Kumran: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodano kategorię "Geografia Zachodniego Brzegu" za pomocą HotCat |
|||
| (Nie pokazano 38 wersji utworzonych przez 23 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Obszar chroniony infobox |
|||
{{Koordynaty|31|45||N|35|26||E|umieść=na górze|zapis=kątowo}} |
|||
|nazwa = Kumran |
|||
[[Plik:Khirbet Qumrān 1.jpg|thumb|250px|Jaskinia nr 4, w której znaleziono 40 000 fragmentów antycznych zwojów]] |
|||
|nazwa oryginalna = {{k|ar|قمران}} |
|||
[[Plik:Khirbet Qumrān 4.jpg|thumb|250px|Widok z Khirbet Kumran w kierunku południowym]] |
|||
|kod obszaru = |
|||
| ⚫ | '''Kumran''' |
||
|logo = |
|||
|grafika = |
|||
|opis grafiki = |
|||
|rodzaj = [[park narodowy]] |
|||
|państwo = PSE |
|||
|położenie = [[Kalja (Izrael)|Kalja]], [[Zachodni Brzeg]] |
|||
|siedziba = |
|||
|mezoregion = |
|||
|data utworzenia = |
|||
|akt prawny = |
|||
|data likwidacji = |
|||
|powód likwidacji = |
|||
|powierzchnia = |
|||
|powierzchnia otuliny = |
|||
|obszary chronione = |
|||
|ochrona = |
|||
|odwiedzający = |
|||
|dyrekcja = |
|||
|plan = |
|||
|opis planu = |
|||
|współrzędne = 31°44′27.78″N 35°27′31.07″E |
|||
|commons = Category:Qumran |
|||
|www = |
|||
}} |
|||
| ⚫ | '''Kumran'''<ref>{{encyklopedia PWN|id = 3928981|tytuł=Kumran|data dostępu=2019-01-22}}</ref>, ''Qumrān'' ({{w języku|he|חירבת קומראן}} ''Chirbet Kumran'', {{w języku|ar|خربة قمران}} ''Chirbat Kumran'') − ruiny [[starożytność|starożytnej]] osady położonej w odległości 1 km na północny zachód od brzegu [[Morze Martwe|Morza Martwego]], na [[Pustynia Judzka|pustyni Judzkiej]], na [[Zachodni Brzeg|Zachodnim Brzegu Jordanu]]. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Osada była zamieszkiwana przez wiele stuleci. |
Osada była zamieszkiwana przez wiele stuleci. Między innymi na podstawie znalezionych podczas wykopalisk archeologicznych monet oraz ceramiki, naukowcy wyodrębnili kilka faz osadnictwa. Pierwsza faza to [[VIII wiek p.n.e.|VIII]] i [[VII wiek p.n.e.|VII w. p.n.e.]], kiedy najprawdopodobniej znajdowało się tutaj tzw. „Miasto Soli” wspomniane w [[Biblia|Biblii]] ([[Księga Jozuego|Joz]] 15,62). Kolejna faza osadnictwa, rozpoczęła się ok. połowy [[II wiek p.n.e.|II w. p.n.e.]] Wybudowano wtedy liczne budynki o charakterze gospodarczym (warsztaty, spichlerze, cysterny), jak również budynki mieszkalne oraz dużą budowlę z dziedzińcem i wieżą, w której mieściło się [[skryptorium]]. Około roku 31 roku p.n.e. w wyniku katastrofy – trzęsienia ziemi i pożaru – jakie nawiedziły osiedle, na pewien czas (do około 4 roku p.n.e.) wyludniło się ono. Po 4 roku p.n.e. mieszkańcy odbudowali osiedle i pozostawali w nim do 68 roku n.e., tj. do czasu wkroczenia [[Starożytny Rzym|Rzymian]] podczas [[wojna żydowska (66–73)|powstania antyrzymskiego w Judei]]. W okresie tym Kumran zamieszkiwało od 150 do 200 osób. |
||
Między |
Między 70 a około 132 rokiem n.e. w Kumran przez pewien czas stacjonowali żołnierze rzymscy. |
||
Większość uczonych skłania się do poglądu, że w okresie od |
