Przejdź do zawartości

Józef Boksa: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Kabu (dyskusja | edycje)
182 edycje
m →Kariera zawodowa: linki zewnętrzne, drobne merytoryczne
Kabu (dyskusja | edycje)
182 edycje
m →Pochodzenie i edukacja: drobne merytoryczne
 
(Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Polityk infobox
{{Polityk infobox
| polityk = Józef Boksa
|polityk = Józef Boksa
| grafika = Józef Boksa.jpg
|grafika = Józef Boksa.jpg
| opis grafiki =
|opis grafiki =
| data urodzenia = 8 kwietnia 1885
|data urodzenia = 8 kwietnia 1885
| miejsce urodzenia = [[Wola Rogowska]], [[Austro-Węgry]]
|miejsce urodzenia = [[Wola Rogowska]], [[Austro-Węgry]]
| data śmierci = 30 października 1971
|data śmierci = 30 października 1971
| miejsce śmierci = Piaseczno
|miejsce śmierci = Piaseczno
| funkcja = [[starosta]] [[Łowicz|łowicki]]
|funkcja = [[Starosta]] [[Łowicz|łowicki]]
| partia =
|partia =
| od = XII 1921
|od = XII 1921
| do = XI 1922
|do = XI 1922
| 2 funkcja = starosta [[płock]]i
|2 funkcja = Starosta [[płock]]i
| 2 od = XI 1922
|2 od = XI 1922
| 2 do = 4 XII 1926
|2 do = 4 XII 1926
| poprzednik =
|poprzednik =
| następca =
|następca =
| 3 funkcja = starosta [[Iwano-Frankiwsk|stanisławowski]]
|3 funkcja = Starosta [[Iwano-Frankiwsk|stanisławowski]]
| 3 od = 4 XII 1926
|3 od = 4 XII 1926
| 3 do = VI 1928
|3 do = VI 1928
| 4 funkcja = starosta [[Będzin|będziński]]
|4 funkcja = Starosta [[Będzin|będziński]]
| 4 od = VI 1928
|4 od = VI 1928
| 4 do = IX 1939
|4 do = IX 1939
| 5 funkcja = starosta grodzki [[sosnowiec]]ki
|5 funkcja = Starosta grodzki [[sosnowiec]]ki
| 5 od = VI 1928
|5 od = VI 1928
| 5 do = IX 1939
|5 do = IX 1939
| odznaczenia = {{order|OOP|KO}} {{order|KZ|IIRPZ2}} {{order|MDON}}
|odznaczenia = {{order|OOP|KO}} {{order|KZ|IIRPZ2}} {{order|MDON}}
| commons =
|commons =
| quote =
|quote =
| imię i nazwisko =
|imię i nazwisko =
| news =
|news =
}}
}}
⚫
'''Józef Boksa''', także '''Józef Boxa''' (ur. [[8 kwietnia]] [[1885]] w [[Wola Rogowska|Woli Rogowskiej]], zm. 30 października 1971 w [[Piaseczno|Piasecznie]]<ref>[[Janusz Mierzwa]], ''Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej'', tom II, Łomianki 2022, s. 53. Tu data urodzenia: 8 kwietnia 1886.</ref>) – polski [[urzędnik]] i działacz państwowy okresu [[Historia Polski (1918–1939)|dwudziestolecia międzywojennego]].

⚫
'''Józef Boksa''', także '''Józef Boxa''' (ur. [[8 kwietnia]] [[1885]] w [[Wola Rogowska|Woli Rogowskiej]], zm. 30 października 1971 w Piasecznie<ref>[[Janusz Mierzwa]], ''Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej'', tom II, Łomianki 2022, s. 53. Tu data urodzenia: 8 kwietnia 1886.</ref>) – polski [[urzędnik]] i działacz państwowy okresu [[Historia Polski (1918–1939)|dwudziestolecia międzywojennego]].


