The Mahavishnu Orchestra

The Mahavishnu Orchestra

Rok założenia	1971
Rok rozwiązania	1987
Pochodzenie	Stany Zjednoczone
Gatunek	rock progresywny, jazz-rock
Aktywność	1971–1976 1984–1987
Wydawnictwo	Columbia Records
Powiązania	Shakti The One Truth Band The Translators The John McLaughlin Guitar Trio
Byli członkowie
John McLaughlin Danny Gottlieb Jim Beard Jonas Hellborg Bill Evans Billy Cobham Jan Hammer Jerry Goodman Rick Laird Jean-Luc Ponty Ralphe Armstrong Gayle Moran Narada Michael Walden Stu Goldberg Mitchel Forman

The Mahavishnu Orchestra – zespół jazzrockowy założony w 1971 roku przez gitarzystę i kompozytora Johna McLaughlina. Istniał do 1976 r. Reaktywowany w latach 1984–1987.

Początki

Korzenie zespołu sięgają muzycznej rewolucji końca lat '60 i fuzji jazzu z rockiem w wykonaniu jazzmanów. Założyciel zespołu – John McLaughlin – przybył w '69 do USA na zaproszenie Tony’ego Williamsa, perkusisty, który świeżo co opuścił słynny kwintet Milesa Davisa. Działający pod szyldem „Lifetime”, Williams dawał sporo swobody swoim muzykom. Pozwoliło to McLaughlinowi rozwijać własne pomysły i to właśnie okres nagrywania z „Lifetime” sam uznaje za początki The Mahavishnu Orchestra.

Okazji do poszukiwań w tym krótkim okresie 1969–1971, było znacznie więcej. Niekończące się jam session z nowojorskimi muzykami owocowały nowymi pomysłami czy w końcu płytą („Devotion” z muzykami Jimiego Hendrixa). Ogromny wpływ miało także granie u Milesa Davisa. Na sesjach nagraniowych John miał okazję poznać jazzową elitę, wziąć udział w historycznych nagraniach takich jak „Bitches Brew” czy „A Tribute to Jack Johnson” (na tym drugim ściśle współpracował z przyszłym perkusistą Mahavishnu – Billym Cobhamem). Jednakże piętno odcisnął na nim także sam Miles, o czym często chętnie przypomina:

Miles dowiedział się o moim zamiłowaniu do rhythm and bluesa i jego muzyki. Podobał mu się mój styl improwizacji. Zaopiekował się mną, zapłacił za moje mieszkanie, wciskał mi w kieszeń 100 dolarów i mówił, żebym dbał o siebie, żebym dobrze jadł. Był dla mnie jak ojciec. Wiedział, że symbolem zmian w muzyce jest elektryczna gitara, i postanowił przeprowadzić eksperyment na swojej płycie „In a Silent Way”.

To również Miles zaproponował, czy raczej kazał, Johnowi założyć własny zespół. Ostatnim z fundamentów zespołu było nagranie akustycznego albumu „My Goal’s Beyond”, który zdominowały dwie długie suity pełne wschodniego brzmienia, a w improwizacjach Johnowi towarzyszył m.in. Jerry Goodman – skrzypek z rockowej grupy The Flock. To właśnie jemu i Billy’emu Cobhamowi zaproponował stworzenie własnego zespołu.

Pierwszy skład (1971–1973)

Zespół McLaughlina miał dopełnić basista i klawiszowiec. Początkowo jako basistę planowano zatrudnić Miroslava Vitouša. Ten zaangażowany w projekt Joe Zawinula odmówił i polecił Ricka Lairda (basistę Buddy’ego Milesa i Briana Augera) oraz dobrego przyjaciela z rodzinnej Czechosłowacji – Jana Hammera. John McLaughlin znał Ricka Lairda z zespołu Brian Auger Group. Grali w nim razem pomiędzy 2.1964 a 10.1964.

W 1971 ostatecznie uformował się zespół w składzie:

• John McLaughlin – gitara elektryczna
• Jerry Goodman – skrzypce elektryczne
• Jan Hammer – piano fendera, moog, fortepian
• Rick Laird – gitara basowa
• Billy Cobham – perkusja

Nazwa Mahavishnu pochodzi od imienia McLaughlina, które nadał mu jego duchowy mistrz – Śri Chinmoy.

