Nizina: Różnice pomiędzy wersjami
Wygląd
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Gjakovarus (dyskusja | edycje) m Wycofanie edycji użytkownika 91.201.19.17 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to PBbot. Znacznik: Wycofanie zmian |
Emptywords (dyskusja | edycje) WP:SK, int. |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Las Kabacki z Kazurki 02.jpg|thumb|Nizina]] |
[[Plik:Las Kabacki z Kazurki 02.jpg|thumb|Nizina]] |
||
{{dopracować|źródła=2021-02}} |
{{dopracować|źródła=2021-02}} |
||
'''Nizina''' – [[Równina|równinna]] lub prawie równinna wielka [[Formy ukształtowania terenu|forma ukształtowania terenu]], obszar leżący na wysokości od 0 do 300 [[metr|m]] [[n.p.m.]] |
'''Nizina''' – [[Równina|równinna]] lub prawie równinna wielka [[Formy ukształtowania terenu|forma ukształtowania terenu]], obszar leżący na wysokości od 0 do 300 [[metr|m]] [[n.p.m.]] |
||
Niziny stanowią 1/3 powierzchni wszystkich [[kontynent]]ów. Rozległe obszary nizinne noszą nazwę [[niż (geografia)|niżu]]. Na [[Mapa hipsometryczna|mapie hipsometrycznej]] oznaczone są jasnozielonym kolorem. |
Niziny stanowią 1/3 powierzchni wszystkich [[kontynent]]ów. Rozległe obszary nizinne noszą nazwę [[niż (geografia)|niżu]]. Na [[Mapa hipsometryczna|mapie hipsometrycznej]] oznaczone są jasnozielonym kolorem. |
||
Linia 7: | Linia 7: | ||
== Klasyfikacja nizin == |
== Klasyfikacja nizin == |
||
Uwzględniając ich położenie na [[kontynent]]ach można wydzielić niziny: |
Uwzględniając ich położenie na [[kontynent]]ach można wydzielić niziny: |
||
* '''podbrzeżne''', |
* '''podbrzeżne''', |
||
* '''kontynentalne'''. |
* '''kontynentalne'''. |
||
Biorąc pod uwagę kryterium wysokościowe, można je podzielić na: |
Biorąc pod uwagę kryterium wysokościowe, można je podzielić na: |
||
Linia 16: | Linia 16: | ||
Biorąc pod uwagę kryterium genetyczne można je podzielić na: |
Biorąc pod uwagę kryterium genetyczne można je podzielić na: |
||
* '''pochodzenia morskiego''' – zajmują brzeżne części [[ |
* '''pochodzenia morskiego''' – zajmują brzeżne części [[kontynent]]ów, są zróżnicowane pod względem [[Wysokość względna|wysokości względnych]] w związku z [[Tektonika (geologia)|procesami tektonicznymi]], |
||
* '''pochodzenia rzecznego''' (''fluwialne'') – związane z działalnością [[rzeka|rzek]], mają najczęściej charakter [[Akumulacja rzeczna|akumulacyjny]], ich powstanie związane jest z przemieszczaniem się [[Koryto rzeki|koryt rzecznych]] po obszarze nizinnym oraz z wielkimi [[powódź|powodziami]], np: |
* '''pochodzenia rzecznego''' (''fluwialne'') – związane z działalnością [[rzeka|rzek]], mają najczęściej charakter [[Akumulacja rzeczna|akumulacyjny]], ich powstanie związane jest z przemieszczaniem się [[Koryto rzeki|koryt rzecznych]] po obszarze nizinnym oraz z wielkimi [[powódź|powodziami]], np.: |
||
** [[Nizina Amazonki]], |
** [[Nizina Amazonki]], |
||
