Przejdź do zawartości

Elon Musk

Edytuj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Elon Musk
Ilustracja
Elon Musk (2022)
Data i miejsce urodzenia

28 czerwca 1971
Pretoria

Zawód, zajęcie

przedsiębiorca

Miejsce zamieszkania

Bel Air (Los Angeles)

Narodowość

południowoafrykańska

Edukacja

licencjat z ekonomii i fizyki

Alma Mater

University of Pennsylvania

Majątek

236 mld USD (czerwiec 2023)[1]

Rodzice

Errol Musk (ojciec)
Maye Musk (matka)

Małżeństwo

Justine Musk (rozwiedziony), Talulah Riley (rozwiedziony; ponownie żonaty)

Partnerka

Amber Heard (2016–2018)[2]
Grimes (2018–2021)[3]

Krewni i powinowaci

Kimbal Musk (brat), Tosca Musk (siostra), Lyndon Rive (kuzyn)

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Elon Reeve Musk (wym. /ˈi:lɒn ˈmʌsk/; ur. 28 czerwca 1971 w Pretorii[4]) – południowoafrykański przedsiębiorca, założyciel lub współzałożyciel przedsiębiorstw PayPal, SpaceX, Tesla, Neuralink i The Boring Company[5]. Pochodzi z Republiki Południowej Afryki, mieszka i pracuje w Stanach Zjednoczonych (posiada obywatelstwo południowoafrykańskie, kanadyjskie oraz amerykańskie). Dyrektor generalny i techniczny w SpaceX, dyrektor generalny i główny architekt w Tesla Inc. W styczniu 2021 został uznany najbogatszym człowiekiem świata przez magazyn „Forbes” i agencję Bloomberg[6][7]. Od 28 października 2022 właściciel serwisu X (kiedyś "Twitter").

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Dzieciństwo i edukacja

[edytuj | edytuj kod]

Pochodzi z Południowej Afryki[8]. Urodził się i wychował w stołecznej Pretorii w białej rodzinie o mieszanym pochodzeniu etnicznym. Jego ojciec, inżynier Errol Musk, jest Południowoafrykańczykiem, którego przodkowie pochodzili z Wielkiej Brytanii, natomiast matka, modelka i dietetyczka Maye Musk jest Południowoafrykanką urodzoną w Kanadzie.

Kiedy miał 10 lat, dostał pierwszy komputer i nauczył się programować[9]. Dwa lata później sprzedał swój pierwszy program – grę komputerową Blastar za około 500 dol[9].

Jako nastolatek uczęszczał do Pretoria Boys High School, którą ukończył w wieku 17 lat. Krótko później, częściowo z chęci uniknięcia obowiązkowej służby wojskowej w Południowoafrykańskich Siłach Obronnych (SADF), wyemigrował do Kanady, gdzie mieszkała rodzina jego matki[9]. Planował przeniesienie się do USA[10][11].

W Kanadzie pracował u kuzyna na farmie w Swift Current, przy czyszczeniu kotłów w tartaku w Kolumbii Brytyjskiej i przy wyrębie lasów. Po dwóch latach przeniósł się do Toronto i pracował w dziale IT w banku, aplikując jednocześnie do Queen’s University. Opuścił Kanadę w 1992 roku po uzyskaniu stypendium na University of Pennsylvania. Tam uzyskał tytuł licencjata w dziedzinie ekonomii na wydziale Wharton Business School, po czym studiował tam jeszcze rok uzyskując tytuł licencjata w dziedzinie fizyki[12].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

W 1995 roku rozpoczął studia na wydziale fizyki w Stanford University, po czym po dwóch dniach je rzucił, aby założyć przedsiębiorstwo Zip2.

Zip2

[edytuj | edytuj kod]

W 1995 z bratem, Kimbalem, korzystając z pieniędzy zebranych od niewielkiej grupy inwestorów-aniołów[13] oraz z pomocą finansową ojca w wysokości 200 tys. dol[14], założył Zip2, firmę zajmującą się oprogramowaniem sieciowym. Firma opracowała i sprzedała internetowy „przewodnik po mieście” dla branży wydawniczej[15]. Musk uzyskał kontrakty z „The New York Times” i „Chicago Tribune”[16] oraz przekonał zarząd do porzucenia planów połączenia się z CitySearch. Będąc w Zip2, Musk chciał zostać CEO; jednak nikt z członków zarządu na to nie pozwolił. Compaq przejął Zip2 za 307 milionów USD w gotówce i 34 miliony USD w opcjach na akcje w lutym 1999[17]. Musk otrzymał 22 miliony USD za swój siedmioprocentowy udział w sprzedaży[16].

X.com i PayPal

[edytuj | edytuj kod]
 Główny artykuł: PayPal.

W marcu 1999 został współzałożycielem X.com, firmy świadczącej usługi finansowe i obsługującej płatności za pośrednictwem poczty elektronicznej, o wartości 10 milionów dol. Pieniądze na firmę uzyskał ze sprzedaży Zip2[16][18]. Rok później X.com połączyło się z firmą Confinity[16], która była właścicielem PayPala, usługi transferu pieniędzy. Połączona firma skupiła się na usłudze PayPal i została przemianowana na „PayPal” w 2001. Wczesny wzrost PayPal był napędzany głównie przez wirusową kampanię marketingową, w której rekrutowano nowych klientów, gdy otrzymywali pieniądze za pośrednictwem usługi[19]. Musk został w październiku 2000 usunięty ze swojej funkcji dyrektora generalnego (choć pozostał w zarządzie) ze względu na nieporozumienia z pozostałym kierownictwem firmy. Musk chciał zmigrować serwery PayPala z systemu Unix do systemu Microsoft Windows, z czym nie zgadzał się zarząd[20]. W październiku 2002 serwis eBay przejął PayPal za 1,5 mld dol. w akcjach, z czego Musk otrzymał 165 mln dol. Przed sprzedażą Musk, który był największym udziałowcem spółki, posiadał 11,7% akcji PayPala[21].

