Dywizjon I/145
I/145 Polski Dywizjon Myśliwski Warszawski [1] (fr. Groupe de Chasse Polonaise de Varsovie, GC I/145) - pododdział lotnictwa myśliwskiego Polskich Sił Powietrznych we Francji.
W grudniu 1939 francuskie Ministerstwo Lotnictwa zezwoliło na organizację, na terytorium republiki, czterech polskich dywizjonów myśliwskich:
- I Dywizjonu Myśliwskiego Warszawskiego - ppłk pil. Leopold Pamuła
- II Dywizjonu Myśliwskiego Krakowsko-Poznańskiego - mjr pil. Mieczysław Mümler
- III Dywizjonu Myśliwskiego Dęblińskiego - mjr pil. Józef Kępiński
- IV Dywizjonu Myśliwskiego - mjr dypl. pil. Eugeniusz Wyrwicki
Formowanie III Dywizjonu Myśliwskiego Dęblińskiego rozpoczęto na lotnisku Bron pod Lyonem. W pierwszej dekadzie lutego 1940 zapadła decyzja o skierowaniu dywizjonu do Finlandii, w składzie brytyjsko-francuskiego korpusu ekspedycyjnego. Jednostka miała wziąć udział w wojnie zimowej, toczącej się od 30 listopada 1939 pomiędzy ZSRR, a Finladią. Z tego powodu jednostkę nazywano nieoficjalnie "Dywizjonem Fińskim". Dywizjon otrzymał samoloty Morane-Saulnier MS.406. W marcu jednostka rozpoczęła szkolenie na kilku samolotach Caudron CR.714, w które miała zostać uzbrojona po przybyciu do Finladii. 12 marca 1940 Finlandia zawarła rozejm z ZSRR. Decyzja o skierowaniu polskiego dywizjonu stała się nieaktualna.
6 kwietnia 1940 francuskie Ministerstwo Lotnictwa wydało oficjalny rozkaz o sformowaniu Groupe de Chasse Polonaise de Varsovie. W tym czasie jedynym zorganizowanym pododdziałem Polskich Sił Powietrznych był III Dywizjon Myśliwski Dębliński. W związku z powyższym został on przemianowany na I/145 Polski Dywizjon Myśliwski Warszawski [2] i ponownie przezbrojony w samoloty MS.406. Do końca kwietnia dywizjon otrzymał 20 tych maszyn i został włączony do służby operacyjnej z zadaniem obrony rejonu Lyonu.
10 maja rozpoczęła się kampania francuska 1940. Tego dnia lotnisko Bron było dwukrotnie atakowane przez Luftwaffe. Dywizjon nie poniósł starat ale przeniesiony został na lotnisko Mions. 12 maja francuskie Ministerstwo Lotnictwa zdecydowało o wyposażeniu polskiej jednostki w samoloty Caudron CR.714. Osiem tych samolotów znajdowało się w bazie Bron, a pozostałych 28 maszyn na lotnisku Villacoublay pod Paryżem. 18 maja piloci dywizjonu samolotem transportowym udali się na lotnisko Villacoublay, z którego odebrali przydzielone im Caudrony. Następnego dnia, na lotnisku Bron, wskutek awarii silnika, doszło do katastrofy jednego z nowych Caudronów. W katastrofie zginął ppor. pil. Witold Dobrzyński. Polski dywizjon był jedyną jednostką wyposażoną w samoloty Caudron CR.714. 27 maja jednostka zakończyła szkolenie i podporządkowana została dowódcy 21 Zgrupowania Myśliwskiego. 2 czerwca dywizjon przebazowany został na lotnisko Dreux, osiedziesiąt kilometrów na zachód od Paryża.
3 czerwca klucz w składzie: mjr de Marmier (dowódca), por. Czerwiński i ppor. Żukowski zaatakował trzy bombowce He 111. Polscy oficerowie zestrzelili na pewno dwie maszyny.