** [[Nizina Gangesu]], |
** [[Nizina Gangesu]], |
||
** [[Missisipi (rzeka)|Missisipi]], |
** [[Missisipi (rzeka)|Missisipi]], |
||
** niziny [[Syberia|syberyjskie]], |
** niziny [[Syberia|syberyjskie]], |
||
* '''pochodzenia lodowcowego i fluwioglacjalnego''' – to głównie rozległe [[Morena denna|moreny denne]] i [[Równina sandrowa|równiny sandrowe]], |
* '''pochodzenia lodowcowego i fluwioglacjalnego''' – to głównie rozległe [[Morena denna|moreny denne]] i [[Równina sandrowa|równiny sandrowe]], |
||
Linia 26: | Linia 26: | ||
== Niziny świata == |
== Niziny świata == |
||
* '''[[Europa]]''': |
* '''[[Europa]]''': |
||
: [[Nizina Padańska|Padańska]], [[Nizina Francuska|Francuska]], [[Nizina Angielska|Angielska]], [[Nizina Północnoniemiecka|Północnoniemiecka]], [[Niż Polski|Polska]] ([[Nizina Śląska|Śląska]], [[Nizina Południowowielkopolska|Południowowielkopolska]], [[Nizina Mazowiecka|Mazowiecka]], [[Nizina Podlaska|Podlaska]]), [[Wielka Nizina Węgierska|Węgierska]], [[Nizina Wołoska|Wołoska]], [[Nizina Czarnomorska|Czarnomorska]], [[Nizina Nadkaspijska|Nadkaspijska]], [[Nizina Naddnieprzańska|Naddnieprzańska]], [[Nizina Ocko-Dońska|Ocko-Dońska]], [[Nizina Wschodnioeuropejska|Wschodnioeuropejska]], [[Nizina Podolska]], [[Nizina Ciechocińska]], [[Nizina Nadwołżańska]]. |
: [[Nizina Padańska|Padańska]], [[Nizina Francuska|Francuska]], [[Nizina Angielska|Angielska]], [[Nizina Północnoniemiecka|Północnoniemiecka]], [[Niż Polski|Polska]] ([[Nizina Śląska|Śląska]], [[Nizina Południowowielkopolska|Południowowielkopolska]], [[Nizina Mazowiecka|Mazowiecka]], [[Nizina Podlaska|Podlaska]]), [[Wielka Nizina Węgierska|Węgierska]], [[Nizina Wołoska|Wołoska]], [[Nizina Czarnomorska|Czarnomorska]], [[Nizina Nadkaspijska|Nadkaspijska]], [[Nizina Naddnieprzańska|Naddnieprzańska]], [[Nizina Ocko-Dońska|Ocko-Dońska]], [[Nizina Wschodnioeuropejska|Wschodnioeuropejska]], [[Nizina Podolska]], [[Nizina Ciechocińska]], [[Nizina Nadwołżańska]]. |
||
* '''[[Azja]]''': |
* '''[[Azja]]''': |
||
: [[Nizina Kubańska|Kubańska]], [[Nizina Zachodniosyberyjska|Zachodniosyberyjska]], [[Nizina Północnosyberyjska|Północnosyberyjska]], [[Nizina Kołymska|Kołymska]], [[Nizina Turańska|Turańska]], [[Mezopotamia]], [[Nizina Indusu|Indusu]], [[Nizina Gangesu|Gangesu]], [[Równina Korat]], [[Nizina Chińska|Chińska]], [[Nizina Mandżurska|Mandżurska]] |
: [[Nizina Kubańska|Kubańska]], [[Nizina Zachodniosyberyjska|Zachodniosyberyjska]], [[Nizina Północnosyberyjska|Północnosyberyjska]], [[Nizina Kołymska|Kołymska]], [[Nizina Turańska|Turańska]], [[Mezopotamia]], [[Nizina Indusu|Indusu]], [[Nizina Gangesu|Gangesu]], [[Równina Korat]], [[Nizina Chińska|Chińska]], [[Nizina Mandżurska|Mandżurska]] |
||
* '''[[Ameryka Północna]]''': |
* '''[[Ameryka Północna]]''': |
||
: [[Nizina Zatokowa|Zatokowa]], [[Nizina Atlantycka|Atlantycka]], [[Nizina Centralna|Centralna]], [[Nizina Hudsońska|Hudsona]]. |