Złożony z szerzej nieznanych w USA muzyków zespół nie mógł liczyć na długie sesje nagraniowe i drogą kampanię reklamową. Nagrywanie pierwszego LP trwało zaledwie 2 dni (przeważnie jest to kilkanaście dni, w przypadku bardziej kapryśnych artystów potrafi to ciągnąć się nawet miesiącami). Oprócz tego, że muzycy nie posiadali najdroższego sprzętu, również technicy nie potrafili do końca poradzić sobie z przetworzeniem dźwięku, który charakteryzowała jedna cecha – był, jak na tamte czasy, nieprawdopodobnie głośny.

Wydany pod koniec 1971 r. album „The Inner Mounting Flame” nie odbiła się szerokim echem, muzyków czekała długa i intensywna trasa koncertowa oraz wygrywanie publiczności od supportowanych zespołów (m.in. Emerson, Lake and Palmer oraz Frank Zappa).

Prawdziwym sukcesem okazało się dopiero wydanie w 1973 roku drugiego albumu zatytułowanego „Birds of Fire” z tytułowym hitem. Fenomenem było uplasowanie się płyty na 15 miejscu pop listy Billboard w USA. Czysto instrumentalna fuzja jazzu i rocka, pozbawiona chwytliwych motywów i nadających się do tańca utworów (i niepuszczana w popularnych radiostacjach), zdołała konkurować z takimi gwiazdami jak Aretha Franklin, Stevie Wonder czy Elton John. Ich sukces miał ogromny wpływ na całą branżę jazz-rocka w Stanach Zjednoczonych, bo przetarł szlak, który umożliwił wypłynięcie na szerokie wody innym gwiazdom tego nurtu, takim jak Return to Forever Chicka Corei i Weather Report (w którym grali m.in. Joe Zawinul i Wayne Shorter).

Istniała jednak zasadnicza różnica między tym co zespół prezentował na 40-minutowych krążkach i między trwającymi po 1,5–2,5 godziny koncertami, na których przedstawiali pełnię swoich improwizacyjnych możliwości. Już w '72 McLaughlin proponował wydawnictwu Columbia album na żywo (a konkretnie – koncert z Cleveland w Ohio, znany fanom z bootlegowego obiegu jako „Wild Strings). Jednak dopiero popularność grupy w '73 umożliwiła realizację tych planów i wydanie płyty „Between Nothingness & Eternity”, na której znalazły się 3 nowe utwory zagrane na żywo.

Koniec 1973 przynosi rozwiązanie pierwszego składu grupy. Jednym z powodów była specyficzna koegzystencja muzyków wyczerpanych długimi miesiącami tras koncertowych, brak czasu na wspólne komponowanie i wewnętrzne spory. Skład rozsypuje się podczas sesji nagraniowych w Trident Studio w Londynie.

Drugi skład (1974–1975)

W 1974 r. skład zespołu przedstawiał się następująco:

• John McLaughlin – gitara
• Jean-Luc Ponty – skrzypce,
• Gayle Moran – instrumenty klawiszowe i śpiew
• Ralphe Armstrong – gitara basowa
• Narada Michael Walden – perkusja

oraz:

• Steve Kindler – skrzypce
• Carol Shive – skrzypce, śpiew
• Russell Tubbs – saksofony
• Philip Hirschi – wiolonczela
• Bob Knapp – flet, trąbka, flugelhorn, śpiew

Trzeci skład i rozwiązanie zespołu (1975–1976)

W 1975 r. Stu Goldberg zastąpił Moran; zespół opuścił też Jean-Luc Ponty. Wkrótce potem zespół rozpadł się, a John McLaughlin założył akustyczną grupę Shakti, grająca muzykę hinduską.

Czwarty skład (1984)

W 1984 r. John McLaughlin podjął próbę reaktywowania zespołu w składzie:

• John McLaughlin – gitary
• Billy Cobham – perkusja (1984)
• Danny Gottlieb – perkusja (1984–1986)
• Bill Evans – saksofon,
• Mitchell Forman – instrumenty klawiszowe,
• Jonas Hellborg – gitara basowa,

Grupa w tym składzie nagrała dwie płyty (Mahavishnu i Adventures in Radioland)

Dyskografia

• 1971 – The Inner Mounting Flame
• 1973 – Birds of Fire
• 1973 – Between Nothingness and Eternity
• 1974 – Apocalypse
• 1975 – Visions of Emerald Beyond
• 1976 – Inner Worlds
• 1980 – The Best of Mahavishnu Orchestra
• 1984 – Mahavishnu
• 1986 – Adventures in Radioland
• 1999 – The Lost Trident Sessions („pośmiertne” wydanie studyjnych nagrań z 1973 r.)

Wideografia

• 2007 – Live at Montreux. 1984. 1974