Przejdź do zawartości

Sztuka współczesna

Przejrzana
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Niki de Saint Phalle
Richard Serra
Banksy

Sztuka współczesna – aktualny okres w dziejach sztuki, którego początek umownie wyznaczono na połowę XX wieku (po II wojnie światowej). Nie podlega on jeszcze ustalonym, czasowym podziałom. Na skomplikowany obraz tej sztuki składają się: ruchy artystyczne, tendencje i manifesty.

Początku sztuki współczesnej upatruje się w działalności dadaistów, czyli w początkach XX wieku.

Od czasu, gdy artysta przestał być rzemieślnikiem w dziedzinie dekoracji i architektury, a stał się interpretatorem świata, twórcą szukającym odpowiedzi na istotne pytania epistemologiczne rozwiązującym własne problemy wewnętrzne – rola sztuki uległa zmianie. Estetyczne satysfakcje odbiorcy coraz rzadziej motywują twórców. Hasło „sztuka dla sztuki” – chociaż nie było pierwszym przykładem odchodzenia od służebnej roli sztuki – było pierwszym sztandarowym wezwaniem do wyzwolenia sztuki od uzależnień rynkowych.

W obecnej dobie rozwoju cywilizacji nie można zamknąć sztuki współczesnej w jednolitych formułach. Sztuka poprzez dzieła artystów reaguje na ogromny potencjał, możliwości i zagrożenia otaczającego świata. Artyści dla swoich poszukiwań znajdują różne środki wyrazu. Do najwcześniej wprowadzonych nowatorskich rozwiązań – przez pierwszą awangardę – należą abstrakcje, collage, fotomontaż, manifest, obiekt, w czasach drugiej awangardy (neoawangardy) pojawia się także instalacje, happening, fluxus, videoinstalacje, performance. Nie istnieją żadne zauważalne dla współczesnego odbiorcy ograniczenia estetyczne czy techniczne w wypowiedzi artystycznej.

Galerie sztuki współczesnej w Polsce

[edytuj | edytuj kod]
Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu

Centra Sztuki Współczesnej

[edytuj | edytuj kod]

Wybrane galerie niekomercyjne

[edytuj | edytuj kod]

Wybrane galerie komercyjne

[edytuj | edytuj kod]

Czasopisma poświęcone sztuce współczesnej

[edytuj | edytuj kod]
  • ART & Business
  • ARTeon (od 1999)
  • ARTluk
  • artmix
  • artPapier (w sieci)
  • Czas Kultury
  • Czereja (już nie wydawane)
  • Exit (od 1990)
  • Format (od 1991)
  • Fort Sztuki
  • gazeta-muzeum.pl
  • Kwartalnik Rzeźby Orońsko (od 1990)
  • Magazyn Sztuki
  • Obieg (od 1987)
  • Piktogram (od 2005)
  • Pokaz (od 1993)
  • Projekt
  • Raster (już nie wydawane: druk i sieć)
  • Sekcja
  • spam.art.pl
  • Sztuka i Filozofia (od 1989 roku)
  • Szum

Nagrody i konkursy

[edytuj | edytuj kod]

w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

za granicą

[edytuj | edytuj kod]

Kierunki

[edytuj | edytuj kod]
nazwa lata rozwoju miejsce[2] dziedziny przedstawiciele autor terminu
socrealizm
realizm socjalistyczny
1934-połowa lat 80. ZSRR sztuki plastyczne
film
literatura
muzyka
Isaak Brodski
Aleksander Kobzdej
pop-art od 1953 Wielka Brytania
USA
Richard Hamilton
Roy Lichtenstein
Andy Warhol
Lawrence Alloway (1952)
hiperrealizm od ok. 1965 USA malarstwo
grafika
rzeźba
Duane Hanson
John De Andrea
Chuck Close
Isy Brachot (1973)
sztuka ziemi
land art
od ok. 1965 Dennis Oppenheim
Richard Long
Robert Smithson
nowa figuracja lata 60. malarstwo Jean Dubuffet
Francis Bacon
Willem de Kooning
mail art
sztuka poczty
lata 60. Ray Johnson
On Kawara
Andrzej Partum
sztuka kinetyczna Alexander Calder
Jean Tinguely
konceptualizm od ok. 1967 Art and Language (Grupa)
Robert Barry
Joseph Beuys
Wolf Vostell
Peter Downsbrough
Roman Opałka
Jarosław Kozłowski
Andrzej Szewczyk
Dennis Oppenheim
Yoko Ono
Arte Povera
sztuka biedna
sztuka świadomego ubóstwa
19671977 Włochy Michelangelo Pistoletto
Giovanni Anselmo
Alighiero Boetti
Germano Celant (1967)
environment
asamblaż Robert RauschenbergWładysław Hasior Jean Dubuffet
sztuka wideo Nam June Paik
sztuka krytyczna
współczesna architektura
street art malarstwo
grafika
instalacja
happening
Banksy
Obrazy i Poezja lata 2000. Włochy malarstwo
literatura
muzyka
Aeronwy Thomas
Lawrence Ferlinghetti
Gianpiero Actis
Lidia Chiarelli

