Bezpieczeństwo wewnętrzne

Bezpieczeństwo wewnętrzne jest jednym z rodzajów bezpieczeństwa, odnoszącym się do zagrożeń i przeciwdziałań wobec nich występujących wewnątrz państwa. Zapewnienie odpowiednio wysokiego poziomu bezpieczeństwa wewnętrznego jest istotnym elementem polityki wewnętrznej państwa.

Bezpieczeństwo wewnętrzne jest jednym z dwóch, obok bezpieczeństwa zewnętrznego, rodzajów bezpieczeństwa wyróżnianych ze względu stosunek do obszaru państwa.

Bezpieczeństwo wewnętrzne jest także przedmiotem studiów akademickich na wielu uczelniach w Polsce, zarówno jako oddzielny kierunek studiów, specjalizacja na administracji i na naukach politycznych, jak i studia podyplomowe.

Zagrożenia mogą być skierowane na zewnątrz i do wewnątrz; tak samo powinny być skierowane działania w celu ich likwidowania. Wyodrębnia się więc bezpieczeństwo wewnętrzne i bezpieczeństwo zewnętrzne.

„Bezpieczeństwo wewnętrzne jest domeną polityki wewnętrznej danego kraju. Tak jest do dzisiaj, choć zmienił się zarówno charakter i rodzaj zagrożeń, jak i metody zapobiegania im. Globalizacja, rozwój międzynarodowej komunikacji komunikowania wymagają umiędzynarodowienia sfery bezpieczeństwa wewnętrznego, co ma miejsce, ale brak, jak na razie, pełnego przekonania o takiej konieczności, co jest wywołane wieloma specyficznymi warunkami. Do najważniejszych należy zaliczyć: brak zmian w myśleniu o bezpieczeństwie, narodowy charakter służb specjalnych, utajnienie zasad ich działania, wysokie koszty oraz wykorzystywanie często przez nich do finansowania nielegalne źródła dochodów, opierające się na współpracy z przestępczością zorganizowaną” – stwierdza Katarzyna Żukrowska.

Bezpieczeństwo wewnętrzne a zagrożenia

Bezpieczeństwo wewnętrzne kształtuje się w relacjach pomiędzy zagrożeniami, poziomem bezpieczeństwa, polityką bezpieczeństwa a poczuciem bezpieczeństwa.

Poziom bezpieczeństwa – rozumiany jako pewien obiektywnie mierzony stan bezpieczeństwa panujący na obszarze państwa – znajduje się pomiędzy zagrożeniami a polityką bezpieczeństwa. Zagrożenia bezpieczeństwa – możliwość ataku, katastrofy czy akcji o podobnych skutkach, same ataki i ich konsekwencje – wpływają na poziom bezpieczeństwa. Polityka bezpieczeństwa – przez jej realizację przez odpowiednie organy państwa – wpływa również na poziom bezpieczeństwa. Z kolei poziom bezpieczeństwa jest odbierany przez przebywających na terytorium danego państwa i przekłada się na ich subiektywne poczucie bezpieczeństwa. To poczucie bezpieczeństwa – wyrażane przez społeczeństwo w prezentowanych opiniach, wynikach sondaży, akcjach takich jak petycje, marsze protestacyjne – jest z kolei jednym z czynników kształtujących politykę bezpieczeństwa, innym jest obraz rzeczywistych czy też wyobrażonych zagrożeń w oczach kształtujących ową politykę.

Cele strategii RP

Według Strategii bezpieczeństwa narodowego Rzeczpospolitej Polskiej nadrzędnym celem działań państwa w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego jest utrzymanie zdolności do reagowania w przypadku wystąpienia zagrożeń bezpieczeństwa publicznego oraz bezpieczeństwa powszechnego, związanych z ochrona porządku prawnego, życia i zdrowia obywateli oraz majątku narodowego przed bezprawnymi działaniami oraz skutkami klęsk żywiołowych, katastrof naturalnych i awarii technicznych.

Osiągnięcie tego celu wymaga:

• tworzenia spójnych przepisów prawnych,
• kształtowania postaw społecznych,
• doskonalenia działalności wszystkich podmiotów państwowych i społecznych, których aktywność związana jest z bezpieczeństwem wewnętrznym państwa.

Będzie to możliwe poprzez:

• zwiększenie efektywności działania administracji publicznej,
• podnoszenie poziomu profesjonalizmu funkcjonariuszy i pracowników administracji publicznej realizujących zadania w tej sferze funkcjonowania państwa,
• upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach bezpieczeństwa wewnętrznego państwa.

