Przejdź do zawartości

Jerzy Adam Stajuda: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Kinga69 (dyskusja | edycje)
273 edycje
drobne techniczne
m malarzBOT: poprawki
 
(Nie pokazano 43 wersji utworzonych przez 31 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Artysta infobox
[[Image:IJerzy_Adam_Stajuda..jpg|thumb|300px|'''Jerzy Stajuda''' · "30 XII" · ''akwarela na kartonie · wymiary całości: 19,5 x 27,5 cm'' · własność prywatna]]
|imię i nazwisko = Jerzy Adam Stajuda
'''Jerzy Adam Stajuda''' (ur. [[1 stycznia]] [[1936]] w [[Falenica|Falenicy]], zm. [[21 marca]] [[1992]] w [[Warszawa|Warszawie]]) - polski malarz, rysownik, krytyk artystyczny.
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|grafika =
|opis grafiki =
|pełne imię i nazwisko =
|pełne imię i nazwisko org =
|data urodzenia = 1 stycznia 1936
|miejsce urodzenia = [[Falenica]]
|data śmierci = 21 marca 1992
|miejsce śmierci = [[Warszawa]]
|narodowość =
|język =
|Alma Mater = [[Politechnika Warszawska]]
|dziedzina sztuki = [[malarstwo]]
|epoka =
|muzeum artysty =
|ważne dzieła =
|faksymile =
|opis faksymile =
|odznaczenia =
|nagrody = nagroda Fundacji im. [[Alfred Jurzykowski|Alfreda Jurzykowskiego]] w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]
|commons =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|www =
}}
[[Plik:Nagrobek Jerzy Stajuda.JPG|thumb|240px|Grób Jerzego Stajudy na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Powązkach]]; [[Warszawa]], [[23 lipca]] [[2008]]]]


'''Jerzy Adam Stajuda''' (ur. [[1 stycznia]] [[1936]] w [[Falenica|Falenicy]], zm. [[21 marca]] [[1992]] w [[Warszawa|Warszawie]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Małgorzata Kitowska-Łysiak |tytuł = Jerzy Stajuda {{!}} Życie i twórczość {{!}} Artysta |data = 2002-06 |data dostępu = 2024-03-14 |opublikowany = Culture.pl |url = https://culture.pl/pl/tworca/jerzy-stajuda |język = pl}}</ref>) – polski malarz, rysownik, krytyk sztuki.
⚫
Studiował na Wydziale Architektury [[Politechnika Warszawska|Politechniki Warszawskiej]], u prof. [[Bohdan Lachert|Bohdana Lacherta]]: dyplom uzyskał w [[1959]] roku. W latach [[1957]]-[[1968]] zajmował się krytyką, publikując m.in.: w ''Przeglądzie Artystycznym'', ''Przeglądzie Kulturalnym'', ''Polsce'', ''Więzi'', ''Ty i Ja'', a w latach [[1959]]-[[1966]] we ''Współczesności''. W [[1968]] roku zerwał z działalnością krytyka sztuki, na rzecz własnej twórczości; aktywnie uczestniczył w życiu muzycznym. Pod koniec lat osiemdziesiątych prowadził pracownie rysunku na Wydziale Rzeźby [[ASP w Warszawie|Akademii Sztuk Pięknych]] w Warszawie. Laureat w [[1991]] roku prestiżowej nagrody Fundacji im. [[Alfred Jurzykowski|Alfreda Jurzykowskiego]] w [[New York|Nowym Jorku]]. Prace artysty znajdują się w kolekcjach muzealnych i zbiorach prywatnych w kraju i za granicą.

