Dorothea Maria Graff: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m usunięcie powiadomienia o propozycji CzyWiesza (Wikiprojekt:Czy wiesz/ekspozycje/2019-04-11) |
m Dodano kategorię "Artyści związani z Amsterdamem" za pomocą HotCat |
||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Biogram infobox |
{{Biogram infobox |
||
|imię i nazwisko = Dorothea Maria Graff |
|imię i nazwisko = Dorothea Maria Graff |
||
|imię i nazwisko org = Dorothea Maria Merian |
|||
| |
|grafika = |
||
| |
|opis grafiki = |
||
| |
|alt grafiki = |
||
|data urodzenia = [[2 lutego]] [[1678]] |
|data urodzenia = [[2 lutego]] [[1678]] |
||
|miejsce urodzenia = [[Norymberga]] |
|miejsce urodzenia = [[Norymberga]] |
||
|data śmierci = [[5 maja]] [[1743]] |
|data śmierci = [[5 maja]] [[1743]] |
||
|miejsce śmierci = [[Petersburg]] |
|miejsce śmierci = [[Petersburg]] |
||
|zawód = malarka, ilustratorka, przyrodniczka |
|zawód = malarka, ilustratorka, przyrodniczka |
||
|odznaczenia = |
|odznaczenia = |
||
|commons = Category:Dorothea Maria Graff |
|commons = Category:Dorothea Maria Graff |
||
|www = |
|||
}} |
}} |
||
[[Plik:Illustration of a Caiman crocodilus and an Anilius scytale (1701–1705) by Maria Sibylla Merian.jpg |
[[Plik:Illustration of a Caiman crocodilus and an Anilius scytale (1701–1705) by Maria Sibylla Merian.jpg|thumb|240px|Przedstawienie kajmana okularowego i cylindrowca koralowego, przypisywane Dorothei Marii Graff, ok. 1705–1707{{odn|RKD}}]] |
||
'''Dorothea Maria Graff''' także |
'''Dorothea Maria Graff''' także '''Dorothea Maria Merian''' (ur. [[2 lutego]] [[1678]] w [[Norymberga|Norymberdze]], zm. [[5 maja]] [[1743]] w [[Petersburg]]u) – niemiecko-holenderska malarka i ilustratorka specjalizująca się w rysunkach roślin i owadów, nauczycielka rysunku w petersburskiej [[Rosyjska Akademia Nauk|Akademii Nauk i Sztuk Pięknych]], kustosz zbiorów przyrodniczych [[Kunstkammer (Sankt Petersburg)|Kunstkammer]] cara [[Piotr I Wielki|Piotra Wielkiego]]. |
||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Dorothea Maria Graff urodziła się 2 lutego |
Dorothea Maria Graff urodziła się 2 lutego 1678 roku w [[Norymberga|Norymberdze]]{{odn|DVN|2014}}. Była młodszą córką [[Johann Andreas Graff|Johanna Andreasa Graffa]] (1637–1701), malarza, rysownika i grawera oraz [[Maria Sibylla Merian|Marii Sibylli Merian]] (1647–1717), malarki i przyrodniczki{{odn|DVN|2014}}. W 1681 roku wraz z matką i siostrą – [[Johanna Helena Herolt|Johanną]] przeniosła się do Frankfurtu{{odn|De Beer|2014}}. W 1685 roku Merian wraz z córkami i swoją matką udała się do komuny [[Jean de Labadie|labadystów]] w [[Wiuwert]]{{odn|De Beer|2014}}. W 1691 roku Merian wraz z córkami zamieszkała w [[Amsterdam]]ie{{odn|DVN|2014}}. |
||
W 1699 roku Dorothea wyjechała z matką do [[Surinam]]u, by prowadzić badania nad tropikalnymi roślinami i owadami{{odn|DVN|2014}}. Rysunku i prowadzania badań etymologicznych nauczyła się najprawdopodobniej od matki{{odn|DVN|2014}}. W 1701 roku powróciła z matką do Amsterdamu, gdzie poślubiła chirurga Philipa Hendriksa{{odn|DVN|2014}}. Para miała jedno dziecko, które zmarło młodo{{odn|DVN|2014}}. Po śmierci męża w 1711 roku Dorothea zaczęła używać nazwiska matki Merian{{odn|DVN|2014}}. W latach 1714–1717 opiekowała się matką, która wskutek [[Udar mózgu|udaru