W lipcu 2017 kupił domenę x.com od PayPal za nieujawnioną kwotę, stwierdzając, że ma dla niego „wielką wartość sentymentalną”[22].

SpaceX

[edytuj | edytuj kod]
 Główny artykuł: SpaceX.
Musk oprowadzający prezydenta Baracka Obamę po stanowisku startowym rakiety Falcon 9.

W czerwcu 2002 założył swoje trzecie przedsiębiorstwo, Space Exploration Technologies (SpaceX), którego został dyrektorem generalnym i technicznym. SpaceX zajmuje się projektowaniem i konstruowaniem rakiet nośnych dla pojazdów kosmicznych, kładąc nacisk na ich niski koszt i niezawodność. Celem, który postawił sobie Musk, jest 100-krotne zmniejszenie kosztów lotów w kosmos, między innymi poprzez wielokrotne starty tych samych egzemplarzy rakiet. Pierwszą opracowaną przez przedsiębiorstwo rakietą była Falcon 1, wystrzelona po raz pierwszy 24 marca 2006. Rakieta ta we wrześniu 2009 jako pierwsza prywatna rakieta w historii astronautyki umieściła satelitę na orbicie Ziemi. Drugą rakietą jest Falcon 9, wystrzelona po raz pierwszy 4 czerwca 2010. Jej głównym zadaniem jest wynoszenie na orbitę stworzonych również przez to przedsiębiorstwo statków kosmicznych Dragon, obsługujących zaopatrzenie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. SpaceX pracuje również nad konstrukcją statku kosmicznego Starship, który ma być w stanie zapewnić obecność stałej kolonii na Marsie[23], oraz rozbudowuje konstelację satelitów Starlink, dostarczającą Internet satelitarny.

23 grudnia 2008 SpaceX zdobyła wart 1,6 miliarda dol. kontrakt na przeprowadzenie 12 lotów zaopatrzeniowych na Międzynarodową Stację Kosmiczną, przejmując rolę wahadłowców kosmicznych po ich wycofaniu z użytku w 2011. Początkowo pojazdy Dragon mają przewozić jedynie zaopatrzenie, pozostawiając transport astronautów statkom Sojuz. Augustine commission rekomendowała, aby w przyszłości transport astronautów przekazać komercyjnym przedsiębiorstwom, takim jak SpaceX[24].

30 maja 2020 roku o godzinie 19:22 UTC (21:22 czasu polskiego) z platformy startowej na Florydzie wystartowała rakieta Falcon 9 z astronautami Robertem Behnkenem i Douglasem Hurleyem w ramach misji dostarczenia astronautów na Międzynarodową Stację Kosmiczną przez SpaceX[25]. 31 maja o godzinie 14:16 UTC (16:16 czasu polskiego), po kilkunastogodzinnym locie, kapsuła Dragon przycumowała do ISS, co zakończyło powodzeniem ten etap misji[26]. W jej ramach, astronauci pozostali na stacji przez kilka miesięcy, a następnie powrócili na Ziemię[25].

Musk postrzega badania kosmosu jako istotny krok w rozprzestrzenieniu, a nawet przetrwaniu ludzkiej świadomości. Stwierdził, że kolonizacja innych planet może stanowić zabezpieczenie przed zagrożeniami dla przetrwania gatunku: „Może nas zniszczyć uderzenie planetoidy, superwulkan, jak również zagrożenia, których dinozaury nigdy nie doświadczyły: zaprojektowany wirus, nieumyślne stworzenie mikro-czarnej dziury, katastrofalne globalne ocieplenie albo jakaś jeszcze nieznana technologia. Ludzkość ewoluowała przez miliony lat, ale w ciągu ostatnich sześćdziesięciu lat broń atomowa dała nam możliwość unicestwienia siebie. Prędzej czy później musimy rozprzestrzenić się poza tę zielono-niebieską kulę, albo wyginąć”[27].

Tesla Motors

[edytuj | edytuj kod]
 Główny artykuł: Tesla (amerykańskie przedsiębiorstwo).
Musk obserwujący pokaz linii produkcyjnej w zakupionej przez Tesla Motors fabryce NUMMI.

Musk jest jednym ze współzałożycieli przedsiębiorstwa Tesla Motors i głównym architektem jej produktów. Od października 2008 jest jej dyrektorem generalnym. Tesla Motors wyprodukowała w pełni elektryczny samochód sportowy Tesla Roadster[28]. Musk jest autorem głównej biznesowej strategii przedsiębiorstwa, którą jest dostarczenie niedrogich elektrycznych samochodów do masowego klienta. Tesla Roadster został stworzony jako pierwszy krok – samochód skierowany do zamożnych klientów, którzy kupując go sfinansowaliby badania i projektowanie tańszych modeli. Kolejnym modelem jest sprzedawany od 2012 roku Model S – czterodrzwiowy rodzinny sedan, w najtańszej wersji kosztujący połowę tego co Roadster. Na bazie Modelu S zaprojektowano również crossover Model X z napędem na cztery koła i dwoma silnikami elektrycznymi. Samochody będą miały 60 proc. wspólnych części[29]. W marcu 2016 Musk zaprezentował ekonomiczny Model 3 o podstawowej cenie 35 tys. dol., który jest przeznaczony dla masowego odbiorcy. Samochód wszedł na rynek w lipcu 2017[30]. Musk planuje również sprzedaż elektrycznych układów napędowych, które umożliwiłyby innym przedsiębiorstwom tworzenie własnych modeli bez konieczności opracowywania ich od podstaw[31]. W gazetach jego działania porównywane są do działań Henry’ego Forda za rewolucyjne podejście do rozwoju motoryzacji[11]. Od 1 lutego 2016 przedsiębiorstwo nosi nazwę Tesla Inc. Produkuje również samochody autonomiczne.

