Styl naukowy

Styl naukowy jest rodzajem stylów funkcjonalnych (języków funkcyjnych).

Cechy charakterystyczne

• Funkcja poznawcza, wynikająca z celu pracy naukowej dążącej do zapoznania czytelnika bądź słuchacza z omawianym zagadnieniem.
• Przewaga zdań podrzędnie złożonych i wielokrotnie złożonych o skomplikowanej budowie. Ich częste występowanie służy precyzyjnemu, ścisłemu i przejrzystemu wyrażaniu myśli. Taka budowa najlepiej oddaje skomplikowany niejednokrotnie tok rozumowania naukowca.
• Zdominowany przez terminologię naukową przyjętą w danej dziedzinie (dużą część terminologii stanowią wyrazy obce, co wiąże się z międzynarodowym charakterem nauki). Autor pracy naukowej nie podaje objaśnienia terminów, zakłada, że czytelnik bądź słuchacz rozumie ich znaczenie. Sprawia to, że tekst jest niezrozumiały dla "zwykłego człowieka", tj. nie zajmującego się nauką na co dzień.
• Brak jakichkolwiek językowych środków obrazowania i figur poetyckich takich jak metafory, porównania, powtórzenia.
• Pozbawiony nacechowania emocjonalnego.
• Logiczna kompozycja obejmująca tezy, argument, wnioski, przykłady. Występuje podział na rozdziały i akapity, ponadto zawiera liczne tabele, wykresy, symbole, wzory.
• Liczne cytaty i przypisy.
• Użycie wyrazów i wyrażeń, określających intelektualną postawę autora wobec własnych twierdzeń (prawdopodobnie, zasadniczo, moim zdaniem, jak sądzę itp.).
• Użycie, często zwyczajowo utartych, form nawiązywania kontaktu z czytelnikiem (Zwróćmy uwagę..., Rozpatrzymy z kolei zagadnienie... itp.).
• Obiektywność przedstawianych zjawisk i problemów, poprzez użycie form bezosobowych lub formy liczby mnogiej.

Występowanie

Obecność stylu naukowego można zobaczyć w pracach naukowych, ale nie tylko. Niektóre podręczniki, szczególnie te skierowane do studentów, są pisane stylem naukowym. Poza tym: encyklopedie, publikacje naukowe i leksykony. Nie ogranicza się go tylko do formy pisanej. Wszelkiego typu wykłady naukowe czy sympozja także są wygłaszane w stylu naukowym.

Historia powstania

Początków można doszukiwać się już w średniowieczu, gdzie zalążkiem tekstów naukowych były recepty lekarskie. Następnie w czasach nowożytnych, a dokładniej w XVI wieku zaczęły powstawać liczne poradniki medyczne, gospodarskie itp. o charakterze naukowym. Jednak właściwy rozwój stylu przypada dopiero na wiek XIX, kiedy rozpoczęła się fala wielkich odkryć naukowych. Wzrosło zapotrzebowanie na rozpracowywanie szczegółów owych odkryć, co było niezbędne do późniejszego ich wykorzystania. W rezultacie rosła liczba ludzi pracujących w zawodzie naukowca. W masie szczegółów opracowywanych w wielu dziedzinach, przez naukowców, którzy kontaktowali się głównie za pomocą różnojęzycznych publikacji, zaczęły powstawać problemy w komunikowaniu się. Ich zwalczanie wymagało tworzenia nowych terminów oraz zaopatrzenie ich w ścisłe definicje, tak aby uniknąć dwuznaczności. Tak narodził się bardzo sztywny i schematyczny styl naukowy.