== Pochodzenie i edukacja ==
== Pochodzenie i edukacja ==
Pochodził z wielodzietnej rodziny włościańskiej Ludwika (ur. 1846) i Agnieszki z Szotów (ur. 1862)<ref>Mierzwa (''Słownik starostów...'', t. II, dz. cyt., s. 53) jako matkę wymienia Joannę z domu Pająk.</ref>, z Woli Rogowskiej, w [[powiat dąbrowski|powiecie dąbrowskim]]. W latach 1899–1907 uczęszczał do [[C. K.|c. i k.]] [[I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie|Gimnazjum w Tarnowie]], gdzie w maju [[1907]] zdał [[egzamin dojrzałości]]<ref>{{Cytuj stronę|url=https://pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication/1754/edition/1650|tytuł=''Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. Gimnazyum I w Tarnowie za rok szkolny 1906/07'', s. 35|opublikowany=pbc.rzeszow.pl|data=|data dostępu=}}</ref>. Studiował na Wydziale Prawa [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] i [[Uniwersytet Lwowski|Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie]] (1907–1912).
Pochodził z wielodzietnej rodziny włościańskiej Ludwika (ur. 1846) i Agnieszki z Szotów (ur. 1861)<ref>Mierzwa (''Słownik starostów...'', t. II, dz. cyt., s. 53) jako matkę wymienia Joannę z domu Pająk.</ref>, z Woli Rogowskiej, w [[powiat dąbrowski|powiecie dąbrowskim]]. W latach 1899–1907 uczęszczał do [[C.k.|c. i k.]] [[I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie|Gimnazjum w Tarnowie]], gdzie w maju [[1907]] zdał [[egzamin dojrzałości]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication/1754/edition/1650 |tytuł = ''Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. Gimnazyum I w Tarnowie za rok szkolny 1906/07'', s. 35 |opublikowany = pbc.rzeszow.pl |data = |data dostępu =}}</ref>. Studiował na Wydziale Prawa [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] i [[Uniwersytet Lwowski|Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie]] (1907–1912).


== Kariera zawodowa ==
== Kariera zawodowa ==
Służbę urzędniczą rozpoczął w 1913 w [[Zabór austriacki|zaborze austriackim]], najpierw jako praktykant konceptowy, a następnie koncypista [[Gubernium|Namiestnictwa Galicyjskiego]] we [[Lwów|Lwowie]]. Delegowany przez Namiestnictwo do pracy w [[Kołomyja|Kołomyi]], [[Biała Krakowska|Białej]], [[Uherské Hradiště|Węgierskim Hradyszczu]], [[Trembowla|Trembowli]], [[Radom]]iu. Od listopada [[1918]] w służbie niepodległej [[Polska|Polski]], pracował jako urzędnik szczebla powiatowego w Radomiu, [[Włoszczowa|Włoszczowie]] i [[Aleksandrów Kujawski|Aleksandrowie Kujawskim]]. Następnie zajmował stanowisko starosty powiatowego, kolejno: łowickiego, [[Starostowie płoccy (II Rzeczpospolita)|płockiego]], stanisławowskiego<ref>[https://jbc.bj.uj.edu.pl/Content/88756/PDF/NDIGCZAS003506_1926_004.pdf Dz. U. Min. Spr. Wewn. z 31 grudnia 1926 nr 4, poz. 282] s. 113-114.</ref> i będzińskiego. Po objęciu starostwa będzińskiego stał się również z urzędu zwierzchnikiem [[Powiat grodzki|powiatu miejskiego]] w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] (starostą grodzkim). Jako starosta z mocy prawa stał na czele sejmików powiatu oraz, jako władza wykonawcza, wydziałów powiatowych w miejscach sprawowania swoich funkcji.
Służbę urzędniczą rozpoczął w 1913 w [[Zabór austriacki|zaborze austriackim]], najpierw jako praktykant konceptowy, a następnie koncypista [[Gubernium|Namiestnictwa Galicyjskiego]] we [[Lwów|Lwowie]]. Delegowany przez Namiestnictwo do pracy w [[Kołomyja|Kołomyi]], [[Biała (Bielsko-Biała)|Białej]], [[Uherské Hradiště|Węgierskim Hradyszczu]], [[Trembowla|Trembowli]], [[Radom]]iu. Od listopada [[1918]] w służbie niepodległej [[Polska|Polski]], pracował jako urzędnik szczebla powiatowego w Radomiu, [[Włoszczowa|Włoszczowie]] i [[Aleksandrów Kujawski|Aleksandrowie Kujawskim]]. Następnie zajmował stanowisko starosty powiatowego, kolejno: łowickiego, [[Starostowie płoccy (II Rzeczpospolita)|płockiego]], stanisławowskiego<ref>[https://jbc.bj.uj.edu.pl/Content/88756/PDF/NDIGCZAS003506_1926_004.pdf Dz. U. Min. Spr. Wewn. z 31 grudnia 1926 nr 4, poz. 282] s. 113–114.</ref> i będzińskiego. Po objęciu starostwa będzińskiego stał się również z urzędu zwierzchnikiem [[Powiat grodzki|powiatu miejskiego]] w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] (starostą grodzkim). Jako starosta z mocy prawa stał na czele sejmików powiatu oraz, jako władza wykonawcza, wydziałów powiatowych w miejscach sprawowania swoich funkcji.