mózgu]] została częściowo sparaliżowana{{odn|DVN|2014}}{{refn|grupa=uwaga|Astrid de Beer w Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (DVN) podaje konsekwentnie 1714 za rok, kiedy Merian doznała częściowego paraliżu{{odn|DVN|2014}}{{odn|De Beer|2014}}{{odn|De Beer|2015}}, natomiast Ella Reitsma pisze o udarze przebytym pod koniec 1714 roku lub na początku 1715 roku{{odn|Reitsma|2008}}. Dorothea opiekowała się matką, odkąd ta została częściowo sparaliżowana aż do jej śmierci{{odn|DVN|2014}}.}}. |
W 1699 roku Dorothea wyjechała z matką do [[Surinam]]u, by prowadzić badania nad tropikalnymi roślinami i owadami{{odn|DVN|2014}}. Rysunku i prowadzania badań etymologicznych nauczyła się najprawdopodobniej od matki{{odn|DVN|2014}}. W 1701 roku powróciła z matką do Amsterdamu, gdzie poślubiła chirurga Philipa Hendriksa{{odn|DVN|2014}}. Para miała jedno dziecko, które zmarło młodo{{odn|DVN|2014}}. Po śmierci męża w 1711 roku Dorothea zaczęła używać nazwiska matki Merian{{odn|DVN|2014}}. W latach 1714–1717 opiekowała się matką, która wskutek [[Udar mózgu|udaru mózgu]] została częściowo sparaliżowana{{odn|DVN|2014}}{{refn|grupa=uwaga|Astrid de Beer w Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (DVN) podaje konsekwentnie 1714 za rok, kiedy Merian doznała częściowego paraliżu{{odn|DVN|2014}}{{odn|De Beer|2014}}{{odn|De Beer|2015}}, natomiast Ella Reitsma pisze o udarze przebytym pod koniec 1714 roku lub na początku 1715 roku{{odn|Reitsma|2008}}. Dorothea opiekowała się matką, odkąd ta została częściowo sparaliżowana aż do jej śmierci{{odn|DVN|2014}}.}}. |
||
W 1715 roku Dorothea wyszła ponownie za mąż za szwajcarskiego malarza [[Georg Gsell|Georga Gsella]] (1673–1740){{odn|DVN|2014}}. Po śmierci matki w 1717 roku opublikowała trzeci tom jej dzieła ''Der rupsen begin, voedsel en wonderbaare verandering, waarin de oorsprong, spijs en gestaltenverwisseling, als ook de tijd, plaats en eigenschappen der rupsen, wormen, kapellen, uiltjes, vliegen en andere diergelijke bloedelooze beesjes vertoont worden''{{odn|DVN|2014}}. |
W 1715 roku Dorothea wyszła ponownie za mąż za szwajcarskiego malarza [[Georg Gsell|Georga Gsella]] (1673–1740){{odn|DVN|2014}}. Po śmierci matki w 1717 roku opublikowała trzeci tom jej dzieła ''Der rupsen begin, voedsel en wonderbaare verandering, waarin de oorsprong, spijs en gestaltenverwisseling, als ook de tijd, plaats en eigenschappen der rupsen, wormen, kapellen, uiltjes, vliegen en andere diergelijke bloedelooze beesjes vertoont worden''{{odn|DVN|2014}}. |
||
W październiku 1717 roku Dorothea z mężem wyjechała do [[Petersburg]]a na zaproszenie cara [[Piotr I Wielki|Piotra Wielkiego]], który zapoznał się z dziełem Merian podczas pobytu w Amsterdamie w latach 1716–1717{{odn|DVN|2014}} i zakupił 254 prace Merian{{odn|Zahir|1998}}. Gsell doradzał carowi przy zakupach dzieł sztuki oraz innych obiektów do jego kolekcji{{odn|Bradley|2007|s=110}}. |
W październiku 1717 roku Dorothea z mężem wyjechała do [[Petersburg]]a na zaproszenie cara [[Piotr I Wielki|Piotra Wielkiego]], który zapoznał się z dziełem Merian podczas pobytu w Amsterdamie w latach 1716–1717{{odn|DVN|2014}} i zakupił 254 prace Merian{{odn|Zahir|1998}}. Gsell doradzał carowi przy zakupach dzieł sztuki oraz innych obiektów do jego kolekcji{{odn|Bradley|2007|s=110}}. |