Działania w zakresie zapewnienia akceptowanego przez społeczeństwo, poziomu bezpieczeństwa wewnętrznego państwa mają być skierowane także na integrację i konsolidację z działaniami NATO, UE i ONZ oraz innych organizacji międzynarodowych.

Terroryzm

Strategia ta podkreśla możliwość wystąpienia zagrożeń terrorystycznych i konieczność przeciwdziałania aktom terrorystycznym. Jako że terroryzm wewnętrzny w naszym kraju nie występuje i raczej nie należy się go spodziewać, uderzenia terrorystycznego należy oczekiwać z zewnątrz, dzięki ułatwieniu w ruchu ludzi i towarów – między innymi dzięki otwarciu granic z krajami Unii Europejskiej oraz dzięki ułatwieniu porozumiewania się – między innymi dzięki Internetowi, telefonii komórkowej. Te same korzyści, jakie daje globalizacja gospodarcza, mogą być obrócone w czynniki sprzyjające naruszeniom bezpieczeństwa wewnętrznego.

Dla przeciwdziałania terroryzmowi ważne są:

• profesjonalizm w wykonywaniu zadań ustawowych,
• prawidłowe wyznaczonych do tego służb i organów,
• umiejętność właściwego zachowania się obywateli w przypadku wystąpienia zagrożenia terrorystycznego.

Inne zagrożenia

Państwo ma także zapobiegać innym działaniom godzącym w jego bezpieczenstwo wewnętrzne, w tym naruszającym porządek konstytucyjny oraz rozpowszechniającym totalitarne ideologie, nienawiść rasowa i narodowościową.

Zarówno ideologie jak nienawiść na tle rasowym, narodowym, religijnym, przekonań co do mniejszości seksualnych czy do praktyk medycznych – nie uznają granic. Polska jest ciągle krajem dość jednolitym etnicznie i religijnie, ale ten stan się zmienia, wraz z rosnącą imigracją, a także z możliwością swobodnego przepływu ludzi i podejmowania przez nich pracy na obszarze naszego kraju. Wraz z rosnącą liczbą obcokrajowców wzrasta też prawdopodobieństwo wystąpienia aktów przemocy przeciw nim; na razie są to działania nieliczne i odosobnione.

Wyzwania globalizacji

W dobie globalizacji bezpieczeństwo wewnętrzne i bezpieczeństwo zewnętrzne są ściśle ze sobą powiązane. Zagrożenia z zewnątrz łatwo mogą się przerodzić w zagrożenia wewnętrzne, zwłaszcza w takich obszarach jak terroryzm, przestępczość międzynarodowa, wykorzystywanie dostaw energii do celów politycznych, kataklizmy naturalne i wywołane przez człowieka. Na wiele z nich Polska jest narażona, w większym lub mniejszym stopniu.

Wydarzenia polityczne i gospodarcze w jednym kraju wpływają na wydarzenia w innych. Kataklizmy takie jak powodzie czy tajfuny nigdy nie uznawały granic, ale za te związane z działalnością człowieka – jak zanieczyszczenie środowiska – odpowiadają konkretne kraje, przedsiębiorstwa, osoby nimi kierujące.

W zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego państwo ma do czynienia nie tylko z innym państwem czy państwami, ale także z organizacjami czy pojedynczymi osobami, zarówno jeśli chodzi o ich zwalczanie jak i współpracę w celu rozwiązania problemów. Ma do czynienia także z organizacjami międzynarodowymi takimi jak ONZ czy NATO. Jest to bezpośredni skutek globalizacji politycznej.

Planując swe działania w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego państwo musi być świadome tych uwarunkowań i stworzyć odpowiednie akty prawne, a na ich podstawie odpowiednie instytucje, po czym starać się doskonalić je i dostosowywać do aktualnej sytuacji.

Zobacz też

• bezpieczeństwo narodowe

Bibliografia

1. Ryszard Zięba, Instytucjonalizacja bezpieczeństwa wewnętrznego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1999.
2. Katarzyna Żukrowska, Pojęcie bezpieczeństwa i jego ewolucja, w: Bezpieczeństwo międzynarodowe, pod redakcją naukową Katarzyny Żukrowskiej i Małgorzaty Gracik, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2006.

Linki zewnętrzne

• Strategia bezpieczeństwa narodowego RP, strona internetowa MON, dostęp 6 kwietnia 2009.