Przejdź do zawartości

Opad atmosferyczny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika CommonsDelinker (dyskusja). Autor przywróconej wersji to XaxeLoled.
Znacznik: Wycofanie zmian
Anulowanie wersji 59831122 autorstwa XaxeLoled (dyskusja) z powodu zmiany wyglądu tabelki
Znacznik: Anulowanie edycji
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Deszcz.JPG|thumb|200px|Widoczny na horyzoncie [[opad przelotny]] z chmury [[Stratocumulus]]cumulogenitus]]
[[Plik:Deszcz, wrzesień 2008.jpg|thumb|200px|Widoczny na horyzoncie [[opad przelotny]] z chmury [[Stratocumulus]]cumulogenitus]]
[[Plik:Schnee 17-12-05.jpg|thumb|211px|Opady śniegu w Dreźnie]]
[[Plik:Schnee 17-12-05.jpg|thumb|Opady śniegu w Dreźnie|211x211px]][[Plik:Polska opad roczny.png|thumb|200px|Przeciętne sumy opadu w Polsce. Lata 1971 - 2000<ref>Atlas Klimatyczny Polski IMGW 2005</ref>]]
'''Opad atmosferyczny''', [[Hydrometeory|hydrometeor]] – ogół ciekłych lub stałych produktów [[Kondensacja (meteorologia)|kondensacji]] [[para wodna|pary wodnej]] spadających z [[Chmura (meteorologia)|chmur]] na powierzchnię Ziemi, unoszących się w powietrzu oraz osiadających na powierzchni Ziemi i przedmiotach. Opady dzielimy na: osiadające - osady, unoszące się w powietrzu i spadające na powierzchnię ziemi<ref>''Międzynarodowy Atlas Chmur'', Państwowy Instytut Hydrologiczno-meteorologiczny, 1956</ref>. Do opadów spadających na powierzchnię ziemi zalicza się: [[deszcz]], [[mżawka|mżawkę]], [[śnieg]], [[Krupy (opad atmosferyczny)|krupy]] oraz [[grad]]. Opad, który nie dociera do powierzchni Ziemi, nazywa się [[virga|virgą]].
[[Plik:Polska opad roczny.png|thumb|200px|Przeciętne sumy opadu w Polsce. Lata 1971–2000<ref>Atlas Klimatyczny Polski IMGW 2005.</ref>]]
'''Opad atmosferyczny''', [[Hydrometeory|hydrometeor]] – ogół ciekłych lub stałych produktów [[Kondensacja (meteorologia)|kondensacji]] [[para wodna|pary wodnej]] spadających z [[Chmura (meteorologia)|chmur]] na powierzchnię Ziemi, unoszących się w powietrzu oraz osiadających na powierzchni Ziemi i przedmiotach. Opady dzielimy na: osiadające-osady, unoszące się w powietrzu i spadające na powierzchnię ziemi<ref>''Międzynarodowy Atlas Chmur'', Państwowy Instytut Hydrologiczno-meteorologiczny, 1956.</ref>. Do opadów spadających na powierzchnię ziemi zalicza się: [[deszcz]], [[mżawka|mżawkę]], [[śnieg]], [[Krupy (opad atmosferyczny)|krupy]] oraz [[grad]]. Opad, który nie dociera do powierzchni Ziemi, nazywa się [[virga|virgą]].