== Życiorys ==
Był synem Kazimierza, kierownika szkoły w Falenicy, która była wówczas jeszcze samodzielną miejscowością<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Karolina Zychowicz; Ola Semenowicz |tytuł = Śmieszyły go rzeczy, które nie wszystkich śmieszyły |data = 2021-09-22 |data dostępu = 2024-03-14 |opublikowany = Magazyn Zachęta Online |url = https://zacheta.art.pl/magazyn/smieszyly-go-rzeczy-ktore-nie-wszystkich-smieszyly/}}</ref>. Matka Barbara była nauczycielką<ref name=":1" />. Miał także siostrę Teresę, późniejszą arabistkę<ref name=":1" />. Stryj (1910-1995) był prałatem w Łodzi<ref name=":1" />.

⚫
Sam Jerzy ukończył [[XXV Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Wybickiego w Warszawie|XXV Liceum Ogólnokształcącego im. Józefa Wybickiego w Warszawie]]. Studiował na Wydziale Architektury [[Politechnika Warszawska|Politechniki Warszawskiej]], u prof. [[Bohdan Lachert|Bohdana Lacherta]]: dyplom uzyskał w 1959 roku<ref name=":1" />. W latach 1957–1968 zajmował się krytyką<ref>Jerzy Stajuda, ''O obrazach i innych takich'', Wyd. Muzeum ASP Warszawa 2000</ref>, publikując m.in.: w [[Przegląd Artystyczny|„Przeglądzie Artystycznym”]], [[Przegląd Kulturalny|„Przeglądzie Kulturalnym”]], [[Polska (miesięcznik)|„Polsce”]], [[Więź (czasopismo)|„Więzi”]], „[[Ty i Ja]]”, a w latach 1959–1966 we [[Współczesność|„Współczesności”]]. W 1968 roku zerwał z działalnością krytyka sztuki na rzecz własnej twórczości. Pod koniec lat osiemdziesiątych prowadził pracownie rysunku na Wydziale Rzeźby [[Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie|Akademii Sztuk Pięknych]] w Warszawie. Laureat w 1991 roku prestiżowej nagrody Fundacji im. [[Alfred Jurzykowski|Alfreda Jurzykowskiego]] w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]<ref name=":0" />. Prace artysty znajdują się w kolekcjach muzealnych i zbiorach prywatnych w kraju i za granicą{{r|dziennik}}.

Artysta prowadził studia nad [[Kaligrafia chińska|kaligrafią chińską]] i uczył się przez dwa lata języka<ref name=":1" />. Fascynację chińskim pismem zauważa się w jego malarstwie. Poprzez specyficzne, bliskie chińskiemu, pojmowanie roli kreski, oraz posługiwanie się w obrazie z funkcjonującym w estetyce i filozofii Chin pojęciem pustki jako ''znaku wśród znaków''{{r|dziennik}}.

W 1992 roku ustanowiono [[Nagroda Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy|Nagrodę Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy]]{{r|culture}}.

W kwietniu 2009 roku w [[Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”]] w Krakowie została zorganizowana wystawa obrazów, akwareli i rysunków Stajudy.

Był miłośnikiem i znawcą muzyki; dobrze grał na fortepianie<ref name=":1" />. We wstępie do katalogu wystawy z 1988 roku napisał: „Ważna jest dla mnie muzyka. Może ważniejsza niż malarstwo”{{r|filharmonia}}.

Mieszkał w mieszkaniu przy [[Ulica Wiejska w Warszawie|ulicy Wiejskiej]], które stało się legendarnym salonem warszawskiego środowiska kulturalnego<ref name=":0" /><ref name=":1" />.

Był mężem Ewy, która zmarła wcześnie i ojcem dwóch synów: Jeremiego i Jana<ref name=":1" />. Jego późniejszą wieloletnią partnerką była Aleksandra (Ola) Semenowicz, malarka i scenografka, kuratorka spuścizny po artyście<ref name=":1" />.

Cierpiał na [[Alkoholizm|chorobę alkoholową]]<ref name=":1" />.

