Przejdź do zawartości

Maria Bakka: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m precedencja
aktualizacja, kat., źródła/przypisy, drobne redakcyjne
Linia 8: Linia 8:
|data urodzenia = 9 marca 1922
|data urodzenia = 9 marca 1922
|miejsce urodzenia = [[Warszawa]]
|miejsce urodzenia = [[Warszawa]]
|data śmierci =
|data śmierci = 31 grudnia 2024
|miejsce śmierci =
|miejsce śmierci =
|zawód = [[aktor]]ka
|zawód = [[aktor]]ka
Linia 18: Linia 18:
|www =
|www =
}}
}}
'''Maria Bakka''' (właśc. '''Bakka-Gierszanin''', wyst. też jako '''Maria Gierszanin'''; ur. [[9 marca]] [[1922]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – polska aktorka teatralna, sporadycznie reżyser teatralna, rzadko występująca w filmie i telewizji. Od 1959 związana ze [[Szczecin]]em<ref>{{cytuj | url = http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/70609.html| tytuł = Szczecin. Benefis Marii Bakki| data dostępu = 2022-02-02| opublikowany = e-teatr.pl| data = 07.04.2009|dostęp=r}}</ref>. Czynna zawodowo w latach 1945–2012<ref name="eTeatr"/>.
'''Maria Bakka''' (właśc. '''Bakka-Gierszanin''', wyst. też jako '''Maria Gierszanin'''; ur. [[9 marca]] [[1922]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[31 grudnia]] [[2024]]<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Szczecin. Zmarła Maria Bakka-Gierszanin, wieloletnia aktorka Teatru Polskiego {{!}} e-teatr.pl |data = 2025-01-02 |data dostępu = 2025-01-02 |opublikowany = Teatr w Polsce - polski wortal teatralny |url = https://e-teatr.pl/szczecin-zmarla-maria-bakka-gierszanin-wieloletnia-aktorka-teatru-polskiego-54247 |język = pl}}</ref>) – polska aktorka teatralna, sporadycznie reżyser teatralna, rzadko występująca w filmie i telewizji. Od 1959 związana ze [[Szczecin]]em<ref>{{cytuj | url = http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/70609.html| tytuł = Szczecin. Benefis Marii Bakki| data dostępu = 2022-02-02| opublikowany = e-teatr.pl| data = 07.04.2009|dostęp=r}}</ref>. Czynna zawodowo w latach 1945–2012<ref name="eTeatr"/>.


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Linia 31: Linia 31:
W 1984 roku przeszła na emeryturę<ref name="autonazwa3" />, nie rozstała się jednak z aktorstwem na zawsze, od czasu do czasu grywając gościnnie drobne role, m.in. docenione przez krytyków w ''Weselu'' i ''Czarownicach z Salem''<ref name="autonazwa3" />. W roku 2003 reżyser [[Tatiana Malinowska-Tyszkiewicz]] zaprosiła Marię Bakkę do udziału w spektaklu ''Komandor dziś nie przyjdzie'', później specjalnie dla niej przygotowała monodram ''Orbanowa'' (2004)<ref>{{cytuj | url = http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/54244.html| tytuł = Szczecin. Monodram w antykwariacie| data dostępu = 2022-02-02| opublikowany = e-teatr.pl| data = 16.04.2008|dostęp=r}}</ref>, a następnie (2009) zaoferowała główną rolę w przedstawieniu ''Dawno temu dziś'' (aut. [[Victor Lanoux]]), którą Bakka zagrała, mając 87 lat<ref name="autonazwa2" />.
W 1984 roku przeszła na emeryturę<ref name="autonazwa3" />, nie rozstała się jednak z aktorstwem na zawsze, od czasu do czasu grywając gościnnie drobne role, m.in. docenione przez krytyków w ''Weselu'' i ''Czarownicach z Salem''<ref name="autonazwa3" />. W roku 2003 reżyser [[Tatiana Malinowska-Tyszkiewicz]] zaprosiła Marię Bakkę do udziału w spektaklu ''Komandor dziś nie przyjdzie'', później specjalnie dla niej przygotowała monodram ''Orbanowa'' (2004)<ref>{{cytuj | url = http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/54244.html| tytuł = Szczecin. Monodram w antykwariacie| data dostępu = 2022-02-02| opublikowany = e-teatr.pl| data = 16.04.2008|dostęp=r}}</ref>, a następnie (2009) zaoferowała główną rolę w przedstawieniu ''Dawno temu dziś'' (aut. [[Victor Lanoux]]), którą Bakka zagrała, mając 87 lat<ref name="autonazwa2" />.