W tym samym czasie zapadła decyzja o zorganizowaniu klucza myśliwskiego przeznaczonego do obrony siedziby polskich władz państwowych (Rządu i Rady Narodowej) w Angers. Do składu klucza skierowanych zostało czterech pilotów: por. Robert Janota (dowódca), plut. Antoni Siudak, plut. Marian Wędzik i kpr. Jerzy Zieliński oraz plut. pil. Bronisław Malinowski i mechanicy z bazy Bron, a także plut. pil. Ludwik Lech z Klucza Kominowego kapitana Kazimierza Kuziana. Nowo powstały pododdział otrzymał cztery samoloty Bloch MB.152.
18 czerwca klucz w składzie: st. chor. Delagay (dowódca), kpt. Wczelik i plut. Markiewicz zestrzelił samotnego He 111. Była to ostatnia walka powietrzna stoczona w kampanii francuskiej 1940.
19 czerwca personel dywizjonu przewieziony został samochodami do portu La Rochelle, z którego w nocy odpłynął do Anglii.
Tradycje GC I/145 kontynuował 302 Dywizjon Myśliwski Poznański, w którego pierwszym składzie znaleźli się kapitanowie Piotr Łaguna, Antoni Wczelik i Adam Jaworski, porucznicy Tadeusz Czerwiński, Julian Kowalski, podporucznicy Jerzy Czerniak, Czesław Główczyński i Aleksander Żukowski oraz plutonowi Antoni Markiewicz, Edward Paterek, Jan Palak, Antoni Siudak i Marian Wędzik.
19 maja 1993 dziedzictwo tradycji I/145 Polskiego Dywizjonu Myśliwskiego Warszawskiego przyjął 1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa" w Mińsku Mazowieckim [3].
Obecnie na terenie bazy lotniczej BA 721 Rochefort-Saint Agnant, leżącej w Rochefort (Charente-Maritime) i Saint-Agnant, znajduje się pomnik Dywizjonu zaprojektowany przez Jerzego Tepera.
Personel dywizjonu
- dowódca - mjr pil. Józef Kępiński (CWL Nr 1 Dęblin)
- zastępca dowódcy - kpt. pil. Piotr Łaguna († 27 VI 1941)
- doradca francuski - mjr pil. Pomier de Marmier
- oficer techniczny - kpt. inż. Adam Jaworski
|
I eskadra
|
II eskadra
|
W nawiasach podano przydział służbowy pilota we wrześniu 1939 oraz datę jego śmierci.
- em - eskadra myśliwska
- esk. trening. 3 plot. - Eskadra Treningowa 3 Pułku Lotniczego w Poznaniu
- CWL Nr 1 - Centrum Wyszkolenia Lotnictwa Nr 1 w Dęblinie
- SPL - Szkoła Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie
- SPM - Szkoła Pilotażu Myśliwskiego w Ułężu
- ↑ Jednostka była pierwszym polskim, a 145 francuskim dywizjonem myśliwskim.
- ↑ Jednocześnie dotychczasowy I Dywizjon Myśliwski Warszawski przemianowany został na III Dywizjon Myśliwski Dębliński.
- ↑ Decyzja Nr 26/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 kwietnia 1993 roku, Dz. Roz. MON z 1993, poz. 20.
- ↑ We wspomnieniach i opracowaniach Wacława Króla występuje jako Aleksy Żukowski.
<ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.Literatura i linki zewnętrzne
- Wacław Król, Polskie skrzydła nad Francją, Wydawnictwo "Książka i Wiedza", Warszawa 1986, wyd. I, ISBN 83-05-11473-2.
- Bartolomiej Belcarz, GC 1/145 in France 1940, Mushroom Model Publications, ISBN 83-917178-1-X
- Strona wp39.pl
- Strona polishairforce
- Polscy lotnicy w Rochefort (fr.)
- Zdjęcia pomnika