Wojciech Banach

Wojciech Banach

Wojciech Banach (2017)
Data i miejsce urodzenia	31 sierpnia 1953 Bydgoszcz
Data i miejsce śmierci	20 września 2022 Bydgoszcz
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	poezja
Odznaczenia

Wojciech Banach (ur. 31 sierpnia 1953 w Bydgoszczy, zm. 20 września 2022 tamże) – polski poeta, inżynier elektryk oraz kolekcjoner.

Życiorys

Był absolwentem Technikum Mechaniczno-Elektrycznego w Bydgoszczy. Ukończył elektrotechnikę na Akademii Techniczno-Rolniczej. Od ukończenia studiów w roku 1978, pracował jako konstruktor w Famor S.A. (dawniej: Zakłady Urządzeń Okrętowych Famor) w Bydgoszczy.

Jako poeta debiutował trzema wierszami na łamach miejscowego tygodnika społeczno-kulturalnego Fakty (1976). W Bydgoszczy i w Gdańsku wydał szereg tomików wierszy. W latach 1975–1981 był członkiem Grupy Faktu Poetyckiego Parkan i Koła Młodych ZLP, od roku 1990 był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, a od 2011 roku pełnił funkcję prezesa Bydgoskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

W roku 1977 zdobył III nagrodę w konkursie Socjalistycznego Związku Studentów Polskich Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Koła Młodych ZLP. Rok później (1978) został laureatem XIX Ogólnopolskiego Turnieju Poezji Społecznie Zaangażowanej Czerwona Róża. W plebiscycie bydgoskiej redakcji Gazety Wyborczej został wybrany Artystą Roku 2002 w dziedzinie literatury, w roku 2005 był laureatem Nagrody Artystycznej Prezydenta Bydgoszczy, a w roku 2007 odznaczony został Srebrnym Krzyżem Zasługi. W latach 2009 i 2015 był laureatem Złotej Strzały Łuczniczki – nagrody literackiej Prezydenta Miasta za najlepszą bydgoską książkę ubiegłego roku, a w 2016 roku został nagrodzony Medalem „Za Twórczy Wkład w Kulturę Chrześcijańską”. W 2019 roku uhonorowany został Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Promocja istotnej części twórczości Banacha odbywała się także w bydgoskim niezależnym centrum kultury – Galerii Autorskiej Jana Kaji i Jacka Solińskiego. Jego poezja prezentowana była również za granicą w polonijnym ośrodku kulturalnym Salon Kultury Polskiej w Edynburgu oraz publikowana w polonijnej prasie – Polskim Magazynie w UK. Członek kapituły Nagrody Poetyckiej im. Kazimierza Hoffmana „KOS”.

Pochowany na Cmentarzu św. Rocha w Częstochowie.

Kolekcjonerstwo

Gromadził bydgostiana, głównie pamiątki historyczne w formie dawnych fotografii i pocztówek. Pod patronatem władz miejskich i szeregu innych lokalnych sponsorów, korzystając z własnej kolekcji starych pocztówek opublikował 3 obszerne albumy poświęcone widokom miasta oraz – poczynając od roku 1995 – szereg zestawów reprintów bydgoskich widokówek (głównie w Wydawnictwie Galeria Autorska, wcześniej Wydawnictwo Labirynt), które są cennym źródłem ikonograficznym. Zgromadził także unikatową kolekcję archiwalnych pocztówek patriotycznych, obejmujących tematyką czasy zaborów, kolejnych powstań oraz okres II RP – z najstarszymi egzemplarzami pochodzącymi z początków XIX wieku. Brał udział w licznych wystawach widokówek, prezentacje jego zbiorów zostały włączone w program obchodów 100-lecia Odzyskania Niepodległości. Był członkiem założycielem Ogólnopolskiego Klubu Filokartystów z siedzibą w Warszawie.