Pochowany na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie]] (kwatera AII-8-31)<ref>[http://www.cmentarzekomunalne.com.pl/mapa/mapa.php?cment=PWZKI&rzad=8&kwatera=A%20II&grob=31&dane=+imie=+nazwisko=Stajuda+check_nazwisko=on+check_ur=+rok=1800+miesiac=1+dzien=1+rok2=2020+miesiac2=4+dzien2=25+check_zg=+rok_zg1=1800+miesiac_zg1=1+dzien_zg1=1+rok_zg2=2020+miesiac_zg2=4+dzien_zg2=25+cmentarz=powazkowski#kotwica Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.


== Prace w zbiorach muzealnych ==
== Prace w zbiorach muzealnych ==
*Musée National D`Art Moderne [[Paryż]]
* Musée National D`Art Moderne [[Paryż]]
*Städtische Kunstgalerie [[Bochum]]
* Städtische Kunstgalerie [[Bochum]]
*Muzeum Narodowe [[Warszawa]]
* Muzeum Narodowe [[Warszawa]]
*Muzeum Narodowe [[Poznań]]
* Muzeum Narodowe [[Poznań]]
*Muzeum Narodowe [[Wrocław]]
* Muzeum Narodowe [[Wrocław]]
*Muzeum Narodowe [[Kielce]]
* Muzeum Narodowe [[Kielce]]
*Muzeum Sztuki [[Łódź]]
* Muzeum Sztuki [[Łódź]]
*Muzeum Archidiecezji Warszawskiej [[Warszawa]]
* Muzeum Archidiecezji Warszawskiej [[Warszawa]]
*Muzeum Akademii Sztuk Pięknych Warszawa
* Muzeum Akademii Sztuk Pięknych Warszawa
*Centrum Sztuki Studio Warszawa
* Centrum Sztuki Studio Warszawa
*Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego [[Bydgoszcz]]
* Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego [[Bydgoszcz]]


== Literatura ==
== Przypisy ==
{{Przypisy|
*A. Jakimowicz · katalog · "Jerzy Stajuda. Malarstwo" · Galeria Sztuki Współczesnej ''Zapiecek'' · Warszawa · [[1974]]
<ref name="dziennik">{{cytuj stronę | url = http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/2586298,filozofia-chinskiego-pisma,id,t.html | tytuł = "Filozofia chińskiego pisma" | opublikowany = Dziennik Polski | data = 5 maja 2009 | data dostępu = 2009-05-05 | język = pl}}</ref>
*M. Gutowski · "Obrazy i paski" · ''Kultura'' · [[1974]] · nr [[40]]
<ref name="filharmonia">''Jerzy Stajuda (1936-1992)'', Filharmonia Narodowa, Warszawa X-XI 1999.</ref>
*W. Skrodzki · "Galeria malarzy" · ''Literatura'' · [[1974]] · nr [[41]]
<ref name="culture">{{cytuj stronę | url = http://archive.is/20121221115125/http://www.culture.pl/baza-sztuki-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/nagroda-krytyki-artystycznej-im-jerzego-stajudy | tytuł = Nagroda Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy | data = 2005 | opublikowany = Culture.pl | data dostępu = 2012-11-26}}</ref>
*A. Bouyeure · katalog · "Stajuda ou la polychromie du silence" Stajuda. Huiles, Aquarelles, Dessins · ''Galerie Valmay'' · [[Paris]] · [[1981]]
}}{{commonscat|Jerzy Adam Stajuda}}
*Z. Taranienko · "Jerzy Stajuda - Rydwan" · Teatr Studio · Warszawa · [[1983]]
*
*W. Wierzchowska · "Coś ciężkiego na plecach" · Wywiad z Jerzym Stajudą · Sąd nieocenzurowany · [[Łódź]] · [[1989]]
*J. Pollakówna · "Próba opisu malarstwa Jerzego Stajudy" · ''Tygodnik Powszechny'' · [[1989]] · nr [[6]]
*T. Nyczek ·katalog · "Ostatnie światło" · Galeria Inny Świat · [[Kraków]] · [[1990]]
*R. Kalicki · "Siedem rozmów z Jerzym Stajudą" · ''Tygodnik Literacki'' · [[1990]] · nr [[7]]
*J. Abramow-Newerly · "Żółw w starym budownictwie" · ''Życie Warszawy'' · [[1990]] · nr [[192]]
*D. Szwarcman · "Kontrapunkt" · ''Gazeta Wyborcza'' · [[1990]] · nr [[105]]
*M. Nowakowski · katalog · "Ile to już lat" · Galeria ''Kordegarda'' · Warszawa · [[1990]]
*W. Wierzchowska · katalog · "Czym jest dla Pana malowanie" · Galeria ''Kordegarda'' · Warszawa · [[1990]]
*M. Gibson · katalog · "Jerzy Stajuda" · ''Hammer Galleries'' · New York · [[1991]]
*T. Nyczek · "Stajuda" · ''Przekrój'' · [[1992]] · nr [[9]]
*J. Jaremowicz · "Jerzy Stajuda" · ''Literatura'' · [[1992]] · nr [[7]]
*G. Kowalski · "Stajuda" · ''Obserwator'' · [[1992]] · nr [[23]]
*Z. Taranienko · "Sztuka Jerzego Stajudy" · ''Nowa Europa'' · [[1992]] · nr [[39]]
*W. Terlecki "Jerzy Stajuda 1936-1992" ''Gazeta Wyborcza'' [[1992]] nr [[39]]
*A. Semenowicz, G. Kowalski, W. Baraniewski · katalog · "Rozmowa przed wystawą" · CSW Zamek Ujazdowski · Warszawa · [[1993]]
*W. Baraniewski · "Pierwszeństwo obrazu" · (j.w.)
*K. Kasprzak · "Kartka z daleka" · (j.w.)
*J. Sempoliński · "Mieszkanie Stajudy" · (j.w.)
*A. Semenowicz · "Plaża" · (j.w.)
*W. Lutosławski · (j.w.)
*J. Stajuda · "O obrazach i innych takich" · (zbiór tekstów red. J. Gola i M. Sitkowska) · Muzeum ASP · Warszawa · [[2000]]


