Carl Hauptmann
Carl Ferdinand Max Hauptmann, pseudonim Ferdinand Klar (ur. 11 maja 1858 w Szczawnie-Zdroju, zm. 4 lutego 1921 w Szklarskiej Porębie) – niemiecki pisarz.
Był starszym bratem laureata nagrody Nobla Gerharta Hauptmanna i synem hotelarza ze Szczawna-Zdroju[1]. Ukończył Gimnazjum Realne Zwinger we Wrocławiu[2] Od 1891 r. do śmierci mieszkał w Szklarskiej Porębie, gdzie powstała zdecydowana większość jego dzieł literackich[1]. Był dwukrotnie żonaty: w 1884 z Marthą (do rozwodu w 1908) i z poślubioną w 1908 r. malarką Marią z d. Rohne, z którą miał córkę Mononę urodzoną w 1910[3]. Po rozwodzie postawił dla pierwszej żony willę „Felderbusch” w Szklarskiej Porębie. Pochowany został na cmentarzu w Szklarskiej Porębie Dolnej, jednak majolikowy nagrobek autorstwa Poelziga został w dużym stopniu zniszczony w II poł. XX w., toteż w latach 80. XX w. grób przykryto nową płytą, a oryginalny pomnik zrekonstruowano przy dawnym domu pisarza, na terenie muzeum[4].
Carl Hauptmann tworzył zarówno prozę, jak i dramaty oraz poezje[5][6]. Utwory pierwszego okresu twórczości reprezentowały naturalizm, a późniejsze ekspresjonizm[5]. Pierwszy tekst Hauptmanna – opowiadanie Sonnenwanderer – powstał w Charlottenburgu i w 1890 został opublikowany w czasopiśmie „Freie Bühne”. Rok później na tych samych łamach opublikował szkic Frühlingsnacht; był to pierwszy utwór powstały w Szklarskiej Porębie. W tym samym czasie ukończył swoją rozprawę doktorską Metaphysik in der modernen Physiologie[7].
Dom, w którym mieszkali w Szklarskiej Porębie bracia Hauptmannowie, a od 1901 już tylko Carl z żoną, zachował się i znajduje się w nim Oddział Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze – „Dom Carla i Gerharta Hauptmannów w Szklarskiej Porębie” (ul. 11 Listopada, w czasach Hauptmanna: Kirchstrasse 19)[8][9]. Obejmującą ogród, łąki i las posiadłość o pow. 7,5 ha zakupiono za 12 500 marek od rodziny malarza na szkle Juliusa Simona. Zakupiony budynek poddano remontowi i nadbudowie o piętro, na którym Carl Hauptmann urządził swoją pracownię. W kolejnych latach dobudowano mansardę, dzięki czemu uzyskano obiekt z 10 pokojami i 2 kuchniami[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Kuczyński, 2021, s. 5, 10.
- ↑ Dittrich G., 2004: Gimnazjum Realne Zwinger we Wrocławiu. W: Zwierz M. (red.): Wrocławskie szkoły. Historia i architektura. Muzeum architektury we Wrocławiu, s. 122.
- ↑ Kuczyński, 2021, s. 5, 10, 13.
- ↑ Strona muzeum Hauptmannów, podstrona o nagrobku [1].
- ↑ a b Encyklopedia PWN 1964.
- ↑ Kuczyński, 2021.
- ↑ Carl Hauptmann i Szklarska Poręba.
- ↑ Kuczyński, 2021, s. 5–6.
- ↑ Strona muzeum [2].
- ↑ M. Hauptmann, Drogi mojego życia. Wspomnienia, tłum. M. Mackiewicz, wstęp, posłowie i red. naukowa K.A. Kuczyński, Jelenia Góra–Szklarska Poręba 2014.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Encyklopedia PWN, tom 4,1964
- Glaubrecht M., 1969: Hauptmann, Carl Ferdinand Max. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 8, Duncker & Humblot, Berlin, ISBN 3-428-00189-3, S. 107 [3]
- Kuczyński K.A., 2021: Carl Hauptmann i Szklarska Poręba. W stulecie śmierci poety. Sudety, 3/177: 5-14.
- ISNI: 000000036857701X, 0000000110495009
- VIAF: 29662650
- LCCN: n82114005
- GND: 118546910
- BnF: 129250478
- SUDOC: 056780753
- NKC: kup19980000036598
- NTA: 068363311
- BIBSYS: 90953281
- CiNii: DA01137689
- Open Library: OL154356A
- PLWABN: 9810567926405606
- NUKAT: n00013071
- J9U: 987007262456505171
- CONOR: 147415395
- RISM: people/30100682
- Prozaicy niemieckojęzyczni
- Niemieccy dramaturdzy XIX wieku
- Niemieccy dramaturdzy XX wieku
- Dramaturdzy niemieckojęzyczni
- Niemieccy prozaicy XIX wieku
- Niemieccy prozaicy XX wieku
- Niemieccy poeci XIX wieku
- Niemieccy poeci XX wieku
- Naturaliści (pisarze)
- Ludzie urodzeni w Szczawnie-Zdroju
- Pisarze związani ze Szklarską Porębą
- Urodzeni w 1858
- Zmarli w 1921