W 1922 przeprowadził reorganizację instytucji państwowych i szkół średnich w [[Łowicz]]u, koncentrując te pierwsze blisko siebie w centrum miasta, jednocześnie przenosząc do opróżnionych budynków siedziby trzech szkół średnich, zajmujących dotychczas jeden wspólny budynek<ref>{{Cytuj stronę|url=http://bc.wimbp.lodz.pl/dlibra/publication?id=20363&tab=3|tytuł=''Łowiczanin: tygodnik społeczno-ekonomiczny i literacki, poświęcony sprawom Łowicza i jego okolic'', nr 11 z 17 marca 1922, s. 2|opublikowany=bc.wimbp.lodz.pl|data=|data dostępu=}}</ref>. W [[1926]] dokonał w Płocku uroczystego otwarcia [[Stadion Miejski w Płocku|stadionu miejskiego]]<ref name="Stadion Miejski w Płocku">{{cytuj stronę|url=http://arenysportowe.eu/s/pl/stadion-miejski-plock/|tytuł=Stadion Miejski w Płocku|opublikowany=arenysportowe.eu|data=2011-11-16|data dostępu=2012-11-16}}</ref>. Jako starosta będziński wspierał różnego rodzaju lokalne inicjatywy społeczne, m.in. stanął na czele Komitetu Propagandy Radia, z inicjatywy którego 15 stycznia 1936 uruchomiono w Sosnowcu podstudio [[Polskie Radio Katowice|Polskiego Radia Katowice]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=68028|tytuł=''Ilustrowany Kuryer Codzienny'', nr 17 z 17 stycznia 1936, str. 12|opublikowany=mbc.malopolska.pl|data=|data dostępu=}}</ref>, przewodził także Komitetowi Szkoły Szybowcowej [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębia Dąbrowskiego]]<ref>{{Cytuj | url=http://klubzaglebiowski.pl/?p=2038 | tytuł=Historia grodzieckiej szkoły szybowcowej &#124; Klub Zagłębiowski<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=klubzaglebiowski.pl | język=pl | data dostępu=2018-01-24 | archiwum=https://web.archive.org/web/20180123190953/http://klubzaglebiowski.pl/?p=2038 | zarchiwizowano=2018-01-23}}</ref>. W [[1933]], w prowadzonym przez starostwo będzińskie procesie karno-administracyjnym, zatwierdził precedensowy wyrok aresztu dla dyrektorów kopalni „Helena”, zalegających wobec robotników z wypłatą wynagrodzeń<ref name="Dziennik Zachodni">{{cytuj stronę|url=http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/800057,sensacja-w-zaglebiu-ukarano-nie-strajkujacych-ale-dyrekcje,id,t.html?cookie=1|tytuł=Sensacja! W Zagłębiu ukarano nie strajkujących, ale dyrekcję kopalni Helena|opublikowany=dziennikzachodni.pl|data=2013-04-07|data dostępu=2013-04-07}}</ref>.
W 1922 przeprowadził reorganizację instytucji państwowych i szkół średnich w [[Łowicz]]u, koncentrując te pierwsze blisko siebie w centrum miasta, jednocześnie przenosząc do opróżnionych budynków siedziby trzech szkół średnich, zajmujących dotychczas jeden wspólny budynek<ref>{{Cytuj stronę |url = http://bc.wimbp.lodz.pl/dlibra/publication?id=20363&tab=3 |tytuł = ''Łowiczanin: tygodnik społeczno-ekonomiczny i literacki, poświęcony sprawom Łowicza i jego okolic'', nr 11 z 17 marca 1922, s. 2 |opublikowany = bc.wimbp.lodz.pl |data = |data dostępu =}}</ref>. W [[1926]] dokonał w Płocku uroczystego otwarcia [[Stadion Miejski w Płocku|stadionu miejskiego]]<ref name="Stadion Miejski w Płocku">{{cytuj stronę |url = http://arenysportowe.eu/s/pl/stadion-miejski-plock/ |tytuł = Stadion Miejski w Płocku |opublikowany = arenysportowe.eu |data = 2011-11-16 |data dostępu = 2012-11-16}}</ref>. Jako starosta będziński wspierał różnego rodzaju lokalne inicjatywy społeczne, m.in. stanął na czele Komitetu Propagandy Radia, z inicjatywy którego 15 stycznia 1936 uruchomiono w Sosnowcu podstudio [[Polskie Radio Katowice|Polskiego Radia Katowice]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=68028 |tytuł = ''Ilustrowany Kuryer Codzienny'', nr 17 z 17 stycznia 1936, s. 12 |opublikowany = mbc.malopolska.pl |data = |data dostępu =}}</ref>, przewodził także Komitetowi Szkoły Szybowcowej [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębia Dąbrowskiego]]<ref>{{Cytuj |url = http://klubzaglebiowski.pl/?p=2038 |tytuł = Historia grodzieckiej szkoły szybowcowej &#124; Klub Zagłębiowski |opublikowany = klubzaglebiowski.pl |język = pl |data dostępu = 2018-01-24 |archiwum = https://web.archive.org/web/20180123190953/http://klubzaglebiowski.pl/?p=2038 |zarchiwizowano = 2018-01-23}}</ref>. W [[1933]], w prowadzonym przez starostwo będzińskie procesie karno-administracyjnym, zatwierdził precedensowy wyrok aresztu dla dyrektorów kopalni „Helena”, zalegających wobec robotników z wypłatą wynagrodzeń<ref name="Dziennik Zachodni">{{cytuj stronę |url = http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/800057,sensacja-w-zaglebiu-ukarano-nie-strajkujacych-ale-dyrekcje,id,t.html?cookie=1 |tytuł = Sensacja! W Zagłębiu ukarano nie strajkujących, ale dyrekcję kopalni Helena |opublikowany = dziennikzachodni.pl |data = 2013-04-07 |data dostępu = 2013-04-07}}</ref>.