: [[Nizina Zatokowa|Zatokowa]], [[Nizina Atlantycka|Atlantycka]], [[Nizina Centralna|Centralna]], [[Nizina Hudsońska|Hudsona]]. |
||
* '''[[Ameryka Południowa]]''': |
* '''[[Ameryka Południowa]]''': |
||
: [[Nizina Orinoko|Orinoko]], [[Nizina Amazonki|Amazonki]], [[Nizina La Platy|La Platy]]. |
: [[Nizina Orinoko|Orinoko]], [[Nizina Amazonki|Amazonki]], [[Nizina La Platy|La Platy]]. |
||
* '''[[Australia]]''': |
* '''[[Australia]]''': |
||
: [[Nullarbor]], [[Nizina Środkowoaustralijska|Środkowoaustralijska]] |
: [[Nullarbor]], [[Nizina Środkowoaustralijska|Środkowoaustralijska]] |
||
* '''[[Afryka]]''': |
* '''[[Afryka]]''': |
||
: [[Nizina Akan|Akan]], [[Nizina Senegalu|Nizina Zachodnioafrykańska]] (Senegalska) |
: [[Nizina Akan|Akan]], [[Nizina Senegalu|Nizina Zachodnioafrykańska]] (Senegalska) |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
* [[wyżyna]], [[Góra|góry]] |
* [[wyżyna]], [[Góra|góry]] |
||
*[[równina]], [[dolina]] |
* [[równina]], [[dolina]] |
||
* [[geomorfologia]] |
* [[geomorfologia]] |
||
{{Commonscat|Plains}} |
{{Commonscat|Plains}} |
Wersja z 23:34, 6 paź 2023
Nizina – równinna lub prawie równinna wielka forma ukształtowania terenu, obszar leżący na wysokości od 0 do 300 m n.p.m.
Niziny stanowią 1/3 powierzchni wszystkich kontynentów. Rozległe obszary nizinne noszą nazwę niżu. Na mapie hipsometrycznej oznaczone są jasnozielonym kolorem.
Klasyfikacja nizin
Uwzględniając ich położenie na kontynentach można wydzielić niziny:
- podbrzeżne,
- kontynentalne.
Biorąc pod uwagę kryterium wysokościowe, można je podzielić na:
- obszary płaskie,
- obszary faliste o deniwelacjach do 30 m,
- niziny pagórkowate o deniwelacjach do 60 m.
Biorąc pod uwagę kryterium genetyczne można je podzielić na:
- pochodzenia morskiego – zajmują brzeżne części kontynentów, są zróżnicowane pod względem wysokości względnych w związku z procesami tektonicznymi,
- pochodzenia rzecznego (fluwialne) – związane z działalnością rzek, mają najczęściej charakter akumulacyjny, ich powstanie związane jest z przemieszczaniem się koryt rzecznych po obszarze nizinnym oraz z wielkimi powodziami, np.:
- Nizina Amazonki,
- Nizina Gangesu,
- Missisipi,
- niziny syberyjskie,
- pochodzenia lodowcowego i fluwioglacjalnego – to głównie rozległe moreny denne i równiny sandrowe,
- pochodzenia eolicznego – związane z obszarami pustynnymi i działalnością wiatru.
Niziny świata
- Padańska, Francuska, Angielska, Północnoniemiecka, Polska (Śląska, Południowowielkopolska, Mazowiecka, Podlaska), Węgierska, Wołoska, Czarnomorska, Nadkaspijska, Naddnieprzańska, Ocko-Dońska, Wschodnioeuropejska, Nizina Podolska, Nizina Ciechocińska, Nizina Nadwołżańska.
- Azja:
- Kubańska, Zachodniosyberyjska, Północnosyberyjska, Kołymska, Turańska, Mezopotamia, Indusu, Gangesu, Równina Korat, Chińska, Mandżurska
- Akan, Nizina Zachodnioafrykańska (Senegalska)