Języki min

Główne języki min.

Języki min (chiń. 閩語; pinyin mǐn yǔ; pe̍h-ōe-jī Bân gú) – rodzina języków chińskich używanych przez około 60 milionów osób w prowincji Fujian oraz przez emigrantów z tej prowincji mieszkających w Guangdong (wokół Chaozhou), na wyspie Leizhou, na wyspie Hajnan, na archipelagu Zhoushan oraz na Tajwanie. Wielu użytkowników języków min żyje również w innych krajach Azji południowo-wschodniej. Najważniejszym z tych języków jest hokkien (dialekt języka minnańskiego) używany w kilku odmianach m.in. na Tajwanie oraz w okolicach miasta Xiamen.

Główne odmiany

Języki min są bardziej wewnętrznie zróżnicowane niż to ma miejsce w innych grupach języków chińskich. Zazwyczaj na podstawie wzajemnego stopnia zrozumienia wyodrębnia się od pięciu do dziewięciu języków, dzielących się z kolei na poszczególne dialekty. Najważniejsze z tych języków to:

• język minnan – południowy min, używany w okolicach miasta Xiamen oraz na Tajwanie
• język mindong – wschodni min, używany w okolicach miasta Fuzhou
• język minbei – północny min
• język minzhong – centralny min
• język puxian

Min nan używany w prowincji Guangdong określany jest jako hoklo, zaś na Hajnanie jako qiong wen lub qiongzhou hua. Jest on dominującym językiem diaspory chińskiej na Filipinach, gdzie jest znany jako lan-nang. Na Tajwanie z kolei nazywany jest hō-ló-oē, używany jest przez większość społeczeństwa i określany niekiedy jako język tajwański. W Singapurze, Malezji, Indonezji nazywany jest hokkien.

System pisma

Zapis języków z grupy min za pomocą ideogramów chińskich nie różni się zbytnio od zapisu języka mandaryńskiego, ale z pewną liczbą dodatkowych znaków. Ze względu na to, że języki min są jedyną grupą języków chińskich nie wywodzącą się bezpośrednio z języka średniochińskiego, bywają problemy ze znalezieniem właściwych ideogramów dla niektórych słów.

Transkrypcja języków min

Niektórzy użytkownicy tych języków wykorzystują tzw. romanizację kościelną (chiń. 教會羅馬字 pinyin Jiaohui Luomazi). Dla języków minnańskich istnieje system transkrypcji zwany Pe̍h-ōe-jī (POJ), zaś dla mindong – system Bàng-uâ-cê (BUC). Oba systemy zostały opracowane w XIX w. przez zagranicznych misjonarzy.

Bibliografia

• Alfred F.A.F. Majewicz Alfred F.A.F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655  (pol.).