||
Przed wyjazdem Dorothea sprzedała wszystkie rysunki, zapiski i teksty swojej matki wydawcy w Amsterdamie{{odn|DVN|2014}}. W Petersburgu Gsell został nadwornym malarzem, a Dorothea zajęła się sprowadzaniem holenderskich eksponatów dla kolekcji cara{{odn|Zahir|1998}}. Pracowała również razem z [[Johann Daniel Schumacher|Johannem Danielem Schumacherem]] (1690–1761) w carskiej bibliotece{{odn|Zahir|1998}}. W 1732 roku powierzono jej dokumentację zbiorów przyrodniczych [[Kunstkammer (Sankt Petersburg)|Kunstkammer]]{{odn|Zahir|1998}}. Dla carskiego gabinetu osobliwości malowała kwiaty i ptaki{{odn|DVN|2014}}. Po śmierci cara zaczęła nauczać rysunku w [[Rosyjska Akademia Nauk|Akademii Nauk i Sztuk Pięknych]] i została kustoszem zbiorów przyrodniczych Kunstkammer{{odn|Zahir|1998}}. |
Przed wyjazdem Dorothea sprzedała wszystkie rysunki, zapiski i teksty swojej matki wydawcy w Amsterdamie{{odn|DVN|2014}}. W Petersburgu Gsell został nadwornym malarzem, a Dorothea zajęła się sprowadzaniem holenderskich eksponatów dla kolekcji cara{{odn|Zahir|1998}}. Pracowała również razem z [[Johann Daniel Schumacher|Johannem Danielem Schumacherem]] (1690–1761) w carskiej bibliotece{{odn|Zahir|1998}}. W 1732 roku powierzono jej dokumentację zbiorów przyrodniczych [[Kunstkammer (Sankt Petersburg)|Kunstkammer]]{{odn|Zahir|1998}}. Dla carskiego gabinetu osobliwości malowała kwiaty i ptaki{{odn|DVN|2014}}. Po śmierci cara zaczęła nauczać rysunku w [[Rosyjska Akademia Nauk|Akademii Nauk i Sztuk Pięknych]] i została kustoszem zbiorów przyrodniczych Kunstkammer{{odn|Zahir|1998}}. |
||
Z drugiego małżeństwa Dorothei narodziło się trzech synów i jedna córka{{odn|DVN|2014}} – Salomea Abigail (1723–1793), która w 1776 roku wyszła za mąż za szwajcarskiego matematyka [[Leonhard Euler|Leonharda Eulera]] (1707–1783){{odn|Bradley|2007|s=52}}{{odn|Zahir|1998}}. |
Z drugiego małżeństwa Dorothei narodziło się trzech synów i jedna córka{{odn|DVN|2014}} – Salomea Abigail (1723–1793), która w 1776 roku wyszła za mąż za szwajcarskiego matematyka [[Leonhard Euler|Leonharda Eulera]] (1707–1783){{odn|Bradley|2007|s=52}}{{odn|Zahir|1998}}. |
||
Dorothea zmarła 5 maja 1743 roku w [[Petersburg]]u{{odn|DVN|2014}}. |
Dorothea zmarła 5 maja 1743 roku w [[Petersburg]]u{{odn|DVN|2014}}. |
||
| Linia 38: | Linia 38: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{Cytuj książkę | |
* {{Cytuj książkę |tytuł = Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (DVN) [on-line] |data = 2014-01-13 |rozdział = Graff, Dorothea Maria Henriette (1678–1743) |autor r = Astrid de Beer |adres rozdziału = http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/GraffDorothea |język = nl |data dostępu = 2019-03-05 |odn = {{odn/id|DVN|2014}}}} |
||
* {{Cytuj książkę | |
* {{Cytuj książkę |tytuł = Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (DVN) [on-line] |data = 2014-01-13 |rozdział = Graff, Johanna Helena (1668–na 1723) |autor r = Astrid de Beer |adres rozdziału = http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/DVN/lemmata/data/graff |język = nl |data dostępu = 2019-03-04 |odn = {{odn/id|De Beer|2014}}}} |
||
* {{Cytuj książkę | |