Wybór publikacji

Poezja

• Chwilowy obraz świata, Zarząd Wojewódzki ZSMP (Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej), Bydgoszcz 1977
• Pole rażenia, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1978
• Slalom, Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, Koło Młodych ZLP (Związku Literatów Polskich), Bydgoszcz 1980
• Symultana, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1981, ISBN 83-215-9173-6
• Czarna skrzynka, Ośrodek Kultury Regionalnej (Biblioteka Oddziału Bydgosko-Toruńskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich), Bydgoszcz 1991
• Było nas kilku, wiersze Wojciech Banach, obrazy Leszek Goldyszewicz, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, Bydgoszcz 1997, ISBN 83-905855-9-6
• Skrzyżowanie, Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, Bydgoszcz 1998, ISBN 83-85327-49-5
• Punkty wspólne, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, "Labirynt", Bydgoszcz 2000, ISBN 83-909108-8-8
• Wybór wierszy, wyd. Margrafsen, Bydgoszcz 2004, ISBN 83-89734-21-4
• Odgrodzony przez przypadki, wyd. Multigraf, Bydgoszcz 2008
• Nie tylko aniołowie, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, Bydgoszcz 2009
• Mężczyzna z sąsiedniej klatki, Biblioteka Oddziału Bydgoskiego SPP, Bydgoszcz 2010
• Rondo Bydgoszcz, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, Bydgoszcz 2012
• Odwrócona piaskownica, Meander, Więcbork 2013
• Czas przestawienia, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, Bydgoszcz 2014
• Modlitwy przerywane, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, Bydgoszcz 2016
• Śmierciochron, Bydgoszcz, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, 2017
• Strzępy i pąki, Bydgoszcz, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, 2018
• Plac Piastowski i inne wiersze, Bydgoszcz, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, 2018 (publikacja wydana z okazji 100-lecia odzyskania Niepodległości przez Polskę)
• Warkocz, Bydgoszcz, Wydawnictwo Pejzaż, 2020, ISBN 978-83-65819-48-2
• Mecz z realem, Biblioteka "Toposu", Sopot 2021

Inne

• Czas odnaleziony. Bydgoszcz na dawnych pocztówkach (1894-1945), Bydgoszcz, Galeria Autorska Jan Kaja, Jacek Soliński, 2001, ISBN 83-914388-2-1
• Nad Starym Bydgoskim Kanałem. Na podstawie dawnych pocztówek i fotografii, Bydgoszcz, Muzeum Kanału Bydgoskiego, 2007, ISBN 83-918607-8-7
• Pozdrowienia z dawnej Bydgoszczy, (Album), Wydawnictwo Pejzaż, 2020, ISBN 978-83-65819-50-5

Publikacje w antologiach

• Bydgoski Kurier Poetycki, galeria faktu poetyckiego „Parkan”, Bydgoszcz 1976
• Wyszywanka, antologia młodej poezji Bydgoszczy i Czerkas, red. L. Chmielkowski, S. Pastuszewski, Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, Bydgoszcz 1977, s. 11
• Zbliżenia, galeria poezji, red. M.Bart-Kozłowski, Zarząd Wojewódzki ZSMP (Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej), Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, Bydgoszcz 1978
• MOJE MIASTO Bydgoszcz w wierszach i fotogramach, K-PTK, Bydgoszcz 1996
• Arka poezji, I.W. Świadectwo, Bydgoszcz 1998
• Droga do Ashramu, Antologia poezji kontrkulturowej, I.W. Świadectwo, Bydgoszcz 1998
• Pociąg do poezji. Intercity, antologia wierszy współczesnych z motywem podróży, Kutno 2011
• WĘZŁY, SUKIENKI, ŻAGLE. NOWA POEZJA, OJCZYZNA I DZIEWCZYNA, Antologia wierszy współczesnych, Kutno 2013
• Metafora Współczesności, Antologia Bożonarodzeniowa, Międzynarodowa Grupa Literacko-Artystyczna „Kwadrat”, Ridero 2016
• Pociąg pośpieszny WITKACY do Zakopanego, Almanach, Pomorski projekt poetycki PANTOGRAF, 2019
• Antologia smoleńska II. 96 wierszy, Stowarzyszenie Solidarni 2010, Łódź – Warszawa – Wrocław 2020.