Tuż po zajęciu polskich terytoriów przez [[III Rzesza|Niemcy]], pod koniec września lub na początku października [[1939]] w miejsce starosty będzińskiego został wprowadzony urząd [[Landrat (Prusy)|landrata]], który objął Udo Klausa. Boksa, wraz z innymi przedstawicielami administracji rządowej i samorządowej, ewakuował się na Węgry<ref>Mierzwa, ''Słownik starostów...'', tom II, dz. cyt., s. 54.</ref>. Po wojnie zatrudniony w Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego w Wałbrzychu. Szykanowany przez [[Służba Bezpieczeństwa (PRL)|UB]], w [[1948]] aresztowany i sądzony za "faszyzację życia w Polsce przed wojną"<ref>https://inwentarz.ipn.gov.pl/advancedSearch?q=038%2F1385&page=1</ref>.
Tuż po zajęciu polskich terytoriów przez [[III Rzesza|Niemcy]], pod koniec września lub na początku października [[1939]] w miejsce starosty będzińskiego został wprowadzony urząd [[Landrat (Prusy)|landrata]], który objął Udo Klausa. Boksa, wraz z innymi przedstawicielami administracji rządowej i samorządowej, ewakuował się na Węgry<ref name=Mierzwa-54>Mierzwa, ''Słownik starostów...'', tom II, dz. cyt., s. 54.</ref>. Po wojnie zatrudniony w Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego w Wałbrzychu. Szykanowany przez [[Służba Bezpieczeństwa (PRL)|UB]], w [[1948]] aresztowany i sądzony za „faszyzację życia w Polsce przed wojną”<ref>{{Cytuj | url=https://inwentarz.ipn.gov.pl/advancedSearch?q=038%2F1385&page=1 | tytuł=Szukaj &#124; Inwentarz archiwalny IPN<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=ipn.gov.pl | język=pl | data dostępu=2024-04-23}}</ref>.
Pod koniec życia mieszkał w podwarszawskim Zalesiu<ref>Mierzwa, ''Słownik starostów...'', tom II, dz. cyt., s. 54.</ref>.
Pod koniec życia mieszkał w podwarszawskim Zalesiu<ref name=Mierzwa-54 />.