{{Kontrola autorytatywna}}
== Linki zewnętrzne ==
[http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_stajuda_jerzy Biogram · Culture.pl]


{{DEFAULTSORT:Stajuda, Jerzy Andrzej}}
{{SORTUJ:Stajuda, Jerzy Adam}}
[[Kategoria:Polscy krytycy sztuki]]
[[Kategoria:Polscy rysownicy]]
[[Kategoria:Polscy malarze]]
[[Kategoria:Polscy malarze]]
[[Kategoria:Polscy kaligrafowie]]
⚫
[[kategoria:Urodzeni w 1936]]
[[Kategoria:Polscy pedagodzy]]
⚫
[[kategoria:Zmarli w 1992]]
⚫
[[Kategoria:Urodzeni w 1936]]
⚫
[[Kategoria:Zmarli w 1992]]
[[Kategoria:Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie]]
[[Kategoria:Absolwenci XXV Liceum Ogólnokształcącego im. Józefa Wybickiego w Warszawie]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Falenicy]]

Aktualna wersja na dzień 20:30, 18 paź 2024

Jerzy Adam Stajuda
Data i miejsce urodzenia

1 stycznia 1936
Falenica

Data i miejsce śmierci

21 marca 1992
Warszawa

Alma Mater

Politechnika Warszawska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Nagrody

nagroda Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku

Multimedia w Wikimedia Commons
Grób Jerzego Stajudy na Powązkach; Warszawa, 23 lipca 2008

Jerzy Adam Stajuda (ur. 1 stycznia 1936 w Falenicy, zm. 21 marca 1992 w Warszawie[1]) – polski malarz, rysownik, krytyk sztuki.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był synem Kazimierza, kierownika szkoły w Falenicy, która była wówczas jeszcze samodzielną miejscowością[2]. Matka Barbara była nauczycielką[2]. Miał także siostrę Teresę, późniejszą arabistkę[2]. Stryj (1910-1995) był prałatem w Łodzi[2].