Większość uczonych skłania się do poglądu, że w okresie od połowy II wieku p.n.e. do 68 roku n.e. Kumran było siedzibą [[esseńczycy|esseńczyków]] lub jakiegoś ich odłamu. |
||
== Zwoje z Kumran == |
== Zwoje z Kumran == |
||
W |
W [[Groty Kumran|okolicznych jaskiniach]] w latach 1947–1956 znaleziono ponad 900 rękopisów z tego okresu, zwane od nazwy osady [[rękopisy z Qumran|rękopisami z Qumran]]. Inicjatorem badania i publikowania zwojów był francuski [[archeologia|archeolog]] i biblista, [[Dominikanie|dominikanin]] [[Roland de Vaux]]. Jednym ze współpracowników był Polak [[Józef Milik]]<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko= Sobkowski|imię= Abraham |tytuł= Śmierć wybitnego qumranisty|czasopismo= [[Ziemia Święta (kwartalnik)|Ziemia Święta]]|oznaczenie= 2006|wolumin= 1 (45)|strony = 57}}</ref>. |
||
Badaniem zagadnień związanych z tekstami z Kumran zajmuje się interdyscyplinarna dziedzina zwana [[ |
Badaniem zagadnień związanych z tekstami z Kumran zajmuje się interdyscyplinarna dziedzina zwana [[qumranistyka|qumranologią]]. |
||
== Nadzieje mesjańskie == |
|||
Reguły wspólnoty Kumran zdają się przewidywać [[Epoka mesjańska|epokę mesjańską]]. Miał ją zaprowadzić [[prorok]], zwany ''Mistrzem sprawiedliwości'' oraz ''[[Pomazaniec|Mesjasz]] Aaronowy i Izraela.'' Mówią o tym znaleziona w 1 grocie Qumran (1Q) ''Reguła wspólnoty'' /''Serek hayyahad''/ (1QS 9,10-11), a także ''Reguła zgromadzenia albo Reguła mesjańska'' (1QSa). Te dwie postacie kontynuują tradycje prorockie, które ukształtowały się po [[Niewola babilońska|wygnaniu babilońskim]] ([[586 p.n.e.|586]] do [[538 p.n.e.|538 roku p.n.e.]]), a także koncepcje teokratyczne tzw. ''dzieła Kronikarza'' (por. Za 4,14; 6,12-13; [[Księga Nehemiasza|Ne]] 8,8-9){{odn|Noll|1999|s = 1284}}. |
|||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
|||
== Bibliografia == |
|||
* {{Cytuj książkę | rozdział = Qumran e Paolo| autor r = Stephen F. Noll| tytuł = Dizionario del Paolo e delle sue lettere |inni= G.F. Hawthorne, R.P. Martin, D.G. Reid (red.), R. Penna (red. wyd. wł.)| miejsce = Cinisello Balsamo (Mediolan) | wydawca = Edizioni San Paolo| rok = 1999| strony = 1275-1285| odn={{odn/id|Noll|1999}}}} |
|||
== Galeria == |
== Galeria == |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
Plik: |
Plik:Khirbet Qumrān 2.jpg|Widok w kierunku Wadi Qumran |
||
Plik: |
Plik:Khirbet Qumrān 3.jpg|Widok z „wieży” w Khirbet Qumran w kierunku Wadi Qumran |
||
Plik: |
Plik:Khirbet Qumrān 7.jpg|Widok w kierunku zachodnim. Urwiste zbocza rowu tektonicznego. Groty, w których odnaleziono antyczne zwoje (1, 2, 3 i 11) |
||
Plik: |
Plik:Khirbet Qumrān 8.jpg|Palmy daktylowe w Khirbet Qumran |
||
Plik: |
Plik:Khirbet Qumrān 9.jpg|Tablica poglądowa w parku archeologicznym z Khirbet Qumran, przedstawia rekonstrukcję zabudowań z okresu rzymskiego |
||
Plik: |
Plik:Khirbet Qumrān 10.jpg|Jedna z tablic poglądowych w parku archeologicznym |
||
Plik: |
Plik:Khirbet Qumrān 12.jpg|Jedna z tablic poglądowych w parku archeologicznym w Khirbet Qumran |