Od 1928 jego żoną była Eleonora Krenclin<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.archiwum.plock.com/acts_en_ea.php?page=1&ipp=25&familyname_gen=Krenz&familyname=&forename1=&year=&genre=&id_act=&ok=search|tytuł=Archiwum Państwowe w Płocku|opublikowany=archiwum.plock.com/|data=|data dostępu=|archiwum=https://web.archive.org/web/20141215233655/http://www.archiwum.plock.com/acts_en_ea.php?page=1&ipp=25&familyname_gen=Krenz&familyname=&forename1=&year=&genre=&id_act=&ok=search|zarchiwizowano=2014-12-15}}</ref><ref>Mierzwa (''Słownik starostów...'', tom II, dz. cyt., s. 54) podaje nazwisko panieńskie żony: Kreuchin.</ref> z Płocka.
Od 1928 jego żoną była Eleonora Krenclin<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.archiwum.plock.com/acts_en_ea.php?page=1&ipp=25&familyname_gen=Krenz&familyname=&forename1=&year=&genre=&id_act=&ok=search |tytuł = Archiwum Państwowe w Płocku |opublikowany = archiwum.plock.com/ |data = |archiwum = https://web.archive.org/web/20141215233655/http://www.archiwum.plock.com/acts_en_ea.php?page=1&ipp=25&familyname_gen=Krenz&familyname=&forename1=&year=&genre=&id_act=&ok=search |zarchiwizowano = 2014-12-15 |data dostępu =}}</ref><ref>Mierzwa (''Słownik starostów...'', tom II, dz. cyt., s. 54) podaje nazwisko panieńskie żony: Kreuchin.</ref> z Płocka.


== Ordery i odznaczenia ==
== Ordery i odznaczenia ==
* Krzyż Oficerski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (27 listopada 1929)<ref>[http://scan.lex.pl/monitory/1929/707025.pdf?_ga=2.234947267.390181511.1645085416-457202984.1645085416#xd_co_f=OTY1NTA5OGItZWJmZS00Y2JjLTliYTktYjFmZjJjYzEwNzE2~ M.P. z 1929 r. nr 278, poz. 644] „za gorliwą i owocną pracę w służbie państwowej”.</ref>
* Krzyż Oficerski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (27 listopada 1929)<ref>[http://scan.lex.pl/monitory/1929/707025.pdf?_ga=2.234947267.390181511.1645085416-457202984.1645085416#xd_co_f=OTY1NTA5OGItZWJmZS00Y2JjLTliYTktYjFmZjJjYzEwNzE2~ M.P. z 1929 r. nr 278, poz. 644] „za gorliwą i owocną pracę w służbie państwowej”.</ref>
* Złoty [[Krzyż Zasługi]] (dwukrotnie: 10 sierpnia 1924<ref>[http://scan.lex.pl/monitory/1924/687040.pdf?_ga=2.116135814.1435504037.1645207376-1425784244.1637265053#xd_co_f=MDkwNjIwNzMtNzAxMS00Nzc1LTlmMGYtZDk4NDk3ZjA1Yjhi~ M.P. z 1924 r. nr 192, poz. 594] „za wybitną i skuteczną działalność podczas wiosennego wylewu [[Wisła|Wisły]] w 1924 r.”</ref>, 11 października 1927<ref>[http://scan.lex.pl/monitory/1927/700880.pdf?_ga=2.11654836.1435504037.1645207376-1425784244.1637265053#xd_co_f=MDkwNjIwNzMtNzAxMS00Nzc1LTlmMGYtZDk4NDk3ZjA1Yjhi~ M.P. z 1927 r. nr 237, poz. 637] „za zasługi położone w akcji ratowniczej z powodu katastrofy powodzi na terenie województwa stanisławowskiego”.</ref>)
* Złoty [[Krzyż Zasługi]] (dwukrotnie: 10 sierpnia 1924<ref>[http://scan.lex.pl/monitory/1924/687040.pdf?_ga=2.116135814.1435504037.1645207376-1425784244.1637265053#xd_co_f=MDkwNjIwNzMtNzAxMS00Nzc1LTlmMGYtZDk4NDk3ZjA1Yjhi~ M.P. z 1924 r. nr 192, poz. 594] „za wybitną i skuteczną działalność podczas wiosennego wylewu [[Wisła|Wisły]] w 1924 r.”.</ref>, 11 października 1927<ref>[http://scan.lex.pl/monitory/1927/700880.pdf?_ga=2.11654836.1435504037.1645207376-1425784244.1637265053#xd_co_f=MDkwNjIwNzMtNzAxMS00Nzc1LTlmMGYtZDk4NDk3ZjA1Yjhi~ M.P. z 1927 r. nr 237, poz. 637] „za zasługi położone w akcji ratowniczej z powodu katastrofy powodzi na terenie województwa stanisławowskiego”.</ref>)
* [[Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości]]
* [[Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości]]

