Ogorzałka mała
| Aythya affinis[1] | |||
| (Eyton, 1838) | |||
 Samiec | |||
 Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ogorzałka mała | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 lęgowiska przeloty zimowiska występuje przez cały rok | |||
Ogorzałka mała[5] (Aythya affinis) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Nie jest zagrożony wyginięciem. Nie wyróżnia się podgatunków[6].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Ptak ten zamieszkuje Amerykę Północną od Alaski na północy po Wielkie Jeziora Północnoamerykańskie i północno-wschodnią Kalifornię na południu. Zimuje na północnoamerykańskich preriach, w Meksyku, Ameryce Środkowej (w tym na Antylach), Kolumbii, Wenezueli oraz na Hawajach. Sporadycznie pojawia się w środkowych Andach i dorzeczu Orinoko oraz na Grenlandii. Do Europy zalatuje bardzo rzadko, do Polski wyjątkowo – stwierdzono ją tylko raz[7] (druga rzekoma obserwacja z 2012 roku nie została zaakceptowana przez Komisję Faunistyczną Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego[8]).
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Wygląd
- Bardzo podobna do ogorzałki, lecz mniejsza. Samiec w ubarwieniu godowym ma głowę, szyję i pierś czarną z fioletowym, metalicznym połyskiem. Czarne również ogon, pokrywy ogonowe i kuper. Boki i brzuch białe. Wierzch popielatoszary z poprzecznym prążkowaniem, ciemniejszym niż u ogorzałki. Lusterko białe. Samica brązowa, głowa i szyja ciemniejsza, u nasady dzioba biała plama, brzuch białawy. Na skrzydle białe lusterko. Młodociane podobne do samicy, lecz ciemniejsze i bez białej plamy u nasady dzioba.
- Wymiary średnie[9][10]
- długość ciała ok. 38–46 cm
rozpiętość skrzydeł 61–84 cm
masa ciała ok. 700–1200 g (średnio 870 g)
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]- Biotop
- Niezbyt duże zbiorniki słodkowodne. Zimuje na dużych jeziorach i w ujściach rzek.
- Gniazdo
- Na lądzie w gęstej roślinności w pobliżu wody lub na pływającej platformie.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju – czerwcu 8 do 25 (średnio 6–15) jaj w kolorze od szarego po ciemnooliwkowy[9], o średnich wymiarach 56 × 40 mm i średniej masie 44 g.
- Wysiadywanie, pisklęta
- Jaja wysiadywane są przez okres 21 do 28 dni przez samicę[9]. Pisklęta opuszczają gniazdo po wykluciu, usamodzielniają się po 45–50 dniach.
- Pożywienie
- Rośliny wodne, skorupiaki, mięczaki, owady wodne i małe ryby[9]. Pokarm zdobywa nurkując[9].
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody ogorzałka mała nieprzerwanie od 1988 roku klasyfikowana jest jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)[4]. Według szacunków organizacji Partners in Flight, liczebność światowej populacji lęgowej w 2017 roku wynosiła około 3,8 miliona osobników[11]. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[4][11].
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[12].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Aythya affinis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Carboneras 1992 ↓, s. 618.
- ↑ a b Denis Lepage: Ogorzałka mała (Aythya affinis) (Eyton, 1838). Avibase. [dostęp 2014-01-14].
- ↑ a b c Aythya affinis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Aythyini Delacour & Mayr, 1945 (1831) (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-08].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-10]. (ang.).
- ↑ wynik wyszukiwania: Aythya affinis. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-05-10]. (ang.).
- ↑ Dane archiwalne 2012. Orzeczenia negatywne wydane w roku 2012. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-25)].
- ↑ a b c d e Lesser Scaup Aythya affinis. WhatBird. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-29)]. (ang.).
- ↑ P. Sterry, A. Cleave, A. Clements, P. Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-341-X.
- ↑ a b Lesser Scaup Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-05-10]. (ang.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Carles Carboneras: Family Anatidae (Ducks, geese and Swans). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).