Mieszko
Mieszko – męskie imię pochodzenia słowiańskiego, najprawdopodobniej forma skrócona imienia Miecisław[1][2]. Imię popularne w dynastii piastowskiej, pierwotnie niewystępujące poza nią i nieposiadające nazewniczych równoważników słowiańskich.
Pierwsze zapisy tego imienia pojawiają się m.in. na denarach bitych prawdopodobnie za czasów panowania Mieszka I lub jego wnuka Mieszka II - znajdują się na nich napisy MISCO lub w innej wersji MTLZCO. Ostatnim jego nosicielem wśród Piastów był Mieszko bytomski, biskup nitrzański i weszpremski[3].
Etymologia
Pierwszym autorem, który podjął się próby objaśnienia imienia Mieszka, był Jan Długosz[4]. Po nim też przyjmowano m.in. Jan Matejko wyjaśnienie, że jest to zniekształcona forma imienia Mieczysław, lecz imię Mieczysław jest zniekształconą formą imienia Miecisław.
Inną teorię proponował Andrzej Bańkowski, który sugerował (w oparciu o kroniki ruskie i najstarsze zapisy łacińskie i arabskie), że pod łacińskim Mesco kryje się staropolskie Mieżka „ślepiec” (staropolski czasownik „mżeć” znaczył „mieć oczy zamknięte”) i łączył je z legendą, jakoby Mieszko (czy też Mieżka) miał być niewidomy do 7 roku życia („[...]Ten zaś Siemomysł spłodził wielkiego i sławnego Mieszka, który pierwszy nosił to imię, a przez siedem lat od urodzenia był ślepy[...]” – to zdanie z Kroniki Anonima zwanego Gallem rozumielibyśmy, jako „[...]nosił to imię, bo przez siedem lat [...] był ślepy).
Z kolei Stanisław Rospond na podstawie analizy źródeł dowodził wtórności zapisu Mesco względem pierwotnego Misco (Miszko lub Myszko, ślad której to formy upatrywał w legendzie o myszach, które zjadły Popiela), jak też i odrzucił ze względów filologicznych i lingwistycznych rekonstrukcję Mieżko, Mieżka (lansowaną przez Andrzeja Bańkowskiego). Na poparcie swojej tezy wskazywał produktywność w nazewnictwie słowiańskim tematów myšk-, mišk-, myš-, miš- (Myszków, Myszkowice itd.), tworzących formy pochodne od imion złożonych zaczynających się na my- lub mi-, takich jak Myślibor, Miłosław, Mironieg, itd., itp.[5] W późniejszym okresie jednak wycofał się z tej hipotezy i twierdził, że jedyną możliwą podstawą Mieszka jako formy skróconej jest imię Miec(i)sław[6].
Mieszko imieniny obchodzi 1 stycznia
Znane postacie:
- Mieszko I (zm. 992) – pierwszy historyczny władca Polski
- Mieszko II Lambert (990-1034) – książę i król Polski
- Mieszko III Stary – jeden z synów Bolesława Krzywoustego
- Mieszko I Plątonogi
- Mieszko Mieszkowic – jeden z trzech synów Mieszka I i Ody
- Mieszko Młodszy
- Mieszko lubuski
- Mieszko Bolesławowic (1069-1089) – polski królewicz, syn Bolesława Szczodrego
- Mieszko II Otyły
- Mieszko cieszyński
- Mieszko Sibilski – polski raper, wokalista zespołu Grupa Operacyjna
Zobacz też
- Mieszków – 3 miejscowości w Polsce
- Dęby o imieniu Mieszko
- ↑ Jan Grzenia, Słownik imion, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2002, ISBN 83-01-13741-X.
- ↑ A.Cieślikowa (red.), Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych t.1, Kraków 2000, ISBN 83-87623-23-7.
- ↑ Delimata, M., Dziecko w Polsce średniowiecznej, Poznań 2004, ISBN 83-7177-361-7.
- ↑ Dnia szóstego miesiąca Maja, Mieczysław czyli Mieszko w: Jan Długosz. Opera omnia T. 3 s. 75
- ↑ S. Rospond, Uwagi polemiczne o Mieszku, Masławie i Dąbrówce, [w:] Onomastica, r. I, Wrocław 1955.
- ↑ J. Hertel, Imiennictwo dynastii piastowskiej we wcześniejszym średniowieczu, Warszawa-Poznań-Toruń 1980, ISBN 83-01-01662-0.
]