⚫
== Bibliografia ==
⚫
* {{Cytuj książkę | nazwisko=Banach|imię=Andrzej Kazimierz|tytuł=Młodzież chłopska na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1860/61–1917/18|data=1997|wydawca=Księgarnia Akademicka |miejsce=Kraków|strony=|isbn=83-7188-188-6}}


== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}

⚫
== Bibliografia ==
⚫
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Banach |imię = Andrzej Kazimierz |tytuł = Młodzież chłopska na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1860/61–1917/18 |data = 1997 |wydawca = Księgarnia Akademicka |miejsce = Kraków |strony = |isbn = 83-7188-188-6}}


{{SORTUJ:Boksa, Józef}}
{{SORTUJ:Boksa, Józef}}

Aktualna wersja na dzień 07:54, 12 sie 2024

Józef Boksa
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

8 kwietnia 1885
Wola Rogowska, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

30 października 1971
Piaseczno

Starosta łowicki
Okres

od XII 1921
do XI 1922

Starosta płocki
Okres

od XI 1922
do 4 XII 1926

Starosta stanisławowski
Okres

od 4 XII 1926
do VI 1928

Starosta będziński
Okres

od VI 1928
do IX 1939

Starosta grodzki sosnowiecki
Okres

od VI 1928
do IX 1939

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Boksa, także Józef Boxa (ur. 8 kwietnia 1885 w Woli Rogowskiej, zm. 30 października 1971 w Piasecznie[1]) – polski urzędnik i działacz państwowy okresu dwudziestolecia międzywojennego.

Pochodzenie i edukacja

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z wielodzietnej rodziny włościańskiej Ludwika (ur. 1846) i Agnieszki z Szotów (ur. 1861)[2], z Woli Rogowskiej, w powiecie dąbrowskim. W latach 1899–1907 uczęszczał do c. i k. Gimnazjum w Tarnowie, gdzie w maju 1907 zdał egzamin dojrzałości[3]. Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie (1907–1912).

Kariera zawodowa

[edytuj | edytuj kod]

Służbę urzędniczą rozpoczął w 1913 w zaborze austriackim, najpierw jako praktykant konceptowy, a następnie koncypista Namiestnictwa Galicyjskiego we Lwowie. Delegowany przez Namiestnictwo do pracy w Kołomyi, Białej, Węgierskim Hradyszczu, Trembowli, Radomiu. Od listopada 1918 w służbie niepodległej Polski, pracował jako urzędnik szczebla powiatowego w Radomiu, Włoszczowie i Aleksandrowie Kujawskim. Następnie zajmował stanowisko starosty powiatowego, kolejno: łowickiego, płockiego, stanisławowskiego[4] i będzińskiego. Po objęciu starostwa będzińskiego stał się również z urzędu zwierzchnikiem powiatu miejskiego w Sosnowcu (starostą grodzkim). Jako starosta z mocy prawa stał na czele sejmików powiatu oraz, jako władza wykonawcza, wydziałów powiatowych w miejscach sprawowania swoich funkcji.