Bibliografia

• Oficjalna strona Galerii Autorskiej w Bydgoszcz - Spotkanie poetyckie z Wojciechem Banachem i Jarosławem Jakubowskim
• Oficjalna strona Galerii Autorskiej w Bydgoszcz - Spotkanie poetyckie z Wojciechem Banachem pt. Nie tylko aniołowie oraz promocja najnowszego tomiku wierszy. autorska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-13)].
• Oficjalna strona Galerii Autorskiej w Bydgoszcz - Spotkanie poetyckie z Wojciechem Banachem pt. Rondo Bydgoszcz. autorska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-21)].
• Oficjalna strona Galerii Autorskiej w Bydgoszcz - Spotkanie poetyckie - jubileusz 40-lecia pracy twórczej Wojciecha Banacha. autorska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-21)].
• Oficjalna strona Galerii Autorskiej w Bydgoszcz - Spotkanie poetyckie z Wojciechem Banachem pt. Modlitwy przerywane - wiersze teistyczne z lat 1976 - 2016. autorska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-13)].
• Oficjalna strona Galerii Autorskiej w Bydgoszcz - Spotkanie poetyckie z Wojciechem Banachem - 06.07.2017 r.. autorska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-31)].
• Oficjalna strona Stowarzyszenia Pisarzy Polskich – Oddział Bydgoszcz: Zarząd
• Oficjalna strona Stowarzyszenia Pisarzy Polskich – Oddział Bydgoszcz: Nota biograficzna Wojciecha Banacha
• Oficjalna strona Salonu Kultury Polskiej - "WIECZÓR KULTURY POLSKIEJ 2016"
• Portal Informacyjny Bydgoszcz24 - O sztuce, która jest „śmierciochronem”, w Galerii Autorskiej
• Portal Informacyjny Bydgoszcz24 - „Rondo Bydgoszcz” Wojciecha Banacha
• Portal Informacyjny Bydgoszcz24 - "Strzały Łuczniczki" przyznane
• Portal Informacyjny Bydgoszcz24 - Metafizyczne pęknięcia w rzeźbach Aliny Kluza-Kaji i wierszach Wojciecha Banacha
• Maciej Obremski, Bydgoszcz i Toruń na staro-nowych widokówkach, "Promocje Pomorskie", 1996, nr 9, ISSN 1230-3585
• Jerzy Domasłowski, Bydgoskie reprinty, "Filokartysta", 1997, nr 4, ISSN 1234-7695
• Polski Magazyn w UK - polonijny magazyn i portal informacyjny - „Kto ty jesteś? - O patriotyzmie, poezji i starych pocztówkach”. polskimagazyn.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-31)].
• Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego w Bydgoszczy - „Spotkanie poetyckie z Wojciechem Banachem”. autorska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-31)].
• Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy - „Wystawa pocztówek patriotycznych Wojciecha Banacha w ramach obchodów Święta Niepodległości”
• Portal informacyjny Bydgoszcz24 - „Wojciech Banach i trudna miłość do Ojczyzny”
• Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy - „Promocja antologii NASZE NIEPODLEGŁOŚCI”
• Tygodnik Bydgoski - „Wystawa pocztówek patriotycznych Wojciecha Banacha”
• Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego w Bydgoszczy - „Otwarcie wystawy pocztówek patriotycznych”. autorska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-31)].
• Kwiaty naszego życia pod red. Joanny Zielińskiej, Toruń, Centrum Sztuki Współczesnej, 2008, ISBN 978-83-927311-8-4 (katalog wystawy)
• Polski Magazyn w UK - polonijny magazyn i portal informacyjny - „Poetycki przystanek: Wojciech Banach”. polskimagazyn.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-08)].