Amelia Orleańska: Różnice pomiędzy wersjami

Amelia Orleańska
	Królowa Portugalii
Okres	od 1889; do 1908
Jako żona	Karola I
Poprzedniczka	Maria Pia Sabaudzka
	Dane biograficzne
Dynastia	Burbonowie
Data i miejsce urodzenia	28 września 1865 ; Londyn
Data i miejsce śmierci	25 października 1951 ; Wersal
Ojciec	Filip Orleański
Matka	Maria Izabela Orleańska
Rodzeństwo	Helena
Mąż	Karol I Dyplomata
Dzieci	Ludwik Filip; Maria Anna; Manuel II Patriota
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 20:57, 2 maj 2024

Amelia Maria Ludwika Helena Orleańska, fr. Amélie Marie Louise Hélène d'Orléans (ur. 28 września 1865, w York House, Twickenham, w Londynie, zm. 25 października 1951, w Château de Bellevue, w Wersalu) – królowa Portugalii.

Życiorys

Dzieciństwo

Amelia Orleańska była najstarszą córką Filipa Orleańskiego, hrabiego Paryża, oraz jego żony – Marii Izabeli Orleańskiej. Jej dziadkami ze strony ojca byli: Ferdynand Filip Orleański, książę Orleanu, oraz księżniczka Helena Mecklenburg-Schwerin. Jej dziadkami ze strony matki byli zaś: Antoni Orleański, książę Montpensier, i infantka Ludwika Ferdynanda Burbon, księżna Montpensier.

Zamążpójście

22 maja 1886 wyszła za mąż za następcę tronu Portugalii, księcia Karola Braganzę. Z tego związku urodziło się troje dzieci:

Ludwik Filip, książę Braganza (ur. 21 marca 1887, zm. 1 lutego 1908),
Maria Anna, infantka (ur. i zm. 14 grudnia 1887),
Manuel II (ur. 19 marca 1889, zm. 2 lipca 1932).

Śmierć męża

1 lutego 1908 rodzina królewska wracała z pałacu w Vila Viçosa do Lizbony. W mieście, w drodze do pałacu, ich powóz przejeżdżał przez Terreiro do Paço. Na placu z tłumu padły strzały. Strzelało przynajmniej dwóch mężczyzn: Alfredo Costa i Manuel Buiça. Król zmarł natychmiast, jego następca – książę Ludwik Filip został śmiertelnie ranny, a książę Manuel został trafiony w ramię. Amelii szczęśliwie nic się nie stało. Mordercy zostali na miejscu zabici przez straż królewską. Potem okazało się, że obaj należeli do portugalskiej partii republikańskiej. Około dwudziestu minut po strzelaninie książę Ludwik Filip zmarł, a następnego dnia ogłoszono oficjalnie, że Manuel został kolejnym królem Portugalii. Amelia została królową matką.

Ostatnia królowa kraju

Manuel II rządził do 5 października 1910, kiedy został obalony przez wojskowy zamach stanu. Do życia powołano I Republikę Portugalską. Amelia i reszta rodziny królewskiej opuścili Portugalię i udali się na wygnanie. Jako że monarchii w Portugalii nigdy nie przywrócono, była ona ostatnią królową tego kraju.

Odznaczenia

Dama portugalskiego Orderu Świętej Elżbiety, hiszpańskiego Orderu Królowej Marii Luizy (1886), austriackiego Orderu Krzyża Gwiaździstego, suwerennego Orderu Maltańskiego (1893)^[1], rosyjskiego Orderu Świętej Katarzyny i portugalskiego Krzyża Wielkiego Orderu Vila Viçosa.

9 maja 1909 roku została odznaczona przez syna Wielkim Krzyżem Wstęgi Trzech Orderów^[2].

Przypisy

↑ Melville Henry Massue marquis de Ruvigny et Raineval: The titled nobility of Europe. Londyn: Harrison & Sons, 1914, s. 120.
↑ Filial Hommage. „Express” 10 maja 1909. s. 2. [dostęp 2014-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 października 2019)].