Obecnie mieszka w [[Podgórzyn (województwo dolnośląskie)|Podgórzynie]] w [[Podgórzyn (województwo dolnośląskie)|województwie dolnośląskim.]] W marcu 2022 roku obchodziła setne urodziny.
W ostatnich latach życia mieszkała w [[Podgórzyn (województwo dolnośląskie)|Podgórzynie]], w [[Podgórzyn (województwo dolnośląskie)|województwie dolnośląskim.]] W marcu 2022 roku obchodziła setne urodziny<ref>{{Cytuj |autor = Kornel Olbrycht |tytuł = Pani Maria Bakka-Gierszanin obchodziła swoje setne urodziny |data = 2022-03-09 |data dostępu = 2025-01-02 |opublikowany = Gmina Podgórzyn |url = https://www.podgorzyn.pl/wydarzenia/aktualnosci/2774-pani-maria-bakka-gierszanin-obchodzila-swoje-setne-urodziny.html |język = pl}}</ref>.


== Spektakle teatralne ==
== Spektakle teatralne ==
Linia 148: Linia 148:
[[Kategoria:Polscy stulatkowie]]
[[Kategoria:Polscy stulatkowie]]
[[Kategoria:Polskie aktorki teatralne]]
[[Kategoria:Polskie aktorki teatralne]]
⚫
[[Kategoria:Urodzeni w 1922]]
⚫
[[Kategoria:Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Warszawie]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Warszawie]]
⚫
[[Kategoria:Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”]]
[[Kategoria:Odznaczeni Odznaką Honorową Gryfa Zachodniopomorskiego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Odznaką Honorową Gryfa Zachodniopomorskiego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”]]
[[Kategoria:Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”]]
⚫
[[Kategoria:Urodzeni w 1922]]
[[Kategoria:Zmarli w 2024]]

Wersja z 12:08, 2 sty 2025

Maria Bakka
Ilustracja
Maria Bakka
(Karpacz, 2010)
Imię i nazwisko

Maria Bakka-Gierszanin

Data i miejsce urodzenia

9 marca 1922
Warszawa

Data śmierci

31 grudnia 2024

Zawód

aktorka

Współmałżonek

1. Roman Seniuk, scenograf; 2. Aleksander Gierszanin, aktor

Lata aktywności

1945–2012[1]

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal 40-lecia Polski Ludowej Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Cytaty w Wikicytatach

Maria Bakka (właśc. Bakka-Gierszanin, wyst. też jako Maria Gierszanin; ur. 9 marca 1922 w Warszawie, zm. 31 grudnia 2024[2]) – polska aktorka teatralna, sporadycznie reżyser teatralna, rzadko występująca w filmie i telewizji. Od 1959 związana ze Szczecinem[3]. Czynna zawodowo w latach 1945–2012[1].

Życiorys

Urodziła się w Warszawie w 1922 roku. Jej matka była polonistką, ojciec – malarzem[4].

W czasie okupacji mieszkała w Warszawie. Już wówczas interesowała się teatrem, podziwiając m.in. Elżbietę Barszczewską. W szkole średniej na lekcjach filozofii poznała Zofię Mrozowską, która pomogła przyszłej aktorce dostać się na konspiracyjne zajęcia Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej, odbywające się wówczas – ze względu na trwającą wojnę – w prywatnych mieszkaniach. Wykłady prowadzili m.in. Jadwiga Turowicz, Zofia Małynicz, Juliusz Osterwa[5] i Marian Wyrzykowski, a kolegami z ławki M. Bakki byli m.in. Barbara Rachwalska i Andrzej Łapicki. Aktorce nie udało się uzyskać dyplomu PIST-u, jej edukację przerwało powstanie warszawskie. Wkrótce przeprowadziła się do Krakowa, gdzie po zakończeniu wojny rozpoczęła pracę w Studiu przy Teatrze Starym; występowali tam wówczas Andrzej Szczepkowski i Tadeusz Łomnicki[4]. 25 lipca 1945 zdała pierwszy w Polsce egzamin eksternistyczny i otrzymała dyplom[6].

Wkrótce po egzaminie zadebiutowała w objazdowym Teatrze Ziem Zachodnich, który powstał w Krakowie, w sztuce Jeńcy Lucjana Rydla, wcielając się w rolę Wichny. Spektakl ten reżyserowali Wanda Siemaszkowa i Władysław Woźnik. Z przedstawieniem tym Bakka występowała w wielu miastach i wsiach Polski, a sama aktorka uważa ten okres swojej pracy za szczególnie ważny w doskonaleniu umiejętności aktorskich. Później, na przełomie lat 1946/1947, zaangażowała się na stałe w Teatrze Miejskim im. Juliusza Słowackiego w Opolu[6]. Następnie występowała w teatrach: Dramatycznym Marynarki Wojennej (Teatr Domu Marynarza) w Gdyni (1946-47), Ziemi Lubuskiej im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim (1947-48), Miejskim w Bydgoszczy (1948-49), Polskim w Bielsku-Cieszynie (1949-53), Dramatycznym w Poznaniu[1]. W czasie wizyty u kuzynki w Stanach Zjednoczonych urodziła syna Jana. Niedługo później ojciec jej dziecka, Aleksander Gierszanin (występujący w teatrze jako Bohdan Gierszanin), dostał propozycję stałego angażu w Szczecinie, w Teatrach Dramatycznych (Teatr Polski i Współczesny znajdował się wówczas pod jedną dyrekcją). Zanim przyjął tę ofertę, postawił warunek, że jego przyszła żona[a] również zostanie aktorką tego teatru[6]. Pracowała tam w latach 1959-75, a od 1975 do 1983 miała etat w szczecińskim Teatrze Polskim[1].