Thud

[edytuj | edytuj kod]

W 2018 ogłosił na swoim koncie na Twitterze[32] nowe komediowe przedsięwzięcie medialne, Thud. Musk trafił na nagłówki satyrycznego serwisu informacyjnego „The Onion[33]” po tym, jak zatrudnił byłych pracowników serwisu. W 2014, przed przejęciem publikacji przez Univision, Musk wyraził zainteresowanie zakupem „The Onion”[34].

OpenAI

[edytuj | edytuj kod]

W grudniu 2015 ogłosił utworzenie OpenAI, organizacji badawczej non-profit zajmującej się sztuczną inteligencją (AI). OpenAI ma na celu rozwój sztucznej inteligencji ogólnej w sposób bezpieczny i korzystny dla ludzkości[35].

Udostępniając sztuczną inteligencję wszystkim, OpenAI chce „przeciwstawiać się dużym korporacjom, które mogą zdobyć zbyt wielką władzę dzięki posiadaniu systemów super-inteligencji poświęconych zyskom, a także rządom, które mogą wykorzystywać sztuczną inteligencję do zdobycia władzy, a nawet do uciskania swoich obywateli”[36]. Musk stwierdził, że chce przeciwdziałać koncentracji władzy[16]. W 2018 opuścił zarząd OpenAI, aby uniknąć „potencjalnego przyszłego konfliktu” ze swoją rolą dyrektora generalnego Tesli, ponieważ Tesla coraz bardziej angażuje się w AI[37].

[edytuj | edytuj kod]

W 2016 został współzałożycielem Neuralink, firmy zajmującej się rozwojem neurotechnologii. Jej celem jest integracja ludzkiego mózgu ze sztuczną inteligencją. Firma, która wciąż znajduje się we wczesnym stadium rozwoju, koncentruje się na tworzeniu urządzeń, które mogą być wszczepiane do ludzkiego mózgu w celu ułatwienia ludziom łączenia się z oprogramowaniem i pozwolenie im na dotrzymanie kroku postępowi sztucznej inteligencji. Ulepszenia te mogą poprawić pamięć lub umożliwić bardziej bezpośredni kontakt z urządzeniami komputerowymi[38]. Musk uważa założenia Neuralink i OpenAI za powiązane: „OpenAI jest organizacją non-profit zajmującą się minimalizowaniem niebezpieczeństw związanych ze sztuczną inteligencją, podczas gdy Neuralink pracuje nad sposobami wszczepiania technologii w nasze mózgi w celu tworzenia interfejsów umysł-komputer. (...) Neuralink pozwala naszym mózgom zachować prowadzenie w wyścigu inteligencji: maszyny nie będą mogły nas prześcignąć, jeśli będziemy mieli wszystko, co mają maszyny i wszystko to, co my mamy. Przy założeniu, że to co mamy rzeczywiście daje nam przewagę[16].

16 lipca 2019 poinformował, że Neuralink doprowadził do tego, iż małpa, dzięki specjalnemu wszczepowi, mózgiem obsługiwała komputer[39].

The Boring Company

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: The Boring Company.

Firma górnicza zajmująca się kopaniem tuneli, z siedzibą w Los Angeles, w Kalifornii, założona 17 grudnia 2016 przez Muska[40][41]. W styczniu 2018 sprzedała 20 tysięcy miotaczy ognia[42].

SolarCity

[edytuj | edytuj kod]

Musk jest głównym inwestorem i członkiem zarządu przedsiębiorstwa SolarCity, przedsiębiorstwa produkującego ogniwa fotowoltaiczne, zarządzanej przez jego kuzyna Lyndona Rive[43][44]. Główną motywacją dla badań w SolarCity, podobnie jak w Tesla Motors, jest przeciwdziałanie globalnemu ociepleniu[45]. Firma została przejęta przez Tesla Inc.

Hyperloop

[edytuj | edytuj kod]
 Główny artykuł: Hyperloop.

12 sierpnia 2013 zaprezentował propozycję nowej formy komunikacji między „the Greater Los Angeles Area” (grupa miast zgromadzonych wokół Los Angeles) i „the San Francisco Bay Area” (grupa miast zgromadzonych wokół San Francisco), po jego rozczarowaniu gdy projekt „California High-Speed Rail system” (Kalifornijskie Koleje Dużych Prędkości) został zaakceptowany. Nową formę komunikacji nazwał „Hyperloop”, jej zasięg obejmowałby około 560 km, od Sylmar (północna dzielnica Los Angeles) do Hayward (miasto położone we wschodniej części „the San Francisco Bay Area”) i teoretycznie umożliwiałaby podróżowanie między tymi obszarami w 30 minut lub mniej, zapewniając krótszy czas podróży niż nawet komercyjny samolot[46]. Musk proponuje: aby stworzyć podróż tańszą niż jakikolwiek inny środek transportu dla tak długich dystansów, zastosować podciśnienie w celu zmniejszenia oporu powietrza (pozwoliłoby to na dużą prędkość jazdy przy relatywnie małej mocy), całkowicie polegać na energii słonecznej przy wszystkich wymaganiach energetycznych. Całkowity koszt systemu oszacowano na 6 miliardów dolarów.