Sam Jerzy ukończył XXV Liceum Ogólnokształcącego im. Józefa Wybickiego w Warszawie. Studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, u prof. Bohdana Lacherta: dyplom uzyskał w 1959 roku[2]. W latach 1957–1968 zajmował się krytyką[3], publikując m.in.: w „Przeglądzie Artystycznym”, „Przeglądzie Kulturalnym”, „Polsce”, „Więzi”, „Ty i Ja”, a w latach 1959–1966 we „Współczesności”. W 1968 roku zerwał z działalnością krytyka sztuki na rzecz własnej twórczości. Pod koniec lat osiemdziesiątych prowadził pracownie rysunku na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Laureat w 1991 roku prestiżowej nagrody Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku[1]. Prace artysty znajdują się w kolekcjach muzealnych i zbiorach prywatnych w kraju i za granicą[4].

Artysta prowadził studia nad kaligrafią chińską i uczył się przez dwa lata języka[2]. Fascynację chińskim pismem zauważa się w jego malarstwie. Poprzez specyficzne, bliskie chińskiemu, pojmowanie roli kreski, oraz posługiwanie się w obrazie z funkcjonującym w estetyce i filozofii Chin pojęciem pustki jako znaku wśród znaków[4].

W 1992 roku ustanowiono Nagrodę Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy[5].

W kwietniu 2009 roku w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w Krakowie została zorganizowana wystawa obrazów, akwareli i rysunków Stajudy.

Był miłośnikiem i znawcą muzyki; dobrze grał na fortepianie[2]. We wstępie do katalogu wystawy z 1988 roku napisał: „Ważna jest dla mnie muzyka. Może ważniejsza niż malarstwo”[6].

Mieszkał w mieszkaniu przy ulicy Wiejskiej, które stało się legendarnym salonem warszawskiego środowiska kulturalnego[1][2].

Był mężem Ewy, która zmarła wcześnie i ojcem dwóch synów: Jeremiego i Jana[2]. Jego późniejszą wieloletnią partnerką była Aleksandra (Ola) Semenowicz, malarka i scenografka, kuratorka spuścizny po artyście[2].

Cierpiał na chorobę alkoholową[2].

Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera AII-8-31)[7].

Prace w zbiorach muzealnych

[edytuj | edytuj kod]
  • Musée National D`Art Moderne Paryż
  • Städtische Kunstgalerie Bochum
  • Muzeum Narodowe Warszawa
  • Muzeum Narodowe Poznań
  • Muzeum Narodowe Wrocław
  • Muzeum Narodowe Kielce
  • Muzeum Sztuki Łódź
  • Muzeum Archidiecezji Warszawskiej Warszawa
  • Muzeum Akademii Sztuk Pięknych Warszawa
  • Centrum Sztuki Studio Warszawa
  • Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego Bydgoszcz

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Małgorzata Kitowska-Łysiak, Jerzy Stajuda | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl, czerwiec 2002 [dostęp 2024-03-14] (pol.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Karolina Zychowicz, Ola Semenowicz, Śmieszyły go rzeczy, które nie wszystkich śmieszyły [online], Magazyn Zachęta Online, 22 września 2021 [dostęp 2024-03-14].
  3. ↑ Jerzy Stajuda, O obrazach i innych takich, Wyd. Muzeum ASP Warszawa 2000
  4. ↑ a b "Filozofia chińskiego pisma". Dziennik Polski, 5 maja 2009. [dostęp 2009-05-05]. (pol.).
  5. ↑ Nagroda Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy. Culture.pl, 2005. [dostęp 2012-11-26].
  6. ↑ Jerzy Stajuda (1936-1992), Filharmonia Narodowa, Warszawa X-XI 1999.
  7. ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jerzy_Adam_Stajuda&oldid=74993017”