Abstrakcja niegeometryczna

[edytuj | edytuj kod]

W świecie sztuki panuje dość duże zamieszanie jeśli chodzi o terminy przedstawione w poniższej tabelce. Niektórzy uważają słowa informel i taszyzm za synonimy. Inni wiążą art informel tylko z Francją, podczas gdy taszyzm odnoszą do sztuki Europy i Ameryki jednocześnie. Jeszcze inni czynią wprost odwrotnie. Tak czy inaczej obydwa terminy pochodzą z języka francuskiego i są utożsamiane z tym, co w Stanach Zjednoczonych nazwano abstrakcyjnym ekspresjonizmem. Kierunek ten rozwijał się niezależnie na obu kontynentach. Prawdopodobnie stąd bierze się brak porządku w terminologii.

nazwa lata rozwoju miejsce[2] dziedziny przedstawiciele autor terminu
taszyzm
malarstwo gestu
lata 50. Francja malarstwo Jean-Paul Riopelle
Hans Hartung
art informel
malarstwo gestu
lata 50. Francja
USA
malarstwo Michel Tapié

szkoła nowojorska
abstrakcyjny ekspresjonizm 1946 USA malarstwo Robert Coates
action art
action painting
malarstwo gestu
lata 50. USA malarstwo Jackson Pollock
Franz Kline
Willem de Kooning
Harold Rosenberg (1952)
color field painting
malarstwo barwnych płaszczyzn
lata 50. USA malarstwo Mark Rothko
Barnett Newman
Clyfford Still
Clement Greenberg (1955)

Abstrakcja geometryczna

[edytuj | edytuj kod]
nazwa lata rozwoju miejsce[2] dziedziny przedstawiciele autor terminu
op-art
optical-art
lata 60. USA malarstwo
grafika
sztuka użytkowa
Victor Vasarely 1964
minimal art
sztuka minimalna
minimalizm
od ok. 1965 USA malarstwo
rzeźba
Sol le Witt
Robert Morris
Donald Judd

„Sztuka żywa”

[edytuj | edytuj kod]
nazwa lata rozwoju miejsce[2] dziedziny przedstawiciele autor terminu
happening od 1959 USA --- Allan Kaprow Allan Kaprow (1959)
body art
sztuka ciała
koniec lat 60. --- Marina Abramović
performance lata 70. i 80. --- Marina Abramović
Nam June Paik
Fluxus lata 60. i 70. Niemcy
USA
happening
performance
John Cage
Yoko Ono
Joseph Beuys
Nam June Paik
Wolf Vostell
George Maciunas (1962)

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Mieczysław Porębski, Granica współczesności. Ze studiów nad kształtowaniem się poglądów artystycznych XX wieku, Ossolineum, Wrocław 1965.
  • Internetowa encyklopedia PWN – encyklopedia.pwn.pl

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Prace młodych artystek i dar Starmachów na nowych wystawach w Muzeum MOCAK. pap.pl, 2024-10-10. [dostęp 2024-10-11].
  2. a b c d Wymienione państwa dotyczą raczej początków powstawania kierunków. Często nurty rozwijające się w danym kraju oddziaływały poza jego granicami i znajdowały tam swoich kontynuatorów.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]