W 2015 ogłosił konkurs projektowy dla studentów i innych osób na budowę kapsuł Hyperloop, które miały działać na sponsorowanym przez SpaceX torze o długości mili, w ramach konkursu na kapsuły Hyperloop 2015-2017. Tor został wykorzystany po raz pierwszy w styczniu 2017, a Musk ogłosił również, że firma rozpoczęła projekt tunelu, którego celem jest lotnisko Hawthorne Municipal[47]. W lipcu 2017 Musk twierdził, że otrzymał "ustną zgodę rządu" na budowę hyperloopa z Nowego Jorku do Waszyngtonu, Wzmianka o planowanym odcinku z Waszyngtonu do Baltimore została usunięta ze strony internetowej Boring Company w 2021[48] Projekt tunelu do Hawthorne został przerwany w 2022 r. i ma zostać przekształcony w miejsca parkingowe dla pracowników SpaceX[49]. W opinii biografa Ashlee Vance, Musk miał nadzieję, że Hyperloop "zmusi opinię publiczną i ustawodawców do ponownego przemyślenia propozycji szybkiej kolei" obecnej w Kalifornii w tamtym czasie i rozważenia bardziej "kreatywnych" pomysłów[50].

W celu wdrożenia koncepcji Hyperloop powstało kilka firm: Hyperloop One, Hyperloop Transportation Technologies (HTT), TransPod, Hardt Hyperloop, Nevomo, Zeleros i Arrivo, The Arrival Company (która została założona przez byłych pracowników Hyperloop One). Sam Musk nie jest zaangażowany w żadną z tych firm.

Działalność filantropijna

[edytuj | edytuj kod]

Musk przewodniczy Fundacji Muska, finansującej edukację naukową, pomoc pediatryczną i badania nad czystą energią. Jest powiernikiem X PRIZE Foundation, promującej technologie odnawialnych źródeł energii. Zasiada w zarządzie Space Foundation, The Planetary Society, The National Academies Aeronautics, Space Engineering Board i Stanford Engineering Advisory Board.

W 2001 stworzył plany projektu „Mars Oasis”, którego celem byłoby umieszczenie na powierzchni Marsa miniaturowej szklarni i badanie rozwoju roślin na marsjańskim regolicie[51][52]. Zawiesił ten projekt, gdy zorientował się, że koszty transportu wielokrotnie przewyższyłyby wszystkie inne koszty. Zamiast tego zdecydował się pracować nad rozwojem transportu kosmicznego i stworzył przedsiębiorstwo SpaceX.

Kariera aktorska

[edytuj | edytuj kod]

Zagrał niewielką rolę w filmie Iron Man 2[53]. Zdjęcia do tego filmu były kręcone w fabryce należącej do SpaceX. Musk jeździł samochodem McLaren F1, który kupił za około milion USD i sprzedał w 2007 za około 1,5 miliona dol. Posiada także prywatne samoloty Aero L-39 Albatros[54] oraz Dassault Falcon 900, użyty na planie filmu Dziękujemy za palenie, którego był producentem[55]. Pojawił się również jako słuchacz przemówienia Willa Castera granego przez Johnny’ego Deppa w filmie Transcendencja[56]. Musk wystąpił w filmie Maczeta zabija[57] jako on sam. W jednym z odcinków serialu Teoria wielkiego podrywu[58] pojawił się jako on sam w roli wolontariusza w stołówce dla ubogich. W szóstym odcinku pierwszego sezonu serialu Young Sheldon[59] został poruszony wątek firmy SpaceX, a Elon Musk zagrał samego siebie.

Zaangażowanie w politykę

[edytuj | edytuj kod]

Według stanu na 6 listopada 2024 Elon Musk przekazał, zgodnie z danymi Federalnej Komisji Wyborczej, prawie 119 milionów dolarów na rzecz komitetu działań politycznych(inne języki), który powołał do życia, aby wesprzeć Donalda Trumpa w jego walce o urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych w wyborach prezydenckich 2024[60]. Musk zdecydował się „w pełni” popierać(inne języki) Trumpa tuż po dokonanym 13 lipca 2024 nieudanym zamachu na jego życie – przedsiębiorca stwierdził wówczas, że Trump jest „najtwardszym kandydatem od czasu Theodore’a Roosevelta”[61][62]. Później w trakcie kampanii wyborczej(inne języki) Trumpa pojawiał się na jego wiecach, ponadto 12 sierpnia 2024 przeprowadził z nim utrzymany w pochlebnej konwencji wywiad w kontrolowanym przez siebie serwisie X[63][64][65][60].

12 listopada 2024 Donald Trump jako prezydent elekt ogłosił, że w jego przyszłej administracji Elon Musk wraz z Vivekiem Ramaswamym pokieruje nowym „Departamentem Wydajności Rządu(inne języki)” (Department of Government Efficiency, DOGE)[66][67]. Według Trumpa, instytucja ta, co do której nie były wówczas znane żadne konkrety dotyczące jej działalności, miała „udzielać porad i wskazówek z pozycji poza rządem”[66].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Mieszka w Bel Air w Kalifornii. Ma pięciu synów ze swoją byłą żoną, kanadyjską aktorką i pisarką Justine Musk. Jego drugą żoną była brytyjska aktorka Talulah Riley, z którą rozwiódł się w 2012[68], ale od 2013 do 2016 roku ponownie był z nią żonaty. W 2017 roku spotykał się z modelką oraz aktorką Amber Heard, z którą zakończył związek w lutym 2018. W kwietniu 2018 związał się z kanadyjską piosenkarką i kompozytorką Claire Boucher. 4 maja 2020 para powitała swojego pierwszego syna. W grudniu 2021 roku para doczekała się drugiego dziecka, urodzonego przez surogatkę[69]. W 2022 para się rozstała[70].

