Maria Bakka
_(cropped).jpg) Maria Bakka Karpacz, 30 marca 2010 | |
| Imię i nazwisko |
Maria Bakka-Gierszanin |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Zawód | |
| Współmałżonek |
1. Roman Seniuk, scenograf; 2. Bohdan (Aleksander) Gierszanin, aktor |
| Odznaczenia | |
 
| |
Maria Bakka (właśc. Bakka-Gierszanin, wyst. też jako Maria Gierszanin; ur. 9 marca 1922 w Warszawie) – polska aktorka teatralna, sporadycznie reżyser teatralna, rzadko występująca w filmie i telewizji. Od 1959 związana ze Szczecinem[1]. Najstarsza czynna zawodowo aktorka tego miasta[2] i jedna z najstarszych w Polsce.
Biografia
Urodziła się w Warszawie w 1922 roku. Jej matka była polonistką, ojciec – malarzem[3].
W czasie okupacji mieszkała w Warszawie. Już wówczas interesowała się teatrem, podziwiając m.in. Elżbietę Barszczewską. W szkole średniej na lekcjach filozofii poznała Zofię Mrozowską, która pomogła przyszłej aktorce dostać się na konspiracyjne zajęcia Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej, odbywające się wówczas – ze względu na trwającą wojnę – w prywatnych mieszkaniach. Wykłady prowadzili m.in. Jadwiga Turowicz, Zofia Małynicz, Juliusz Osterwa[4] i Marian Wyrzykowski, a kolegami z ławki M. Bakki byli m.in. Barbara Rachwalska i Andrzej Łapicki. Aktorce nie udało się uzyskać dyplomu PIST-u, jej edukację przerwało powstanie warszawskie. Wkrótce przeprowadziła się do Krakowa, gdzie po zakończeniu wojny rozpoczęła pracę w Studiu przy Teatrze Starym; występowali tam wówczas Andrzej Szczepkowski i Tadeusz Łomnicki[3]. 25 lipca 1945 zdała pierwszy w Polsce egzamin eksternistyczny i otrzymała dyplom[5].
Wkrótce po egzaminie zadebiutowała w objazdowym Teatrze Ziem Zachodnich, który powstał w Krakowie, w sztuce Jeńcy Lucjana Rydla, wcielając się w rolę Wichny. Spektakl ten reżyserowali Wanda Siemaszkowa i Władysław Woźnik. Z przedstawieniem tym Bakka występowała w wielu miastach i wsiach Polski, a sama aktorka uważa ten okres swojej pracy za szczególnie ważny w doskonaleniu umiejętności aktorskich. Później, na przełomie lat 1946/1947, zaangażowała się na stałe w Teatrze Miejskim im. Juliusza Słowackiego w Opolu[5]. Następnie występowała w teatrach: Dramatycznym Marynarki Wojennej (Teatr Domu Marynarza) w Gdyni (1946-47), Ziemi Lubuskiej im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim (1947-48), Miejskim w Bydgoszczy (1948-49), Polskim w Bielsku-Cieszynie (1949-53), Dramatycznym w Poznaniu[6]. W czasie wizyty u kuzynki w Stanach Zjednoczonych urodziła syna Jana. Niedługo później ojciec jej dziecka, Aleksander Gierszanin (występujący w teatrze jako Bohdan Gierszanin), dostał propozycję stałego angażu w Szczecinie, w Teatrach Dramatycznych (Teatr Polski i Współczesny znajdował się wówczas pod jedną dyrekcją). Zanim przyjął tę ofertę, postawił warunek, że jego przyszła żona[7] również zostanie aktorką tego teatru[5]. Pracowała tam w latach 1959-75, a od 1975 do 1983 miała etat w szczecińskim Teatrze Polskim[6].
W swojej długoletniej pracy teatralnej aktorka brała udział w realizacjach teatralnych polskiej i światowej klasyki (Balladyna, Damy i huzary, Wesele, Rewizor, Cyrulik sewilski, Lilla Weneda, Kordian, Dziady, Pan Tadeusz, Romeo i Julia, Miarka za miarkę, Śluby panieńskie i wiele innych), grała różnorodne role – zarówno dramatyczne, jak i komediowe. Występowała czasem także w repertuarze kierowanym do dzieci i młodzieży[8].
W 1984 roku przeszła na emeryturę[3], nie rozstała się jednak z aktorstwem na zawsze, od czasu do czasu grywając gościnnie drobne role, m.in. docenione przez krytyków w Weselu i Czarownicach z Salem[3]. W roku 2003 reżyser Tatiana Malinowska-Tyszkiewicz zaprosiła Marię Bakkę do udziału w spektaklu Komandor dziś nie przyjdzie, później specjalnie dla niej przygotowała monodram Orbanowa (2004)[9], a następnie (2009) zaoferowała główną rolę w przedstawieniu Dawno temu dziś (aut. Victor Lanoux), którą Bakka zagrała, mając 87 lat[5].
Spektakle teatralne (wybór)
Role
|
Teatr Telewizji
|
Reżyseria
- 1957: Cyd (fragmenty) – asystentka reżysera
- 1958: Zygmunt August (fragmenty) – asystentka reżysera
- 1976: Yerma, czyli Bezpłodna – reżyseria
Filmografia
- 1979: Elegia jako Niemka (reż. Paweł Komorowski)
- 2006: Thr3e (reż. Robby Henson)
Odznaczenia, nagrody i nominacje
- 1969: Zasłużony Działacz Kultury
- 1975: Złoty Krzyż Zasługi
- 1977: Złota Honorowa Odznaka Towarzystwa Przyjaciół Szczecina
- 1985: Medal 40-lecia Polski Ludowej
- 2010: Złota Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego[10]
- 2010: nominacja do Bursztynowego Pierścienia[11]
- 2015: Gloria Artis - Srebrny Krzyż
Bibliografia
- Portrety. Maria Bakka. 2003. [dostęp 2010-03-07].
- Sylwetka Marii Bakki. 2003. [dostęp 2010-03-07].
- Profil aktorki w bazie e-teatr.pl
- ↑ Szczecin. Benefis Marii Bakki. [dostęp 2010-03-07].
- ↑ Szczecin. Monodram w antykwariacie. 2008. [dostęp 2010-03-07].
- ↑ a b c d Sylwetka Marii Bakki. 2003. [dostęp 2010-03-07].
- ↑ Artyści szczecińskich scen teatralnych. 2009. [dostęp 2010-03-07].
- ↑ a b c d Artyści szczecińskich scen teatralnych. 2009. [dostęp 2010-03-07].
- ↑ a b Maria Bakka-Gierszanin. Kariera zawodowa. [dostęp 2010-03-07].
- ↑ Pierwszym mężem aktorki był Roman Seniuk, scenograf teatralny. Informacja za: Trzy pytania. 2004. [dostęp 2010-03-07].
- ↑ Maria Bakka-Gierszanin. Kariera teatralna. [dostęp 2010-03-07].
- ↑ Szczecin. Monodram w antykwariacie. [dostęp 2010-03-07].
- ↑ 65 lat na deskach teatru. [dostęp 2010-03-26].
- ↑ Szczecin. Bursztynowe pierścienie dla Współczesnego. [dostęp 2010-12-07].
Linki zewnętrzne
- Maria Bakka w bazie filmpolski.pl
- Szablon:E-teatr