Przejdź do zawartości

Maryniana: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
uzupełnienia+ilustr.
błędy rzeczowe, prośba o wyjaśnienie pochodzenia domniemania
Linia 1: Linia 1:
{{Czy wiesz do artykułu|3}}
{{Czy wiesz do artykułu|3}}
[[Plik:RteMariniana Antoninianus.jpg|thumb|Konsekracyjny [[antoninian]] Maryniany]]
[[Plik:RteMariniana Antoninianus.jpg|thumb|Konsekracyjny [[antoninian]] Maryniany]]
'''Maryniana''', ''Egnatia Mariniana'' (ur. przed 200, zm. przed 253 r.) – cesarzowa [[starożytny Rzym|rzymska]], małżonka cesarza [[Walerian I|Waleriana I]] i matka [[Galien]]a.
'''Maryniana''', ''Egnatia Mariniana'' (ur. przed 200, zm. przed 253 r.) – małżonka [[cesarze rzymscy|cesarza rzymskiego]] [[Walerian I|Waleriana I]] i matka [[Galien]]a.


== Pochodzenie ==
== Pochodzenie ==
Linia 13: Linia 13:
Znana przede wszystkim z monet emitowanych w jej imieniu. Niektórzy przypuszczają, że była drugą żoną Waleriana<ref>Jedynie na podstawie wzmianki Trebeliusza Poliona w ''Historia Augusta'', Dwaj Walerianowie 7: „Walerian młodszy był synem innej matki niż Galienus”, myląco też uznając go za drugiego syna starego cesarza.</ref>. Za pewne uznaje się jedynie, iż była matką Galiena urodzonego ok. 213 roku<ref>Por. Dietmar Kienast: ''Römische Kaisertabelle. Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie''. Darmstadt 1999, s. 216. Błędne byłoby zatem stwierdzenie A. Krawczuka, że musiała urodzić się po 200 r. n.e. (por. ''Poczet cesarzowych Rzymu'', dz. cyt. poniżej). Nic nie potwierdziło również wcześniejszych domniemań o istnieniu córki imieniem Licynia Galiena (P. H. Webb: ''Roman Imperial Coinage'', dz. cyt. poniżej, s. 29).</ref>.
Znana przede wszystkim z monet emitowanych w jej imieniu. Niektórzy przypuszczają, że była drugą żoną Waleriana<ref>Jedynie na podstawie wzmianki Trebeliusza Poliona w ''Historia Augusta'', Dwaj Walerianowie 7: „Walerian młodszy był synem innej matki niż Galienus”, myląco też uznając go za drugiego syna starego cesarza.</ref>. Za pewne uznaje się jedynie, iż była matką Galiena urodzonego ok. 213 roku<ref>Por. Dietmar Kienast: ''Römische Kaisertabelle. Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie''. Darmstadt 1999, s. 216. Błędne byłoby zatem stwierdzenie A. Krawczuka, że musiała urodzić się po 200 r. n.e. (por. ''Poczet cesarzowych Rzymu'', dz. cyt. poniżej). Nic nie potwierdziło również wcześniejszych domniemań o istnieniu córki imieniem Licynia Galiena (P. H. Webb: ''Roman Imperial Coinage'', dz. cyt. poniżej, s. 29).</ref>.


