Rusznica: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Tworzę Szablon:Cytuj |
merytoryczno-redakcyjne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Rusznica''' (staropolskie ''ruśnica'' z [[język czeski| |
'''Rusznica''' (staropolskie ''ruśnica'' z [[język czeski|czes.]] ''ručnice'') – dawna [[broń ręczna|ręczna]] długa [[broń palna]], strzelba początkowo bez [[Zamek (broń)|zamka]], później z [[zamek lontowy|zamkiem lontowym]] albo [[zamek kołowy|kołowym]]. Używana w [[Europa|Europie]] od połowy [[XIV wiek|XIV]]<ref>Michał Gradowski, Zdzisław Żygulski, ''Słownik uzbrojenia historycznego'', PWN, Warszawa 1998, s. 97</ref> do początku [[XVII wiek|XVII]] wieku. |
||
Lufy rusznic wytwarzano przez okuwanie rozżarzonej sztaby wokół okrągłego stalowego pręta. W rezultacie uzyskiwano lufy lekkie, a jednocześnie mocniejsze od odlewanych. |
|||
Strzelano z |
Strzelano z rusznicy trzymając drewniane łoże pod pachą (dokładne celowanie nie było możliwe). Prowadzenie ognia miało przebieg następujący: [[Rota (oddział)|rota]] stawała w dziesięciu szeregach, po czym pierwszych dziewięć przyklękało, a ostatni dawał ognia salwą nad głowami kolegów. Po oddaniu salwy przystępował do ponownego nabijania, a w tym czasie kolejne szeregi powstawały i strzelały. |
||
Pierwsze rusznice pojawiły się w wojskach [[I Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej]] za czasów panowania [[Zygmunt Stary|Zygmunta Starego]]<ref>Bołdyrew Aleksander, Piechota, ''Piechota zaciężna w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku'', Warszawa 2011, s. 230</ref> – ze względu na to, że odpalenie ładunku odbywało się poprzez przyłożenie lontu lub tlącej się hubki – nazywano je ''ruśnicami hubczastymi'' lub ''brodatymi''. |
Pierwsze rusznice pojawiły się w wojskach [[I Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej]] za czasów panowania [[Zygmunt Stary|Zygmunta Starego]]<ref>Bołdyrew Aleksander, Piechota, ''Piechota zaciężna w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku'', Warszawa 2011, s. 230</ref> – ze względu na to, że odpalenie ładunku odbywało się poprzez przyłożenie lontu lub tlącej się hubki – nazywano je ''ruśnicami hubczastymi'' lub ''brodatymi''. W Polsce były bronią częstą w wojskach obrony potocznej . |
||
Nazwą rusznicy przeciwpancernej określano [[karabin przeciwpancerny|karabiny przeciwpancerne]] powstałe w [[XX wiek|XX]] w. |
|||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
Wersja z 10:02, 18 lis 2019
Rusznica (staropolskie ruśnica z czes. ručnice) – dawna ręczna długa broń palna, strzelba początkowo bez zamka, później z zamkiem lontowym albo kołowym. Używana w Europie od połowy XIV[1] do początku XVII wieku.
Lufy rusznic wytwarzano przez okuwanie rozżarzonej sztaby wokół okrągłego stalowego pręta. W rezultacie uzyskiwano lufy lekkie, a jednocześnie mocniejsze od odlewanych.
Strzelano z rusznicy trzymając drewniane łoże pod pachą (dokładne celowanie nie było możliwe). Prowadzenie ognia miało przebieg następujący: rota stawała w dziesięciu szeregach, po czym pierwszych dziewięć przyklękało, a ostatni dawał ognia salwą nad głowami kolegów. Po oddaniu salwy przystępował do ponownego nabijania, a w tym czasie kolejne szeregi powstawały i strzelały.
Pierwsze rusznice pojawiły się w wojskach Rzeczypospolitej za czasów panowania Zygmunta Starego[2] – ze względu na to, że odpalenie ładunku odbywało się poprzez przyłożenie lontu lub tlącej się hubki – nazywano je ruśnicami hubczastymi lub brodatymi. W Polsce były bronią częstą w wojskach obrony potocznej .
Nazwą rusznicy przeciwpancernej określano karabiny przeciwpancerne powstałe w XX w.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
- Włodzimierz Kwaśniewicz, Leksykon dawnej broni palnej, Warszawa: Bellona, 2004, ISBN 83-11-09874-3, OCLC 69619189.