[tn-1] Melville Henry Massue marquis de Ruvigny et Raineval: The titled nobility of Europe. Londyn: Harrison & Sons, 1914, s. 120.

[2] Filial Hommage. „Express” 10 maja 1909. s. 2. [dostęp 2014-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 października 2019)].

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+{{Władca infobox
-[[Plik:Maria Amélia of Orleans.jpg|thumb|right|260px]]
+ |władca            = Amelia Orleańska
-'''Amelia Maria Ludwika Helena Orleańska''', [[język francuski|fr.]] ''Amélie Marie Louise Hélène d'Orléans'' (ur. [[28 września]] [[1865]], w York House, Twickenham, w [[Londyn]]ie - zm. [[25 października]] [[1951]], w Château de Bellevue, w [[Wersal]]u) - królowa [[Portugalia|Portugalii]].
+ |imiona            =
+ |grafika           = Maria Amélia of Orleans.jpg
+ |opis grafiki      =
+ |herb              =
+ |opis herbu        =
+ |faksymile         =
+ |opis faksymile    =
+ |dewiza            =
+ |1. tytuł          = [[Portugalskie królowe|Królowa Portugalii]]
+ |1. sukcesja       =
+ |1. od             = [[1889]]
+ |1. do             = [[1908]]
+ |1. jako           = żona
+ |1. kogo           = [[Karol I Dyplomata|Karola I]]
+ |1. koronacja      =
+ |1. poprzednik     = [[Maria Pia Sabaudzka]]
+ |1. następca       =
+ |dynastia          = [[Burbonowie]]
+ |data urodzenia    = [[28 września]] [[1865]]
+ |miejsce urodzenia = [[Londyn]]
+ |data śmierci      = [[25 października]] [[1951]]
+ |miejsce śmierci   = [[Wersal]]
+ |przyczyna śmierci =
+ |miejsce spoczynku =
+ |ojciec            = [[Filip Orleański (hrabia Paryża)|Filip Orleański]]
+ |matka             = [[Maria Izabela Orleańska]]
+ |rodzeństwo        = [[Helena Orleańska|Helena]]
+ |1. związek        = mąż
+ |1. związek z      = [[Karol I Dyplomata]]
+ |1. związek od     =
+ |1. związek do     =
+ |1. dzieci         = [[Luís Filipe (książę Bragança)|Ludwik Filip]]<br />Maria Anna<br />[[Manuel II Patriota]]
+ |moneta            =
+ |opis monety       =
+ |odznaczenia       = {{order|BTO}} {{order|ZA|KW}} {{order|OCh|KW}} {{Order|OSE|WK}} {{order|OVV|KW}} {{order|PT-OŚE}} {{order|OKML}} {{order|OGK}} {{order|ZKM|KHD}} {{order|ŚKM}}
+ |commons           = Category:Amélie of Orléans
+ |wikiźródła        =
+ |wikicytaty        =
+}}
+'''Amelia Maria Ludwika Helena Orleańska''', [[język francuski|fr.]] Amélie Marie Louise Hélène d'Orléans (ur. [[28 września]] [[1865]], w York House, Twickenham, w [[Londyn]]ie, zm. [[25 października]] [[1951]], w Château de Bellevue, w [[Wersal]]u) – królowa [[Portugalia|Portugalii]].
+== Życiorys ==
-Amelia Orleańska była najstarszą córką [[Filip Orleański, hrabia Paryża|Filipa Orleańskiego]], hrabiego [[Paryż]]a oraz jego żony - siostry ciotecznej [[Maria Izabela Orleańska|Marii Izabelii Orleańskiej]]. Jej dziadkami ze strony ojca byli: [[Ferdynand Filip Orleański]], książę [[Orlean]]u oraz księżniczka [[Helena Luiza Elżbieta Macklenburg-Schwerin|Helena Mecklenburg-Schwerin]]. Jej dziadkami ze strony matki byli zaś: [[Antoni Orleański, książę Montpensier|Antoni Orleański]], książę [[Montpensier]] i [[infant]]ka [[Ludwika Ferdynanda Burbon]], księżna Montpensier.