== Pomiar opadów ==
== Pomiar opadów ==
Wielkość opadów podaje się w milimetrach słupa [[woda|wody]] lub litrach wody na metr kwadratowy (l/m²) powierzchni na dobę (wartości liczbowe pomiaru wyrażone w obu tych jednostkach są sobie równe). Innymi słowy 1 mm opadu odpowiada 1 l wody rozlanemu na powierzchni 1 m²<ref name=":0">Stanisław Bac, Tytus Bartoszak, Bohdan Dobrzański, ''Uprawa roślin Tom 1'', wyd. V, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974.</ref>.
Wielkość opadów podaje się w milimetrach słupa [[woda|wody]] lub litrach wody na metr kwadratowy (l/m<sup>2</sup>) powierzchni na dobę (wartości liczbowe pomiaru wyrażone w obu tych jednostkach są sobie równe). Innymi słowy, 1 mm opadu odpowiada 1 l wody rozlanemu na powierzchni 1 m<sup>2</sup><ref name=":0">Stanisław Bac, Tytus Bartoszak, Bohdan Dobrzański, ''Uprawa roślin Tom 1'', wyd. V, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974. </ref>.
W przypadku [[śnieg]]u odpowiada to wodzie powstałej po jego stopieniu. Zwykle przy podawaniu wartości pomiaru dla aktualnej sytuacji pomijane jest określenie, że dotyczy on doby.
W przypadku [[śnieg]]u odpowiada to wodzie powstałej po jego stopieniu. Zwykle przy podawaniu wartości pomiaru dla aktualnej sytuacji pomijane jest określenie, że dotyczy on doby.


Do pomiaru wysokości opadów stosuje się [[deszczomierz]] (pluwiometr). Do ciągłego zapisu opadu ciekłego i oceny jego intensywności w różnych odcinkach czasowych służy [[pluwiograf]]<ref>{{Cytuj |autor = Kaczorowska, Zofia (1902-1993). |tytuł = Pogoda i klimat |data = cop. 1986 |isbn = 8302026883 |wydanie = Wyd. 2 popr. |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne |oclc = 749640666}}</ref>.
Do pomiaru wysokości opadów stosuje się [[deszczomierz]] (pluwiometr). Do ciągłego zapisu opadu ciekłego i oceny jego intensywności w różnych odcinkach czasowych służy [[pluwiograf]]<ref>{{Cytuj |autor = Kaczorowska, Zofia (1902-1993). |tytuł = Pogoda i klimat |data = cop. 1986 |isbn = 8302026883 |wydanie = Wyd. 2 popr |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne |oclc = 749640666}}</ref>.