Pewne jest również, że zmarła przed ogłoszeniem Waleriana cesarzem. Wszystkie monety bite w jej imieniu, a pochodzące z najwcześniejszego okresu wspólnego panowania Waleriana i Galiena<ref> B. R. Kankelfitz: ''Römische Münzen...'', dz. cyt. poniżej, s. 322-323; por. Henry Cohen: ''Description historique des monnaies frappées sous l'Empire Romain''. Paris 1892, t. V, s. 341-343.</ref>, są bowiem emisjami [[Monety konsekracyjne|konsekracyjnymi]]: z portretową głową tradycyjnie okrytą welonem oraz z [[awers i rewers|rewersową]] [[inskrypcja|legendą]] CONSECRATIO i towarzyszącymi wyobrażeniami [[Pavo|pawia]] (stojącego lub ulatującego) jako symbolu wieczności i pośmiertnego trwania<ref>[[Aureus]], [[antoninian]]y (dwudenary) i sestercjusze oraz [[dupondius]]. Wyjątek stanowi dwudenar niespotykanego typu FELICIT(as) DEORUM (''Roman Imperial Coinage'', dz. cyt., s. 64-65).</ref>. Do niedawna przyjmowano, że emisje te pochodzące wyłącznie z mennicy Rzym i zapoczątkowane w 253, nie wykraczają poza rok 257<ref>''Roman Imperial Coinage'', dz. cyt., s. 27.</ref>, jednakże nowsze badania rozciągają je aż po r. 260, czyli do przerwania rządów Waleriana<ref>Robert Göbl: ''Moneta Imperii Romani'', t. 36, 43, 44. Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften, 2000.</ref>. Rozciągłość datowania nie zmienia istoty faktu, iż jego małżonka została tylko [[deifikacja|deifikowana]]<ref>Podobnie jak wcześniej w podobnych okolicznościach [[Domitilla Starsza|Domitylla]] – małżonka [[Wespazjan]]a oraz [[Cecylia Paulina]] – [[Maksymin Trak|Maksymina Traka]].</ref>. Na jedynej poświęconej jej monecie prowincjonalnej – mezyjskiego [[Viminacium]], datowanej lokalnie na rok XV, tj. 254 n.e. – Maryniana nosi już pośmiertne miano ''Diva''<ref>David R. Sear: ''Greek Imperial Coins''. London 2001, s. 438.</ref>. Świadectwa te wyraźnie wskazują, że gdyby zmarła nieco później, tuż po wstąpieniu Waleriana na tron, [[Senat rzymski|Senat]] najpewniej przyznałby jej zwyczajowo tytuł ''Augusty'' – stąd też za cesarzową można uważać ją tylko formalnie.
Pewne jest również, że zmarła przed ogłoszeniem Waleriana cesarzem. Wszystkie monety bite w jej imieniu, a pochodzące z najwcześniejszego okresu wspólnego panowania Waleriana i Galiena<ref> B. R. Kankelfitz: ''Römische Münzen...'', dz. cyt. poniżej, s. 322-323; por. Henry Cohen: ''Description historique des monnaies frappées sous l'Empire Romain''. Paris 1892, t. V, s. 341-343.</ref>, są bowiem emisjami [[Monety konsekracyjne|konsekracyjnymi]]: z portretową głową tradycyjnie okrytą welonem oraz z [[awers i rewers|rewersową]] [[inskrypcja|legendą]] CONSECRATIO i towarzyszącymi wyobrażeniami [[Pavo|pawia]] (stojącego lub ulatującego) jako symbolu wieczności i pośmiertnego trwania<ref>[[Aureus]], [[antoninian]]y (dwudenary) i sestercjusze oraz [[dupondius]]. Wyjątek stanowi dwudenar niespotykanego typu FELICIT(as) DEORUM (''Roman Imperial Coinage'', dz. cyt., s. 64-65).</ref>. Do niedawna przyjmowano, że emisje te pochodzące wyłącznie z mennicy Rzym i zapoczątkowane w 253, nie wykraczają poza rok 257<ref>''Roman Imperial Coinage'', dz. cyt., s. 27.</ref>, jednakże nowsze badania rozciągają je aż po r. 260, czyli do przerwania rządów Waleriana<ref>Robert Göbl: ''Moneta Imperii Romani'', t. 36, 43, 44. Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften, 2000.</ref>. Rozciągłość datowania nie zmienia istoty faktu, iż jego małżonka została tylko [[deifikacja|deifikowana]]<ref>Podobnie jak wcześniej w podobnych okolicznościach [[Domitilla Starsza|Domitylla]] – małżonka [[Wespazjan]]a oraz [[Cecylia Paulina]] – [[Maksymin Trak|Maksymina Traka]].</ref>. Na jedynej poświęconej jej monecie prowincjonalnej – mezyjskiego [[Viminacium]], datowanej lokalnie na rok XV, tj. 254 n.e. – Maryniana nosi już pośmiertne miano ''Diva''<ref>David R. Sear: ''Greek Imperial Coins''. London 2001, s. 438.</ref>. Świadectwa te wyraźnie wskazują, że gdyby zmarła nieco później, tuż po wstąpieniu Waleriana na tron, [[Senat rzymski|Senat]] najpewniej przyznałby jej zwyczajowo tytuł ''Augusty'' – stąd też za cesarzową można uważać ją tylko formalnie{{fakt}}.
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}

Wersja z 18:33, 1 lut 2015

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Konsekracyjny antoninian Maryniany

Maryniana, Egnatia Mariniana (ur. przed 200, zm. przed 253 r.) – małżonka cesarza rzymskiego Waleriana I i matka Galiena.

Pochodzenie

Jako małżonka stosunkowo długoletniego władcy została zupełnie przemilczana przez starożytnych autorów i zapewne dlatego postać jej otaczało sporo niejasności. Dawniej powątpiewano nawet, czy była małżonką Waleriana, czy tylko pochodziła z jego rodziny[1]. Nowsze ustalenia dowodzą, że pochodziła z arystokratycznego rodu italskiego Egnacjuszów (Egnatii)[2], być może o samnickim rodowodzie[3].