+=== Dzieciństwo ===
+Amelia Orleańska była najstarszą córką [[Filip Orleański (hrabia Paryża)|Filipa Orleańskiego]], hrabiego Paryża, oraz jego żony – [[Maria Izabela Orleańska|Marii Izabeli Orleańskiej]]. Jej dziadkami ze strony ojca byli: [[Ferdynand Filip Orleański]], książę Orleanu, oraz księżniczka [[Helena z Meklemburgii-Schwerinu|Helena Mecklenburg-Schwerin]]. Jej dziadkami ze strony matki byli zaś: [[Antoni Orleański (książę Montpensier)|Antoni Orleański]], książę Montpensier, i infantka [[Ludwika Ferdynanda Burbon]], księżna Montpensier.
+=== Zamążpójście ===
+maja 1886 wyszła za mąż za następcę tronu Portugalii, księcia [[Karol I Dyplomata|Karola Braganzę]]. Z tego związku urodziło się troje dzieci:
+# [[Luís Filipe (książę Bragança)|Ludwik Filip]], książę Braganza (ur. 21 marca 1887, zm. 1 lutego 1908),
+# Maria Anna, infantka (ur. i zm. 14 grudnia 1887),
+# [[Manuel II Patriota|Manuel II]] (ur. 19 marca 1889, zm. 2 lipca 1932).
+=== Śmierć męża ===
+lutego 1908 rodzina królewska wracała z pałacu w [[Vila Viçosa]] do [[Lizbona|Lizbony]]. W mieście, w drodze do pałacu, ich powóz przejeżdżał przez [[Praça do Comércio|Terreiro do Paço]]. Na placu z tłumu padły strzały. Strzelało przynajmniej dwóch mężczyzn: [[Alfredo Costa]] i [[Manuel Buiça]]. Król zmarł natychmiast, jego następca – książę Ludwik Filip został śmiertelnie ranny, a książę Manuel został trafiony w ramię. Amelii szczęśliwie nic się nie stało. Mordercy zostali na miejscu zabici przez straż królewską. Potem okazało się, że obaj należeli do portugalskiej partii republikańskiej. Około dwudziestu minut po strzelaninie książę Ludwik Filip zmarł, a następnego dnia ogłoszono oficjalnie, że Manuel został kolejnym królem Portugalii. Amelia została królową matką.
+=== Ostatnia królowa kraju ===
+Manuel II rządził do 5 października 1910, kiedy został obalony przez wojskowy zamach stanu. Do życia powołano [[Pierwsza Republika Portugalska|I Republikę Portugalską]]. Amelia i reszta rodziny królewskiej opuścili Portugalię i udali się na wygnanie. Jako że monarchii w Portugalii nigdy nie przywrócono, była ona ostatnią królową tego kraju.
+== Odznaczenia ==
-[[22 maja]] [[1886]] roku wyszła za mąż za następcę tronu Portugalii, [[Karol I Braganca|księcia Karola Braganzę]]. Z tego związku urodziło się troje dzieci:
+Dama portugalskiego [[Order Świętej Elżbiety (Portugalia)|Orderu Świętej Elżbiety]], hiszpańskiego [[Order Królowej Marii Luizy|Orderu Królowej Marii Luizy]] (1886), austriackiego [[Order Krzyża Gwiaździstego|Orderu Krzyża Gwiaździstego]], suwerennego [[Zakon Maltański|Orderu Maltańskiego]] (1893)<ref name=tn>{{Cytuj książkę | autor = Melville Henry Massue marquis de Ruvigny et Raineval | tytuł = The titled nobility of Europe | wydawca = Harrison & Sons | miejsce = Londyn | data = 1914 | url = http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=13388&from=FBC | strony = 120}}</ref>, rosyjskiego [[Order Świętej Katarzyny Męczennicy (Imperium Rosyjskie)|Orderu Świętej Katarzyny]] i portugalskiego Krzyża Wielkiego [[Order Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z Vila Viçosa|Orderu Vila Viçosa]].