Rodzeństwo Muska również urodziło i wychowało się w Południowej Afryce, u progu dorosłości emigrując do Ameryki Północnej. Mieszkająca w Kanadzie Tosca Musk, siostra Elona, jest założycielką Musk Entertainment i producentką kilkunastu filmów[71][72]. Sam Elon Musk był producentem jej pierwszego filmu Puzzled[73]. Kimbal Musk, brat, jest dyrektorem generalnym przedsiębiorstwa OneRiot specjalizującego się w wyszukiwaniu w sieci w czasie rzeczywistym oraz właścicielem restauracji The Kitchen w Boulder. Podobnie jak Elon, po emigracji do Ameryki Północnej, z Kanady trafił do Stanów Zjednoczonych.

W trakcie programu Saturday Night Live wyznał, że ma zespół Aspergera[74].

Majątek

[edytuj | edytuj kod]
Majątek Elona Muska na przestrzeni lat wg magazynu Forbes
Rok Majątek

(w mld$)

Źródło
2013 2.7 [75]
2014 8.4 [75]
2015 12 [75]
2016 10.7 [75]
2017 13.9 [75]
2018 19.9 [76][75]
2019 22.3 [76][75]
2020 24.6 [76][75]
2021 151 [76][75]
2022 219 [76][75]

Kontrowersje

[edytuj | edytuj kod]

Tesla Motors

[edytuj | edytuj kod]

W październiku 2008 roku, po potwierdzeniu wcześniejszych doniesień[77], że Tesla Motors ma tylko 9 mln USD na swoich kontach[78], Musk zatrudnił zewnętrzne przedsiębiorstwo do przejrzenia wewnętrznych e-maili i logów z komunikatorów, a następnie zatrudnił detektywa do zebrania odcisków palców z wydruków pozostawionych przy kopiarkach w przedsiębiorstwie. W ten sposób wykrył, że pracownik Peng Zhou był źródłem przecieku o stanie majątku przedsiębiorstwa. Musk zaoferował Zhou opcję przeproszenia przedsiębiorstwa i rezygnacji ze stanowiska zamiast bycia oskarżonym. Zhou tę propozycję przyjął[79].

Po tym incydencie Musk usiłował wykryć pracowników ujawniających wewnętrzne informacje przedsiębiorstwa przez wysyłanie im minimalnie zmodyfikowanych wersji okólników, chcąc sprawdzić, która wersja trafi do prasy. Plan się nie powiódł, ponieważ główny prawnik w przedsiębiorstwie, Craig Harding, wysłał swoją wersję do wszystkich pracowników, dodając do niej ostrzejsze warunki umowy poufności[80].

26 maja 2009 roku były dyrektor Tesla Motors Martin Eberhard złożył pozew przeciwko Muskowi za zniesławienie i złamanie umowy. Tematem pozwu była kwestia określenia, kto ma prawo używać tytułu „założyciela” Tesla Motors[81]. 29 lipca 2009 roku sąd odrzucił ten wniosek. Oficjalne oświadczenie przedsiębiorstwa określiło tę decyzję jako „spójną z przekonaniem o wspólnym udziale zespołu założycieli, włączając w to aktualnego dyrektora Elona Muska i głównego inżyniera J.B. Straubela, którzy obaj byli kluczowi dla stworzenia Tesli od jej początków”[82].

Na początku sierpnia Eberhard wycofał wniosek[83], a ostateczne porozumienie zostało osiągnięte 21 września. Dokładne warunki tego porozumienia nie zostały ujawnione, ale od tego czasu oficjalnymi założycielami Tesli są Martin Eberhard, Elon Musk, J.B. Straubel, Marc Tarpenning i Ian Wright[84].

Tajlandia

[edytuj | edytuj kod]

2 lipca 2018 po akcji poszukiwawczej w tajlandzkiej jaskini Tham Luang została znaleziona grupa 13 turystów (12 młodych członków drużyny piłkarskiej oraz trenera). Wysoki poziom wody uniemożliwiał ich łatwe wyciągnięcie. 6 lipca Elon Musk ogłosił, że pracujący dla niego inżynierowie z firm SpaceX oraz Boring Company udali się na miejsce, by pomóc w akcji ratunkowej[85]. Zaoferował również użycie specjalnie zaprojektowanej miniłodzi ratunkowej[86]. W rozmowie z CNN brytyjski nurek Vernon Unsworth skrytykował pomysł Muska i powiedział, że może on „wsadzić sobie swoją kapsułę tam, gdzie boli”. W odpowiedzi na to, miliarder wypuścił serię wpisów w serwisie Twitter, w których stwierdził, że nigdy nie widział Vernona w jaskini, poprosił go o wysłanie filmu z akcji ratunkowej, po czym dodał, że film nie będzie potrzebny, bo jego kapsuła dotrze na miejsce pobytu chłopców. Wszystko podsumował słowami „Sam się o to prosiłeś, pedofilu”. Po dwóch dniach Musk przeprosił za swoje słowa[87].