== Rodzaj opadów wraz z natężeniem w zależności od rodzaju chmur<ref>{{Cytuj |autor = Alojzy Woś |tytuł = Meteorologia dla Geografów |data =}}</ref> ==
== Rodzaj opadów wraz z natężeniem w zależności od rodzaju chmur<ref>{{Cytuj |autor = Alojzy Woś |tytuł = Meteorologia dla Geografów |data =}}</ref> ==
Linia 20: Linia 19:
![[Cumulonimbus|Cb]]
![[Cumulonimbus|Cb]]
|-
|-
|[[Plik:Symbol Rain5.png|bezramki|25x25px]]
|[[Plik:Symbol Rain5.png|bezramki|25x25px]][[deszcz]]
[[deszcz]]
|style="background-color:GreenYellow"| 1
|style="background-color:GreenYellow"| 1
|style="background-color:LightSeaGreen"| 2
|style="background-color:LightSeaGreen"| 2
Linia 29: Linia 27:
|style="background-color:Chocolate"| 3
|style="background-color:Chocolate"| 3
|-
|-
|[[Plik:Symbol Drizzle5.png|bezramki|25x25px]]
|[[Plik:Symbol Drizzle5.png|bezramki|25x25px]][[mżawka]]
[[mżawka]]
|
|
|
|
Linia 38: Linia 35:
|
|
|-
|-
|[[Plik:Symbol snow NRC.svg|bezramki|25x25px]]
|[[Plik:Symbol snow NRC.svg|bezramki|25x25px]][[śnieg]]
[[śnieg]]
|style="background-color:GreenYellow"| 1
|style="background-color:GreenYellow"| 1
|style="background-color:Chocolate"| 3
|style="background-color:Chocolate"| 3
Linia 47: Linia 43:
|style="background-color:Chocolate"| 3
|style="background-color:Chocolate"| 3
|-
|-
|[[Plik:Symbol hail WMO.svg|bezramki|25x25px]]
|[[Plik:Symbol hail WMO.svg|bezramki|25x25px]][[grad]]
[[grad]]
|
|
|
|
Linia 56: Linia 51:
|style="background-color:Chocolate"| 3
|style="background-color:Chocolate"| 3
|-
|-
|[[Plik:Symbol snow pellets WMO.svg|bezramki|25x25px]]
|[[Plik:Symbol snow pellets WMO.svg|bezramki|25x25px]][[Krupy (opad atmosferyczny)|krupy śnieżne]]
[[Krupy (opad atmosferyczny)|krupy śnieżne]]
|
|
|
|
Linia 65: Linia 59:
| style="background-color:Chocolate"| 3
| style="background-color:Chocolate"| 3
|-
|-
|[[Plik:Symbol Snow13.png|bezramki|25x25px]]
|[[Plik:Symbol Snow13.png|bezramki|25x25px]][[śnieg ziarnisty]]
[[śnieg ziarnisty]]
|
|
|
|
Linia 74: Linia 67:
|
|
|-
|-
|[[Plik:Symbol Sleet1.png|bezramki|25x25px]]
|[[Plik:Symbol Sleet1.png|bezramki|25x25px]][[ziarna lodowe]]
[[ziarna lodowe]]
|style="background-color:GreenYellow"| 1
|style="background-color:GreenYellow"| 1
|style="background-color:LightSeaGreen"| 2
|style="background-color:LightSeaGreen"| 2
Linia 83: Linia 75:
|style="background-color:Chocolate"| 3
|style="background-color:Chocolate"| 3
|-
|-
|[[Plik:Symbol Snow16.png|bezramki|25x25px]]
|[[Plik:Symbol Snow16.png|bezramki|25x25px]][[Pył diamentowy|Słupki lodowe]]
[[Pył diamentowy|Słupki lodowe]]
|
|
|
|
Linia 96: Linia 87:
== Podział opadów ==
== Podział opadów ==
; Ze względu na sposób opadania:
; Ze względu na sposób opadania:
* opady osiadające – osady ([[osad atmosferyczny]]) dzieli się na: [[rosa]], [[szron]], [[nalot płynny]] oraz stały tzw. [[Nalot stały (meteorologia)|zamróz]], [[szadź]], [[gołoledź]]
* opady osiadające – osady ([[osad atmosferyczny]]) dzieli się na: [[rosa]], [[szron]], [[nalot płynny]] oraz stały tzw. "[[Nalot stały (meteorologia)|zamróz]]", [[szadź]], [[gołoledź]]
* opady unoszące się w powietrzu: [[Mgła|mgły]] i [[Chmura (meteorologia)|chmury]], [[pył wodny]], [[virga]]
* opady unoszące się w powietrzu: [[Mgła|mgły]] i [[Chmura (meteorologia)|chmury]], [[pył wodny]], [[virga]]
* opady spadające na powierzchnię ziemi: [[deszcz]], [[śnieg]], [[Krupy (opad atmosferyczny)|krupy]], [[grad]]
* opady spadające na powierzchnię ziemi: [[deszcz]], [[śnieg]], [[Krupy (opad atmosferyczny)|krupy]], [[grad]]
; Ze względu na przyczyny rozróżnia się:
; Ze względu na przyczyny rozróżniamy:
* [[opad orograficzny]]
* [[opad orograficzny]]
* [[opad konwekcyjny]]
* [[opad konwekcyjny]]
* [[opad frontowy|opad frontalny]]
* [[opad frontowy|opad frontalny]]


; Ze względu na czas trwania rozróżnia się:
; Ze względu na czas trwania rozróżniamy:
* opady ciągłe – trwają nieprzerwanie przynajmniej przez [[godzina|godzinę]] poprzedzającą termin obserwacji; padają z chmur [[stratocumulus]], [[altostratus]], [[nimbostratus]] pokrywających całe niebo,
* opady ciągłe – trwają nieprzerwanie przynajmniej przez [[godzina|godzinę]] poprzedzającą termin obserwacji; padają z chmur [[stratocumulus]], [[altostratus]], [[nimbostratus]] pokrywających całe niebo,
* [[Opad przelotny|opady przelotne]] – charakteryzują się nagłym wystąpieniem i nagłym zanikiem, trwają krótko, a w okresach pomiędzy ich występowaniem pojawia się całkowicie bezchmurne niebo; padają z chmur [[cumulus]] i [[cumulonimbus]],
* [[Opad przelotny|opady przelotne]] – charakteryzują się nagłym wystąpieniem i nagłym zanikiem, trwają krótko, a w okresach pomiędzy ich występowaniem pojawia się całkowicie bezchmurne niebo; padają z chmur [[cumulus]] i [[cumulonimbus]],
Linia 110: Linia 101:


== Znaczenie opadów dla rolnictwa ==
== Znaczenie opadów dla rolnictwa ==
* Niedobór opadów powoduje wysychanie gleby przez co rośliny nie mogą w łatwy sposób pobierać składników pokarmowych, wolniej się rozwijają, przedwcześnie dojrzewają przez co plony są obniżone. Prace agrotechniczne w wyschniętej jak nadmiernie wilgotnej ziemi są utrudnione. Długotrwały brak opadów doprowadza do zamierania roślin i nieurodzaju<ref name=":0" />.
* Niedobór opadów powoduje wysychanie gleby przez co rośliny nie mogą w łatwy sposób pobierać składników pokarmowych, wolniej się rozwijają, przedwcześnie dojrzewają przez co plony są obniżone. Prace agrotechniczne w wyschniętej jak nadmiernie wilgotnej ziemi są utrudnione. Długotrwały brak opadów doprowadza do zamierania roślin i nieurodzaju<ref name=":0" />.
* Krótkie intensywne deszcze z chmur [[Cumulonimbus|Cb]] z powodu wielkich kropel i bardzo wysokiego opadu w jednostce czasu są mniej pożądane niż opady długotrwałe, o mniejszej intensywności, które lepiej wsiąkają w glebę i nie wywołują intensywnej erozji wodnej gleby<ref name=":0" />.
* Krótkie intensywne deszcze z chmur [[Cumulonimbus|Cb]] z powodu wielkich kropel i bardzo wysokiego opadu w jednostce czasu są mniej pożądane niż opady długotrwałe, o mniejszej intensywności, które lepiej wsiąkają w glebę i nie wywołują intensywnej erozji wodnej gleby<ref name=":0" />.
* Ważnym czynnikiem plonotwórczym jest właściwy rozkład opadów w czasie. Dobre plony [[Zboża|zbóż]] uzyskuje się przy niewielkich opadach w zimie i wczesną wiosną, jednakże wyższe opady są potrzebne w czasie strzelania w źdźbło i kwitnienia w maju. [[Rośliny okopowe|Okopowe]] dla dobrego plonu potrzebują wyższych opadów od czerwca do sierpnia<ref name=":0" />.
* Ważnym czynnikiem plonotwórczym jest właściwy rozkład opadów w czasie. Dobre plony [[Zboża|zbóż]] uzyskuje się przy niewielkich opadach w zimie i wczesną wiosną, jednakże wyższe opady są potrzebne w czasie strzelania w źdźbło i kwitnienia w maju. [[Rośliny okopowe|Okopowe]] dla dobrego plonu potrzebują wyższych opadów od czerwca do sierpnia<ref name=":0" />.

Wersja z 10:02, 27 maj 2020

Widoczny na horyzoncie opad przelotny z chmury Stratocumuluscumulogenitus
Opady śniegu w Dreźnie
Przeciętne sumy opadu w Polsce. Lata 1971 - 2000[1]

Opad atmosferyczny, hydrometeor – ogół ciekłych lub stałych produktów kondensacji pary wodnej spadających z chmur na powierzchnię Ziemi, unoszących się w powietrzu oraz osiadających na powierzchni Ziemi i przedmiotach. Opady dzielimy na: osiadające - osady, unoszące się w powietrzu i spadające na powierzchnię ziemi[2]. Do opadów spadających na powierzchnię ziemi zalicza się: deszcz, mżawkę, śnieg, krupy oraz grad. Opad, który nie dociera do powierzchni Ziemi, nazywa się virgą.