||
Plik: |
Plik:Khirbet Qumrān 13.jpg|Jedna z tablic poglądowych w parku archeologicznym |
||
</gallery> |
</gallery> |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
* [[Rękopisy z Qumran]] |
|||
* [[Rękopisy z Kumran]] |
|||
* [[geografia Izraela]] |
* [[geografia Izraela]] |
||
* [[Pustynia Judzka]] |
* [[Pustynia Judzka]] |
||
* [[52301 Qumran]] |
* [[(52301) Qumran]] |
||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
| ⚫ | |||
* [http://www.parks.org.il/ParksENG/company_card.php3?NewNameMade=46&from=116&CNumber=854515 Qumran National Park w Izraelu] |
|||
| ⚫ | |||
{{Parki narodowe w Izraelu}} |
|||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
[[Kategoria:Stanowiska archeologiczne w Autonomii Palestyńskiej]] |
[[Kategoria:Stanowiska archeologiczne w Autonomii Palestyńskiej]] |
||
[[Kategoria:Architektura judaistyczna]] |
[[Kategoria:Architektura judaistyczna]] |
||
[[Kategoria:Geografia |
[[Kategoria:Geografia Zachodniego Brzegu]] |
||
[[ar:خربة قمران]] |
|||
[[bg:Кумран]] |
|||
[[ca:Qumran]] |
|||
[[cs:Kumrán]] |
|||
[[da:Qumran]] |
|||
[[de:Qumran]] |
|||
[[en:Qumran]] |
|||
[[es:Qumrán]] |
|||
[[eo:Qumran]] |
|||
[[eu:Qumran]] |
|||
[[fr:Qumrân]] |
|||
[[ko:쿰란]] |
|||
[[hr:Kumran]] |
|||
[[id:Qumran]] |
|||
[[ia:Qumran]] |
|||
[[it:Qumran]] |
|||
[[he:קומראן]] |
|||
[[la:Qumran]] |
|||
[[ml:ഖുംറാൻ]] |
|||
[[nl:Qumran]] |
|||
[[no:Qumran]] |
|||
[[pt:Qumran]] |
|||
[[ro:Qumran]] |
|||
[[ru:Кумран]] |
|||
[[sk:Chirba Kumrán]] |
|||
[[sh:Kumran]] |
|||
[[fi:Qumran]] |
|||
[[sv:Qumran]] |
|||
[[uk:Кумран]] |
|||
[[vi:Qumran]] |
|||
Aktualna wersja na dzień 19:55, 15 kwi 2024
| |
| park narodowy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
Położenie na mapie Palestyny  | |
 31°44′27,78″N 35°27′31,07″E/31,741050 35,458631
| |
Kumran[1], Qumrān (hebr. חירבת קומראן Chirbet Kumran, arab. خربة قمران Chirbat Kumran) − ruiny starożytnej osady położonej w odległości 1 km na północny zachód od brzegu Morza Martwego, na pustyni Judzkiej, na Zachodnim Brzegu Jordanu.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Osada była zamieszkiwana przez wiele stuleci. Między innymi na podstawie znalezionych podczas wykopalisk archeologicznych monet oraz ceramiki, naukowcy wyodrębnili kilka faz osadnictwa. Pierwsza faza to VIII i VII w. p.n.e., kiedy najprawdopodobniej znajdowało się tutaj tzw. „Miasto Soli” wspomniane w Biblii (Joz 15,62). Kolejna faza osadnictwa, rozpoczęła się ok. połowy II w. p.n.e. Wybudowano wtedy liczne budynki o charakterze gospodarczym (warsztaty, spichlerze, cysterny), jak również budynki mieszkalne oraz dużą budowlę z dziedzińcem i wieżą, w której mieściło się skryptorium. Około roku 31 roku p.n.e. w wyniku katastrofy – trzęsienia ziemi i pożaru – jakie nawiedziły osiedle, na pewien czas (do około 4 roku p.n.e.) wyludniło się ono. Po 4 roku p.n.e. mieszkańcy odbudowali osiedle i pozostawali w nim do 68 roku n.e., tj. do czasu wkroczenia Rzymian podczas powstania antyrzymskiego w Judei. W okresie tym Kumran zamieszkiwało od 150 do 200 osób.