Nagrody i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]
  • Został umieszczony na liście tygodnika „Time” 100 osób o największym wpływie na świat w 2010 roku
  • Został umieszczony na liście 75 najbardziej wpływowych ludzi XXI wieku stworzonej przez miesięcznik „Esquire”[27].
  • Wyróżniony jako Żywa legenda lotnictwa w 2010 roku przez Fundację Kitty Hawk za stworzenie następcy kosmicznego wahadłowca (rakiety Falcon 9 wraz z pojazdem Dragon)[88].
  • Otrzymał nagrodę George’a Low od Amerykańskiego Instytutu Aeronautyki i Astronautyki za najwybitniejszy wkład w rozwój transportu kosmicznego w latach 2007/2008 (za opracowanie rakiety Falcon 1 – pierwszej prywatnej rakiety na paliwo ciekłe, która osiągnęła orbitę).
  • Otrzymał nagrodę Von Brauna od National Space Society za przewodnictwo w najważniejszych osiągnięciach w podboju kosmosu w latach 2008/2009[89].
  • Otrzymał nagrodę 2008 National Conservation Achievement od National Wildlife Federation za osiągnięcia przedsiębiorstw Tesla Motors i Solar City[90].
  • Wyróżniony przez tygodnik „Aviation Week” w 2008 roku za najważniejsze osiągnięcie w rozwoju przemysłu kosmicznego[91].
  • Wyróżniony jako Wynalazca Roku 2007 przez R&D Magazine za osiągnięcia przedsiębiorstw SpaceX, Tesla i SolarCity[92].
  • Otrzymał nagrodę Automotive Executive of the Year Award w 2010 roku za osiągnięcia Tesla Motors. Jest najmłodszym w historii odbiorcą tej nagrody[93].
  • Wyróżniony jako Przedsiębiorca Roku 2007 od miesięcznika „Inc.” za rozwój przedsiębiorstw Tesla i SpaceX[94].
  • Otrzymał nagrodę Index Design w 2007 roku za projekt samochodu Tesla Roadster[95].
  • Otrzymał doktorat honoris causa od Amherst College w Massachusetts.
  • Otrzymał doktorat honoris causa w astronautyce od University of Surrey w Wielkiej Brytanii.
  • W 2017 roku otrzymał doktorat honoris causa od Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie[96]
  • W 2019 roku otrzymał nagrodę im. Stephena Hawkinga za „Zdumiewające osiągnięcia dla ludzkości i ogromne sukcesy na polu podróży kosmicznych”.
  • W 2021 roku został Człowiekiem Roku Tygodnika „Time” za „ogromną władzę i wpływ na rzeczywistość”[97][98].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Bloomberg Billionaires Index, „Bloomberg.com” [dostęp 2022-04-07] (ang.).
  2. ↑ Mike Miller: Elon Musk and Amber Heard Call it Quits ... Again. [w:] People [on-line]. Meredith Corporation, 1 lutego 2018. [dostęp 2019-04-28]. (ang.).
  3. ↑ Eleanor Halls: Is Elon Musk behind his girlfriend Grimes’s AI-loving new single?. [w:] The Telegraph [on-line]. Telegraph Media Group Limited, 30 listopada 2018. [dostęp 2019-04-28]. (ang.).
  4. ↑ Elon Musk, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-06] (ang.).
  5. ↑ Hannah Towey, Here are all the companies led by Elon Musk and what they do — from digging tunnels to making brain implants [online], Business Insider, 10 maja 2022 [dostęp 2022-10-04] (ang.).
  6. ↑ Elon Musk najbogatszym człowiekiem świata. Forbes.pl, 2021-01-09. [dostęp 2021-11-20].
  7. ↑ Bloomberg: szef koncernu samochodowego Tesla najbogatszym człowiekiem na świecie. Polska Agencja Prasowa, 2021-01-07. [dostęp 2021-01-10].
  8. ↑ Michał Litorowicz, Elon Musk. Od katalogów do lotów kosmicznych - jak stał się jednym z najbogatszych na świecie? [online], Bankier.pl, 26 czerwca 2022 [dostęp 2022-10-04] (pol.).
  9. ↑ a b c Chapter 7: „Orbit on a Shoestring”. W: Michael Belfiore: Rocketeers. HarperCollins, 2007, s. 166–195. ISBN 978-0-06-114902-3.
  10. ↑ Todd Halvorson: Elon Musk Unveiled. Florida Today, 2005-01-29. [dostęp 2008-12-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-04)].
  11. ↑ a b Tyler Hamilton: Tesla CEO following in Henry Ford’s tracks. Toronto Star, 12 października, 2009. [dostęp 2010-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-14)].
  12. ↑ Josh Friedman: Entrepreneur Tries His Midas Touch in Space. Los Angeles Times, 2003-04-22.
  13. ↑ Elon Musk: The Architect of Tomorrow, „Rolling Stone” [dostęp 2018-06-13].
  14. ↑ Witold Ziomek: Wszystkie bajki Elona Muska. Wprost Biznes, 2022-12-09. [dostęp 2022-12-11].
  15. ↑ John Pike, Entrepreneur Tries His Midas Touch in Space [online], globalsecurity.org [dostęp 2018-06-13].
  16. ↑ a b c d e f Elon Musk Biography – life, parents, name, story, history, wife, mother, information, born, college, contract, time [online], notablebiographies.com [dostęp 2018-06-13] (ang.).
  17. ↑ Compaq buys Zip2, „CNET”, 16 lutego 1999 [dostęp 2018-06-13] (ang.).
  18. ↑ 37 Interesting Facts about Elon Musk, One of the Most Innovative Entrepreneurs of Our Time, „BOOMSbeat”, 14 lutego 2014 [dostęp 2018-06-13].
  19. ↑ Success Through Viral Marketing: PayPal | Stanford eCorner, „Stanford eCorner” [dostęp 2018-06-13] (ang.).