-#[[Luis Filipe (książę Braganza)|Ludwik Filip]], książę Braganza ([[21 marca]] [[1887]] - [[1 lutego]] [[1908]]),
-#Maria Anna, [[infant]]ka (ur. i zm. [[14 grudnia]] [[1887]]),
-#[[Manuel II (król Portugalii)|Manuel II]] ([[19 marca]] [[1889]] - [[2 lipca]] [[1932]]).
+maja 1909 roku została odznaczona przez syna [[Wstęga Trzech Orderów|Wielkim Krzyżem Wstęgi Trzech Orderów]]<ref>{{Cytuj stronę |url=http://images.expressdumidi.bibliotheque.toulouse.fr/1909/B315556101_EXPRESS_1909_05_10.pdf |tytuł=''Filial Hommage''. „Express” 10 maja 1909. s. 2 |data dostępu=2014-10-08 |archiwum=https://web.archive.org/web/20191030115934/http://images.expressdumidi.bibliotheque.toulouse.fr/1909/B315556101_EXPRESS_1909_05_10.pdf |zarchiwizowano=30 października 2019 }}</ref>.
-== Tragiczne losy ==
-[[1 lutego]] [[1908]] rodzina królewska wracała z pałacu w [[Vila Viçosa]] do Lizbony. W mieście, w drodze do pałacu, ich powóz przejeżdżał przez Terreiro do Paço. Na placu z tłumu padły strzały; strzelało przynajmniej dwóch mężczyzn: Alfredo Costa i Manuel Buiça. Król zmarł natychmiast, jego następca - książę Ludwik Filip został śmiertelnie ranny, a książę Manuel został trafiony w ramię. Amelii szczęśliwie nic się nie stało. Mordercy zostali na miejscu zabici przez straż królewską. Potem okazało się, że obaj należeli do portugalskiej partii republikańskiej. Około dwudziestu minut po strzelaninie, książę Ludwik Filip zmarł, a następnego dnia ogłoszono oficjalnie, że Manuel został kolejnym królem Portugalii. Amelia została królową matka.
+== Przypisy ==
-Manuel II rządził do [[5 października]] [[1910]], kiedy został obalony przez nielegalny wojskowy zamach stanu. Do życia powołano I republikę portugalską. Amelia i reszta rodziny królewskiej opuścili Portugalię i udali się na wygnanie. Jako, że monarchii w Portugalii nigdy nie przywrócono, była ona ostatnią królową tego kraju.
+{{Przypisy}}
+{{Portugalskie królowe}}
+{{Kontrola autorytatywna}}
-[[Kategoria:Burbonowie orleańscy]]
 [[Kategoria:Królowe Portugalii]]
+[[Kategoria:Burbonowie orleańscy]]
+[[Kategoria:Damy Orderu Królowej Marii Luizy]]
+[[Kategoria:Damy Orderu Krzyża Gwiaździstego]]
+[[Kategoria:Damy Orderu Świętej Elżbiety]]
+[[Kategoria:Damy Orderu Świętej Katarzyny]]
+[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Avis (Portugalia)]]
+[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Chrystusa (Portugalia)]]
+[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z Vila Viçosa]]
+[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Jakuba od Miecza (Portugalia)]]
+[[Kategoria:Odznaczeni Wstęgą Trzech Orderów]]
 [[Kategoria:Urodzeni w 1865]]
 [[Kategoria:Zmarli w 1951]]
+[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Londynie]]
-[[ca:Amèlia d'Orleans]]
-[[de:Marie Amelie d’Orléans]]
-[[en:Amélie of Orléans]]
-[[es:Amelia de Orleans]]
-[[fr:Amélie d'Orléans]]
-[[it:Amelia d'Orléans]]
-[[nl:Marie Amélie d'Orléans]]
-[[ja:アメリー・ドルレアン]]
-[[pt:Amélia de Orleães]]
-[[ru:Амелия, принцесса Орлеанская]]
-[[sv:Amélie av Bourbon-Orléans]]