W swojej długoletniej pracy teatralnej aktorka brała udział w realizacjach teatralnych polskiej i światowej klasyki (Balladyna, Damy i huzary, Wesele, Rewizor, Cyrulik sewilski, Lilla Weneda, Kordian, Dziady, Pan Tadeusz, Romeo i Julia, Miarka za miarkę, Śluby panieńskie i wiele innych), grała różnorodne role – zarówno dramatyczne, jak i komediowe. Występowała czasem także w repertuarze kierowanym do dzieci i młodzieży[1].

W 1984 roku przeszła na emeryturę[4], nie rozstała się jednak z aktorstwem na zawsze, od czasu do czasu grywając gościnnie drobne role, m.in. docenione przez krytyków w Weselu i Czarownicach z Salem[4]. W roku 2003 reżyser Tatiana Malinowska-Tyszkiewicz zaprosiła Marię Bakkę do udziału w spektaklu Komandor dziś nie przyjdzie, później specjalnie dla niej przygotowała monodram Orbanowa (2004)[8], a następnie (2009) zaoferowała główną rolę w przedstawieniu Dawno temu dziś (aut. Victor Lanoux), którą Bakka zagrała, mając 87 lat[6].

W ostatnich latach życia mieszkała w Podgórzynie, w województwie dolnośląskim. W marcu 2022 roku obchodziła setne urodziny[9].

Spektakle teatralne

Role

Wybrane role w spektaklach teatralnych[1]:

Teatr Telewizji

Role w spektaklach Teatru Telewizji[1][10]:

  • 1976: Relacja (reż. Jerzy Wójcik)
  • 1977: Medea jako Stara kobieta (reż. Jerzy Wójcik)
  • 1987 Scenarzyści jako sąsiadka (reż. Andrzej May)

Film

Rola filmowa[10]:

Reżyseria

Reżyseria spektakli teatralnych[1]:

  • 1957: Cyd (fragmenty) – asystent reżysera
  • 1958: Zygmunt August (fragmenty) – asystent reżysera
  • 1976: Yerma, czyli Bezpłodna – reżyser

Filmografia

Odznaczenia i nagrody

Odznaczenia i nagrody[1]:

Uwagi

  1. ↑ Pierwszym mężem aktorki był Roman Seniuk, scenograf teatralny[7].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i Maria Bakka-Gierszanin, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2022-02-02].
  2. ↑ Szczecin. Zmarła Maria Bakka-Gierszanin, wieloletnia aktorka Teatru Polskiego | e-teatr.pl [online], Teatr w Polsce - polski wortal teatralny, 2 stycznia 2025 [dostęp 2025-01-02] (pol.).
  3. ↑ Szczecin. Benefis Marii Bakki [online], e-teatr.pl, 7 kwietnia 2009 [dostęp 2022-02-02].
  4. ↑ a b c d Ewa Podgajna, Sylwetka Marii Bakki [online], teatry.art.pl (za Gazetą Wyborczą Szczecin), 28 kwietnia 2003 [zarchiwizowane z adresu 2006-06-20].
  5. ↑ Artyści szczecińskich scen teatralnych [online], kultura.stetinum.pl, 2009 [dostęp 2010-03-07].[martwy link]
  6. ↑ a b c d Agata Pasek, Artyści szczecińskich scen teatralnych [online], e-teatr.pl, 18 listopada 2009 [dostęp 2022-02-02].
  7. ↑ Ewa Koszur, Trzy pytania [online], e-teatr.pl, 13 grudnia 2004 [dostęp 2022-02-02].
  8. ↑ Szczecin. Monodram w antykwariacie [online], e-teatr.pl, 16 kwietnia 2008 [dostęp 2022-02-02].
  9. ↑ Kornel Olbrycht, Pani Maria Bakka-Gierszanin obchodziła swoje setne urodziny [online], Gmina Podgórzyn, 9 marca 2022 [dostęp 2025-01-02] (pol.).
  10. ↑ a b Maria Bakka w bazie filmpolski.pl
  11. ↑ 65 lat na deskach teatru [online], Biuro Informacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, 30 marca 2010 [zarchiwizowane z adresu 2013-03-21].
  12. ↑ Katarzyna Stróżyk, Szczecin. Bursztynowe pierścienie dla Współczesnego [online], e-teatr.pl, 30 listopada 2010 [dostęp 2010-12-07].

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maria_Bakka&oldid=75701995”