  20. ↑ The PayPal Mafia, „Fortune” [dostęp 2018-06-13] (ang.).
  21. ↑ https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1103415/000091205702009834/a2073071z10-k405.htm [dostęp 2018-06-13].
  22. ↑ Elon Musk on Twitter, „Twitter” [dostęp 2018-06-13] (pol.).
  23. ↑ Paul D. Spudis: Next Step or No Step. Air & Space, 3 sierpnia, 2009. [dostęp 2010-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-05)].
  24. ↑ Christopher Hinton: NASA committee seeks more private industry involvement. Marketwatch, 13 sierpnia, 2009.
  25. ↑ a b Pierwsza misja załogowa SpaceX rozpoczęta [online], 30 maja 2020 [dostęp 2020-05-31] (pol.).
  26. ↑ Dwaj ulubieni tatusiowie Ameryki zadokowali do stacji kosmicznej [online], 31 maja 2020 [dostęp 2020-05-31] (pol.).
  27. ↑ a b 75 most influential people: Elon Musk. Esquire, 1 października, 2008.
  28. ↑ Chris Morrison: Musk steps in as CEO. New York Times, 15 października, 2008.
  29. ↑ Łukasz Michalik: Tesla Model X – elektryczny crossover Elona Muska przyłapany podczas testów. Gadżetomania.pl. [dostęp 2015-02-27]. (pol.).
  30. ↑ Tesla Model 3 oficjalnie wchodzi na rynek – nawet 500 km zasięgu. SamochodyElektryczne.org, 2017-07-29. [dostęp 2019-01-27].
  31. ↑ Elon Musk: The Secret Tesla Motors Master Plan (just between you and me). Tesla Motors, 2 sierpnia, 2006.
  32. ↑ Todd Spangler, Elon Musk Says He’s Formed a Media Company Called ‘Thud’ After Hiring Ex-Staffers of The Onion, „Variety”, 14 marca 2018 [dostęp 2018-06-13] (ang.).
  33. ↑ The Onion, Elon Musk Embarrassed After Realizing He Proposing Idea For Thing That Already Exists, „The Onion” [dostęp 2018-06-13] (ang.).
  34. ↑ Marissa G. Muller, Billionaire Elon Musk is in a Feud With The Onion: Here’s Why, „W Magazine” [dostęp 2018-06-13] (ang.).
  35. ↑ Artificial-Intelligence Research Center Is Founded by Silicon Valley Investors [online] [dostęp 2018-06-13] (ang.).
  36. ↑ Steven Levy, How Elon Musk and Y Combinator Plan to Stop Computers From Taking Over [online], Medium, 11 grudnia 2015 [dostęp 2018-06-13].
  37. ↑ Jordan Novet, Lora Kolodny, Elon Musk, who has sounded the alarm on AI, leaves the organization he co-founded to make it safer, „CNBC”, 21 lutego 2018 [dostęp 2018-06-13].
  38. ↑ Firma Elona Muska sprawiła, że małpa obsługiwała komputer mózgiem. Business Insider Polska, 2019-07-17. [dostęp 2019-07-18].
  39. ↑ The Boring Company [online], Crunchbase [dostęp 2021-05-09] (ang.).
  40. ↑ Elon Musk's Next Venture to Tackle Traffic Is Totally 'Boring' [online], Fortune [dostęp 2021-05-09] (ang.).
  41. ↑ Not A Flamethrower [online], The Boring Company [dostęp 2021-04-07] (ang.).
  42. ↑ Management Team. SolarCity.
  43. ↑ Michael Kanellos: Newsmaker: Elon Musk on rockets, sports cars, and solar power. CNET, 15 lutego, 2008.
  44. ↑ The unveiling of the Tesla Motors Electric Car.
  45. ↑ „Hyperloop Designed for Quick, Convenient Commute”. ABC News. 2013-03-09. Źródło: 2013-08-15.
  46. ↑ Sandy Mazza: Hyperloop competition brings new mass-transit technology to life in Hawthorne. Daliy Bulletin, 29 stycznia 2017. [dostęp 2023-08-16]. (ang.).
  47. ↑ Ian Duncan: Elon Musk’s Boring Company removes D.C.-Baltimore tunnel from list of projects on website. Washington Post, 16 kwietnia 2021. [dostęp 2023-08-16]. (ang.).
  48. ↑ Sarah McBride: Musk’s SpaceX Dismantles Hyperloop Prototype, Puts Up a Parking Lot. Bloomberg, 3 listopada 2022. [dostęp 2023-08-16]. (ang.).
  49. ↑ Bob Sorokanich: Did Musk Propose Hyperloop to Stop California High-Speed Rail?. Jalopnik, 11 sierpnia 2022. [dostęp 2023-08-16]. (ang.).
  50. ↑ John Carter McKnight: Elon Musk, Life to Mars Foundation. [w:] Mars Now, a weekly column [on-line]. Space Frontier Foundation, 25 września, 2001.
  51. ↑ Elon Musk: Risky Business. [w:] IEEE Spectrum [on-line]. June 2009. [dostęp 2010-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-08)].
  52. ↑ Tim O’Reilly: Twitter status. 25 lipca, 2009.
  53. ↑ Leslie Wayne: A Bold Plan to Go Where Men Have Gone Before. [w:] The New York Times [on-line]. 5 lutego, 2006. [dostęp 2010-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-19)].
  54. ↑ Thank You for Smoking – Full cast and crew.
  55. ↑ Randee Dawn: ‘Transcendence’ star Paul Bettany: We got pulled over with Johnny Depp. [w:] Today Entertainment [on-line]. 18 kwietnia, 2014.
  56. ↑ Imdb – Machete Kills (2013) Full Cast & Crew. [dostęp 2016-02-04]. (ang.).
  57. ↑ The Bing Bang Theory Episode Guide. [dostęp 2016-02-04]. (ang.).
  58. ↑ All The Amazing Guest Stars On Young Sheldon [online], CBS [dostęp 2019-07-07].
  59. ↑ a b Elon Musk bet big on Trump. Here’s what he stands to gain — and lose — from his win. [w:] Business [on-line]. edition.cnn.com, 2024-11-06. [dostęp 2024-11-14]. (ang.).