Pomiar opadów

Wielkość opadów podaje się w milimetrach słupa wody lub litrach wody na metr kwadratowy (l/m2) powierzchni na dobę (wartości liczbowe pomiaru wyrażone w obu tych jednostkach są sobie równe). Innymi słowy, 1 mm opadu odpowiada 1 l wody rozlanemu na powierzchni 1 m2[3]. W przypadku śniegu odpowiada to wodzie powstałej po jego stopieniu. Zwykle przy podawaniu wartości pomiaru dla aktualnej sytuacji pomijane jest określenie, że dotyczy on doby.

Do pomiaru wysokości opadów stosuje się deszczomierz (pluwiometr). Do ciągłego zapisu opadu ciekłego i oceny jego intensywności w różnych odcinkach czasowych służy pluwiograf[4].

Rodzaj opadów wraz z natężeniem w zależności od rodzaju chmur[5]

hydrometeory As Ns Sc St Cu Cb
deszcz 1 2 1 1 3
mżawka 1 2
śnieg 1 3 3
grad 3
krupy śnieżne 2 2 3
śnieg ziarnisty 2
ziarna lodowe 1 2 3
Słupki lodowe 1

1-słabe, 2-umiarkowane, 3-silne

Podział opadów

Ze względu na sposób opadania
Ze względu na przyczyny rozróżniamy
Ze względu na czas trwania rozróżniamy
  • opady ciągłe – trwają nieprzerwanie przynajmniej przez godzinę poprzedzającą termin obserwacji; padają z chmur stratocumulus, altostratus, nimbostratus pokrywających całe niebo,
  • opady przelotne – charakteryzują się nagłym wystąpieniem i nagłym zanikiem, trwają krótko, a w okresach pomiędzy ich występowaniem pojawia się całkowicie bezchmurne niebo; padają z chmur cumulus i cumulonimbus,
  • opady z przerwami – gdy niebo pozostaje całkowicie lub prawie całkowicie zachmurzone nawet wtedy, kiedy deszcz nie pada; padają z chmur stratocumulus i altostratus.

Znaczenie opadów dla rolnictwa

  • Niedobór opadów powoduje wysychanie gleby przez co rośliny nie mogą w łatwy sposób pobierać składników pokarmowych, wolniej się rozwijają, przedwcześnie dojrzewają przez co plony są obniżone. Prace agrotechniczne w wyschniętej jak nadmiernie wilgotnej ziemi są utrudnione. Długotrwały brak opadów doprowadza do zamierania roślin i nieurodzaju[3].
  • Krótkie intensywne deszcze z chmur Cb z powodu wielkich kropel i bardzo wysokiego opadu w jednostce czasu są mniej pożądane niż opady długotrwałe, o mniejszej intensywności, które lepiej wsiąkają w glebę i nie wywołują intensywnej erozji wodnej gleby[3].
  • Ważnym czynnikiem plonotwórczym jest właściwy rozkład opadów w czasie. Dobre plony zbóż uzyskuje się przy niewielkich opadach w zimie i wczesną wiosną, jednakże wyższe opady są potrzebne w czasie strzelania w źdźbło i kwitnienia w maju. Okopowe dla dobrego plonu potrzebują wyższych opadów od czerwca do sierpnia[3].
  • Gradobicia są niebezpieczne szczególnie dla młodych roślin i podczas kwitnienia[3].
  • Pokrywa śnieżna chroni glebę i rośliny przed niekorzystnymi czynnikami pogodowymi[3].

Opady na innych planetach

  • Wenus – z chmur złożonych z kwasu siarkowego wypadają kwaśne deszcze, nie docierają one jednak do powierzchni z uwagi na temperaturę.

Zobacz też

Przypisy

  1. Atlas Klimatyczny Polski IMGW 2005
  2. Międzynarodowy Atlas Chmur, Państwowy Instytut Hydrologiczno-meteorologiczny, 1956
  3. a b c d e f Stanisław Bac, Tytus Bartoszak, Bohdan Dobrzański, Uprawa roślin Tom 1, wyd. V, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974.
  4. Zofia (1902-1993). Kaczorowska, Pogoda i klimat, Wyd. 2 popr, Warszawa: Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, [cop. 1986], ISBN 83-02-02688-3, OCLC 749640666.
  5. Alojzy Woś, Meteorologia dla Geografów.