Richard Widmark
.jpg) Richard Widmark (1948) | |
| Imię i nazwisko |
Richard Weedt Widmark |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
26 grudnia 1914 |
| Data i miejsce śmierci |
24 marca 2008 |
| Zawód | |
| Współmałżonek |
Jean Hazlewood |
| Lata aktywności |
1938–2001 |
Richard Weedt Widmark (ur. 26 grudnia 1914 w Sunrise, zm. 24 marca 2008 w Roxbury) – amerykański aktor filmowy, teatralny, telewizyjny i producent. Nominowany do Oscara za swój aktorski debiut, drugoplanową rolę w filmie Pocałunek śmierci (1947).
8 lutego 1960 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdujące się przy 6800 Hollywood Boulevard[1][2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Sunrise w stanie Minnesota jako syn Ethel Mae (z domu Barr) i Carla Henry’ego Widmarka[3]. Jego matka była pochodzenia angielsko-szkockiego, ojciec był z pochodzenia Szwedem[4].
Studiował w Princeton High School w Illinois oraz w Lake Forest College. Pierwsze kroki w zawodzie aktora stawiał pod koniec lat 30. XX wieku, występując w słuchowiskach nowojorskich rozgłośni (po raz pierwszy w MBS w 1938).
W 1943 debiutował na Broadwayu w roli porucznika Lenny’ego Archera w komedii Pocałuj i powiedz (Kiss and Tell)[5], na srebrnym ekranie w roli chichoczącego zabójcy – mściwego gangstera-psychopaty Tommy’ego Udo w kryminale Pocałunek śmierci (1947)[6], za kreację którego był nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego i za którą zdobył także Złoty Glob dla najbardziej obiecującego debiutanta[7]. W następnym roku wystąpił w kryminale Williama Keighleya – Ulica bez nazwy (1948), a następnie wspólnie z Gregorym Peckiem i Anne Baxter w westernie Williama A. Wellmana – Droga do Yellow Sky (1949).
W swej karierze aktorskiej grywał tzw. twardych facetów, kowbojów, żołnierzy i czarne charaktery[8]. Listę jego ról „New York Times” nazwał „galerią starych drani”. Wystąpił w ponad 60 filmach. Do jego najbardziej znaczących ról należą kreacje w takich filmach jak m.in.: Dwa złote colty (1959; Edward Dmytryk), gdzie zagrał z Henrym Fondą i Anthonym Quinnem, Alamo (1960; reż. John Wayne), Długie łodzie wikingów (1963; reż. Jack Cardiff) oraz Morderstwo w Orient Expressie (1974; reż. Sidney Lumet), gdzie zagrał m.in. z Ingrid Bergman.
Po raz ostatni pojawił się na ekranie w 1991 w filmie Herberta Rossa Barwy prawdy.
Zmarł w wieku 93 lat w swoim domu w stanie Connecticut[9].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Był dwukrotnie żonaty. Jean Hazlewood była jego żoną od 5 kwietnia 1942 do swej śmierci 2 marca 1997. Mieli córkę Anne Heath (ur. 1945). W 1999 ożenił się ponownie z Susan Blanchard, która w latach 50. była żoną Henry’ego Fondy.
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]_1.jpg)
.jpg)
- Pocałunek śmierci (1947) jako Tommy Udo
- Droga do Yellow Sky (1948) jako Dude
- Ulica bez nazwy (1948) jako Alec Stiles
- Przeklęte wzgórza (1950) jako porucznik Karl Anderson
- Bez wyjścia (1950) jako Ray Biddle
- Noc i miasto (1950) jako Harry Fabian
- Panika na ulicach (1950) jako dr Clinton Reed
- Proszę nie pukać (1952) jako Jed Towers
- Kradzież na South Street (1953) jako Skipp McCoy
- Piekielna misja (1954; inny polski tytuł – Piekło) jako kpt. Adam Jones/R.J. MacDougal
- Złamana lanca (1954) jako Ben Devereaux
- Ogród zła (1954) jako Fiske
- Pajęczyna (1955) jako dr Stewart McIver
- Ostatni wóz (1956) jako Komancz Todd
- Prawo i Jake Wade (1958) jako Clint Hollister
- Dwa złote colty (1959) jako Johnny Gannon
- Alamo (1960) jako porucznik James Bowie
- Wyrok w Norymberdze (1961) jako Tad Lawson
- Dwaj jeźdźcy (1961) jako Jim Gary
- Jak zdobywano Dziki Zachód (1962) jako Mike King
- Długie łodzie wikingów (1963) jako Rolfe
- Jesień Czejenów (1964) jako kpt. Thomas Archer
- Alvarez Kelly (1966) jako Tom Rossiter
- Zachodni szlak (1967) jako Lije Evans
- Śmierć rewolwerowca (1969) jako szeryf Frank Patch
- Morderstwo w Orient Expressie (1974) jako Ratchett/Cassetti
- Córka dla diabła (1976) jako John Verney
- Ostatni promień blasku (1977) jako gen. Martin MacKenzie
- Zasada domina (1977) jako Richard Widmark
- Rollercoaster (1977) jako agent Hoyt
- Coma (1978) jako dr George A. Harris
- Rój (1978) jako gen. Thalius Slater
- Wyspa Niedźwiedzia (1979) jako Otto Gerran
- Hokus Pokus czyli ważna sprawa (1982; inny polski tytuł Hanky Panky czyli ważna sprawa) jako Ransom
- Przeciw wszystkim (1984) jako Ben Caxton
- Pewnego razu w pociągu do Teksasu (1988) jako kpt. Orlen Hayes
- Barwy prawdy (1991) jako senator James Stiles
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jan Słodowski, Andrzej Roman: Gwiazdy światowego kina. Leksykon. Warszawa: Editions Spotkania, 1992. ISBN 83-85195-83-1.
- Richard Widmark „Ufam swojemu instynktowi”. „Film”. nr 22/1968 (1017 (XXIII)), s. 8, 1968-06-02. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
- Tomasz Jopkiewicz. Ludzie: Nieśmiertelni – Richard Widmark – Podły inaczej. „Film”. nr 12/1999, s. 104–105, grudzień 1999. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Richard Widmark. Walk of Fame. [dostęp 2024-05-04]. (ang.).
- ↑ Dennis McLellan: Hollywood Star Walk: Richard Widmark. „Los Angeles Times”, 27 marca 2008. [dostęp 2024-05-04]. (ang.).
- ↑ Richard Widmark Biography (1914–2008). Film Reference. [dostęp 2024-05-04]. (ang.).
- ↑ Richard Widmark What Nationality Ancestry Race. EthniCelebs.com, 27 lipca 2010. [dostęp 2024-05-04]. (ang.).
- ↑ Richard Widmark. Internet Broadway Database. [dostęp 2024-05-04]. (ang.).
- ↑ Richard Widmark. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-05-04]. (ang.).
- ↑ „Kiss of Death” (1947) Awards. AllMusic. [dostęp 2024-05-04]. (ang.).
- ↑ Richard Widmark Biography. AllMusic. [dostęp 2024-05-04]. (ang.).
- ↑ Actor Richard Widmark dies at 93. BBC News. [dostęp 2024-05-04]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Richard Widmark w bazie IMDb (ang.)
- Richard Widmark w bazie Filmweb
- Richard Widmark w bazie Notable Names Database (ang.)
- Richard Widmark w bazie Discogs.com (ang.)
