Hakuseki Arai
Hakuseki Arai (jap. 新井 白石 Arai Hakuseki; ur. 1657, zm. 1725) – japoński uczony, historyk i filozof konfucjański. Uważany za ostatniego ważnego przedstawiciela ortodoksyjnej szkoły shushi-gaku[1] (nauka, doktryny Zhu Xi)[2].
Życiorys
Pochodził z prowincji Kazusa (ob. prefektura Chiba), z drobnej rodziny samurajskiej[3]. Zainteresowania intelektualne odziedziczył po ojcu, który, zostawszy rōninem, poświęcił się studiom nad filozofią konfucjańską[3]. W 1682 roku wstąpił na służbę u daimyō Masatoshiego Hotty, zaś w 1694 roku został zatrudniony jako nauczyciel przyszłego sioguna Ienobu Tokugawy[3].
Jako doradca siogunów Ienobu Tokugawy (1709–1712) i Ietsugu Tokugawy (1713–1716), będąc żarliwym apologetą systemu bakufu i wzmocnienia władzy sioguna, przeprowadził szereg reform administracyjnych i prawnych, odwołując się do wypływającej z zasad konfucjańskich idei „łaskawych rządów”[1][3]. Doprowadził m.in. do wprowadzeniu zakazu eksportu pieniądza z Japonii[4].
Był autorem licznych dzieł historycznych. W historiografii propagował racjonalizm i staranną dokumentację faktograficzną. W poświęconej najstarszym dziejom Japonii pracy Koshitsū (古史通) poddał krytyce wartość przekazów zawartych w starożytnych kronikach[1]. Interesował się również nauką zachodnią (rangaku)[4]. Na podstawie informacji pozyskanych w faktorii holenderskiej w Nagasaki oraz zeznań złożonych w 1708 roku przez aresztowanego za nielegalny pobyt w Japonii misjonarza Giovanniego Battisty Sidottiego sporządził opracowania poświęcone krajom Zachodu, Seiyō-kibun (西洋記聞) i Sairai-igen (采覧異言)[1]. Wśród zawartych w nich relacji znalazły się także opisy Rzeczypospolitej[5].
Przypisy
- ↑ a b c d Jolanta Tubielewicz: Historia Japonii. Wrocław: Ossolineum, 1984, s. 299–300. ISBN 83-04-01486-6.
- ↑ Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Limited, 1991, s. 1626. ISBN 4-7674-2015-6.
- ↑ a b c d Louis Frédéric: Japan Encyclopedia. Cambridge: Belknap Press, 2000, s. 37. ISBN 0-674-01753-6.
- ↑ a b Kenneth Henshall: Historical Dictionary of Japan to 1945. Lanham: Scarecrow Press, 2014, s. 29. ISBN 978-0-8108-7871-6.
- ↑ Ewa Pałasz-Rutkowska, Andrzej Romer: Historia stosunków polsko-japońskich 1904-1915. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996, s. 19. ISBN 83-11-08597-8.