Rząd Jędrzeja Moraczewskiego
 Polska
| |
| |
| Premier |
Jędrzej Moraczewski |
|---|---|
| Partie |
PPS, PPSD, PSL „Piast”, PSL „W”, PSL Lewica, ZD, ZL, SNN |
| Ideologia |
lewica niepodległościowa |
| Kadencja |
od 17 listopada 1918 r. |
| Poprzedni |
Prowizorium rządowe Władysława Wróblewskiego, |
| Następny | |
Rząd Jędrzeja Moraczewskiego (formalna nazwa – Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej) – gabinet pod kierownictwem socjalistycznego premiera Jędrzeja Moraczewskiego, utworzony 17 listopada 1918 przez Józefa Piłsudskiego. Pod względem organizacyjnym i prawnym kontynuował prace powołanego przez Radę Regencyjną prowizorium rządowego Władysława Wróblewskiego. Politycznie był częściowo kontynuacją rządu lubelskiego Ignacego Daszyńskiego, który podporządkował się Józefowi Piłsudskiemu. Gabinet ten ogłosił m.in. powszechne prawo wyborcze (obejmujące również kobiety)[1], ustanowił ośmiogodzinny dzień pracy[2], zagwarantował legalność związków zawodowych i prawo do strajku, wprowadził inspekcję pracy[3] oraz ubezpieczenia chorobowe. 20 listopada 1918 roku ogłosił swój program, zakładający przebudowę ustroju gospodarczego i społecznego wedle doktryny socjalistycznej, zapowiadając wywłaszczenie wielkiej własności ziemskiej i oddanie jej w ręce ludu pracującego pod kontrolą państwową, upaństwowienie kopalń i całego przemysłu. Jedynym posłem zagranicznym akredytowanym przez rząd Moraczewskiego był poseł niemiecki Harry Kessler[4]. Rząd ustąpił 16 stycznia 1919 po konsultacjach z Piłsudskim, który dążył do porozumienia z prawicą oraz uspokojenia sytuacji w niepodległej Polsce. Endecja uważała bowiem gabinet Moraczewskiego za zbyt radykalny, zaś jej zwolennicy odmawiali wykonywania jego poleceń (m.in. płacenia podatków). Według Stanisława Głąbińskiego, polityka Narodowej Demokracji, rząd Moraczewskiego stanowczo sprzeciwiał się rekrutacji i tworzeniu armii polskiej, pragnął poprzestać na milicji ludowej, która w jego opinii była bojówką socjalistyczną, organizowaną z żywiołów niekarnych[5]. Także w krajach Ententy niechętnie widziano rząd składający się z byłych sojuszników Niemiec.
Skład rządu
Przypisy
- ↑ Dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego (z dnia 28 listopada 1918; Dziennik Praw Państwa Polskiego Nr 18, poz. 46)
- ↑ Tamże, 1918, nr 17, poz. 42
- ↑ Tamże, 1919, nr 5, poz. 90
- ↑ Stanisław Głąbiński, Wspomnienia polityczne, Pelplin 1939, s. 383-384.
- ↑ Stanisław Głąbiński, Wspomnienia polityczne, Pelplin 1939, s. 385.
