Kombu: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 21:52, 24 gru 2024

Konbu (jap. 昆布 konbu; wym. kombu^[a]; kor. 다시마 dasima; chiń. 海帶 pinyin hǎidài) – surowiec kulinarny uzyskiwany z kilku gatunków wodorostów z rzędu listownicowców, przede wszystkim listownicy japońskiej^[1] (Saccharina japonica, syn. Laminaria japonica), a w mniejszym stopniu z Saccharina religiosa(inne języki) (Laminaria religiosa), Saccharina cichorioides(inne języki) (L. cichorioides), Alaria crassifolia(inne języki) i różnych gatunków Arthrothamnus(inne języki)^[2]. Wykorzystywany jest w kuchni japońskiej i innych krajów Dalekiego Wschodu.

Historia

Najwcześniejszy zachowany dokument wzmiankujący o kombu to Shoku Nihongi(inne języki) z 797 roku, lecz przypuszcza się, że spożywano je znacznie wcześniej, już w okresie Jōmon (12 000 p.n.e. do 300 p.n.e.). W późniejszych czasach opracowano sposób suszenia, co pozwoliło na dłuższy okres przechowywania.

Zastosowanie

Obecnie kombu jest eksportowane z Japonii do wielu krajów na całym świecie. Mimo stosunkowo skomplikowanego cyklu rozwojowego (heteromorficzna przemiana pokoleń) w Chinach laminaria japońska jest uprawiana w zagrodach morskich, a jej plechy są przetwarzane na suszony surowiec. W trakcie obróbki może być barwiony zielenią malachitową, proszkowany itp.^[2]

Skład procentowy świeżej masy (dane dla różnych gatunków listownic)^[2]

woda – 23,5
białka – 5,8
tłuszcze – 1,1
skrobia – 42,0 (zawiera również laminarynę i mannitol)
celuloza, tj. błonnik – 6,7
substancje mineralne (popiół) – 21,1 (przy czym w 1 kg suchej masy plechy Laminaria religiosa znajduje się ok. 240 mg jodu).

Zobacz też

Sakai (Osaka)

Uwagi

↑ Konbu → „n” wymawia się różnie w zależności od następującej po nim spółgłoski, przed: „m”, „p”, „b” → „m” (stąd kombu); przed: „n”, „r”, „ts”, „z”, „ch” „j” „t”, „d” → „n” (stąd np. tendon, ponzu).

Przypisy

↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1989, s. 199. ISBN 83-09-00256-4.
↑ ^a ^b ^c Zbigniew Podbielkowski: Glony. Wyd. czwarte. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1985, s. 155–158. ISBN 83-02-02352-3.

Bibliografia

Kordzińska-Nawrocka, Iwona: Japońska sztuka kulinarna, Warszawa 2008, str. 211-225, ISBN 978-83-7436-171-2
Barber, Kimiko: Kuchnia japońska, Poznań 2004, ISBN 978-83-245-1759-6
MagdalenaM. Tomaszewska-Bolałek MagdalenaM., Tradycje kulinarne Japonii, Warszawa: Hanami, 2006, ISBN 83-60740-00-3, ISBN 978-83-60740-00-2, OCLC 749211591 .
Hosking, Richard: A Dictionary of Japanese Food, Tuttle Publishing, ISBN 978-0-8048-2042-4
Kombu seaweed encyclopedia

[1] Konbu → „n” wymawia się różnie w zależności od następującej po nim spółgłoski, przed: „m”, „p”, „b” → „m” (stąd kombu); przed: „n”, „r”, „ts”, „z”, „ch” „j” „t”, „d” → „n” (stąd np. tendon, ponzu).

[2] Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1989, s. 199. ISBN 83-09-00256-4.

[zp-3] Zbigniew Podbielkowski: Glony. Wyd. czwarte. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1985, s. 155–158. ISBN 83-02-02352-3.

[a]