  60. ↑ Makena Kelly: Elon Musk ‘Fully Endorses’ Donald Trump After Deadly Rally Shooting. [w:] Politics [on-line]. wired.com, 2024-07-13. [dostęp 2024-11-14]. (ang.).
  61. ↑ Hannah Getahun: Elon Musk says he 'fully' endorses Donald Trump after shots fired during campaign rally. [w:] Politics [on-line]. businessinsider.com, 2024. [dostęp 2024-11-14]. (ang.).
  62. ↑ Jacob Gallagher: Elon Musk’s Giant Leap. [w:] Style [on-line]. nytimes.com, 2024-10-07. [dostęp 2024-11-14]. (ang.).
  63. ↑ Elon Musk took the stage at a Trump rally to talk about taxes and the 'Department of Government Efficiency'. [w:] Politics [on-line]. businessinsider.com, 2024-10-28. [dostęp 2024-11-14]. (ang.).
  64. ↑ Shannon Bond, Danielle Kurtzleben, Bobby Allyn: Light on news, heavy on personality in Elon Musk and Donald Trump X interview. [w:] Politics [on-line]. npr.org, 2024-08-12. [dostęp 2024-11-14]. (ang.).
  65. ↑ a b Elon Musk and Vivek Ramaswamy will lead new 'Department of Government Efficiency' in Trump Administration. [w:] Politics [on-line]. edition.cnn.com, 2024-11-12. [dostęp 2024-11-14]. (ang.).
  66. ↑ Michael D. Shear, Eric Lipton: Trump Taps Elon Musk and Vivek Ramaswamy to Slash Government. nytimes.com, 2024-11-12. [dostęp 2024-11-14]. (ang.).
  67. ↑ PayPal founder Elon Musk gives his British actress wife just $4.2million in divorce... despite being worth $2BILLION. Daily Mail, 22 sierpnia, 2012.
  68. ↑ Condé Nast, Grimes on Music, Mars, and Her Secret New Baby With Elon Musk [online], Vanity Fair, 10 marca 2022 [dostęp 2023-07-07] (ang.).
  69. ↑ Never mind that new baby: Grimes and Elon Musk have broken up again, she says [online], Los Angeles Times, 11 marca 2022 [dostęp 2023-07-07] (ang.).
  70. ↑ Tosca Musk. Musk entertainment.
  71. ↑ Tosca Musk w bazie IMDb (ang.).
  72. ↑ Elon Musk w bazie IMDb (ang.).
  73. ↑ Nicole Makarewicz, Elon Musk zdradził, że ma zespół Aspergera [online], rmf24.pl, 9 maja 2021 [dostęp 2021-05-10] (pol.).
  74. ↑ a b c d e f g h i j https://www.forbes.com/profile/elon-musk/?list=billionaires&sh=2be274477999
  75. ↑ a b c d e Forbes Billionaires 2024 [online], forbes.com [dostęp 2024-04-23].
  76. ↑ Owen Thomas: Tesla Motors has $9 million in the bank, may not deliver cars. Valleywag, 30 października, 2008. [dostęp 2010-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-05)].
  77. ↑ Owen Thomas: Tesla CEO admits his carmaker’s running out of cash. Valleywag, 31 października 2008. [dostęp 2010-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 czerwca 2009)].
  78. ↑ Robert Farago: Tesla Death Watch 35: Musk Outs Zhou. The Truth About Cars, 3 listopada, 2008.
  79. ↑ Sebastian Blanco: Elon Musk reportedly sets trap for loose lipped Tesla employees. Autoblog, 5 marca, 2009.
  80. ↑ Martin Eberhard lawsuit as filed in San Mateo County, CA (146 pages). 26 maja, 2009.
  81. ↑ Judge Strikes Claim on Who Can Be Declared a Founder of Tesla Motors.
  82. ↑ Chuck Squatriglia: Eberhard Says ‘Uncle’ in Tesla Lawsuit | Autopia. Wired.com, 19 sierpnia, 2009. [dostęp 2009-09-14].
  83. ↑ Martin LaMonica: Tesla Motors founders: Now there are five. CNet, 21 września, 2009. [dostęp 2009-09-21].
  84. ↑ Tajlandia: Elon Musk wysyła inżynierów na pomoc uwięzionym w jaskini chłopcom [online], rp.pl [dostęp 2021-01-12] (pol.).
  85. ↑ Michał Amielańczyk, Czady i odpady, „PC Format”, 6 sierpnia 2018.
  86. ↑ Elon Musk przeprasza za nazwanie nurka z Tajlandii pedofilem [online], rp.pl [dostęp 2021-01-12] (pol.).
  87. ↑ Living Legend in Aviation Awards. Kittie Hawk Air Academy, 2010.
  88. ↑ Space Community Gathers at National Space Society’s ISDC 2009. nss.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-01)]..
  89. ↑ Connie Awards. National Wildlife Federation, 2008. [dostęp 2010-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-29)].
  90. ↑ Jennifer Michels: Aviation Week Reveals Laureate Award Winners. Aviation Week, 4 marca, 2009.
  91. ↑ Rocket Man. R&D, 4 września, 2007.
  92. ↑ Automotive Executive of the Year. DNV Certification, 2010.
  93. ↑ Max Chafkin: Entrepreneur of the Year, 2007: Elon Musk. Inc, 1 grudnia, 2007.
  94. ↑ Tesla Roadster. Index, 2007. [dostęp 2010-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-18)].
  95. ↑ http://www.agh.edu.pl/fileadmin/default/templates/images/dokumenty/uchwaly_senatu/2017/0614/14_06_2017_83.pdf
  96. ↑ Ekscentryczny miliarder człowiekiem roku tygodnika „Time” [online], Onet Wiadomości, 13 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-14] (pol.).
  97. ↑ Elon Musk Is TIME’s 2021 Person of the Year [online], Time [dostęp 2021-12-14].
Ludzie roku tygodnika „Time”
XX wiek
XXI wiek
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Elon_Musk&oldid=75313512”