Universal Carrier
 Universal Carrier wojsk holenderskich, 1948 r. | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
2 – 5 (w zależności od wyposażenia) |
| Historia | |
| Prototypy |
1935 |
| Produkcja |
1936–1945 |
| Egzemplarze |
ponad 75 000 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
1 silnik gaźnikowy, 8-cylindrowy Ford GAE (Ford GAEA) o mocy 65 KM (48 kW) przy 2840 obr./min. |
| Transmisja |
mechaniczna |
| Poj. zb. paliwa |
90 l benzyny. Zużycie paliwa 50 l/100 km |
| Pancerz |
nitowany z płyt walcowanych, grubość: 7 – 11 mm |
| Długość |
3,70 m |
| Szerokość |
1,94 m |
| Wysokość |
1,57 m |
| Prześwit |
0,22 m |
| Masa |
3 700 kg (bojowa) |
| Moc jedn. |
20,3 KM/t (14,9 kW/t) |
| Nacisk jedn. |
0,50 kg/cm² |
| Osiągi | |
| Prędkość |
40 – 48 km/h (po drodze) |
| Zasięg pojazdu |
180 km (po drodze) |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) |
0,60 m |
| Rowy (szer.) |
1,60 m |
| Ściany (wys.) |
0,50 m |
| Kąt podjazdu |
28º |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| uzbrojenie w zależności od wersji | |
| Użytkownicy | |
| Wielka Brytania, Polska, ZSRR, Nowa Zelandia, Kanada, Australia, Indie, Stany Zjednoczone | |
Universal Carrier – brytyjski gąsienicowy lekki transporter opancerzony z okresu II wojny światowej, produkowany w kilku wersjach, także jako ciągnik artyleryjski i nośnik uzbrojenia. Popularnie nazywany był także Bren Carrier, z powodu najczęstszego uzbrojenia w karabin maszynowy Bren. Był to najliczniejszy aliancki pojazd opancerzony II wojny światowej[1][2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Transporter opancerzony Universal Carrier powstał jako zwieńczenie linii transporterów wywodzących się z ciągnika VA D50, opracowanego przez Johna Cardena i Viviana Loyda w zakładach Vickers w 1935. Dla zmniejszenia kosztów, w konstrukcji VA D50 użyto komponentów produkowanych dla czołgów lekkich i samochodów ciężarowych. Armia brytyjska zamówiła serię pojazdów rozwiniętych z D50, produkowanych od 1935. Wśród nich były różne warianty: transporter ciężkiego karabinu maszynowego Vickers (356 pojazdów), transporter opancerzony Bren Gun Carrier (Bren Carrier) z ręcznym karabinem maszynowym Bren (1381 pojazdów), transporter rozpoznawczy Scout Carrier (667 pojazdów) i transporter opancerzony dla kawalerii zmotoryzowanej Cavalry Carrier (50 pojazdów). Ponieważ pojazdy te nieco się różniły konstrukcją, zdecydowano opracować dla uproszczenia jeden uniwersalny model, który można było budować w różnych wariantach wyposażenia. Przyjęto go do uzbrojenia w 1939 pod nazwą Universal Carrier, dostawy rozpoczęły się już po wybuchu wojny. Był to uniwersalny transporter, który w zależności od wyposażenia był: pojazdem transportowym, rozpoznawczym, łącznikowym, wozem dowodzenia, ciągnikiem do holowania działa przeciwpancernego kal. 57 mm (6-funtowego). Od wczesnych modeli Universal Carrier odróżniał się "pudełkowatym" nadwoziem w tylnej części, ze zwiększoną ilością miejsca dla załogi.
Były też wersje bojowe tego transportera uzbrojone w:
- ciężki karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm
- karabin maszynowy Bren kal. 7,7 mm
- karabin maszynowy Bren kal. 7,7 mm i karabin przeciwpancerny Boys wz. 37
- moździerz kal. 50,8 mm
- miotacz ognia Ronson lub Wasp
Universal Carrier był używany niemal we wszystkich armiach koalicji antyhitlerowskiej, w tym w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, a poprzez dostawy Lend-Lease w Armii Czerwonej i Ludowym Wojsku Polskim.
Universal Carrier używany był także przez Wehrmacht po zdobyciu wielu egzemplarzy podczas odwrotu angielskiego korpusu ekspedycyjnego w czasie kampanii francuskiej w 1940. Większość z nich użyto jako nośniki lekkich karabinów maszynowych Bren (wykorzystywano zdobyczną angielską amunicję). Montowano na nich też zdobyczne francuskie armaty przeciwpancerne 2,5 cm PaK 112 (f) i używano podczas walk w Afryce północnej jako wsparcie piechoty. Jedną z adaptacji było zamontowanie 8.8 cm Panzerschreck dla zwalczania broni pancernej z jednoczesnym transportem 6 żołnierzy uzbrojonych w panzerfausty, użyte przeciwko wojskom lądującym w Normandii[2].
Produkowany był w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Nowej Zelandii, Indiach i Australii.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Profil pojazdu -
Widok z góry -
Bren Carrier podczas ćwiczeń we Francji, październik 1939 r. -
Miotacze ognia Wasp podczas ćwiczeń, 1944 r.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Universal Carrier. tanks-encyclopedia.com. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
- ↑ a b DIE VERGESSENEN HELDEN. armoredwarfare.com. [dostęp 2024-10-08]. (niem.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Janusz Magnuski Wozy bojowe LWP 1943-1983 wyd. MON Warszawa 1985 ISBN 83-11-06990-5