* {{Cytuj książkę |tytuł = Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (DVN) [on-line] |data = 2015-07-05 |rozdział = Merian, Maria Sibylla (1647–1717) |autor r = Astrid de Beer |adres rozdziału = http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Merian |język = nl |data dostępu = 2019-03-04 |odn = {{odn/id|De Beer|2015}}}} |
||
* {{Cytuj książkę | |
* {{Cytuj książkę |autor = Robert E. Bradley, Ed Sandifer |tytuł = Leonhard Euler: Life, Work and Legacy |url = https://books.google.be/books?id=75vJL_Y-PvsC&printsec=frontcover&hl=nl#v=onepage&q&f=false |wydawca = Elsevier |data = 2007 |isbn = 9780080471297 |język = en |data dostępu = 2019-03-05 |odn = {{odn/id|Bradley|2007}}}} |
||
* {{Cytuj stronę | |
* {{Cytuj stronę |url = http://www.sikart.ch/KuenstlerInnen.aspx?id=9659150 |tytuł = Merian-Graff, Dorothea Maria Henriette (Henrietta, Henrica, Henricie) |autor = Elisabeth Castellani Zahir |praca = SIKART Lexikon zur Kunst in der Schweiz |data = 1998 |język = de |data dostępu = 2019-03-05 |odn = {{odn/id|Zahir|1998}}}} |
||
* {{Cytuj stronę | |
* {{Cytuj stronę |url = https://research.rkd.nl/nl/detail/https%3A%2f%2fdata.rkd.nl%2fimages%2f186567 |tytuł = Attributed to Dorothea Maria Henrietta Gsell: Dwergkaaiman met valse koraalslang in de bek, ca. 1701-1705 |praca = RKD – Netherlands Institute for Art History |język = nl en |data dostępu = 2024-03-30 |odn = {{odn/id|RKD}}}} |
||
* {{Cytuj książkę | |
* {{Cytuj książkę |autor = Ella Reitsma, Sandrine A. Ulenberg |tytuł = Maria Sibylla Merian & daughters: women of art and science |url = https://books.google.be/books?id=4YnqAAAAMAAJ&dq=inauthor%3A%22Ella+Reitsma%22&focus=searchwithinvolume&q=stroke |wydawca = Getty Publications |data = 2008 |isbn = 9780892369386 |język = en |data dostępu = 2019-03-06 |odn = {{odn/id|Reitsma|2008|s=232}}}} |
||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
||
| Linia 52: | Linia 52: | ||
[[Kategoria:Niemieccy ilustratorzy]] |
[[Kategoria:Niemieccy ilustratorzy]] |
||
[[Kategoria:Holenderscy malarze]] |
[[Kategoria:Holenderscy malarze]] |
||
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Norymberdze]] |
|||
[[Kategoria:Ludzie związani z Petersburgiem]] |
|||
[[Kategoria:Niemieccy malarze]] |
[[Kategoria:Niemieccy malarze]] |
||
[[Kategoria:Urodzeni w 1678]] |
[[Kategoria:Urodzeni w 1678]] |
||
[[Kategoria:Zmarli w 1743]] |
[[Kategoria:Zmarli w 1743]] |
||
[[Kategoria:Artyści związani z Amsterdamem]] |
|||
Aktualna wersja na dzień 18:28, 30 kwi 2024
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
malarka, ilustratorka, przyrodniczka |
_by_Maria_Sibylla_Merian.jpg)
Dorothea Maria Graff także Dorothea Maria Merian (ur. 2 lutego 1678 w Norymberdze, zm. 5 maja 1743 w Petersburgu) – niemiecko-holenderska malarka i ilustratorka specjalizująca się w rysunkach roślin i owadów, nauczycielka rysunku w petersburskiej Akademii Nauk i Sztuk Pięknych, kustosz zbiorów przyrodniczych Kunstkammer cara Piotra Wielkiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Dorothea Maria Graff urodziła się 2 lutego 1678 roku w Norymberdze[2]. Była młodszą córką Johanna Andreasa Graffa (1637–1701), malarza, rysownika i grawera oraz Marii Sibylli Merian (1647–1717), malarki i przyrodniczki[2]. W 1681 roku wraz z matką i siostrą – Johanną przeniosła się do Frankfurtu[3]. W 1685 roku Merian wraz z córkami i swoją matką udała się do komuny labadystów w Wiuwert[3]. W 1691 roku Merian wraz z córkami zamieszkała w Amsterdamie[2].