Między 70 a około 132 rokiem n.e. w Kumran przez pewien czas stacjonowali żołnierze rzymscy.
Większość uczonych skłania się do poglądu, że w okresie od połowy II wieku p.n.e. do 68 roku n.e. Kumran było siedzibą esseńczyków lub jakiegoś ich odłamu.
Zwoje z Kumran
[edytuj | edytuj kod]W okolicznych jaskiniach w latach 1947–1956 znaleziono ponad 900 rękopisów z tego okresu, zwane od nazwy osady rękopisami z Qumran. Inicjatorem badania i publikowania zwojów był francuski archeolog i biblista, dominikanin Roland de Vaux. Jednym ze współpracowników był Polak Józef Milik[2].
Badaniem zagadnień związanych z tekstami z Kumran zajmuje się interdyscyplinarna dziedzina zwana qumranologią.
Nadzieje mesjańskie
[edytuj | edytuj kod]Reguły wspólnoty Kumran zdają się przewidywać epokę mesjańską. Miał ją zaprowadzić prorok, zwany Mistrzem sprawiedliwości oraz Mesjasz Aaronowy i Izraela. Mówią o tym znaleziona w 1 grocie Qumran (1Q) Reguła wspólnoty /Serek hayyahad/ (1QS 9,10-11), a także Reguła zgromadzenia albo Reguła mesjańska (1QSa). Te dwie postacie kontynuują tradycje prorockie, które ukształtowały się po wygnaniu babilońskim (586 do 538 roku p.n.e.), a także koncepcje teokratyczne tzw. dzieła Kronikarza (por. Za 4,14; 6,12-13; Ne 8,8-9)[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kumran, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-01-22].
- ↑ Abraham Sobkowski. Śmierć wybitnego qumranisty. „Ziemia Święta”. 2006. 1 (45). s. 57.
- ↑ Noll 1999 ↓, s. 1284.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stephen F. Noll: Qumran e Paolo. W: Dizionario del Paolo e delle sue lettere. G.F. Hawthorne, R.P. Martin, D.G. Reid (red.), R. Penna (red. wyd. wł.). Cinisello Balsamo (Mediolan): Edizioni San Paolo, 1999, s. 1275-1285.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Widok w kierunku Wadi Qumran -
Widok z „wieży” w Khirbet Qumran w kierunku Wadi Qumran -
Widok w kierunku zachodnim. Urwiste zbocza rowu tektonicznego. Groty, w których odnaleziono antyczne zwoje (1, 2, 3 i 11) -
Palmy daktylowe w Khirbet Qumran -
Tablica poglądowa w parku archeologicznym z Khirbet Qumran, przedstawia rekonstrukcję zabudowań z okresu rzymskiego -
Jedna z tablic poglądowych w parku archeologicznym -
Jedna z tablic poglądowych w parku archeologicznym w Khirbet Qumran -
Jedna z tablic poglądowych w parku archeologicznym