W 1922 przeprowadził reorganizację instytucji państwowych i szkół średnich w Łowiczu, koncentrując te pierwsze blisko siebie w centrum miasta, jednocześnie przenosząc do opróżnionych budynków siedziby trzech szkół średnich, zajmujących dotychczas jeden wspólny budynek[5]. W 1926 dokonał w Płocku uroczystego otwarcia stadionu miejskiego[6]. Jako starosta będziński wspierał różnego rodzaju lokalne inicjatywy społeczne, m.in. stanął na czele Komitetu Propagandy Radia, z inicjatywy którego 15 stycznia 1936 uruchomiono w Sosnowcu podstudio Polskiego Radia Katowice[7], przewodził także Komitetowi Szkoły Szybowcowej Zagłębia Dąbrowskiego[8]. W 1933, w prowadzonym przez starostwo będzińskie procesie karno-administracyjnym, zatwierdził precedensowy wyrok aresztu dla dyrektorów kopalni „Helena”, zalegających wobec robotników z wypłatą wynagrodzeń[9].

Tuż po zajęciu polskich terytoriów przez Niemcy, pod koniec września lub na początku października 1939 w miejsce starosty będzińskiego został wprowadzony urząd landrata, który objął Udo Klausa. Boksa, wraz z innymi przedstawicielami administracji rządowej i samorządowej, ewakuował się na Węgry[10]. Po wojnie zatrudniony w Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego w Wałbrzychu. Szykanowany przez UB, w 1948 aresztowany i sądzony za „faszyzację życia w Polsce przed wojną”[11]. Pod koniec życia mieszkał w podwarszawskim Zalesiu[10].

Od 1928 jego żoną była Eleonora Krenclin[12][13] z Płocka.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Janusz Mierzwa, Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej, tom II, Łomianki 2022, s. 53. Tu data urodzenia: 8 kwietnia 1886.
  2. ↑ Mierzwa (Słownik starostów..., t. II, dz. cyt., s. 53) jako matkę wymienia Joannę z domu Pająk.
  3. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. Gimnazyum I w Tarnowie za rok szkolny 1906/07, s. 35. pbc.rzeszow.pl.
  4. ↑ Dz. U. Min. Spr. Wewn. z 31 grudnia 1926 nr 4, poz. 282 s. 113–114.
  5. ↑ Łowiczanin: tygodnik społeczno-ekonomiczny i literacki, poświęcony sprawom Łowicza i jego okolic, nr 11 z 17 marca 1922, s. 2. bc.wimbp.lodz.pl.
  6. ↑ Stadion Miejski w Płocku. arenysportowe.eu, 2011-11-16. [dostęp 2012-11-16].
  7. ↑ Ilustrowany Kuryer Codzienny, nr 17 z 17 stycznia 1936, s. 12. mbc.malopolska.pl.
  8. ↑ Historia grodzieckiej szkoły szybowcowej | Klub Zagłębiowski [online], klubzaglebiowski.pl [dostęp 2018-01-24] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-23] (pol.).
  9. ↑ Sensacja! W Zagłębiu ukarano nie strajkujących, ale dyrekcję kopalni Helena. dziennikzachodni.pl, 2013-04-07. [dostęp 2013-04-07].
  10. ↑ a b Mierzwa, Słownik starostów..., tom II, dz. cyt., s. 54.
  11. ↑ Szukaj | Inwentarz archiwalny IPN [online], ipn.gov.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  12. ↑ Archiwum Państwowe w Płocku. archiwum.plock.com/. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-15)].
  13. ↑ Mierzwa (Słownik starostów..., tom II, dz. cyt., s. 54) podaje nazwisko panieńskie żony: Kreuchin.
  14. ↑ M.P. z 1929 r. nr 278, poz. 644 „za gorliwą i owocną pracę w służbie państwowej”.
  15. ↑ M.P. z 1924 r. nr 192, poz. 594 „za wybitną i skuteczną działalność podczas wiosennego wylewu Wisły w 1924 r.”.
  16. ↑ M.P. z 1927 r. nr 237, poz. 637 „za zasługi położone w akcji ratowniczej z powodu katastrofy powodzi na terenie województwa stanisławowskiego”.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Andrzej Kazimierz Banach: Młodzież chłopska na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1860/61–1917/18. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1997. ISBN 83-7188-188-6.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Boksa&oldid=74527549”