W 1699 roku Dorothea wyjechała z matką do Surinamu, by prowadzić badania nad tropikalnymi roślinami i owadami[2]. Rysunku i prowadzania badań etymologicznych nauczyła się najprawdopodobniej od matki[2]. W 1701 roku powróciła z matką do Amsterdamu, gdzie poślubiła chirurga Philipa Hendriksa[2]. Para miała jedno dziecko, które zmarło młodo[2]. Po śmierci męża w 1711 roku Dorothea zaczęła używać nazwiska matki Merian[2]. W latach 1714–1717 opiekowała się matką, która wskutek udaru mózgu została częściowo sparaliżowana[2][a].
W 1715 roku Dorothea wyszła ponownie za mąż za szwajcarskiego malarza Georga Gsella (1673–1740)[2]. Po śmierci matki w 1717 roku opublikowała trzeci tom jej dzieła Der rupsen begin, voedsel en wonderbaare verandering, waarin de oorsprong, spijs en gestaltenverwisseling, als ook de tijd, plaats en eigenschappen der rupsen, wormen, kapellen, uiltjes, vliegen en andere diergelijke bloedelooze beesjes vertoont worden[2].
W październiku 1717 roku Dorothea z mężem wyjechała do Petersburga na zaproszenie cara Piotra Wielkiego, który zapoznał się z dziełem Merian podczas pobytu w Amsterdamie w latach 1716–1717[2] i zakupił 254 prace Merian[6]. Gsell doradzał carowi przy zakupach dzieł sztuki oraz innych obiektów do jego kolekcji[7].
Przed wyjazdem Dorothea sprzedała wszystkie rysunki, zapiski i teksty swojej matki wydawcy w Amsterdamie[2]. W Petersburgu Gsell został nadwornym malarzem, a Dorothea zajęła się sprowadzaniem holenderskich eksponatów dla kolekcji cara[6]. Pracowała również razem z Johannem Danielem Schumacherem (1690–1761) w carskiej bibliotece[6]. W 1732 roku powierzono jej dokumentację zbiorów przyrodniczych Kunstkammer[6]. Dla carskiego gabinetu osobliwości malowała kwiaty i ptaki[2]. Po śmierci cara zaczęła nauczać rysunku w Akademii Nauk i Sztuk Pięknych i została kustoszem zbiorów przyrodniczych Kunstkammer[6].
Z drugiego małżeństwa Dorothei narodziło się trzech synów i jedna córka[2] – Salomea Abigail (1723–1793), która w 1776 roku wyszła za mąż za szwajcarskiego matematyka Leonharda Eulera (1707–1783)[8][6].
Dorothea zmarła 5 maja 1743 roku w Petersburgu[2].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Astrid de Beer w Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (DVN) podaje konsekwentnie 1714 za rok, kiedy Merian doznała częściowego paraliżu[2][3][4], natomiast Ella Reitsma pisze o udarze przebytym pod koniec 1714 roku lub na początku 1715 roku[5]. Dorothea opiekowała się matką, odkąd ta została częściowo sparaliżowana aż do jej śmierci[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Astrid de Beer: Graff, Dorothea Maria Henriette (1678–1743). W: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (DVN) [on-line]. 2014-01-13. (niderl.).
- Astrid de Beer: Graff, Johanna Helena (1668–na 1723). W: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (DVN) [on-line]. 2014-01-13. (niderl.).
- Astrid de Beer: Merian, Maria Sibylla (1647–1717). W: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (DVN) [on-line]. 2015-07-05. (niderl.).
- Robert E. Bradley, Ed Sandifer: Leonhard Euler: Life, Work and Legacy. Elsevier, 2007. ISBN 978-0-08-047129-7. [dostęp 2019-03-05]. (ang.).
- Elisabeth Castellani Zahir: Merian-Graff, Dorothea Maria Henriette (Henrietta, Henrica, Henricie). [w:] SIKART Lexikon zur Kunst in der Schweiz [on-line]. 1998. [dostęp 2019-03-05]. (niem.).
- Attributed to Dorothea Maria Henrietta Gsell: Dwergkaaiman met valse koraalslang in de bek, ca. 1701-1705. [w:] RKD – Netherlands Institute for Art History [on-line]. [dostęp 2024-03-30]. (niderl. • ang.).
- Ella Reitsma, Sandrine A. Ulenberg: Maria Sibylla Merian & daughters: women of art and science. Getty Publications, 2008. ISBN 978-0-89236-938-6. [dostęp 2019-03-06]. (ang.).