaracja praw dziecka — zbiór postulatów dotyczących zapewnienia dzieciom właściwych warunków życia i rozwoju[1], uchwalony 20 listopada 1959 roku na XIV sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ[2].

Deklaracja została przygotowana przez Radę Gospodarczą i Społeczną ONZ[3] oraz uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne w rocznicę ustanowionego rezolucją nr 836 (IX) ZO ONZ Powszechnego Dnia Dziecka[4]. Nawiązywała w swych założeniach do uchwalonej 13 lutego 1923 roku przez Radę Generalną Międzynarodowego Związku Pomocy Dzieciom tzw. deklaracji genewskiej, następnie przyjętej 26 września 1924 przez Zgromadzenie Ligi Narodów[5][6] oraz do ogólnych norm zawartych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka[2].

Głównym celem Deklaracji jest realizacja przekonania, iż „ludzkość powinna dać dziecku to, co ma najlepszego“ oraz zapewnić mu „szczęśliwe dzieciństwo i korzystanie, zarówno w jego interesie, jak i w interesie społeczeństwa, z [określonych w niej] praw i swobód“[2]; uznaje ona dzieci za podmioty praw człowieka[7].

Deklaracja składa się z liczącej sześć ustępów preambuły oraz 10 zasad regulujących prawa dziecka i dotyczących takich zagadnień jak: równość praw każdego dziecka (zasada 1), prawo do warunków zapewniających wszechstronny rozwój (zasada 2), prawo do nazwiska i obywatelstwa (zasada 3), prawo do opieki nad matką i dzieckiem (zasada 4), obowiązek specjalnej opieki nad dzieckiem upośledzonym (zasada 5), znaczenie miłości, zrozumienia i opieki rodzicielskiej (zasada 6), prawo do nauki, rozrywek i sportu (zasada 7), prawo do ochrony i pomocy (zasada 8), obowiązek ochrony przed zaniedbaniem, okrucieństwem i wyzyskiem (zasada 9) oraz prawo do ochrony przed dyskryminacją i wychowanie w duchu tolerancji (zasada 10)[8].

Pomimo proklamowania przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, Deklaracja nie była dokumentem wiążącym dla państw członkowskich ze względu na brak mechanizmu kontroli[9]. Jednym ze skutków uchwalenia Deklaracji był wzrost aktywności UNICEF-u, który od 1961 roku przeznacza środki finansowe na kształcenie dzieci i młodzieży[10].

W 30. rocznicę uchwalenia Deklaracji Praw Dziecka, 20 listopada 1989, ZO ONZ przyjęło pierwszy prawnie wiążący dokument regulujący kwestię praw dziecka — Konwencję o prawach dziecka.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Nowa encyklopedia powszechna PWN. Red. Barbara Petrozolin-Skowrońska. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 44. ISBN 83-01-11097-X.
  2. ↑ a b c Alfons Klafkowski: Prawo międzynarodowe publiczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 283. ISBN 83-01-00475-4.
  3. ↑ Edmund Osmańczyk: Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1982, s. 118-119. ISBN 83-214-0092-2.
  4. ↑ Zgromadzenie Ogólne ONZ: Universal Children's Day. 14 grudnia 1954. [dostęp 2011-02-21]. (ang.).
  5. ↑ Deklaracja Genewska z 1924 roku, Geneva Declaration of the Rights of the Child adopted 26 September, 1924. Por. też Declaration of the Rights of the Child (1948) .
  6. ↑ Jelena Kondratiewa-Bryzik: Początek prawnej ochrony życia ludzkiego w świetle standardów międzynarodowych. Warszawa; Kraków: Wolters Kluwers Polska, 2009, s. 85-86. ISBN 978-83-7601-644-3.
  7. ↑ Józef Krukowski: Kościół i państwo: podstawy relacji prawnych. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1993, s. 187. ISBN 83-228-0318-4.
  8. ↑ Słownik wiedzy obywatelskiej. Red. Adam Łopatka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 75.
  9. ↑ Jolanta Szymańczak: Informacja 684. Konwencja o prawach dziecka ONZ. Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu. [dostęp 2011-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-25)].
  10. ↑ Red. Marian Szczepaniak: Prawa i obowiązki obywatelskie w Polsce i świecie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 452.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Deklaracja_praw_dziecka&oldid=74907580”