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 [[Plik:Kombu.jpg|thumb|right|250px|Kombu]]
 [[Plik:Tsukudaniphoto.jpg|thumb|right|250px|''[[Tsukudani]]'' sporządzone z kombu]]
+{{nihongo|'''Konbu'''|昆布|konbu|wym. ''kombu''<ref group="uwaga">''Konbu'' → „n” wymawia się różnie w zależności od następującej po nim spółgłoski, przed: „m”, „p”, „b” → „m” (stąd ''kombu''); przed: „n”, „r”, „ts”, „z”, „ch” „j” „t”,  „d” → „n” (stąd np. ''tendon'', ''ponzu'').</ref>;  [[język koreański|kor.]] 다시마 ''dasima''; [[język chiński|chiń.]] 海帶 [[pinyin]] ''hǎidài''}} – surowiec kulinarny uzyskiwany z kilku gatunków [[wodorosty|wodorostów]] z rzędu [[listownicowce|listownicowców]], przede wszystkim [[listownica japońska|listownicy japońskiej]]<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Podbielkowski|imię=Zbigniew|tytuł=Słownik roślin użytkowych|wydawca=Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne|miejsce=Warszawa|data=1989|strony=199|isbn=8309002564}}</ref> (''Saccharina japonica'', [[synonim|syn.]] ''Laminaria japonica''), a w mniejszym stopniu z ''{{link-interwiki |Saccharina religiosa |Q=Q68486806}}'' (''Laminaria religiosa''), ''{{link-interwiki |Saccharina cichorioides |Q=Q20923500}}'' (''L. cichorioides''), ''{{link-interwiki |Alaria crassifolia |Q=Q29347886}}'' i różnych gatunków ''{{link-interwiki |Arthrothamnus |Q=Q4797701}}''<ref name=zp>{{cytuj książkę |nazwisko= Podbielkowski|imię= Zbigniew|tytuł=Glony|wydawca=Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne |miejsce= Warszawa|rok= 1985|wydanie= czwarte|strony=155–158|isbn= 83-02-02352-3}}</ref>. Wykorzystywany jest w kuchni japońskiej i innych krajów Dalekiego Wschodu.
-'''Kombu''', '''konbu''' ([[język japoński]]:昆布 ''kombu''; [[język koreański]]: 다시마''dasima''; [[język chiński]] 海帶 [[pinyin]] ''haidai'' - jadalne wodorosty gatunku ''[[Saccharina japonica]]'' (''[[Laminaria japonica]]''), wykorzystywane w kuchni japońskiej i innych krajów Dalekiego Wschodu.
-==Historia ==
+== Historia ==
-Najwcześniejszy zachowany dokument wzmiankujący o kombu to [[Shoku Nihongi]] z [[797]] roku, lecz przypuszcza się, że spożywano je znacznie wcześniej, już w okresie [[Jōmon]]. W późniejszych czasach opracowano sposób suszenia, co pozwoliło na dłuższy okres przechowywania. Obecnie kombu jest eksportowane z Japonii do wielu krajów na całym świecie.
+Najwcześniejszy zachowany dokument wzmiankujący o kombu to {{link-interwiki |Shoku Nihongi |Q=Q611399}} z 797 roku, lecz przypuszcza się, że spożywano je znacznie wcześniej, już w okresie [[Jōmon]] (12 000 p.n.e. do 300 p.n.e.). W późniejszych czasach opracowano sposób suszenia, co pozwoliło na dłuższy okres przechowywania.
-== Bibliografia ==
+== Zastosowanie ==
+Obecnie kombu jest eksportowane z Japonii do wielu krajów na całym świecie. Mimo stosunkowo skomplikowanego cyklu rozwojowego (heteromorficzna [[przemiana pokoleń]]) w Chinach laminaria japońska jest uprawiana w zagrodach morskich, a jej [[plecha|plechy]] są przetwarzane na suszony surowiec. W trakcie obróbki może być barwiony [[zieleń malachitowa|zielenią malachitową]], proszkowany itp.<ref name="zp" />
-* Kordzińska-Nawrocka, Iwona: ''Japońska sztuka kulinarna'', Warszawa 2008, str. 211-225, ISBN 978-83-7436-171-2
+;Skład procentowy świeżej masy (dane dla różnych gatunków listownic)<ref name=zp/>
-* Barber, Kimiko: ''Kuchnia japońska'', Poznań 2004, ISBN 978-83-245-1759-6
+* woda – 23,5
-* Tomaszewska-Bolałek, Magdalena: ''Tradycje kulinarne Japonii'', Hanami,  Warszawa 2006 ISBN 978-83-60740-00-2
+* [[białka]] – 5,8
-* Hosking, Richard: ''A Dictionary of Japanese Food'', Tuttle Publishing, ISBN 978-0-8048-2042-4
+* [[tłuszcze]] – 1,1
+* [[skrobia]] – 42,0 (zawiera również [[laminaryna|laminarynę]] i [[mannitol]])
+* [[celuloza]], tj. [[błonnik]] – 6,7
+* substancje mineralne (popiół) – 21,1 (przy czym w 1 kg suchej masy plechy ''Laminaria religiosa'' znajduje się ok. 240 mg [[jod]]u).
+== Zobacz też ==
+{{wikisłownik|kombu}}
+* [[Sakai (Osaka)]]
-== Linki zewnętrzne ==
+== Uwagi ==
+{{Uwagi}}
+== Przypisy ==
+{{Przypisy}}
+== Bibliografia ==
+* Kordzińska-Nawrocka, Iwona: ''Japońska sztuka kulinarna'', Warszawa 2008, str. 211-225, {{ISBN|978-83-7436-171-2}}
+* Barber, Kimiko: ''Kuchnia japońska'', Poznań 2004, {{ISBN|978-83-245-1759-6}}
+* {{Cytuj|autor = Magdalena Tomaszewska-Bolałek |tytuł = Tradycje kulinarne Japonii |data = 2006 |isbn = 83-60740-00-3 978-83-60740-00-2 |miejsce = Warszawa |wydawca = Hanami |oclc = 749211591 }}
+* Hosking, Richard: ''A Dictionary of Japanese Food'', Tuttle Publishing, {{ISBN|978-0-8048-2042-4}}
 * [http://www.kurakonusa.com/kombu/encyclopedia/index.html Kombu seaweed encyclopedia]
+{{Kontrola autorytatywna}}
 [[Kategoria:Kuchnia japońska]]
 [[Kategoria:Kuchnia chińska]]
+[[Kategoria:Przetwory z warzyw]]
 [[Kategoria:Algologia]]
+[[Kategoria:Surowce roślinne]]
-[[de:Kombu]]
-[[en:Kombu]]
-[[es:Kombu]]
-[[fr:Konbu]]
-[[ko:다시마]]
-[[id:Kombu]]
-[[it:Kombu]]
-[[ms:Kombu]]
-[[nl:Kombu]]
-[[ja:コンブ]]
-[[pt:Kombu]]
-[[zh:海帶]]