Wcześniej przyjmowano, iż ojcem jej był Egnatius Victor Marinianus – legat Arabii Petraea i Mezji Górnej; jednakże według nowszych ustaleń miałaby być córką konsula dodatkowego (suffectus) Lucjusza Egnatiusa Victora, a tym samym siostrą poprzedniego[4].

Postać

Znana przede wszystkim z monet emitowanych w jej imieniu. Niektórzy przypuszczają, że była drugą żoną Waleriana[5]. Za pewne uznaje się jedynie, iż była matką Galiena urodzonego ok. 213 roku[6].

Pewne jest również, że zmarła przed ogłoszeniem Waleriana cesarzem. Wszystkie monety bite w jej imieniu, a pochodzące z najwcześniejszego okresu wspólnego panowania Waleriana i Galiena[7], są bowiem emisjami konsekracyjnymi: z portretową głową tradycyjnie okrytą welonem oraz z rewersową legendą CONSECRATIO i towarzyszącymi wyobrażeniami pawia (stojącego lub ulatującego) jako symbolu wieczności i pośmiertnego trwania[8]. Do niedawna przyjmowano, że emisje te pochodzące wyłącznie z mennicy Rzym i zapoczątkowane w 253, nie wykraczają poza rok 257[9], jednakże nowsze badania rozciągają je aż po r. 260, czyli do przerwania rządów Waleriana[10]. Rozciągłość datowania nie zmienia istoty faktu, iż jego małżonka została tylko deifikowana[11]. Na jedynej poświęconej jej monecie prowincjonalnej – mezyjskiego Viminacium, datowanej lokalnie na rok XV, tj. 254 n.e. – Maryniana nosi już pośmiertne miano Diva[12]. Świadectwa te wyraźnie wskazują, że gdyby zmarła nieco później, tuż po wstąpieniu Waleriana na tron, Senat najpewniej przyznałby jej zwyczajowo tytuł Augusty – stąd też za cesarzową można uważać ją tylko formalnie[potrzebny przypis].

  1. ↑ Seth W. Stevenson, C. Roach Smith, Frederic W. Madden: A Dictionary of Roman Coins, Republican and Imperial. London 1889, s. 538.
  2. ↑ François Chausson: Les Egnatii et l'aristocratie italienne des IIe-IVe siècles. W: "Journal des savants" N°2/1997, s. 215-216.
  3. ↑ Friedrich Lübker's Reallexikon des classischen Alterthums. Leipzig 1882, s. 348.
  4. ↑ Inge Mennen: Power and Status in the Roman Empire, AD 193-284. Leiden-Boston: Brill, 2011, s. 102.
  5. ↑ Jedynie na podstawie wzmianki Trebeliusza Poliona w Historia Augusta, Dwaj Walerianowie 7: „Walerian młodszy był synem innej matki niż Galienus”, myląco też uznając go za drugiego syna starego cesarza.
  6. ↑ Por. Dietmar Kienast: Römische Kaisertabelle. Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie. Darmstadt 1999, s. 216. Błędne byłoby zatem stwierdzenie A. Krawczuka, że musiała urodzić się po 200 r. n.e. (por. Poczet cesarzowych Rzymu, dz. cyt. poniżej). Nic nie potwierdziło również wcześniejszych domniemań o istnieniu córki imieniem Licynia Galiena (P. H. Webb: Roman Imperial Coinage, dz. cyt. poniżej, s. 29).
  7. ↑ B. R. Kankelfitz: Römische Münzen..., dz. cyt. poniżej, s. 322-323; por. Henry Cohen: Description historique des monnaies frappées sous l'Empire Romain. Paris 1892, t. V, s. 341-343.
  8. ↑ Aureus, antoniniany (dwudenary) i sestercjusze oraz dupondius. Wyjątek stanowi dwudenar niespotykanego typu FELICIT(as) DEORUM (Roman Imperial Coinage, dz. cyt., s. 64-65).
  9. ↑ Roman Imperial Coinage, dz. cyt., s. 27.
  10. ↑ Robert Göbl: Moneta Imperii Romani, t. 36, 43, 44. Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften, 2000.
  11. ↑ Podobnie jak wcześniej w podobnych okolicznościach Domitylla – małżonka Wespazjana oraz Cecylia Paulina – Maksymina Traka.
  12. ↑ David R. Sear: Greek Imperial Coins. London 2001, s. 438.

Bibliografia

  • Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzowych Rzymu. Warszawa: Iskry, 2006, s. 178
  • Percy H. Webb: Roman Imperial Coinage, t. V, cz. 1. London: Spink, 2001
  • B. Ralph Kankelfitz: Römische Münzen von Pompejus bis Romulus. Augsburg: Battenberg, 1996
  • Historycy cesarstwa rzymskiego. Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana. Tłum. H. Szelest. Warszawa: Czytelnik, 1966
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maryniana&oldid=41686338”